Haarlems Dagblad
Vervoermiddelen.
"Onderlinge hulp-
60e Jaargang. No. 18074
Bureaux: Groote Houtstr. 93
en Soendaplein 37. Haarlem.
ÏJmuiden. Kennemerlaan 154.
TeL: Dir.-Hoofdred. 15054. Adm 10724.
Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peercboom
Donderdag 12 Juli 194S
Uitgave van de Stichting
Voorlichting te Haarlem.
Abonnementen: per week 34
cent. per kwartaal 4.-
TeL: Redactie 10600. Expeditie 14825.
Dagelijks verbetert er iets. Zelfs het
vervoer var> personen heeft zijn aan
deeltje in dit heilzame proces. Er rijden
weer forensen-trams naar Amsterdam. De
stadstram vertoont zich ook op enkele
uren en zal eerstdaags haar diensten uit
breiden. Wie op de ondernemende ge
dachte komt. naar Arnhem of naar Zwolle
te gaan, kan zelfs dit stoute plan ver
wezenlijken, als hij op een welgekozen
punt gaat staan armzwaaien naar auto's
en over veel geduld beschikt.
Maar er hapert nog wel veel aan het
personen-vervoer. De herinnering aan de
tienduizenden auto's en de honderddui
zenden fietsen, die ons door de Duitschers
ontstolen zijn, stemt daarbij treurig. Een
auto heeft niet iedereen noodig. Een fiets
wel. Wij zijn altijd een fietsend volk ge
weest. Vóór den oorlog waren er, geloof
ik, drie millioen fietsen in Nederland.
Hoeveel zijn daar van over en wat is het
voor een triest zootje? De groote meer
derheid bestaat uit rammelend oudroest
op keiharde, dunne bandjes. Ik spreek uit
bittere, dagelijksche ervaring. Is er niets
te doen om verbetering in dezen toestand
te brengen-* Kunnen wij bijvoorbeeld niet
een voorschot krijgen op het Nederland-
6che aandeel in de oorlogsbuit? een
voorschot in fietsen en auto's?
Het is waar dat het woord oorlogsbuit
in ons geval een beetje vreemd aandoet.
Wn hebben in dezen oorlog niet veel buit
gemaakt. Wij zijn zelf door den vijand uit
gebuit. Ons aandeel is in werkelijkheid: te
ruggave van een deel van het ons ontsto-
lene. Maar is dat niet reden temeer om er
ons een voorschot op te geven? Het zou
ook een sociale en een tactvolle daad zijn,
want het zou den arbeidslust aanwakke
ren, den ondernemingsgeest prikkelen en
de stemming in den lande verbeteren.
Ik wil u een enkel schril beeld geven
van den toestand zooals hij nu is. Het
betreft een zwaarbeproefde groep: de
doktoren.
Vijftig Haarlemsche artsen beschikken
niet over een behoorlijk vervoermiddel.
Dat is erg. Het beteekent, dat de verzor
ging van hun practijk voortdurend ver
traging ondervindt. Het beteekent ook,
dat zij vaak oververmoeid moeten zijn.
Het is tegen het belang van hun patiën
ten. Hun beroep behoort dus zeker tot
diegene, die aanspraak op behoorlijke
vervoermiddelen maken.
Er is een enquête onder de Haarlemsche
doktoren ingesteld met den hierboven ge
noemden uitslag. Citaten uit een aantal
brieven zijn mij voorgelegd. Ik laat een
kleine bloemlezing volgen:
„Ondergeteekende verzoekt dringend
om toewijzing van een auto. omdat op
den duur de practijk zonder snel vervoer
middel niet is vol te houden. Ik ben zestig
jaar en heb mij vijf jaar lang afgesloofd
op de fiets."
„Hierbij deel ik u mede, dat ik helaas
over geen enkel vervoermiddel meer be
schik, zelfs niet over een fiets. Een bij
zondere omstandigheid veroorzaakt mijn
polikliniek in ÏJmuiden, die ik alleen op
een geleende fiets kan bereiken."
..Mijn auto is door de Duitschers ge
stolen. Mijn motor is na vier oorlogsjaren
totaal op, hij staakt bijna dagelijks."
