Haarlems Daablaa Onze Democratie. Kort en bondig. Zuivering Kunstleven. Distributienieuws Roekeloosheid neemt geen einde. Inleveren van Honderd-Gulden biljetten Het woord is aan it Verdere opmarsch op Borneo. Oranje en Haarlem. 59e Jaargang, No. 18071 T_T "1 "I V "IT T Maandag 9 Juli 194S IJmuiden, Kennemerlaan 154. asra&f iSb diss's» Abonnementen: per week 31 cent. per kwartaal 4.- Tet: Dir.-Hoofdred. 15054, Adm. 10724. Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom Tel.: Redactie 10600 Expeditie 14825. Een van onze knapste koppen heeft eens betoogd, sprekend over onze demo cratie, dat het beste dat men van een regeeringsstelsel kan zeggen is. dat het verbeterd moet worden. Want dat bewijst, dat men zijn grondslagen als de ware beschouwt en wil behouden. Natuurlijk volgt hieruit de erkenning, dat men op die sterke fundeering te zwak heeft ge bouwd en dus het oude gebouw moet op ruimen en een nieuw stichten. Dit is een van de grootste en mooiste opgaven, waarvoor wij staan. Ik zou haar bescheidener kunnen aanduiden door niet te spreken van een nieuw gebouw, maar van restauratie van het oude. De werke lijke omvang van de taak zou daarmee evenwel onderschat worden. Wij zullen het er in elk geval over eens zijn, dat wij op.de democratische grond slagen moeten bouwen. Ik hoor nog wel eens menschen zeggen, dat er maar „een sterke man" moa>' komen, of iets derge lijks. omdat zij zich ergeren aan de ver schijnselen van eer. na-oorlogsche ver warring, die nog niet ontward is. Maar dergelijke woorden, losweg geuit, zijn ge- dachtelooze herhalingen uit een tijd, die in werkelijkheid is afgesloten. Er doen zich slechts naweeën van gelden. Een zwakke echo van het kwalijk rumoer klinkt nog wat na De democratie goed toe te passen is niet gemakkelijk. Dat moet toegegeven wor den Te lever, onder de democratie vergt zekere toewijding, belangsetlling en zelf overwinning. Zelfoverwinning waar het noodig :s de landsbelangen te stellen boven die ran de groep, waartoe men be hoort en soms zelfs boven zijn persoon lijke intei essen. Onlangs noemde de inleider in een ver gadering van Volksherstel de Engelsche democratie een goed voorbeeld, omdat uit de groote verschuivingen bij verkiezingen telkens gebleken is, dat de kiezers het landsbelang voorop stellen. Ik zou daar even op willen doorgaan, omdat het En gelsche voorbeeld inderdaad bewijst dat de vereischte toewijding,belangstelling en zelfoverwinning er kunnen zijn. Het zijn geen illusies. En 't resultaat van den oor log is immers de zege van de democratie! Daarmee bedoel ik niet de militaire over winning, maar het feit dat het Engelsche volk tot een wonderbaarlijke gemeen schappelijke krachtsinspanning in staat gebleken is, die de Duitsche overtrof. Want die krachtsinspanning werd bereikt zonder dreigementen, zonder jacht op minderheden, zonder opsluiting in gevan genissen en concentratiekampen, zonder onderdrukking en vernietiging van het vrije woord. Op den Engelschman en de Engelsche vrouw werd slechts een beroep gedaan om hun volle persoonlijkheid in te zetten, waaraan zij gehoor gaven. Intus- schen bleef het vrije woord en daarmee de critiek op het regeeringsbeleid tenvolle bestaan. Een man als Churchill, hoe groot hij ook als hoofd der regeering in oor logstijd mocht zijn, werd er geenszins voor gespaard. Wij hebben meermalen kunnen opmerken dat de Duitschers daar niets van begrepen en er verkeerde gevolgtrek kingen uit maakten. Wijzelf, het vrije woord sinds jaren ontwend, hebben in onze schuilplaatsen dikwijls met