Duitschlands lot vastgesteld. Besluiten van Potsdam. Kort en bondig. Menschelijke vliegende bom? r J Nationale feesten te Haarlem. 80e Jaargang: No. 18093 eang^ IV Vrijdag 3 Augustus 1945 Bureaux: Groote Houtstr. 93 B"""l 8 é^^k 1 I i/Nj" I Uitgave van de Stichting en Soendapiein 37, Haarlem I B I 1 g I M tf Iff If B tf Iff Voorlichting te Haarlem. IJmuiden: Kennemerlaaa 154. »fc A A JL JÊm JL 9>n9 JJk Abonnementen: p.week 31 ct. Telef. 5437. per kwartaal 4. Tel.: Dir.-Hoofdred. 15054. Adm. 10724 Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom Tel: Redactie 10600. Expeditie 14825. DE conferentie van „The Big Three" het Groote Drietal in Potsdam, die zooveel protest heeft uitgelokt door haar buitengewone geheimzinnigheid, heeft zich tenslotte geopenbaard in een com muniqué. Het telt zevenduizend woorden en i« dus nogal breedsprakig. Maar deze uitvoerigheid strekt zich niet uit tot het aantal opgeloste vraagstukken. Er blij ven er veel over, die salomische wijsheid zullen vergen van de vijf ministers van Buitenlandsche Zaken, die de beraadsla gingen zullen moeten vervolgen. Vijf, want de vertegenwoordigers van Frank rijk en China zullen aan die van het Groote Drietal: Amerika, Rusland en En geland, worden toegevoegd. Daarbij heeft evenwel de trits zich het recht voorbe houden, afzonderlijke besprekingen te voeren, hetgeen de Franschen en da Chi- neezen in een duidelijke minderheids positie plaatst. De besluiten van Potsdam betreffen in hoofdzaak de regeling van het statuut van het overwonnen Duitschland. Het eerste deel bevat geen nieuws, want niemand kon anders verwachten dan dat de natio- naai-socialistisehe instellingen en het Duitsche militairisme volledig vernietigd zouden worden, hetgeen trouwens ai eer der was aangekondigd. Alle Duitsche strijdkrachten worden afgeschaft, alle wapens en oorlogswerktuigen zullen uit geleverd moeten worden of worden ver nietigd, alle productie van oorlogstuig en van schepen wordt verboden. Ook zullen de machtige Duitsche cartels en syndi caten ontbonden worden en zal het be drijfsleven worden gedecentraliseerd. De Duitsche voortbrenging zal zich moeten toeleggen op den landbouw en op vreed zame nijverheid. Dit alles natuurlijk onder geallieerde controle. Hoe lang? Er wordt geen bezettingsduur aangeduid. Misschien zal die later op de vredesconferentie wor den vastgesteld. Tijdens de bezetting zal Duitschland in economischen zin als eenheid behandeld worden, met handhaving van een gemid- delden levensstandaard, die niet hooger mag zijn dan het gemiddelde in andere Europeesche landen met uitzondering van de Sovjet-Unie en Groot-Brittannië. Daar toe zullen de groote mogendheden, die verschillende deelen van Duitschland be zet houden, een gemeenschappelijke eco nomische politiek voeren, hetgeen niet eenvoudig zal zijn. Niet minder moeilijk is de uitvoering van het besluit, de Duitsche opvoeding te reorganiseeren „langs democratische lij nen". Dit maakt onderdeel uit van een ponneK beleid, dat zich grondt op deze verklaring: „Het is niet de bedoeling van het Groote Drietal, het Duitsche volk te vernietigen of tot slavernij te brengen, maar het gelegenheid te geven zich voor te bereiden op lateren wederopbouw van zijn leven op democratischen, vreedzamen grondslag, zoodat het mettertijd zijn plaats zal kunnen innemen onder de vrije, vrede lievende volken." Vrijheid van het gesproken woord, van drukpers en van godsdienst zullen tijdens de bezetting al toegestaan worden, voor zoover de militaire veiligheid dat veroor looft. Waarbij dan natuurlijk in aanmer