Haarlems Dagblad
Besluiten van
Potsdam.
Duitschlands lot vastgesteld.
Kort en bondig.
Menschelijke vliegende bom?
60c Jaargang No. 18003 x
Bureaux: Groote Houtstr. 93
en Soendaplein 37, Haarlem
IJmuiden: Kennemerlaan 154.
Telef. 5437.
Tel.: Dir-Hoofdred. 15054. Adm. 10724
Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom
Vrijdag 3 Augustas 1645
Uitgave van de Stichting
Voorlichting te Haarlem.
Abonnementen: p.week 31 ct.
per kwartaal 4.
Tel: Redactie 10600. Expeditie 14823.
"ie er
D';
in.'C
194
zooveel protest heeft uitgelokt door haar
buitengewone geheimzinnigheid, heeft
zich tenslotte geopenbaard in een com
muniqué. Het telt zevenduizend woorden
en is dus nogal breedsprakig. Maar
deze uitvoerigheid strekt zich niet. uit tot
het aantal opgeloste vraagstukken. Er blij
ven er veel over, die salomische wijsheid
zullen vergen van de vijf ministers van
Buitenlandsche Zaken, die de beraadsla
gingen zullen moeten vervolgen. Vijf,
want de vertegenwoordigers van Frank
rijk en China zullen aan die van het
Groote Drietal: Amerika. Rusland en En-
geland, worden toegevoegd. Daarbij heeft
hui!} evenwel de trits zich het Techt voorbe-
z houden, afzonderlijke besprekingen te
veil voeren, hetgeen de Fransehen en do Chi-
neezen in een duidelijke minderheids
positie plaatst.
De besluiten van Potsdam betreffen in
hoofdzaak de regeling van het statuut van
het overwonnen Duitschland. Het eerste
deel bevat geen nieuws, want niemand
kon anders verwachten dan dat de natio-
naal-socialistische instellingen en het
Duitsche militairisme volledig vernietigd
zouden worden, hetgeen trouwens al eer
der was aangekondigd. Alle Duitsche
strijdkrachten worden afgeschaft, alle
wapens en oorlogswerktuigen zullen uit
geleverd moeten worden of worden ver
nietigd, alle productie van oorlogstuig en
van schepen wordt verboden. Ook zullen
de machtige Duitsche cartels en syndi
caten ontbonden worden en zal het be
drijfsleven worden gedecentraliseerd. De
Duitsche voortbrenging zal zich moeten
toeleggen op den landbouw en op vreed
zame nijverheid. Dit alles natuurlijk onder
geallieerde controle. Hoe lang9 Er wordt
geen bezettingsduur aangeduid. Misschien
zal die later op de vredesconferentie wor
den vastgesteld.
Tijdens de bezetting zal Duitschland in
leconomischen zin als eenheid behandeld
worden, met handhaving van een gemid
delden levensstandaard, die niet hooger
mag zijn dan het gemiddelde in andere
Europeesche landen met uitzondering van
de Sovjet-Unie en Groot-Brittannië. Daar
toe zullen de groote mogendheden, die
verschillende deelen van Duitschland be
zet houden, een gemeenschappelijke eco
nomische politiek voeren, hetgeen niet
eenvoudig zal zijn.
Niet minder moeilijk is de uitvoering
van het besluit, cle Duitsche opvoeding te
reorganiseeren „langs democratische lij
nen". Dit maakt onderdeel .pit van een
ponrieK beleid, dat zich grondt op deze
verklaring: „Het is niet de bedoeling van
het Groote Drietal, het Duitsche volk te
vernietigen of tot slavernij te brengen,
maar het gelegenheid te geven zich voor
te bereiden op lateren wederopbouw van
zijn leven op democratischen. vreedzamen
grondslag, zoodat het mettertijd zijn plaats
zal kunnenvinnemen onder de vrije, vrede
lievende volken."