verwon dering, maar tevens met respect geluis terd naar de vrije en onbevangen gedach- tenwisseling over het regeeringsbeleid. die zoowel het Lagerhuis als de Engelsche Pers ten beste gaven. En wij zeiden tegen elkaar: Dat doen zij daar toch maar! Dat houden zij vol! Dat bewijst toch iets! Natuurlijk. Het bewijst, dat een volk zijn beste samenwerking en krachtsin spanning kan bereiken onder een parle mentair democratisch bewind en dat dit gezag zich tenvolle kan handhaven en geëerbiedigd worden ook als het land door de grootste gevaren bedreigd wordt. De fouten van onze democratie waren niet de fouten van d e democratie, maar de fouten van ons! Denk niet dat ik al wat Engelsch is be wonder Neen. Maar wij moeten datgene erkennen, dat een ander volk beter be grepen en uitgevoerd heeft dan wij en er ons voordeel mee trachten te doen. Ik zei het onlangs over het Engelsche volks- derwijs, dat eigenlijk als Engelsche volks opvoeding aangeduid moet worden en zeg het nu over de Engelsche democratie. Dat zijn geen kleine dingen. En zij zijn sterk onderling verwant. De Engelsche volks opvoeding is in al haar streven gericht op de vrije staatkundige en maatschappe lijke samenleving in een parlementair- democratisch geregeerd land. Daarom ook is het van zoo geweldig belang voor de toekomst, dat onze regeering een nieuwe koers in de volksopvoeding heeft aange kondigd, die beïnvloed is door minister Bolkestein's ervaringen in Engeland. Dit zegt meteen, dat de bouw van het nieuwe Nederlandsche huis op de erkende demo cratische grondslagen niet voltooid zal zijn in korten tijd. Maar het goede begin zal ook hier het halve werk zijn. Laten wij ons overigens herinneren, dat onze democratie beter dagen gekend heeft dan de periode tusschen twee wereld oorlogen. De oorspronkelijke: structuur was niet zoo zwak, zij het dan minder hecht en tegen alle stormen bestand dan de Engelsche, die trouwens op langer er varing steunt. Niet voor niets heet het Lagerhuis „the Mother of Parliaments" de Moeder der Parlementen Maar in de twintigste eeuw zijn wij gaan pogen ver beteringen in ons gebouw aan te brengen, die gevaarlijke verzwakkingen bleken te Het Militair Gezag krimpt in. 15 Juli zal de sectie economische zaken van den staf van het militair gezag ophou den te bestaan. Op dezen dag zal zij haar werkzaamheden overgedragen hebben aan de centrale overheidsorganen. Slechts een kleine kern van officieren zal beschikbaar blijven om loopende militaire contacten te onderhouden. De talrijke problemenu, die zich sinds de bevrijding openbaarden, en die ter oplos sing veelal snel en incidenteel handelen ver- eischen, zijn nog lange na niet opgelost. Het achterwege blijven van een schip brengt ons rantsoen nog steeds in gevaar. Voldoen de voorraden om de gevolgen van aanvoer- belemmeringen in de distributie te over bruggen zijn nog niet overal in voldoende mate aanawezig. De kolenvoorziening is verre van bevredigend. Langzaam maar zeker evenwel treedt een verandering in den aard van de moeilijk heden in. Geleidelijk aan komt er lijn in ons economisch herstel. Het voeren van een eco nomische politiek en 'het volgen van een economisch plan begint tot de mogelijkhe den te behooren. De regeering heeft hiertoe algemeene richtlijnen opgesteld. Uitspraak der eereraden. De eereraad voor de beeldende kunsten is. op grond van de houding gedurende de bezetting aangenomen, van oordeel, dat de besturen van: Mij. „Arti et Amicitiae", Ver- eeniging „De Brug", Vereeniging „St. Lucas" Vereeniging „De Onafhankelijken" en Mij. „Rembrandt" niet meer in leidende functies kunnen optreden. Deze besturen hebben hun vereeniging als zoodanig doen inschrijven bij de Kultuur kamer, voordat daartoe de noodzakelijkheid bestond. Sommige hebben bovendien aan drang op hun leden uitgeoefend om persoon lijk tot de Kultuurkamer toe te treden, en hebben voor de opening van hun tentoon stellingen officieel uitnoodigingen aan de Duitsche bezettingsautoriteiten, ook aan het departement van Volksvoorlichting en kun sten en aan N.S.B.