king moet worden genomen, dat eerst alle Nazi's buiten functie gesteld zullen zijn en de oorlogsmisdadigers bestraft. Het politieke stelsel der geallieerden zal overi gens Duitsch zelfbestuur bevorderen, zon der centrale Duitsche regeering. Plaatse lijk zelfbestuur volgens democratische be ginselen moet met toepassing van kies raden worden ingevoerd. Er komen ook Duitsche bestuursdepartementen onder leiding van staatssecretarissen, die onder den geallieerden contróleraad zullen staan. Omtrent de Duitsche schadeloosstellin gen is bepaald, dat het land voldoende hulpbronnen gelaten zullen worden om zonder hulp van buiten te bestaan. Een noodzakelijke voorwaarde, want anders zou de hulp van buiten de schadeloosstel lingen weer verminderen of teniet doen. Hieruit spreekt een zin voor werkelijkheid, die bij de regeling der herstelbetalingen na den eersten wereldoorlog ontbrak. Over de verdeeling van den vermaarden oor logsbuit lezen wij in het communiqué he laas niets en men zou wenschen, dat daar omtrent duidelijker verklaringen werden verstrekt. Wel is geregeld, hoe de herstel betalingen aan de Sovjet-Unie en Polen uit het Oostelijke deel en die der V. S., Groot-Brittannië en andere landen, die recht hebben op herstelbetalingen, uit de Westelijke zóne zullen worden voldaan, waarbij de Sovjet-Unie een geduchte aan vulling in machines uit de Westelijke zóne zal ontvangen in ruil voor een ge lijke waarde in levensmiddelen en pro ducten. Ook heeft de conferentie er in beginsel toe besloten, de stad Konings bergen en het aangrenzende gebied aan de Sovjet-Unie over te dragen, die harer zijds geen aanspraak doet gelden op het goud, dat door geallieerde troepen in Duitschland is buitgemaakt. Het onderwerp schadeloosstellingen is in het communiqué wel in groote lijnen behandeld, maar ten aanzien van het Ne- derlandsche aandeel valt er nog niets uit op te maken. Evenmin is de mogelijkheid van annexatie van Duitsch grondgebied door Nederland erin aangeduid. Wel is dat het geval ten aanzien van Polen, Tsjecho- Slowakije en Hongarije, waarbij geen toe komstige grenzen zijn aangegeven maar bepaald is, dat Polen voorloopig het ge- T N liet 7000 woorden tellend communiqué van de conferentie te Potsdam zijn de plannen, waarover overeenstemming* is bereikt, betreffende de volledige en definitieve vernietiging van de nat. soc. leer, den Duitschen generalen staf en het geheele complex van Duitschlands potentieel voor het voeren van oorlog, tezamen met alle andere maatregelen, welke noodig zijn 0111 te verzekeren, dat Duitschland nooit weer den wereldvrede zal bedreigen, vastgelegd. Alle Duitsche strijd krachten te land, ter zee en in de lucht van ieder type zullen volledig afgeschaft worden, alle wapenen, munitie en oorlogswerktuigen zullen in handen blijven van de Geallieerden of vernietigd worden, alle nat. soc. instellingen en wetten zullen worden afgeschaft en voorloopig zal geen centrale Duitsche regeering worden toegestaan. De productie van alle soorten wapenen evenals van vlieg tuigen en zeeschepen wordt verboden, de machtige Duitsche handelskartels en syndicaten zullen zoo spoedig mogelijk worden ontbonden en liet Duitsche be drijfsleven zal worden gedecentraliseerd. De productie zal worden geconcentreerd op den landbouw en op vreedzame industrieën voor biimenlandsch gebruik. Duitschland zal gedwongen worden schadevergoedingen 111 natura te verstrekken, om in zoo groot mogelijke mate de verliezen en het veroorzaakte leed goed te maken. Het land zullen echter voldoende hulpbronnen gelaten worden 0111 zonder