Haarlems Dagblad
Unie in Europa?
Churchill sprak reeds met Truman.
Aanvallen op Japan steeds heviger
Me Jaargang. No. 18078
Bureaux. Groote Houtstr. 93
en Soendaplein 37. Haarlem.
IJmulden. Kennemerlaan 154.
TeL: Dir -Hoofdred. 15054. Adm. 10724.
Dlrectear-lloofdrodacteur: Robert Peereboom
Dinsdag 17 Juli 1945
Uitgave van de Stichting
Voorlichting te Haarlem.
Abonnementen: per week 31
cent per kwartaal 4.-
TeL: Redactie 10600. Expeditie 14825.
ALS ge aan Europa denkt zooals het nu
is, kost het moeite u voor te stellen,
dat dit verscheurde en ontwrichte samen
stel van vele kleine en enkele groote vol
ken, dat door anderen gevoed en van klee
ding, transportmiddelen en wat al niet
voorzien moet worden, de wereldheer
schappij heeft uitgeoefend. Toch is dat
zoo. Het deed dit tot voor weinige jaren.
Wel was het na den eersten wereldoorlog
door die anderen in geldmacht en ten
deele in productiekracht overtroffen, maar
toch gaf het nog steeds den toon aan. Het
beschouwde de Amerikanen, terecht,
slechts als zijn afstammelingen en als
een soort kolonisten. Zij zijn een jong en
in menig opzicht primitief volk. Maar nu
hangt Europa van hen af. Toch zal het
straks den toon weer willen aangeven in
de wereld. Het verwacht dat. Het kan
niet anders. Europa is regent en dus ge
bieder bij traditie. Het belichaamt de be
schaving, waarin anderen het nog slechts
ten deele hebben kunnen navolgen. Het
is oud en Amerika is jong. Maar Amerika
heeft nog niet geledenen dat is de
voorwaarde, zoowel bij de menschen als
bij de volken die tot scheppend werk ge
roepen zijn, om groote dingen te kunnen
volbrengen en anderen naar zich te doen
luisteren. Amerika heeft nu de macht en
schier al de middelen. Maar nog bezit
Europa het genie. Het moet zichzelf her
vinden, het moet herstellen en vernieu
wen. het moet eindelijk eenheid bereiken,
wil het zich in deze wereld nog kunnen
doen gelden als weleer. Zal het zich kun
nen vernieuwen en met zijn verleden
breken? Het is goed, bij alle welbewuste
pogingen die wij doen om herstel en ver
nieuwing in ons kleine land te bereiken,
ons te herinneren dat wij tot dat groote
geheel. Europa, behooren en dat zijn lot
tenslotte het onze zal zijn.
President Truman is nu in Berlijn. Wij
weten niet veel van president Truman.
Hij is pas Franklin Roosevelt opgevolgd,
die een groot man was. In zulk geval ver
wacht het menschelijk scepticisme, dat de
opvolger een veel kleiner man zal zijn.
Het oordeelt naar de zoons van groote
vaders, bij wie dat vaak (niet altijd) op
gaat. Maar omtrent dezen president Tru
man werd verleden week bericht, dat hij
tegenstander is zoowel van Russische als
van Engelsch-Amerikaansche „invloeds
sferen" in Europa en van oordeel is, dat
het zelf zijn eenheid moet vinden.
Als dit president Truman's politieke ge
dachte is en als hij haar blijft nastreven,
moet hij een man van wijden blik en diep
inzicht en ook een moedig man zijn. Want
velen in zijn land en elders zullen het niet
begrijpen en willen tegenwerken. Hij
moet een grooten en ruimen blik heb
ben als hij ziet, dat in Europa nog immer
zekere krachten en leidersgaven leven,
die zijn volk niet kan opbrengen en die
de wereld niet missen kan.
Europa zou dan Unie moeten bereiken.