Vrijheid van het gesproken woord, van
drukpers en van godsdienst zullen tijdens
de bezetting al toegestaan worden, voor
zoover de militaire veiligheid dat veroor
looft. Waarbij dan natuurlijk'in aanmer
king moet worden genomen, dat eerst alle
{Nazi's buiten functie gesteld zullen zijn
j en de oorlogsmisdadigers bestraft. Het
i politieke stelsel der geallieerden zal overi-
gens Dultsch zelfbestuur bevorderen, zon-
veel r cen''rale Duitsche regeering. Plaatse
lijk zelfbestuur volgens democratische be
ginselen moet met toepassing van kies
raden worden ingevoerd. Er komen ook
Duitsche bestuursdepartementen onder
leiding van staatssecretarissen, die onder
den geallieerden conlröleraad zullen staan.
Omtrent de Duitsche schadeloosstellin
gen is bepaald, dat het land voldoende
hulpbronnen gelaten zullen worden om
zonder hulp van buiten te bestaan. Een
noodzakelijke voorwaarde, want anders
zou de hulp van buiten de schadeloosstel
lingen weer verminderen of teniet doen.
Hieruit spreekt een zin voor werkelijkheid,
die bij de regeling der herstelbetalingen
na den eersten wereldoorlog ontbrak. Over
de verdeeling van den vermaarden oor
logsbuit lezen wij in het communiqué he
laas niets en men zou wenschen, dat daar
omtrent duidelijker verklaringen werden
verstrekt. Wel is geregeld, hoe de herstel-
Jetalingen aan de Sovjet-Unie en Polen
lit het Oostelijke deel en die der V. S„
Groot-Brittannië en andere landen, die
recht hebben op herstelbetalingen, uit de
U^/Westelijke zóne zullen worden voldaan,
waarbij de Sovjet-Unie een geduchte aan
vulling in machines uit de Westelijke
zóne zal ontvangen in ruil voor een ge
ms ijke waarde in levensmiddelen en pro
ducten. Ook heeft de conferentie er in
leginsel toe besloten, de 6tad Konings
ereen en het aangrenzende gebied aan
de Sovjet-Unie over te dragen, die harer
zijds geen aanspraak doet gelden op het
!oud, dat door geallieerde troepen in
Duitschland is buitgemaakt.
Het onderwerp schadeloosstellingen is
i het communiqué wel in groote lijnen
lehandeld, maar ten aanzien van het Ne-
ierlandsche aandeel valt er nog niets uit
e maken. Evenmin is de mogelijkheid
van annexatie van Duitsch grondgebied
ioor Nederland erin aangeduid. Wel is dat
iet gevai ten aanzien van Polen. Tsjecho-
Jlowakije en Hongarije, waarbij gec-n toe-
tomstige grenzen zijn aangegeven maar
lepaald is, dat Polen voorloopig het ge-
T N liet "000 woorden tellend communiqué van dq_ ooiifereni Ie te Potsdam zijn de
plannen, waarover overeenstemming Is bereikt, l.vtreffende de volledige en
definitieve vernietiging van de nat. soe. leer. den Imitxchcii genei-alen staf en liet
geheele complex van Duitsclilauds potentieel voor het voeren van oorlog, texamen
met alle andere maatregelen, welke noodlg zijn om te verzekeren, dat Dnitsclilaiul
nooit weer den wereld vrede zal bedreigen, vastgelegd. A I 1 e I>uitselie Strijd
krachten te land. ter zee en in de lucht van ieder type zullen volledig afgeschaft
worden, alle wapenen, munitie en oorlogswerktuigen zullen in handen blijven
van de Geallieerden of vernietigd worden, alle nat. hoc. Instellingen en wetten
zullen worden afgeschaft en voorloopig xal geen centrale Duitsche regeering
worden toegestaan. Do productie van alle soorten wapenen evenals van vlieg
tuigen en zeeschepen wordt verboden, de machtige Dnitfiche handelskartcls en
syndicaten zullen zoo si>oedig mogelijk worden ontlaindeii en het Duitsche l>e-
drijfsleven zal worden gedecentraliseerd. De productie zal worden geconcentreerd
op den landbouw en op vreedzame industrieën voor liiiuiciilandsch gebruik.