bijstand van buiten te bestaan. r\E oorlogsmisdadigers zullen „snel en vastberaden berecht worden", en een eerste lijst van te berechten personen zal voor het einde van deze maand worden ge publiceerd. Het is niet de bedoeling van de geallieer den om het Duitsche volk te vernietigen of tot slavernij te brengen, maar men wil het de gelegenheid geven zich voor te bereiden op lateren wederopbouw van zijn leven op democratischen. vreedzamen grondslag, zoo dat het ter zijner tijd zijn plaats kan inne men onder de vrije, vredelievende volkeren der wereld. Daarom zal de Duitsche opvoe ding worden gereorganiseerd *angs demo cratische lijnen en zal een democratisch plaatselijk zelfbestuur worden hersteld. Voorzoover de militaire veiligheid dit ver oorlooft zal vrijheid van spreken, drukpers en godsdienst veroorloofd worden. Gedurende de bezettingsperiode zal Duitschland behandeld worden als een en kele economische eenheid onder Geallieerde economische controle. Omtrent den duur dezer periode wordt niets gezegd. Het communiqué doet verder mededee- ling van de vorming van een raad der mi nisters van buitenlandsche zaken van Gr.- Brittannië, Rusland, China, Frankrijk en de Ver. Staten, met een permanent secretariaat in Londen ter voorbereiding van de vredes verdragen met Italië en de landen die satel lieten waren van de-spil, en tot het ontwer pen van plannen voor een vreedzame rege ling met Duitschland. De toekomstige grenzen van Polen zullen wachten op de vredesregeling, maar intus- schen zal Polen het gebied besturen ten Oosten van de rivieren Oder en Neisse. Po len, Tsj.-Slowakije en Hongarije wordt ver zocht het overbrengen van bevolkingen op te schorten tot de positie verder is overzien, ofschoon het beginsel van het overbrengen erkend wordt. Het communiqué biedt het lidmaatschap der Vereenigde Volken aan daartoe in aan merking komende staten aan, met de eeni- ge uitdrukkelijke uitzondering van de Spaansche regeêring, waarvan gezegd wordt, dat zij de nöodige kwalificaties mist. door haar vroegere samengaan met de staten- agressoren. Politieke en economische beginselen. De bedoeling van de overeenstemming t. a. v. de politieke en economische beginse len eener gecoördineerde geallieerde politiek jegens Duitschland is de Krim-verklaring over Duitschland ten uitvoer te leggen. Voorzoover uitvoerbaar zal er eenheid be staan in de behandeling van de Duitsche bevolking in geheel Duitschland. Het gezag in Duitschland wordt uitgeoefend door de opperbevelhebbers der Amerikaansche, Britsche, Russische en Fransche troepen op instructies hunner regeeringen, elk in zijn eigen bezettingszone en eveneens gezamen lijk als leden van den controleraad. Het bestuur in Duitschland Allen die meer dan alleen in naam aan de werkzaamheden der nazi-partij hetahen deel genomen moeten uit verantwoordelijke functies verwijderd worden. Alle democrati sche partijen moeten worden toegestaan en aangemoedigd. In het bestuur van district, provincie en staat (land) moeten de begin selen van vertegenwoordiging en verkiezing worden ingevoerd. Essentieeie centrale de partementen van beheer onder leiding van staatssecretarissen zullen worden opgericht, met name op het gebied van financiën, het vervoer, de verbindingen, den buitenland- schen handel en de nijverheid. Zij staan on der leiding van den controleraad. Een ge meenschappelijke politiek zal worden vast gesteld t. o. v. mijn- en industrieele pro ductie, landbouw, boschbouw en visscherij. loonen, prijzen en rantsoeneering, in- en uitvoer, valuta en bankwezen, centrale be lastingen