Een begaafd Europeesch essayist, de
Spaansche professor in de metaphysica
José Ortega y Gasset, heeft tniet alleen
deze noodzaak voorzien, maar bovendien
den toestand, waarin Europa in den loop
der tijden was komen te verkeeren. met
merkwaardige scherpte van geest geanaly
seerd. Dat deed hij in een boek onder den
titel „La Rcbelion de las Masas", dat in
1933, het jaar waarin Hitler in Duitsch-
land aan het bewind kwam, in ons land
verscheen onder den niet zuiver vertaal
den titel „De opstand der horden". Het
gold de opkomst van den massamensch,
toen pogend zich van de macht in de
wereld meester te maken: van den massa
mensch zooals wij hem hebben leeren ken
nen, die door Ortega werd aangeduid als:
„Een slag mensch die geen redenen
wenscht op te geven en er zich evenmin
om bekommert of hij gelijk heeft, maar
die zich heel eenvoudig vastbesloten
toont, zijn meeningen aan allen op te
leggen volgens het recht der onredelijk
heidbehoorend tot die massa's, die
besloten hebben de samenleving te bestu
ren zonder daartoe bekwaam te zijn."
In dit boek, in een essay onder den titel
„Wie oefent de heerschappij uit?" heeft
Ortega den toenmaligen toestand van
Europa geschetst en de gedrukte stem
ming die heerschte. Hij heeft die ver
klaard uit het feit. dat Europa zich tot
veel krachtiger werkzaamheid in staat
voelde, maar door noodlottige slagboomen
weerhouden werd, haar uit te oefenen. Die
slagboomen waren de grenzen der ver
schillende landen. Hij zag de wanverhou
ding tusschen de groote Europeesche pro
ductiekracht en de versnippering van de
politieke organisatie, waarin zij moest
werken. ,.Het pessimisme en de moede
loosheid. die nu de gemoederen op het
vasteland neerdrukken, gelijken veel op
de terneergeslagenheid van een vogel van
groote vlucht, die bij het uitslaan van
zijn wieken zich wondt aan de tralies van
zijn kooi
Dit aangrijpend beeld werkte de Spaan
sche geleerde aldus uit: „De waarachtige
toestand van Europa zou dus deze blijken
te zijn: zijn luisterrijk en lang verleden
heeft het tot <*en nieuwe levenstaak doen
komen, waarin alles grooteren omvang
heeft 'gekregen, doch tegelijkertijd zijn de
in stand gebleven instellingen van dat
verleden dwergachtig klein en beletten
zij den tegenwoordigen groei. Europa is tot
groei geraakt als een samenstel van af
zonderlijke naties. In zekeren zin zijn de
idee en het gevoel van nationaliteit zijn
kenmerkendste uitvinding. Maar nu ziet
Europa zich verplicht, zichzelf te over
vleugelen. Dit is het schema van het ont-
Minister-president Churchill en president
Truman hebben Maandag een informeele
bijeenkomst gehad in <le conferentiezaal te
Potsdam De chefs van den generalen staf
van Engeland en van de Ver. Staten zijn.
naar voorts vernomen wordt, eveneens bij
een geweest voor het voeren der eerste voor
bereidende besprekingen.
De Engelsche minister-president maakte
Maandag een rondrit door Berlijn, waarbij
hij precies dezelfde route heeft gevolgd, als
president Truman eenige uren tevoren.
Langs den grooten autoweg reed de Ameri-
kaansche president Berlijn binnen, vooraf
gegaan door een gewapend escorte. Bij aan
komst in Charlotlenburg werd de tocht in
Oostelijke richting voortgezet, waarbij de
ruïnes van den rijksdag, de Brandenburger
Tor en Unter den Linden werden bezich
tigd, De Amertkaansche president bracht
vervolgens een bezoek aan Hitler's kanse
larij, den Tiergarten en aan de Alexander-
plaiz, waar reusachtige portretten van Sta-
Geraffineerde
schilderijvervalsching
Het A N.P meldt uit 's-Gravenhage:
Een door de regeering Ingesteld onderzoek
heeft uitgewezen, dat een aantal schilderijen
die voor werk van Vermeer werden gehou
den, van de hand van een vervalscher zijn.