Duitschland zal gedwongen vvorden schadevergoedingen in naturn te verstrekken,
om in zoo groot mogelijke mate de verliezen en liet- veroorzaakte leed good te
maken. Het land zullen echter voldoende hulpbronnen gelaten worden om zonder
bijstand van buiten te bestaan.
F)E oorlogsmisdadigers zullen „snel en
vastberaden berecht worden", en een
eerste lijst van te berechten personen zal
voor het einde van deze maand worden ge
publiceerd.
Het is niet de bedoeling van de geallieer
den om het Duitsche volk te vernietigen of
tot slavernij te brengen, maar men wil het
de gelegenheid geven zich voor te bereiden
op lateren wederopbouw van zijn leven op
democratischen. vreedzamen grondslag, zoo
dat het ter zijner tijd zijn plaats kan inne
men onder de vrije, vredelievende volkeren
der wereld. Daarom zal de Duitsche opvoe
ding worden gereorganiseerd langs demo
cratische lijnen en zal een democratisch
plaatselijk zelfbestuur worden hersteld
Voorzoover de militaire veiligheid dit ver
oorlooft zal vrijheid van spreken, drukpers
en godsdienst veroorloofd worden.
Gedurende de bezettingsperiode zal
Duitschland behandeld worden als een en
kele economische eenheid onder Geallieerde
economische controle. Omtrent den duur
dezer periode wordt niets gezegd.
Het communiqué doet verder niededee-
ling van de vorming van een raad der mi
nisters van buitenlandsche zaken van Gr.-
Brïttannië. Rusland, China, Frankrijk en de
Ver. Staten, met een permanent secretariaat
in Londen ter voorbereiding van de vredes
verdragen met Italië en de landen die satel
lieten waren van de spil, en tot het ontwer
pen van plannen voor een vreedzame rege
ling met Duitschland.
De toekomstige grenzen van Polen zullen
wachten op de vredesregeling, maar intus-
schen zal Polen het gebied besturen ten
Oosten van de rivieren Oder en Neisse. Po
len. Tsj.-Slowakije en Hongarije wordt ver
zocht het overbrengen van bevolkingen op
te schorten tot de positie verder is overzien,
ofschoon het beginsel van het overbrengen
erkend wordt.
Het communiqué biedt liet lidmaatschap
der Vereenigde Volken aan daartoe in aan
merking komende staten aan, met de eeni-
ge uitdrukkelijke uitzondering van de
Spaansche regeering. waarvan gezegd wordt,
dat zij de noodige kwalificaties mist. door
haar vroegere samengaan met de staten-
agressoren.
Politieke en economische
beginselen.
De bedoeling van de overeenstemming t.
a. v. de politieke en economische beginse
len eener gecoördineerde geallieerde politiek
jegens Duitschland is de Krim-verklaring
over Duitschland ten uitvoer te leggen.
Voorzoover uitvoerbaar zal er eenheid be
staan in de behandeling van de Duitsche
bevolking in geheel Duitschland. Het gezag
in Duitschland wordt uitgeoefend door de
opperbevelhebbers der Amerikaansche.
Britsche, Russischg en Fransche troepen op
instructies hunner regeeringen, elk in zijn
eigen bezettingszone en eveneens gezamen
lijk als leden van den controleraad.
Het bestuur in Duitschland
Allen die meer dan alleen in naam aan de
werkzaamheden der nazi-partij hebben deel
genomen moeten uit verantwoordelijke
functies verwijderd worden. Alle democrati
sche partijen moeten worden toegestaan en
aangemoedigd. In het bestuur van district,
provincie en staat (land) moeten de begin
selen van vertegenwoordiging en verkiezing
worden ingevoerd. Essentieele centrale de
partementen van beheer onder leiding van
staatssecretarissen zullen worden opgericht,
met name op het gebied van financiën, het
vervoer, de verbindingen, den buitenland-
schen handel en de nijverheid. Zij staan on
der leiding van den controleraad. Een ge
meenschappelijke politiek zal worden vast
gesteld t. o. v. mijn- en industrieele pro
ductie. landbouw, boschbouw en visscherij.