en invoerrechten, herstelbeta lingen, transport en verbindingen. Het be drijfsleven zal worden gecontroleerd, voor zoover dit noodig is om de industrieele ont wapening, demilitarisatie en herstelbeta- bied ten Oosten van de rivieren Oder en Neisse zal besturen. Het overbrengen van bevolkingen door Polen, Tsjecho-Slowa- kije en Hongarije wordt opgeschort tot de positie verder is beschouwd, maar in beginsel aanvaard. Dit beteelcent, dat reeds aanzienlijke amputatie van het Duitsche gebied in het voornemen ligt. Of die de kans op inwilliging van even- tueele Nederlandsche aanspraken open laat is twijfelachtig, vooral nopens de vraag, hoe de Russen daar tegenover zou den staan. Als eindindruk kan gezegd worden dat dit communiqué wel toont, dat de sa menwerking tusschen het Groote Drietal in hoofdlijnen blijkbaar door een zeker evenwicht gekenmerkt is, maar dat zeer moeilijke kwesties onopgelost zijn geble ven, zooals het statuut van de Dardanel les de Balkankwestie en de vaststelling van Duitschlands Oostelijke grenzen. R. P. lingen uit te voeren en om in de behoeften van de bezettingstroepen te voorzien. Deze controle zal ook een billijke verdee ling verzekeren van de noodzakelijke goede ren in de verschillende zones. Zij zal verder moeten verhinderen, dat een oorlogspoten tieel tot ontwikkeling wordt gebracht of an dere doelstellingen worden bereikt. Het transport in Duitschland zal zoo snel moge lijk hersteld worden, de kolenproductie ver groot en de landbouwproductie tot een maximum opgevoerd. Herstelbetalingseischen De herstelbetalingseischen der Sovjet Unie zullen voldaan worden door het wegvoeren van goederen uit de Russische zone van Duitschland en uit Duitsche buitenlandsche activa, waarbij Polen zijn deel van Rusland zal krijgen. Ter aanvulling zal Rusland uit de Westelijke zones krijgen 15 pCt. van de bruikbare» en volledige industrieele machine uitrusting der metaal-, chemische- en ma- chinebouwindustrieën, welke onnoodig is voor het Duitsche vredesbedrijfsleven in ruil voor een gelijke waarde aan levensmidde len, steenkolen, potasch, zink, hout, aarde werk- en petroleumproducten. Verder 10 pCt. van de industrieele machine-uitrusting die onnoodig is voor de Duitsche vredes economie. De herstelbetalingseischen van Gr. Brit- tannië, de V.S. en de overige landen zullen voldaan worden uit de Westelijke zones en uit de buitenlandsche activa. De hoeveel heid uitrusting, die uit de westelijke zones zal worden weggevoerd moet binnen zes maanden worden vastgesteld en het wegha len der machines zal zoo vlug mogelijk be ginnen en binnen twee jaar na de vaststel ling van de hoeveelheid weg te voeren uit rusting. Alvorens de totale omvang der te verwijderen uitrusting zal worden vastge steld, zullen door den controleraad vast tfè stellen leveringen vooraf worden gedaan. Over het gebruik en de beschikking van de Duitsche oorlogs- en koopvaardijvloot is overeenstemming bereikt. De stad Ko ningsbergen en het aangrenzende gebied zou aan Rusland worden overgedragen. De Oostenrijksche kwestie zal behandeld wor den na den intocht van de Britsche- en Amerik. troepen in Weenen. Een comité gevormd. Hier ter stede is door de Vereeniging Koninginnedag, in samenwerking met de Christelijke Oranje Vereeniging „Prins Wil lem I" en Nederlands Volksherstel, opge richt het Haarlemsch Comité voor Nationale feesten. In het bestuur zullen behalve functionaris sen uit de genoemde organisaties zitting hebben personen uit alle groepen der be volking. Tot het Comité zijn al dadelijk mede toe getreden het Centrum Comité, de