-instanties gericht, en vertegenwoordigers hiervan ontvangen; ver scheidene van hun bestuursleden werkten vrijwillig samen met het N.S.B.-bestuur van de Kultuurkamer. Door deze en andere handelingen, in strijd met de nationale eer, hebben deze bestuursleden het prestige en daarmede het recht verloren verder als zoodanig op te treden. Ten aanzien van niet genoemde kunste- naarsvercenigingen in den lande behoudt de eereraad zich zijn nader oordeel voor. Deze uitspraak prejudicieert niet over besluiten met betrekking tot individueele leden van de betreffende besturen. De beeldende kunstenaars, die in vereni gingsverband hebben deelgenomen aan openbare tentoonstellingen, gedurende den bezettingstijd, na instelling van de Kultuur kamer, moeten door den eereraad voor beel dende kunsten, op grond van hun hieruit blijkend gebrek aan verantwoordelijkheids gevoel ten opzichte van wat zij verplicht waren aan hun kunstenaarsschap en aan de nationale eer, worden uitgesloten van het tentoonstellen in het openbaar in Nederland tot 1 Januari 1946. Evenmin kunnen zij in een leidende functie in organisaties en ver- eenigingen van beeldende kunstenaars on treden. De namen van deze kunstenaars zullen later bekend gemaakt worden. De maatregelen tegen de kunstenaars, die op eigen initiatief geëxposeerd hebben tij dens de bezetting en na instelling van de Kultuurkamer, en die deel genomen hebben aan exposities in Duitschland of aan ten toonstellingen uitgaande van het departe ment van Volksvoorlichting en Kunsten en nationaal-socialistische organisaties en man telorganisaties. zullen spoedig bekend wor den gemaakt. fA.NP.j Nieuwe Aardappelbon. Met ingang van heden is bon 120 van de M.G.-kaart aangewezen voor den aankoop van 1 kg. aardappelen en wel voor het tijd vak van 7 tot en met 14 Juli 1945. Deelnemers aan de Centrale Keuken be hoeven dezen bon niet in te leveren. Zelf- verzorgers moeten dezen wel inleveren. Bon 83 voor soep verlengd. Bon 83, aangewezen voor den aankoop van Yo liter soep in blik, is verlengd tot en met 14 Juli a.s. WEER PRODUCTIE VAN ZOUT De beide fabrieken van de Kon. Ned. Zoutindustrie te Boekelo en Hengelo (O.), waren nog steeds buiten werking, voorna melijk door gebrek aan kolen. Dezer dagen zal 'echter de productie te Hengelo op be perkte schaal worden hervat. Er zal dan 600 ton zout per week gewonnen worden, tegen 600 ton per dag voorheen. De fabriek te Boekelo is zoo zwaar be schadigd, dat er voorloopig van herstel geen sprake kan zijn. SLACHTOFFERS VAN MIJNEN Ter hoogte van Hoog Watum onder de gemeente Bierum, bij Delfzijl, is een sleep boot op een mijn geloopen. Hierbij kwamen 7 opvarenden om het leven. In totaal heeft het mijnenveld op de Eems tot nu toe al 50 slachtoffers geëischt. KONINKLIJK BEZOEK AAN ROTTERDAM Het heeft aanvankelijk in de bedoeling van de Koningin gelegen, deze week een bezoek aan Rotterdam te brengen. De groote vermoeidheid van Hare Majes teit, na de vele bezoeken gedurende de laatste weken, heeft er echter toe geleid, dat dit bezoek eenigen