loonen, prijzen en rantsoeneering. in- en
uitvoer, valuta en bankwezen, centrale be
lastingen en invoerrechten, herstelbeta
lingen. transport en verbindingen. Het be
drijfsleven zal worden gecontroleerd, voor
zoover dit noodig is om de industrieele ont
wapening. demilitarisatie en herstelbeta-
bied ten Oosten van de rivieren Oder en
Neisse zal besturen. Het overbrengen van
bevolkingen door Polen, Tsjecho-Slowa-
kije en Hongarije wordt opgeschort tot
de positie verder is beschouwd, maar in
beginsel aanvaard. Dit beteekent, dat
reeds aanzienlijke amputatie van het
Duitsche gebied in het voornemen ligl.
Of die de kans op inwilliging van even-
tueele Nederlandsche aanspraken open
laat is twijfelachtig, vooral nopens de
vraag, hoe de Russen daar tegenover zou
den staan.
Als eindindruk kan gezegd worden dat
dit communiqué wel toont, dat de sa
menwerking tusschen het Groote Drietal
in hoofdlijnen blijkbaar door een zeker
evenwicht gekenmerkt is, maar dat zeer
moeilijke kwesties onopgelost zijn geble
ven, zooals het statuut van de Dardanel
les de Balkankwestie en de vaststelling
van Duitschlands Oostelijke grenzen.
R. P.
lingen uit te voeren en om in de behoeften
van de bezettingstroepen te voorzien.
Deze controle zal ook een billijke verdec-
ling verzekeren van de noodzakelijke goede
ren in de verschillende zones. Zij zal verder
moeten verhinderen, dat een oorlogspoten
tieel tot ontwikkeling wordt gebracht of an
dere doelstellingen "worden bereikt Het
transport ln Duitschland zal zoo snel moge
lijk hersteld worden, de kolenproductle ver
groot en de landbouwproductie tot een
maximum opgevoerd.
Herstelbetalingseischen
De herstelbetalingseischen der Sovjet Unie
zullen voldaan worden door het wegvoeren
van goederen uit de Russische zone van
Duitschland en uit Duitsche buitenlandsche
activa, waarbij Polen zijn deel van Rusland
zal krijgen. Ter aanvulling zal Rusland uit
de Westelijke zones krijgen 15 pCt. van de
bruikbare en volledige industrieele machine
uitrusting der metaal-, chemische- en ma-
chinebouwlndustrieën. welke onnoodlg ls
voor het Duitsche vredesbednjfsleven ln ruil
voor een geltyke waarde aan levensmidde
len. steenkolen, potasch. zink, hout, aarde
werk- en petroleumproducten. Verder 10
pCt. van de industrieele machine-uitrusting
die onnoodlg ls voor de Duitsche vredes
economie.
De herstelbetalingseischen van Gr. Brit-
tannlë, de VS. en de overige landen zullen
voldaan worden uit de Westelijke zones en
uit de buitenlandsche activa. De hoeveel
heid uitrusting, die uit de westelijke zones
zal worden weggevoerd moet binnen zes
maanden worden vastgesteld en het wegha
len der machines zal zoo vlug mogelijk be
ginnen en binnen twee Jaar na de vaststel
ling van de hoeveelheid weg te voeren uit
rusting. Alvorens de totale omvang der te
verwijderen uitrusting zal worden vastge
steld. zullen door den controleraad vast te
stellen leveringen vooraf worden gedaan.
Over het gebruik en de beschikking van
de Duitsche oorlogs- en koopvaardijvloot
is overeenstemming bereikt. De stad Ko
ningsbergen en het aangrenzende gebied
zou aan Rusland worden overgedragen. De
Oostenrijksche kwestie zal behandeld wor
den na den intocht van de Britsche- en
Amerik. troepen in Weenen.
Nationale feesten
te Haarlem.
Hier ter stede is door de Vereeniging
Koninginnedag, in samenwerking mei de
Christelijke Oranje Vereeniging „Prins Wil
lem I" en Nederlands Volksherstel, opge
richt het Haarlemseh Comité voor Nationale
feesten.