Kinderen Oranjebond Prinses Juliana, de Vereeni ging Haarlem Noord, de Oranjevereeniging 't Kleverpark en de Oranjevereeniging Zuid-West. Het Comité stelt zich ten doel in groot verband op breede basis de nationale feest dagen algemeener en krachtiger dan voor heen te vieren. De feesten op en om den verjaardag van H. M. de Koningin, de eerste in bevrijd Ne derland, zullen geheel onder de hoede van dat Comité staan, waarbij o.a. ook de Haar- lemsche Sportweek en de Nieuwe Haarlem- sche Kunstkring medewerken. De feesten zullen aanvangen op den avond van den 30sten Augustus, de hoofddag is 31 Augustus en zullen .worden voortgezet op 1 September. Het Comité verzoekt alle vereenigingen om medewerking en wekt de Buurt Comite's, die zoo goed bevrijdingsfeesten hebben ge organiseerd en voor 31 Augustus plannen hebben, op zich tot aansluiting aan het ge heel te richten tot het secretariaat Jans straat 19. Elk stadsdeel moet in het groote verband zijn eigen feesten hebben. BINNENLAND Het êollege van rijksbemiddelaars heeft de nieuwe loonregeling voor het bouw bedrijf goedgekeurd. In klasse I zal het loon zijn 86 cent per uur voor vaklieden, 80 cent voor geoefenden en 76 voor ongeschoolden. Voor klasse II 82 cent, 80 cent en 72 cent. Op 15 Augustus zal Prof. Schermer- horn op de Goirlesche heide een eenvoudig monument onthullen ter herdenking van de vijf gijzelaars, die daar op 15 Augustus 1942 zijn neergeschoten. Dit waren de heeren Willem Ruys, Mr. O. E. G. graaf van Lim burg Stirum, Mr. Robert Baelde, Chr. Ben- nekers en A. baron Schimmelpenninck van der Oye. Alle gijzelaars 'van voor Kerstmis 1943 zijn uitgenoodigd bij deze plechtigheid aan wezig te zijn. De Landbouwhoogeschool te Wage- ningen zal dit jaar nog voor de studenten worden opengesteld. Naar alle landen der wereld kunnen thans weer telegrammen verzonden worden, behalve naar Duitschland, Hongarije, Oos tenrijk, Japan en door Japan bezette gebie den. Het verkeer met Italië en Roemenië is tijdelijk geschorst. BUITENLAND 30.000 Duitsche gevangenen zijn in de Belgische mijnen te werk gesteld. 12 Menschen zijn gedood, toen een vliegtuig bij San Louis Potosi neerstortte. Het was een Mexicaansch toestel, dat op weg naar Californië tegen een berg aanvloog. Een vliegtuig heeft den afstand Day ton (Ohio)-New York van omstreeks 850 km. in 62 minuten afgelegd. Daarmee over trof het nog de snelheid van een vliegtuig, dat gisteren het traject New York-Parijs in 14 uur en 12 minuten vloog. De halfbroer van Hitler, die in Berlijn een van de drukst bezochte cafés bezat, is gearresteerd en aan de Britsche autoriteiten uitgeleverd. Hij was in het bezit van valsche identiteitspapieren. In Denemarken zullen op 15 October algemeene verkiezingen worden gehouden. De vermaarde Italiaansche componist Piétro Mascagni, wiens bekendste werk de opera „Cavalleria Rusticana" is, is op 83- jarigen leeftijd te Rome overleden. In Lembovicy in Poolsch-Silezië zijn volgens het Russische persbureau Tass mas sagraven gevonden van tienduizenden men schen die door de Duitschers vermoord zijn, S-toffen uit Amerika? Dezer dagen zal aan de Amerikaansche regeering een verzoek worden overgebracht om in afwachting van den start der Neder landsche textielindustrie stof te leveren ten behoeve van de confectie-industrie. Deze is in mindere mate dan de wol- en katoen industrie van kolen afhankelijk. Indien de Amerikaansche regeering ingaat op dit ver zoek beteekent dit niet, dat binnen afzien- baren tijd iedere Nederlander een costuum, mantel of jas zal kunnen koopen. De groote behoefte