tijd wordt uitgesteld. zijn. Tot de belangrijkste bouwmaterialen in het huis der democratie behoort het kiesstelsel. Wij hebben nieuw bouwmate riaal toegepast, dat volkomen ondeugde lijk bleek te zijn en het heette: Evenredige Vertegenwoordiging. In vooroorlogsche hoofdartikelen heb ik het al meermalen aangevallen. Daar zal ik op terugkomen, met nieuwen ijver en met vreugde, nu de dag eindelijk schijnt te dagen waarop wij van dat noodlottige misbaksel verlost zul len worden. R. P. BINNENLAND. Er waren op Schiphol in de laatste weken reeds af en toe kleine vliegtuigen ge daald. Nu is het herstel zoover gevorderd, dat Zaterdag twee groote machines van de R. A. F. uit Brussel konden dalen met 100 passagiers. Later vertrokken de machines naar Engeland. Door onbekende oorzaak is een ge bouw te Breda afgebrand waarin de mili taire commissaris gevestigd was. In het midden van Noord-Brabant zijn reeds 150 noodboerderijen gebouwd; aan 100 noodwoningen wordt gewerkt. Prinses Juliana zal mevrouw Roose velt op Hydepark, het landhuis van de Roo- sevelts, een bezoek brengen. Uit het buitenland teruggekeerden krijgen thans geen extra voedsel meer, tenzij medici in speciale gevallen dit noodig vinden. 100.000 kuikens zijn gedood omdat door gedwongen zuinigheid met electriciteit de stroom voor broedmachines in de buurt van Arnhem moest worden afgesloten. Wegens de papierschaarschte moet voor het drukken van boeken en brochures toestemming verkregen worden. Hiermee wordt evenwel geen censuur beoogd. Het tribunaal in Den Bosch zal 25 Juli zijn eerste zitting houden. BUITENLAND Tusschen het geallieerde militaire ge zag en de Sovjetautoriteiten is overeenge komen Berlijn voor administratieve doelen centraal te besturen. Sergeant Simon Eden, oudste zoon van Engelands minister van buitenlandsche za ken Anthony Eden, is van een vlucht boven vijandelijk gebied in Birma niet terugge keerd. De ontbinding van Shaef is in begin sel vastgesteld op 13 Juli a.s., de definitieve datum kan pas worden genoemd als gene raal Eisenhower uit de Ver. Staten is terug gekeerd. Een staking van 125.000 Zweedsche me taalbewerkers is na 5 maanden geëindigd. Een loonsverhooging van 5 pet. is toegezegd. Voor het Amerikaansche leger is een zesmotorig vliegtuig in aanbouw dat „eeni- ge honderden" soldaten kan vervoeren. Greta Himmler, de weduwe van den chef der Gestapo, en haar dochter bevin den zich in het geallieerde kamp Cinecitta bij Rome, waar ook maarschalk Graziani is ondergebracht. GEEN NACHTARBEID IN BAKKERIJEN Nu de meest benarde tijden zijn geweken, is in het algemeen het verrichten van bak- kersnachtarbeid niet langer onvermijdelijk. Goede sociale verhoudingen in het bak kersbedrijf eischen derhalve de naleving van het verbod van dezen nachtarbeid. De Ar beidsinspectie in den Haag heeft nu be paald, dat v e r s c h brood niet voor 10 uur v.m. beschikbaar mag worden gesteld, de af levering en de verkoop voor dit tijdstip zal niet mogen geschieden. Op den Zeeweg op Bloemendaalsch grond gebied heeft Zondag een ernstig ongeluk plaats gehad, dat vermoedelijk zijn oorzaak had in een ontploffing van springstoffen, die jongens op een afgesloten terrein hadden gevonden. Omstreeks half zeven Zondagavond von den voorbijgangers twee ernstig gewonde knapen op den weg liggen die bleken te zijn de 10-jarige T. de V. en de 8-iarige J. H. beiden wonende te Haarlem Eerstge noemde bleek reeds te zijn overleden. Nadat de eerste hulp was verleend werd de andere knaap in zorgwekkenden toestand naar de Maria-Stichting