„Nog steeds ben ik niet in het bezit
van een behoorlijk vervoermiddel. Overal
heb ik getracht een auto te krijgen; de
prijs van een Ford 1938 bedraagt 15.000.
Een klein Fiatje werd mij uit sympathie
aangeboden voor het luttele bedrag van
5000. De motor, die ik te leen heb, werkt
de helft van den tijd niet."
„Zooals het nu is gaat het niet langer.
Ik heb een oude Opel, die ondergedoken
was en nu weer op den weg is gebracht,
maar hij is zoo volkomen op, dat ik ieder
oogenblik naar huis gesleept moet wor
den. Op deze manier kan ik mijn verlos
kundige practijk niet met den hiervoor
vereischten spoed uitoefenen."
„De sterke uitbreiding van mijn practijk
in drie ziekenhuizen, waarvan één ver af
gelegen is, en daarbij de groote reeksen
keuringen van repatrieerenden en mili
tairen. maken de behoefte aan een snel
vervoermiddel wel heel dringend. Onder
geteekende bezit alleen een fiets met een
autoped-voorwiel."
„Ik verzoek dringend, voor toewijzing
van een auto in aanmerking te mogen
komen, aangezien mijn eenige bruikbare
vervoermiddel een fiets met massieve
banden is. Mijn motor is volkomen afge
reden."
„Mijn eenige vervoermiddel is de fiets
(met onbetrouwbare banden) van mijn
vrouw."
Deze sprekende kleine bloemlezing leg ik
niet alleen aan een belangstellend publiek
maar ook aan onze vele autoriteiten, mili
taire en burgerlijke, voer. Zij zullen zeg
gen dat de klacht niet nieuw voor hen is
en dat groote bezwaren „hoogerop" te
overwinnen zijn. Maar misschien heeft
het hoogere ressort haar nog niet in dezen
vorm onder oogen gehad. Zij geeft een
treffend beeld van den algemeenen toe
stand, want er zijn nog veel meer men-
schen, die voor hun beroep dringend be
hoefte hebben aan een vervoermiddel en
al blij zouden zijn als zij tenminste een
berijdbare fiets hadden. De dokters, en
daarmee de volksgezondheid, vooropstel
lend, worde dus deze poging tot vermur
wing van hooge machthebbers gelanceerd.
Ook hen is het allicht opgevallen, dat er
menschen in auto's rijden, die zij blijkbaar
niet voor dringend werk noodig hebben..
R. P.
Onderduikerssteun
Uit de Haarlemsche
gemeentekas
De onderduikers werden In zeer veel ge
vallen financieel gesteund door het N s. F.
maar er waren er ook die hun Ultkeerlng
ontvingen uit de Haarlemsche gemeentekas,
hoewel er hier een N S B. gemeentebestuur
was. Dit was mogelijk door de activiteit en
den moed van ambtenaren van den dienst
van Sociale Zaken
Toen op den dollen Dinsdag in September
de N S. B. directeur van Sociale Zaken te
Haarlem een veilig heenkomen zocht, heeft
de waarnemend directeur "die een goede va
derlander is, een begin gemaakt met het
steunen van onderduikers. Daarvoor had hij
natuurlijk de medewerking van verschillen
de ambtenaren noodig.want het gemeente
bestuur mocht niets bemerken. Steun vla
Werkloozenzorg kon niet gegeven worden,
maar wel via Armenzorg. Er werden al spoe
dig 300 a 400 onderduikers uit de gemeente
kas gesteund.
Groote spanning was er toen In Februari
de N. S. B directeur weer genoeg moed ver
zameld had om naar Haarlem terug te kee-
ren. Men slaagde er evenwel in den burge
meester te overtuigen van de wenschelijk-
held zijn kameraad in het belang van den
Dienst met verlof te sturen! Daardoor was
het gevaar voor de onderduikers en de amb
tenaren gelukkig geweken.
Alle uitkeeringen aan de onderduikers
kwamen voor rekening der gemeente, hoe
wel zij als werkloozen door het rijk gesteund
hadden moeten worden. Van de góed-gezin
de hoofdambtenaren In den Haag was van
lofte wordt nagekomen, zoodat Haarlem nu
bezig is de rekening voor het rijk op te
maken.