In het bestuur zullen behalve functionaris
sen uit de genoemde organisaties zitting
hebben personen uit alle groepen der be
volking.
Tot het Comité zijn al dadelijk mede toe
getreden het Centrum Comité, de Kinderen
Oranjebond Prinses Juliana, de Vereeni
ging Haarlem Noord, de Oranjevereeniging
't Kleverpark en de Oranjevereeniging
Zuid-West.
Het Comité stelt zich ten doel in groot
verband op breede basis de nationale feest
dagen algemeener en krachtiger dan voor
heen te vieren.
De feesten op en om den verjaardag van
H. M. de Koningin, de eerste ln bevrijd Ne
derland, zullen geheel onder de hoede van
dat Comité staan, waarbij o.a. ook de Haar-
lemsche Sportweek en de Nieuwe Haarlem-
sche Kunstkring medewerken.
De feesten zullen aanvangen op den avond
van den 30sten Augustus, de hoofddag is 31
Augustus en zullen worden voortgezet op
1 September.
Het Comité verzoekt alle vereeniglngen om
medewerking en wekt de Buurt Comite's,
die zoo goed bevrijdingsfeesten hebben ge
organiseerd en voor 31 Augustus plannen
hebben, op zich tot aansluiting aan het ge
heel te richten tot het secretariaat Jans
straat 19.
Elk stadsdeel moet in het groote verband
zijn eigen feesten hebben.
Het woord is aan
Emerson:
Ware moed maakt geen
vertoon: zij die schrik wen
schen in le boezemen schij
nen daarmee te belijden,
dat zij laf zijn.
De collecte voor het kleuterhuis „Mar
griet" die eerst Zaterdag 4 Augustus gehouden
zou worden, moet uitgesteld worden tot Za
terdag 11 Augustus Collectanten kunnen zich
opgeven bij de C.V.V, Stadhuis. Ingang Zijl
straat te Haarlem.
Ds. C. B Heljn te Oude-Wetering heeft
het beroep naar de Remonstrantsch-Geref.
Gemeente te Haarlem (tweede predikants-
plaats) aangenomen. Zijn intrede is bepaald
op Zondag 16 September.
BINNENLAND
Het college van rijksbemiddelaars
heeft de nieuwe loonregeling voor het bouw
bedrijf goedgekeurd. In klasse I zal het loon
zijn 86 cent per uur voor vaklieden. 80 cent
voor geoefenden en 76 voor ongeschoolden.
Voor klasse II 82 cent. 80 cent en 72 cent.
Op 15 Augustus zal Prof. Schermer-
horn op de Golrlesche heide een eenvoudig
monument onthullen ter herdenking van
de vijf gijzelnars. die daar op 15 Augustus
1942 zijn neergeschoten. Dit waren de heeren
Willem Buys. Mr O. E. G. graaf van Lim
burg Stirum. Mr. Robert Baelde. Chr Ben-
nekers en A. baron Schimmelpenninck van
der Oye.
Allé gijzelaars van voor Kerstmis 1943
zijn uitgenoodigd bij deze plechtigheid aan
wezig te zijn.
De Landbouwhoogeschool te Wage-
ningen zal dit Jaar nog voor de studenten
worden opengesteld.
Naar alle landen der wereld kunnen
thans weer telegrammen verzonden worden,
behalve naar Duitschland. Hongarije. Oos
tenrijk. Japan en door Japan bezette gebie
den Het verkeer met Italië en Roemenië
ls tijdelijk geschorst.
BUITENLAND
oO 000 Duitsche gevangenen zijn in de
Belgische mijnen te werk gesteld.
12 Menschen zijn gedood, toen een
vliegtuig bij San Louis Potosi neerstortte.
Het was een Mexicaansch toestel, dat op weg
naar Callfornië tegen een berg aanvloog.
Een vliegtuig heeft den afstand Dav-
ton (Ohio)-New York van omstreeks 850
km. in 62 minuten afgelegd. Daarmee over
trof het nog de snelheid van een vliegtuig,
dat gisteren het traject New York-Parijs in
14 uur en 12 minuten vloog.
