Haarlems UaaDlQa
In Frankrijk.
Kan de luchtmacht
apan overwinnen?
Haarlem offerde
Het brood
Stettin onder Poolsch
beheer.
Franco in het nauw.
Reacties op Potsdam.
Weer meer trams.
Voor Rookers.
Het woord is aan
De wederopbouw van
Zandvoort.
«O© Jaargang No. 18094 TT 1 11 1 Zaterdag 4 Augustus 1945
IJmuiden: Kennemerlaan 154. X X VX VA JL JL W J. J. Ji KJ Jfes#' X W& Abonnementen: p.week 31 et.
Telef. 5437. Per kwartaal 4.—.
Tel.: Dir.-Hoofdred. 15054. Adm. 10724 Directeur-Hoofdredacteur; Robert Peereboom Tel: Redactie 10600. Expeditie 14825.
HET is alweer jaren geleden dat Dala-
dier terechtstond in het zonderlinge
proces voor het hof te Riom. Hij hield een
verdedigingsrede „in grooten stijl", zoo
als Fransche politici dat vaak plegen te
doen. Daarin beriep hij er zich op, dat hij
lang voor de strijd aanving, als Minister
van Oorlog, een officier naar de krijgs
school in Saint-Cyr had gezonden die de
nieuwe aanvalsmethoden, later door de
Duitschers toegepast, volkomen doorzag
en ze bij het Fransche leger ingang wilde
doen vinden. Maar de oude generaals wa
ren er niet van gediend en zorgden, dat
die officier werd weggewerkt uit Saint-
Cyr.
„Wenscht het Hof te weten wie hij
was?" riep Daladier op dramatischen toon.
En toen de president Caous bevestigend
knikte kreet hij: „Dat was de kolonel De
Gaulle!"
Deze propaganda voor den opstandigen
generaal was niet bepaald hetgeen de re
geering in Vichy wenschte. De Duitschers
werden er nog kwader om, vooral toen
eenige Parijsche kranten in het bezette
gebied dus het incident uitvoerig ver
meldden. Maar de bevolking vond het
prachtig en de Gaulle's populariteit als
held van het verzet steeg.
In Noord-Afrika moest hij intusschen
een langdurigen strijd voeren om zich van
een mededinger, den dapperen generaal
Giraud, te ontdoen. Hij slaagde tenslotte.
Hij ontwikkelde het militaire verzet buiten
de grenzen en in den zegevierenden strijd
der geallieerden in Tunis en Italië namen
de Fransche troepen een belangrijk aan
deel.
Toen de Gaulle, na de verovering van
Frankrijk door de geallieerden, in Parijs
terugkeerde en een dankdienst in de
Nötre Dame ging bijwonen loste, toen hij
de kathedraal betrad, iemand uit de hooge
kerkgebinten een paar schoten op hem.
Er vertrok geen spier in zijn gezicht. Hij
liep rustig door en nam zijn plaats in.
Alle deze gebeurtenissen, groote en kleine,
kweekten voor hem een machtige popula
riteit. Niet zonder reden. De lange gene
raal, die den indruk maakt dat hij een
halven meter boven al zijn landgenooten
uitsteekt, is niet alleen een moedig man,
maar bovendien begaafd met een scherp
verstand, verbeeldingskracht en menschen-
kennis. Zulke eigenschappen eischt de
zware taak van den staatsman.
Evenmin als wij heeft Frankrijk zijn
democratischen bewindsvorm terug. Even
als wij wil het dien verbeteren. Evenals
bij ons bestaan in Frankrijk tegenstellin
gen tusschen nieuwe en oude parlemen
taire inzichten. De oude zijn er sterker
dan in Nederland. De Gaulle heeft ge
poogd, de tegenstanders tot elkaar te
brengen, maar is daar niet in geslaagd. In
de Raadgevende Vergadering, die zijn
regeering met haar advies terzijde staat
en die dus alweer te vergelijken is met
onze pas gevormde Nationale Advies Com
missie, zijn de geschillen te groot.
Om een meerderheid in den lande te
krijgen heeft de generaal nu de beslissing
over de naaste politieke toekomst aan het
volk willen geven. Hij heeft het plan ge
maakt, in het najaar een plebisciet te
houden. Daarbij zou dan een volksver
tegenwoordiging gekozen moeten worden
en tevens beslist over de vraag, of zij als
Constituante (belast met het ontwerpen
van een nieuwe grondwet) of als Kamer
van Afgevaardigden, met voorloopige
handhaving van de oude grondwet van
1875, zou optreden. De Gaulle heeft erbij
gezegd, dat hij de Constituante, als die
gekozen mocht worden, beperkter be
voegdheden wil verleenen dan de oude
Kamer had. Zij zou alleen over de groote
lijnen van het politieke beleid mogen be
slissen. Weer een gedachte, die ook bij
ons door velen wordt voorgestaan.