Weer doodelijk ongeluk
te Haarlem.
Hedenmorgen half acht zouden eenige
personen van het Frans Halsplein te Haar
lem per vrachtauto met aanhangwagen naar
Haarlemmermeer vervoerd worden om erw
ten te plukken. Omdat de twee wagens
geheel vol waren, wilde de chauffeur, die
zelfs nog twee vrouwen in zijn cabine plaats
had laten nemen, wegrijden. Aan hen, die
niet mee konden, verklaarde hij. dat hij zoo
snel mogelijk terug zou komen, om ze te
halen. De 3ï-jarige D. Bragt. Rosenhagen-
tsraat ie. wilde blijkbaar met wachten. Hij
probeerde tusschen de twee reeds in bewe
ging zijnde wagens in den aanhangwagen te
klimmen, maar omdat de koppelstang glad
was. gleed hij er af, met het gevolg, dat het
rechter-voor- en -achterwiel van den aan
hangwagen over zijn lichaam reed. De dood
trad onmiddellijk in. Het lijk is naar het
St. Elisabeths-Gasthuis vervoerd.
HET ONGELUK IN DE GIERSTRAAT.
De twee meisjes die Woensdagmorgen bij
een auto-ongeluk in de Gierstraat te Haar
lem om het leven kwamen, waren Elizabeth
J. van Schaik. Thorbeckestraat 29. en Anje
R. Hendriks. Celebesstxaat 28. Het meisje,
dat ernstig gewond werd. is Areke van Bên-
tem. Lotterstraat 16. Hedenmorgen was haar
toestand bevredigend: er werd geen levens
gevaar aanwezig geacht. Van de zijde der
politie vernemen we nader, dat de bestuur
der van de aanrijdende auto een ruimte van
pl.m. 60 cm tusschen de twee wagens heeft
gehad om te passeeren, zonder over het
trottoir te moeten rijden.
AUDIËNTIE COMMISSARIS DER
KONINGIN.
De audiëntie van den Commissaris der Ko
ningin in de provincie Noord-Holland zal
volgende week niet als gebruikelijk op
Woensdag worden gehouden, maar op Don
derdag 19 Juli van 10—12 uur.
Ook de zee in Amerikaansche handen.
T~\e groote .Amerikaansche vlootmacht
*-* nabij het Japansche hoofdeiland
Honsjoc heeft zijn groote aanvallen voort
gezet. Een nieuw bombardement van To
kio en omgeving duurde 12 uur. Geduren
de dezen tijd beukten 1200 geallieerde
machines, die in zes golven kwamen op
zetten, vliegvelden en militaire installa
ties. Zes en twintig van de aanvallende
vliegtuigen werden neergehaald en een
aantal beschadigd, voegde radio Tokio aan
zijn mededeeling toe. De toestand is thans
zoo, dat niet alleen de lucht boven dit
Japansche eiland door de Amerikanen be-
hcerscht wordt, maar dat de Amerikaan
sche vloot volledig meester is van de zee
tot aan de Japansche kust. Twee honderd
vijftig Japansche oorlogsschepen var.
groote tonnage werden door de marine
der Ver. Staten tot zinken gebracht, zoo
verklaarde de minister van marine James
Forrestal.
De aanvallen van de vliegende forten
zouden de Japansche vliegtuigproductie
tot de helft terugbrengen. Het maximum
bedroeg 1500 vliegtuigen per maand. Aan
deze aanvallen hebben 10 tot 16 vliegdek
schepen deelgenomen en op Maandag en
Dinsdag werden gemiddeld 3400 vluchten
gemaakt. Sedert 1 Jan. 1944 hebben de
vliegtuigen van Amerikaansche vliegdek
schepen ongeveer 10.000 vliegtuigen ver
nield. De Japanners verkeeren nu in de
zelfde situatie als de Duitschers op het
einde van den oorlog; ze bezitten nog
vliegtuigen, maar hebben tekort aan ben
zine.