De Vervalscher, de schilder Han van Mee
geren. die inmiddels is gearresteerd, heeft,
in bijzijn van getuigen, een volledige be
kentenis afgelegd. Volgens deze bekentenis
behoort tot de door hem vervalschte wer
ken ook de beroemde „Emmaüsgangers" uit
het Museum Boymans te Rotterdam. Dit
werk heeft, toen het ln 1937 aan het licht
kwam. over de geheele wereld groote be
wondering gewekt. De dader heeft van dien
tijd af een aantal vei valschingen op de
markt doen brengen, dte hij op zulk een
geraffineerde wijze heeft vervaardigd, dat
de beste kenners niet hebben getwijfeld
aan de echtheid van zijn werk. De geheim
zinnige omstandigheden, waaronder deze
schilderijen opdoken en het feit dat er in
een kort tijdsbestek zooveel schilderijen
voor den dag kwamen van een meester
wiens bekend oeuvre niet zeer groot is,
hebbèn ertoe geleid, dat men de zaak der
„teruggevonden" Vermeer's weer opnieuw
ging bestudeeren. Hierdoor is een van de
geraffineerdste gevallen van vervalschlng
tenslotte ontdekt.
De schilderijen werden voor groote bedra
gen aan het rijk en aan particulieren ver
kocht.
Nader wordt gemeld:
Het betreft hier behalve het schilderij „De
Emmaüsgangers" eveneens de schilderijen,
welke bekend staan onder de namen „De
overspelige vrouw" en ..De voetwasschlng".
Dit laatstgenoemde schilderij bracht niet
minder dan anderhalf millïoen gulden op.
In totaal is een bedrag van acht millioen
met deze vervalschingen gemoeid.
VERBROEDERING S VERBOD GEDEEL
TELIJK OPGEHEVEN
In de Amerikaausche en Britsche be
zettingszone in Dultschland is het ver
broederingsverbod gedeeltelijk opgeheven.
Het is den soldaten thans toegestaan „een
gesprek aan te knoopen met volwassen
Duitschers op straten en pleinen". Wed
strijden. drinken of met Duitschers gearmd
loopen zou niet geoorloofd zijn. Ook in de
Britsche bezettingszone in Oostenrijk is
het verbroederingsverbod opgeheven.
De Nieuw Amsterdam
vervoerde 300.000 soldaten
De ..Nieuw Amsterdam", van de Hol-
land-Amerikalijn. het grootste schip van
de Nederlandsche koopvaardijvloot, heeft
gedurende den oorlog vierhonderddui
zend mijl vrijwel zonder ongeval van be-
teekenis afgelegd. Het schip heeft in
den oorlog driehonderdduizend geallieer
de soldaten getransporteerd: Jiet heeft
niet In convooien. maar geëscorteerd
door escorteschepen gereisd en is nim
mer van de lucht uit of door onder
zeebooten aangevallen. De dichtstbij
zijnde vijandelijke onderzeeboot bevond
zich op een afstand van honderdtwintig
mijl.
In het begin van den oorlog ope
reerde het schip tus-schen Australië.
Nieuw-Zeeland. Britsch-Indië en Noord
en Zuid-Afrika, waarbij soldaten en oor
logsmateriaal voor generaal Montgomery
vervoerd worden.
Het transporteerde dikwijls achtdui
zend man. hetgeen zesmaal zijn nor
male capaciteit was, en vervoerde dui
zenden Amerikaansche soldaten naar
Schotland
De tegenwoordige gezagvoerder Is
G. Barendse. die in 1942 gezagvoerder J.
Bijl, die gepensiomreerd werd. opvolgde.
zaglijke drama, dat in de komende jaren
zich zal afspelen."
Dit schreef Ortega veertien jaar geleden.