overgebracht. Hedenmorgen vernamen wij, dat zijn toestand redelijk is, alhoewel het gevaar nog niet is geweken Alhoewel de juiste oorzaak niet bekend is wordt uit den aard der verwondingen afge leid, dat eerstgenoemde knaap zwaar explo sieve stoffen onder zijn blouse had, die tot ontploffing zijn gekomen. In verband met het bovenstaande ongeluk wijst de politie te Zandvoort er op, dat nog steeds vele jongens zich wagen op de met prikkeldraad afgezette terreinen, zonder rekening te houden met de groote gevaren, die hen op deze terreinen bedreigen. Zon dag alleen heeft de politie te Zandvoort twee teilen met allerlei explosieve stoffen en pro jectielen in beslag genomen. Het Ministerie van Financien deelt mede: De bank- en muntbiljetten van honderd gulden verliezen met ingang van 9 Juli 1945 de hoedanigheid van wettig betaalmiddel en worden buiten omloop gesteld. Ieder kan zijn honderd-gulden-biljetten voor Zaterdag 14 Juli inleveren bij een handelsbank of boe renleenbank. De bank opent voer het bedrag van de ingeleverde biljetten een rentelooze rekening, die voorloopig geblokkeerd blijft. Het ontvangbewijs en de geblokkeerde reke ning worden gesteld ten name van dengene, die bij den aanvang van 9 Juli eigenaar was De tegoeden zijn niet overdraagbaar. Voor bijzonderheden zie men de bekend makingen, die op alle postkantoren en ver scheidene andere plaatsen zijn opgehangen. Het is de bedoeling der regeering, dat men al dadelijk met het saldo der geblokkeerde rekening belasting zal kunnen betalen en zekerheid zal kunnen stellen voor toekoms tige belastingen. De regeering wijst er met nadruk op, dat bonafide houders van hon derd-guldenbiljetten geen vrees behoeven te koesteren voor de uiteindelijke bestem ming van hun bezit. De minister van Financien, Prof. Mr. P Lieftinck, zal hedenavond om acht uur in een korte radiotoespraak den genomen maatregel toelichten DS. FOEKEN Thans heeft het Provinciaal Kerkbestuur van Hoord-Holland der Ned. Herv. Kerk Ds. P. W. Foeken, predikant bij de Ned. Herv. Gemeente te Haarlem, die reeds eerder door het Classicaal bestuur van Haarlem provi sioneel was geschorst, uit het ambt als pre dikant ontzet. I A. F o urnier: De eerste voorwaarde om een onderscheiding werke lijk waardig te zijn is, niet ernaar te dingen als men haar heeft verdiend. De Australiërs op Borneo zetten hun op marsch voort bij Balikpapan en ondervon den geringen tegenstand. In de buurt van het vliegveld Manggar. dat in Australische handen is, boden de Japanneezen hard nekkig weerstand. Troepen van de Austra lische zevende divisie rukken op naar de olievelden bij Sambodja en Samarinda op resp. 23 en 55 mijl ten N.O. van Balikpapan. Aan de andere zijde van de baai bij Balik papan rukten de Australiërs een tot twee mijl op zonder tegenstand te ondervinden. Amerikaansche oorlogsschepen bombardeer den Japansche artilleriestellingen langs de geheele Oostkust van Borneo. Zelfmoordvliegtuigen hadden geen succes. Drie vliegkampschepen van een Britsche formatie, de Indefatigable, de Victorious en een derde schip, waarvan de naam niet werd bekend gemaakt, werden getroffen, door vijf Japansche zelfmoordvliegtuigen, tijdens aanvallen bij de Sakasjima-eilanden. De vliegkampschepen liepen slechts lichte schade op en konden in actie blijven. De Britsche vliegkampschepen hebben tijdens operaties bij de Sakasjima-eilanden in de af- geloopen twee maanden 140 Jaoansche vlieg tuigen neergeschoten of beschadigd. Tijdens deze operaties werd alleen de Britsche destroyer „Ulster" buiten gevecht