Over de situatie op Borneo meldt het
communiqué van MacArthur, dat Austra-
Ii6rs van de zevende divisie een Japansch
verzetscentrum op den Batochampar, on
geveer 10 K.M ten N.O. van Balikpapan
aanvallen. De troepen stootten diep in de
Japansche linies door en bereikten een
punt minder dan een kilometer van dezen
heuvel verwijderd. Zij ontmoetten mid-
delmatigen weerstand, doch moesten uit
gestrekte mijnenvelden door. Andere
Australische troepen braken door de eer
ste Japanneesche verdedigingslinie rond
het veroverde Manggar heen en bereikten
een punt ongeveer 2 K.M. N.O. van dit
vliegveld.
Op Sabang (Sumatra) is door 200 vlieg-
Onder het motto, dat Nederland zich
zelf in de eerste plaats zal moeten
helpen, is een onderlinge steunactie
van de provinciën op touw gezet. Zuid-
Holland (zonder Den Haag, dat zelf al
zwaar getroffen is) zal Zeeland en Noord-
Brabant helpen. Groningen en Drente
zullen Limburg bijstaan, Friesland.
Utrecht en het Gooi zijn aangewezen
voor hulp aan Gelderland. Noord-Holland
en Overijssel zy ter reserve en correc
tie bestemd. Amsterdam zal een nog
nader aan te wijzen getroffen stad voor
zijn rekening nemen. Het is natuurlijk
met de bedoeling „rommel" te zenden,
maar werkelijk dingen, waaraan in de
getroffen gebieden groote behoefte be
staat. zooals huisraad, keuken- en eet
gerei. dekens, kleeding, schoeisel, ge
reedschap, gordijnen, enz.
Friesland is bijvoorbeeld al daadwer
kelijk begonnen hulp te verleenen. In
het zeer zwaar getroffen Limburgsche
plaatsje Montfort is een Friesche aanne
mer met eigen personeel, dat in een
groote zaal gehuisvest is. en met eigen
hulpmateriaal begonnen aan het herstel
der vele verwoeste huizen en den bouw
van noodwoningen. Elders in Limburg
heeft een aannemer uit Noord-Holland
zijn voorbeeld gevolgd.
tuigen van 2 Britsche vliegkampschepen
een aanval gedaan.
De Chineezen maken vorderingen in de
richting van Woetsjau, de belangrijke stad
aan de Sikiang, 130 mijl ten W. van Kan
ton in Z. China.
Bij hun offensief in Birma hebben de
Japanners aan de Sittang verder terrein
gewonnen. De plaats Miitkio ging ver
loren.
Neemt Koning Leopold
een besluit?
De Belgische regent. Prins Karei, is
heden naar Salzbuig vertrokken om Ko
ning Leopold te bezoeken. Hij wordt
vergezeld door Robert Gillon. president
van den senaat, en Frans Cauweiaart.
president van de kamer van afgevaar
digden. In Belgische regeeringskringen
wordt dit beschouwd als een aanwijzing,
dat het bijna zeker is. dat Koning Leo
pold zijn troon zal prijsgeven.
HET BRITSCHE SCHROEFLOOZE
GEVECHTSVLIEGTUIG.
De geheimen zijn onthuld van het Engel-
sche schroeflooze gevechtsvliegtuig, de „Me
teor". Dit type werd gebruikt tegen de vlie
gende bommen en wordt nu als het beste
gevechtsvliegtuig ter wereld beschouwd. De
„Meteor" is geheel van metaal, met laag
gestelde draagvlakken, biedt plaats aan één
persoon en wordt voortbewogen door twee
schroeflooze turbine motoren De bewape
ning bestaat uit vier lichte Hispano kanon
nen van twintig milimeter.
Prinses spoedig terug.
Prinses Juliana heeft Woensdag verklaard
dit week-einde te New-York scheep te zul
len gaan naar Europa.
Venray geadopteerd.
Haarlem. Heemstede en Bloemendaal heb
ben het Limburgsche dorp Venray, dat zoo
zwaar onder het oorlogsgeweld te lijden
heeft gehad, geadopteerd Met medewerking
van de leerlingen der H.BS.en, Gymnasia
en Lycea, die zich bijzonder enthousiast
voor "de plannen toonen. zal een groote in
zamelingsactie van goederen van 23—29 Juli
a.s. worden gehouden. Het moet een feest
van naastenliefde en gemeenschapszin wor
den. Zuid heeft Noord geholpen van karige
rantsoenen, laat Noord nu ook Zuid en Oost
helpen met alles waarmee het kan helpen,
van een spijker tot een bed. het moet hulp
zijn die het karakter van het offer heeft.