Een groot deel van het ontzaglijke drama
heeft zich afgespeeld. De totale oorlog
heeft bewezen, dat geen enkel Europeesch
volk in de toekomst meer bestaanszeker
heid heeft, als het niet tot een groot ge
heel gaat behooren dat het beveiligt tegen
overvallen. Dit geldt in de eerste plaats
voor de kleine volken. Nevens het groote
argument van Europa s door slagboomen
geremde energie, dat Ortega indertijd al
opwierp, is dus dit tweede groote motief
voor Unie verrezen: de drang tot zelfbe
houd van de naties, die het samenstellen.
Indien het in al zijn geledingen den
machtsgreep van den massamensch over
wonnen heeft en zichzelf hervonden, zal
het gereed zijn dezen weg te kiezen. Het
is de eenige uitweg. Uitgaande van deze
gedachte zal ik ui volgende hoofdartikelen
het wezen van Federale Unie toel'chtcn.
R. P.
lin en van de voornaamste Russische
maarschalken zijn opgericht, welke het
centrum aangeven van de Russische bezet
tingszone in Berlijn. De geheele route was
streng bewaakt en het publiek mocht niet
dicht bg de passeejende auto's komen.
De terugreis
van Prinses Juliana.
H. K. H. Prinses Juliana is Maandag met
de drie prinsesjes per trein uit Ottawa naar
New York vertrokken, op terugreis naar Ne
derland De gouverneur-generaal van Ca
nada, de graaf van Athlone, de Canadeesche
minister-president Mackenzie King en an
dere regeerlngsautoriteiten deden de prinses
persoonlijk uitgeleide op het station, ter
wijl er voorts nog vele particulieren waren
gekomen om de Prinses goede reis te wen-
schen.
Prinses Juliana zal. naar Reuter ver
neemt de reis via Engeland maken. Het
wordt echter onwaarschijnlijk geacht, dat
de Prinses eenigen tijd in Engeiand' zal
blijven.
Felle brand te Scheveningen.
Hedenochtend brak omstreeks 7.15 uur
een felle brand uit in de opslagplaats van
de reederlj v. d. Zwan en Zonen te Sche
veningen. Het vuur greep snel om zich
heen ln den grooten voorraad getaande
netten cn touwwerk. De schade is vrijwel
niet te bepalen, daar het materiaal betreft
dat momenteel onvervangbaar ls. Zelfs in
dien het te koop was. zouden er tonnen
mee gemoeid zijn Niet minder dan 1500
netten, die voor de Duitschers verborgen
werden gehouden, gingen in vlammen op.
Als oorzaak wordt broeiing ln een kleine
party breikatoen aangenomen. Bij het blus-
schingswerk raakte de schipper M. de Niet
tusschen vallend houtwerk bekneld Hij
werd met een gecompliceerde beenbreuk
naar een ziekenhuis vervoerd.
Het woord is aan
Francisque Sarcey:
Men krijgt alleen genoeg
van het leven als men geen
werklust heeft.
De oogst binnenhalen
Kennemer Lyceïsten doen mee.
De aankondiging van de regeering, dat zij
vrijwilligers zou oproepen om de oogst bin
nen te helpen halen, heeft al een snel en
krachtig antwoord van de leerlingen van het
Kennemer Lyceum gekregen. Een speciale
commissie uit de leerlingen gevormd, heeft
overleg met de leeraren gepleegd en contact
met de autoriteiten gezocht. Ongeveer 200
leerlingen. waarvan iets minder dan de
helft meisjes, hebben zich beschikbaar ge
steld. Zij zullen een flink deel van hun
zomervacantie aan het werk moeten beste
den. want het plan ls dat zij op 28 Juli naar
Twente zullen vertrekken en daar tot 18 of
20 Augustus aan den slag blijven.
Wij vermelden dit met vreugde. Het is
een goed voorbeeld van de pit. dte :n onze
Jeugd zit en het getuigt van den geest, die
Nederland uit de put moet helpen en zijn
herstel en vernieuwing bereiken.