zal dan echter wel voor een deel kunnen worden voorzien, zoodat dan zeer langzaam het Nederlandsche volk weer in de kleeren zal kunnen worden gestoken. BROODJES-MET-VLEESCH. Over niet al te langen tijd zullen in de brood j es-met-vleesch winkels de broodjes zonder bon verkrijgbaar zijn. Voor de be legging met vleesch zal echter nog een rantsoenbon moeten worden ingeleverd. DE VOETBALWEDSTRIJD HAARLEM—NIJMEGEN. Het bestuur van den Ned. Voetbalbond afd. Haarlem deelt mede, dat de overgeble ven toegangsbewijzen voor den wedstrijd HaarlemNijmegen Zaterdag aan de loket ten op het R.C.H.-terrein verkrijgbaar zijn. De gelden worden gestort in een fonds voor de slachtoffers van Nijmegen en Venray. GENERALE SYNODE DER NED. HERV. KERK De provinciale besturen der Ned. Herv. Kerk hebben met overweldigende meerder heid de ontwerpregeling voor het bijeenko men der kerk in generale synode aangeno men; De stemmenverhouding was 62 voor, 2 tegen. In art. 1, handelende over de nu op te roepen generale synode wordt als voornaamste taak dezer synode genoemd: de kerkorde voor te bereiden en vast te stellen; te getuigen met de kerk in al haar gele dingen van het evangelie van Jezus Chris tus tegenover overheid en volk; leiding en vorm te geven aan den arbeid, waartoe de kerk wordt geroepen op alle terreinen des levens; gehoor te geven aan de roeping der kerk inzake de eenheid der christenheid. Zoo is dus de synodale bestuursorganisa tie, aan de kerk in 1816 door Koning Wil lem I opgelegd, finaal doorbroken. De Prinsesjes weer in ons midden Donderdagmiddag landden de drie prin sesjes op het vliegveld Teuge, vergezeld van Prinses Juliana. Zij arriveerden met twee- motorige machines van de R. A. F. Op het vilegveld was Prins Bernhard ter begroeting aanwezig. In Baarn en Soestdijk worden de feestelijk heden van middag ingezet, het hoogtepunt zal morgenmiddag gevormd worden door een aanbieding van een geschenk der inwo ners van deze twee plaatsen. Een kinder feest. waarop de prinsesjes aanwezig zullen zijn, en een rijtoer door het versierde Baarn en Soest vormen de andere programma- onderdeelen. Vice-admiraal Mitscher gaf heden een grimmig beeld van de komende invasie van Japan. Hij sprak over „misschien millioe- nen Japanners die in de geheime zelfmoord wapens de geallieerde invasietroepen aan vallen". Als nieuwste wapen noemde hij de „menschelijke vliegende bom". Vice-admi raal Mitscher voorspelde dan: Reisverbod opgeheven. Door het militair gezag is heden voor het geheele land het reisverbod opge heven. Dit houdt 'derhalve in dat voor reizen in het binnenland geen „permits" of vergunningen meer behoeven te wor den aangevraagd. Japan zal, in een wanhopige poging om de nederlaag af te wenden, het Japansche volk gelasten om bij duizenden en misschien bij millioenen „zichzelf op onzen weg op te blazen", sommigen gebond »n aan een hoeveelheid ontploffingsmiddelen, anderen als bestuurders van bommen of torpedo's". Gedurende de laatste dagen werden in de Japansche wateren 49 schepen tot zinken, gebracht en geweldige branden veroorzaakt in de havenstad Nagasaki. De Japansche veldtocht in Burma kan als mislukt worden beschouwd. De troepen zijn miserabel ge kleed en gevoed, vele soldaten zijn zoo zwak dat ze zelfs niet meer in staat zijn om zelf moord te plegen, wat tot de etiquette van Jappen die gevangen worden behoort. Chineesche troepen hebben Ifeng ver overd, dat 70 mijl ten Zuidwesten van Nan- tsjang ligt, de hoofdstad van de provincie Kiangsi,

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1945 | | pagina 1