Nadere bijzonderheden over deze grootsche
actie volgen nog.
VERBINDING NOORD-ZUID
In de komende weken wordt het veer over
de Maas bij Hedel vervangen door een schip
brug. Daarmede komt dan de tweede vaste
verbinding Noord-Zuid in ons land tot stand.
NEDERLAND HERDENKT 19J0—1945.
Een technische commissie, bestaande uit
een aantal bekende Amsterdammers, is se
dert eenigen tijd. in nauw overleg met Mili
tair Gezag, bezig met de voorbereiding tot
een waardige nationale herdenking van de
jaren 1940—1945 op 31 Augustus a s., In het
Olympisch Stadion' te Amsterdam
OOK DE K XVIII.
Tot de 12 Nederlandsche onderzeebooten
welke in den jongsten Wereldoorlog verloren
gingen behoort o.a. ook de K XVIII. Dit
vaartuig genoot een Internationale vermaard
heid door de groote reis welke prof. dr. ir.
F. A. Vening Meinesz er mee maakte ten
behoeve van zijn zwaartekracht-onderzoe
kingen.
WERK, DAT HET ROODE KRUIS
NOG WACHT.
Wist u, dat het Roode Kruis nog duizenden
zieke Nederlanders uit Duitschland, Frank
rijk. Denemarken. Zweden en Noorwegen
zal moeten repatrieerenT
Het woord is aan
Marcus Aurelius:
De beste manier om tick op
iemand te wreken is, niet op
hem te gelijken.
De berechting van N.S.B.-ers.
In een persconferentie van M. G. te
's Gravenhage werd medegedeeld, dat in het
trlbunalenbeslult deze wijziging is aange
bracht. dat verdachten voortaan voor onbe-
paalden tlid kunnen worden geïnterneerd en
niet, zooals aanvankelijk was bepaald, voor
maximaal tien Jaar.
Dat er in het Zuiden niet eerder tot het
Instellen van tribunalen en bijzondere ge
rechtshoven was overgegaan, vond zijn re
den in de omstandigheid, dat men ernstige
repressailles van Duitsche zijde verwachtte,
indien b.v. doodvonnissen werden uitge
sproken.
Men zal voorts aldus deelde prof. van
Bemmelen mede er toe moeten overgaan
een groot aantal lichte gevallen. In afwach
ting van latere berechting, uit de lnternee-
ring te ontslaan, omdat men dezen winter
niet met 100.000 a 200.000 gevangenen in de
kampen kan blijven zitten, die een enorme
kampruimte en 40 000 man bewakingstroe
pen zouden vereischen. In Brabant heeft
men al de ervaring opgedaan, dat lieden, die
op losse geruchten waren vastgezet en later
werden losgelaten, in hun woonplaats niet
meer geduld werden. De menschen zullen
er aan moeten wennen dat voor dezulken en
voor hen, die hun straf hebben ondergaan,
weer een plaats ln de maatschappij moet zijn
Majoor Claessens gaf een overzicht van
de organisatie der inbewaringstelling, waar
bij de illegaliteit kan adviseeren en actief
optreden. Er wordt naar gestreefd dat ver
dachten zoo
den gehoord. mÊÊfÊÊÊ
verbaal krijgt de verdachte een exemplaar
mee naar het kamp. een gaat naar het tri
bunaal. een naar den chef M G. en een
naar het archief van den P. O. D
Prof. van Bemmelen deelde nog mede. dat
een verdachte eenmaal contact mag hebben
met een advocaat, ln een zeer bijzonder ge
val tweemaal. Deze krijgt inzage van de
stukken, tenzij het algemeen belang zich
daartegen verzet en in ieder geval van het
proces-verbaal.