ECONOMISCHE SAMENWERKING
De tweede bijeenkomst van den raad voor
economische samenwerking, welke krach
tens de op 20 Maart 1945 tusschen Frankrijk,
Nederland en de Belgisch-Luxemburgsche
economische unie gesloten overeenkomst
Inzake wederzijdsche economische steun-
verleening werd opgericht, zal heden te Brus
sel onder voorzitterschap van Max Suetens
directeur-generaal voor den buitenlar.d-
schen handel van België, worden gehouden.
De moeilijkste strijd tegen de Japanners
vindt plaats in Birma. Wel is de strijd in
de bocht van de Sittang in hevigheid af
genomen, maar volgens de speciale cor
respondenten, is dat slechts voor enkele
dagen. De Japanners zijn niet in staat ge
bleken de aanvankelijk behaalde kleine
successen uit te buiten, terwijl de geal
lieerde troepen groote moeilijkheden on
dervinden bij de ravitailleering. Op ver
scheidene plaatsen hebben de Japanners
zich achter de rivier de Sittang moeten
terugtrekken.
Het veertiende leger deed aanvallen ten
N.O. van Pegoe. waar de Japansche hoofd-
De ontbinding der B.S.
Radio-rede van
Prins Bernhard.
Prins Bernhard heeft Maandagavond voor
den zender „Herrijzend Nederland" een rede
gehouden tot leden en voormalige leden van
de binnenlandsche strijdkrachten.
Z. K. H wees er eerst op. dat nu de B. S.
ontbonden wordt, een periode van historische
beteekenis wordt afgesloten. De B, S. is
nooit gedacht als een blijvende instelling,
integendeel zij was bedoeld als een wapen in
den strijd tegen den vijand, zoowel tijdens
de bezetting als bij de bevrijding. Als-zoo
danig heeft zij aan ieders verwachting
voldaan.
Door de nog onverwachte capitulatie van
Duitsehland hebben de B S -ers in West-
Nederland den bevrijdingsstrijd niet kunnen
voeren zooals zij zich dien gedacht hadden,
maar het uitblijven van die gevechtshande
lingen is voor ons nationale bestaan onein
dig belangrijker dan welke persoonlijke
teleurstelling ook
In overleg en onder verantwoordelijk
heid der nieuwe regeering zijn plannen sa
mengesteld om de B. S.-ers. die daartoe den
wensch te kennen geven, deel te doen uit
maken van de gewapende macht De Minister
van Oorlog zal in de volgende weken over de
radio daarover nadere inlichtingen doen.
Behouden blijft de mogelijkheid om met den
zelfden wil en volharding als voorheen ook
in de toekomst de vaderlandsche zaak te
dienen, terwijl belangrijke verbeteringen in
de omstandigheden in het vooruitzicht kun
nen worden gesteld.
Van allen wordt verwacht een positieve
houding bij den wederopbouw nu alle krach
ten zijn aangewend in den strijd tegen den
overweldiger. Alles moet gedaan worden om
ook den vrede te winnen.
Geheel Nederland staat voor de taak land
en maatschappij' van den grond af op te
bouwen Dat zal aan een ieder de hoogste
eischen stellen De uitvoering ligt in hander.
van allen, van ons geheele volk. Dat wil
zeggen van menschen met hun menschelijke
fouten en tekortkomingen Daardoor kan
tlidelijk onrechtvaardigheid, onderling ge
kibbel en zelfs verwijdering ontstaan. Moch
ten anderen u ten onrechte becritiseeren.