gesteld. Dapan rekent op een aanval op Honsioe Domei heeft verklaard, dat men in Japan verwacht, dat de groote aanval ^einan zat worden op het belangrijke eiland Honsjoe, waar Tokio op ligt, na 'een zeer intp'-«siei bombardement. Het hoofddoel van den aan val is het belangrijkste Japansche eiland te isoleeren. Op hun bases in de Pacific zou den de geallieerden volgens Domei beschik ken over: 250 vliegtuigen op Iwojima. ovef 900 tot 1000 supervliegende forten op dé Marian en, over negenhonderd op Okinawa en over meer dan 2000 vliegtuigen op de Philippijnen. Verzoenend gebaar van Frankriik. De Fransche regeering heeft besloten het commando van de „troupes speclales", welke troepen uit de Levant zelf zijn eere^ cruteerd, over te dragen aan de regeeringen van Syrië en den Libanon. De controle over deze speciale troepen onder Fransch com mando was een van de grootste moeilijkhe den in de Levantijnsche situatie De mijnstaking geëindigd. De wilde staking op de staatsmijn „Mau- rits" te Lutterade, welke Dinsdagmiddag was uitgebroken en reeds Donderdag aan het verloopen was, is geëindigd. Het geheele per soneel is weer normaal aan het werk ge gaan. De oorzaak van de staking is niet ge heel duidelijk. De stakers hadden geen. eischen gesteld. In de mijnstreek in Limburg is de vol gende oproeping aan alle mijnwerkers ge richt „Naar aanleiding van een bespreking stel len wij er prijs op het volgende te verklaren: Met instemming hebben wil kennis ge nomen van het perscommuniqué omtrent het bezoek van den Minister van verkeer en energie aan de mijnstreek Gezien den enor- men nood. waarin het vaderland verkeert, wekken wij alle werkers in h-t mijnbedrijf met groote klem op. hun plicb» to' geregel - den arbeid onder alle omstanau'heden te vervullen. Wij hebben de stellige overtui ging, dat de regeering de zuivering en de revisie met bekwamen spoed ter hand zal nemen en dat op een spoedige uitwerking der nieuwe pensioenregeling en de totstand koming der bedrijfsorganisatie met alle kracht wordt gewerkt." Deze oproeping is onderteekend door den beheerder der Ned. steenkoolmijnen, ir. Chr. Th. Groothoff en voorts door den R.-K. Mijn werkersbond. den Alg. Bond van werkers in het Mijnbedrijf, den Alg Ned Mijnwerkers- bond. den Prot. Chr Mijnwerkersbond, de R.-K. Ver van Mijnbeambten en de Prot. Chr. Ver van Beambten werkzaam in het mijnbedriif In een der zalen van het Frans Halsmu seum heeft mej. G. H. Kurtz, archivaresse der gemeente Haarlem een tentoonstelling „Oranje en Haarlem" georganiseerd, die Za terdagmiddag geopend werd door den heer D. J. A. Geluk, adviseur van den burge meester van Haarlem, voor onderwijs, kun sten en wetenschappen. De zeer uitvoerige tentoonstelling is, naar de organisatrice mededeelde, samengesteld uit bezittingen, niet alleen uit het gemeen te-archief, maar ook uit inzendingen van het Frans Halsmuseum, van de Vereeniging „Haerlem", de Stadsbibliotheek en vaii' eenige particulieren. De bedoeling ervan is, de verhouding weer te geven tusschen het Oranjehuis en Haarlem, te beginnen met Willem den Zwijger, doorloopend tot 1940. De tentoonstelling bestaat nit verschillende af deelingen. In een der «vitrines ont dekten wij een exemplaar van Haarlems Dagblad van 24 September 1892, op oranje papier gedrukt ter gelegenheid van het be zoek van Koningin Emma en haar dochter. Van deze krant werden twee exemplaren per specialen koerier ter aanbieding aan de hooge bezoeksters naar den Haag gebracht

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1945 | | pagina 1