De halfbroer van Hitier. die in Berlijn
een van de drukst bezochte cafés bezat, is
gearresteerd en aan de Britsche autoriteiten
uitgeleverd. Hij was in het bezit van valsche
identiteitspapieren.
In Denemarken zullen op 15 October
algemeene verkiezingen worden gehouden.
De vermaarde Italiaansche componist
Piétro Mascagnl. wiens bekendste werk de
opera „Cavalïeria Rusticana" is, is op 83-
Jarigen leeftijd te Rome overleden.
In Lembovlcy ln Poolsch-Silezië zijn
volgens het Russische persbureau Tass mas
sagraven gevonden van tienduizenden men
schen die door de Dultschers vermoord zijn.
itoffen uit Amerika?
Dezer dagen zal aan de Amerikaansche
regeering een verzoek worden overgebracht
om in afwachting van den start der Neder
landsche textielindustrie stof te leveren ten
behoeve van de confectie-industrie. Deze is
in mindere mate dan de wol- en katoen
industrie van kolen afhankelijk. Indien de
Amerikaansche regeering ingaat op dit ver
zoek beteekent dit niet, dat binnen afzien-
baren tijd iedere Nederlander een costuum,
mantel of jas zal kunnen koopen. De groote
behoefte zal dan echter wel voor een deel
kunnen worden voorzien, zoodal dan zeer
langzaam het Nederlandsche volk weer in
de kleeren zal kunnen worden gestoken.
BROODJES-MET-VLEESCH.
Over niet al te langen tijd zullen in de
broodjes-met-vleeschwlnkels de broodjes
zonder bon verkrijgbaar zijn. Voor de be
legging met vleesch zal echter nog een
rantsoenbon moeten worden ingeleverd.
De Prinsesjes
weer in ons midden.
Donderdagmiddag landden de drie prin
sesjes op het vliegveld Teuge, vergezeld van
Prinses Juliana. Zij arriveerden met twee-
motorige machines van de R. A. F. Op het
vilegveld was Prins Bernhard ter begroeting
aanwezig.
In Baarn en Soestdijk worden de feestelijk
heden van middag ingezet, het hoogtepunt
zal morgenmiddag gevormd worden door
een aanbieding van een geschenk der inwo
ners van deze twee plaatsen. Een kinder
feest. waarop de prinsesjes aanwezig zullen
zijn. en een rijtoer door het versierde Baarn
en Soes* vormen de andere programma-
onderdeelen.
Vice-admiraal Mitscher gaf heden een
grimmig beeld van de komende invasie van
Japan Hij sprak over „misschien mlllioe-
nen Japanners die in de geheime zelfmoord-
wapens de geallieerde invasietroepen aan
vallen" Als nieuwste wapen noemde hij de
..menschelijke vliegende bom". Vice-admi
raal Mitscher voorspelde dan:
Reisverbod opgeheven.
Door het militair gezag is heden voor
het geheete land het reisverbod opge
heven. Dit houdt derhalve in dat voor
reizen ip het binnenland geen „permits"
o£ vergunningen meer behoeven te wor
den aangevraagd.
Japan zal, in een wanhopige poging om
de nederlaag af te wenden, het Japansche
volk gelasten om b|j duizenden en misschien
bij millioenen „zichzelf op onzen weg op
te blazen", sommigen gebondm aan een
hoeveelheid ontploffingsmiddelen, anderen
als bestuurders van bommen of torpedo's".
Gedurende de laatste dagen werden in de
Japansche waleren 49 schepen tot zinken
gebracht en geweldige branden veroorzaakt
in de havenstad Nagasaki. De Japansche
veldtocht in Burma kan als mislukt worden
oeschouwd De troepen zijn miserabel ge
kleed en gevoed, vele soldaten zijn zoo zwak
dat ze zelfs niet meer in staat zijn om zelf
moord *.e plegen, wal tot de etiquette van
Jappen die gevangen worden behoort.
Chineesehe troepen hebben Ifeng ver
overd. dat 70 mijl ten Zuidwesten van Nan-
tsjang ligt, de hoofdstad van de provincie
Kiangsi.