bedenk dan dat gij daar boven moet staan en
dat zooiets niet het recht geeft de critiek
op soortgelijke wijze te beantwoorden. Ver
geet niet dat niet alle critiek welke op u
geleverd wordt, onrechtvaardig is
Al voltrekt Nederlands herrijzenis zich nog
niet op een duidelijke voor leder waarneem
bare wijze, zij is aan den gang. Iedere twij
fel daaraan zou deze grootschë onderneming
schade kunnen toebrengen. De samenstel
ling en de doelstellingen der regeering bie
den een waarborg, dat deze mannen geestes
merken dragen, die met de uwe overeen
komen en beloften inhouden voor de toe
komst die niet gesehaad mogen worden
Z. K H besloot met te zeggen, dat Hij
voor al de nooden en moeilijkheden van de
B S.-ers de levendigste belangstelling blijft
koesteren en zal blijven zorgen voor hun
belangen.
macht teruggetrokken bleek te zijn. Libe
rators bombardeerden opslagplaatsen in
de havenstad Singora aan de Zuid-Chi-
neesche Zee.
In China bevinden de Chineesche troe
pen zich op 30 mijl ten Zuiden van Kwei-
Iin, de hoofdstad van Kwangsi, en vroe
gere luchtmachtbasis van de Ver. Staten.
Op Nièuw-Guinea behaalde de 6e Austra
lische divisie, na acht weken van zware
gevechten, een belangrijke overwinning.
De slag om den Prins Alexanderbergrug
werd beëindigd, waarmee de weg naar de
Japansche versterkingen in hef binnen
land geheel open ligt-
Ook in den strijd tegen de Japansche
eilanden is geen verpoozing. Een com
muniqué uit het hoofdkwartier van admi
raal Nimitz maakt melding van een ver
sterking van de 3e Amerikaansche vloot
mef Britsche eenheden, w.o. het slagschip
„King George 5". Het bevel over deze
gecombineerde Brïtsch-Amerikaansehe
vloot berust bij admiraal William Halsey.
Vólgens het Engelsche blad de „Daily
Express", is admiraal Toyoda. de opper
bevelhebber van de Japansche vloot, ont
slagen. Voor het eerst hooren we weer
iets van de Japansche vloot!
De Japansche steden met hun pa
pieren huisjes worden meedoogenloos met
brandbommen bestrooid. Bijna 500 vlie
gende supervestingen bewerkten vier Ja
pansche steden, Oita, Hiratsoeka. Koe-
wana en Noemazoe, met 2500 ton brand
bommen. Dit is de 53e aanval op Japan
door op de Marianen gestationneerde
supervestingen
Run op de spaarbanken
Om geld te storten
Na de maatregelen der regeering ovér de
Honderdjes, doet zich het verschijnsel voor.
dat er veel geld natuurlqk geen Hon
derdjes! bij de spaarbanken wordt ge
stort. Den geheelen dag verdringen de
spaarders zich voor de loketten
In het ressort Haarlem van de Post
spaarbank (Haarlem, Bloemendaal. Heem
stede en Spaamdam) wordt gemiddeld per
dag t 450 000 Ingelegd. De Nutsspaarbanb
te Haarlem neemt eiken dag f 150.000 ln
ontvangst.
Wat denkt Uervan..?
Ja, wat denkt u ervan om een japon,
welke maar een enkele keer in het jaar
gedragen wordt, weg te geven, omdat
er best 2 kinderjurkjes van kunnen
worden gemaakt? En dan. staan er
boven nog niet een paar stoelen, die
eigenlijk best gemist kunnen worden?
Ik geloof, dat bij nazien van het ser
vies ook nog wat te voorschijn zal
komen, dat anderen heel best kunnen
gebruiken en bij u al in jaren niet op
tafel is gekomen.
Ja, wat denkt u ervan, u hebt toch
nog heel wat staan, dat u best aan de
jeugd kunt geven, die volgende week
Haarlem. Heemstede en Bloemendaal
zal uitkammen, omdat zij wil helpen
onze landgenooten in Venray. die nu
van alles beroofd zijn en aan alles
gebrek hebben?
't Is beter één kamer leeggeruimd,
dan het heele huis in puin. Dat denkt
u toch zeker ook!
r