Kapitein Oud gaf een overzicht van den
Juridischen grondslag der inbewaringstelling
die te vinden is in art. 16 van het besluit
Bijzondere Staat van Beleg, waarbij ledereen
in het belang van de veiligheid van den
staat in bewaring kan worden gesteld met
uitzondering van eenige met name genoem
de autoriteiten. Leden van den jeugdstorm
boven 18 jaar worden in bewaring gesteld,
tusschen 16 en 18 Jaar wordt dit aan het
beleid van den opsporingsambtenaar over
gelaten. Beneden 16 Jaar wordt niet tot In
bewaringstelling overgegaan. Ook kan wor
den overgegaan tot het aanwijzen van een
bepaalde verblijfplaats, dit kan zijn een
kamp. maar ook het eigen huls, zoogenaamd
huisarrest Verder bestaat er beperkte bewe
gingsvrijheid en meldingsplicht.
Wie zijn collaborateurs
Op het departement van Economische Za
ken ligt een ontwerp Koninklijk Besluit
voor de bedrijfszuiveiing gereed (waarin te
vens een omschrijving wordt gegeven van het
begrip collaboratie) dat binnenkort in het
Staatsblad zal worden opgenomen. Daarin
wordt vastgesteld, dat iemand, die in rede
lijkheid de overtuiging had. dat hij door
voor de Duitschers te werken een Neder-
landsch belang diende, niet wegens colla
boratie zal worden veroordeeld.
Prof. van Bemmelen lichtte dit nog toe in
een persconferentie van M G. Hij deelde
mede. dat collaboratie geacht wordt aanwe
zig te zijn als daardoor opzettelijk hulp aan
den vijand is verstrekt en een Nederlandse!»
belang ernstig is geschaad. Het oppakken
van collaborateurs Is veel moeilijker dan dat
van N.S.B.'ers, omdat het lidmaatschap van
de N.S.B. gemakkelijk is ie bewijzen, maar
collaboratie niet altijd. Als een collabora
teur niet wordt opgepakt, beteekent dat
nog niet. dat hij niet veroordeeld zal wor
den. Ernstige en klaarblijkelijke collabo
rateurs worden opgepakt, maar men moet
oppassen, dat men geen ongelukken veroor
zaakt en onze industrie in gevaar brengt
door in grooten getale bedrijfsleiders op te
pakken
HET ROOKVERBOD VOOR VISCH.
Het rookverbod voor paling en versche
visch is afgekondigd, omdat zoo wordt
nader aan he: A. N. P gemeld gerookte
visch een voedingsbodem vormt voor ty-
phusbacillen. Het is dus niet omdat het
rooken onvoldoende zou zijn uitgevoerd,
maar omdat tijdens het transport de gerook
te visch gemakkelijk met typhusbacillen
wordt geïnfecteerd.
350 rookerijen met ongeveer 3500 man per
soneel worden door dit verbod getroffen.
Amsterdam en andere plaatsen in Noord-
Holland zullen nu meer versche paling krij
gen, terwijl naar andere plaatsen meer houd
bare versche visch zal worden vervoerd.
DE SUIKER-FABRICAGE.
De vooruitzichten voor den komenden
suikeroogst zijn niet gunstig. Te verwachten
is, dat in geheel Nederland 500 a 600 mil
lioen suikerbieten zullen kunnen worden ver
werkt tot ca. 70.000 "ton suiker. In normale
Jaren werden in Nederland 1800 millioen bie
ten uitgezaaid en de consumptie gedurende
den oorlog bedroeg 200.000 ton suiker p jaar.
zoodat er een belangrijk tekort zal zijr. dat
aangevuld zou kunnen worden door invoer
van witsuiker en ook van ruwe rietsuiker,
in welk geval onze veredelings-raffmage
industrie weer op gang zou lrunnen komen.
Welkome zendingen
Te Rotterdam is het grootste convool aan
gekomen. dat sinds de bevrijding de haven
binnenliep. Het bestond uit niet minder den
18 schepen, n.l 6 Nederlandsche. 6 Ameri
kaansche en 4 Engelsche. benevens een
Noorsch en een Zweedsch schip De lading
bestond voornamelijk uit levensmiddelen en
stukgoederen.
Ten behoeve van het Roode Kruiswerk in
Nederland z(Jn bovendien te Rotterdam be
langrijke transporten met levensmiddelen en
geneesmiddelen uit België en Denemarken
gearriveerd.