Zijn adviseurs, vormend de Raadgevende
Vergadering, hebben deze plannen met 210
tegen 19 stemmen radicaal afgekeurd. Ik
kan niet zeggen: verworpen, want zij heb
ben er niet over te beslissen. Zij zijn
adviseurs. 'In theorie kan de generaal hun
meening naast zich neerleggen en zijn
eigen weg gaan. In de practijk zal hij
zich achter het oor krabben en er weinig
lust in hebben. Temeer omdat de gunst
van Parijs grillig is gelijk die van een
schoone vrouw. „Wat zegt Parijs?" placht
zelfs Napoleon te vragen. Ook de Gaulle
kan niet op populariteit bouwen.
De oorzaak van de verpletterende af
keuring, die des generaals plannen ten
deel viel was, dat men' hem van autori
taire neigingen verdacht. Die beperkte be
voegdheden van de Constituante stonden
de Raadgevende Vergadering niet aan en
het plebisciet, de volksstemming, stond
haar nog minder aan. Wantde beide
keizers. Napoleon I en Napoleon III, had
den indertijd bij herhaling hun macht met
plebiscieten bevestigd en de manier waar
op zij die beïnvloedden was ook niet ver
geten.
Onder „Het Woord is aanheb ik
deze week Briand geciteerd. Dat was een
voorlooper van dit artikel. Briand had in
een interview gezegd: „Wanneer de men-
schen maar niet zoo historisch dachten.
Zij leven altijd half op het kerkhof.
Spreekt men van Frankrijk, dan valt hun
meteen in: Napoleon en tiet Groote Leger
en zij vergeten, welke slechte ervaringen
wij met de twee oorlogszuchtige keizers
hebben gehad."
De Gaulle en zijn Raadgevende Verga
dering zijn ze geen van beide vergeten.
Maar de Raadgevende Vergadering denkt
zoo historisch, dat zij er bang voor ls.
Evenals de Derde Republiek het middel
De eskaderleider Charles Gardner zegt in
een commentaar over den luchtoorlog tegen
Japan: „Het Japansche moederland kan
mogelijk tot overgave worden gedwongen
door de luchtmacht alleen. De toestand van
Japan vertoont gelijkenis met dien van Ne
derland in 1940.
Het Japansche moederland heeft slechts
twee maal de oppervlakte van Engeland en
de steden zijn voor brandbommen de kwets
baarste op aarde. Japan is een eiland, afge
sneden van de wereld. Er is geen hoop voor
Japan, noch op zee, noch in de lucht. Van
al de groote mogendheden kan alleen Japan
waarschijnlijk door de luchtmacht terneer
geslagen worden. Wanneer het groote expe
riment met de luchtmacht, dat nu bezig is,
gelukt, zullen de levens van duizenden ge
allieerde soldaten gespaard worden.
In het communiqué van Generaal Mac
Arthur wordt onthuld dat de Pacificvloot
in het eerste halfjaar van 1945 150.000 vluch
ten heeft gemaakt, waarbij 2.846.932 ton
Japansche scheepsruimte en 1375 vliegtuigen
werden vernield of zwaar beschadigd, door
100.000.000 kg. bommen en de inwerking van
mitrailleurs, boordkanonnen, vliegtuigraket-
projectielen en torpedo's.
Indische troepen over de Sitting.
Indische troepen hebben een verrassende
aanval gedaan 15 km. ten Oosten van Pyoe,
180 km. ten Noorden van Rangoon, waar zij
de Sitting overstaken.
Chineesche valschermtroepen.
Voor het eerst in China's geschiedenis zul
len parachutetroepen in actie treden. Gene
raal Wedemeyer. de commandant van de
Reuters diplomatieke correspondent heeft
van een woordvoerder van het Foreign Of
fice vernomen, dat het communiqué van
Potsdam wat de passage over Polen betreft
aldus moet worden geïnterpreteerd, dat de
stad Stettin, hoewel gelegen op den Weste
lijken oever van de rivier de Oder, in het
gebied zal vallen dat door Polen zal worden
bestuurd, hangende de definitieve regeling
op de vredesconferentie. Polen zal op die
manier drie goede havens aan de Oostzee
krijgen, n,l, Stettin, Gdynia en Dantzig.
Twee overwegingen zouden tot dit besluit
geleid hebben, n.l. de wensch om een groote
Poolsche koopvaardijvloot te «kweeken, en
het voornemen om den bouw van Duitsche
koopvaardijschepen te verbieden.
De Spaansche minister van buitenlandsche
zaken, Alberto Martin Artajo, is door Franco
plotseling naar diens buitenverblijf te Pazo
de Merias bij Coruna, in Gallicië, ontboden.
Artajo was Vrijdagmorgen per auto vertrok
ken naar San Sebastian voor zijn gebrui
kelijke zomervacantie, doch op dringende
order van Franco is een boodschap uitge
zonden lan'gs den weg welken Artajo volgde,
in welke boodschap den minister werd ge
zegd zijn reis te onderbreken en zich naar
Gallicië te begeven. Men veronderstelt dat
Franco met hem wil spreken over het be
sluit van de conferentie te Potsdam met
betrekking tot Spanje.
Radio Parijs meldt, dat de commissie voor
buitenlandsche aangelegenheden van de
Assemblée consultative eenstemmig een
motie heeft aangenomen, waarin de Fran
sche regeering wordt verzocht de diploma
tieke betrekkingen met het Spanje van
Franco te verbreken. Tevens wordt hierin
aan de Fransche regeering verzocht stappen
te ondernemen bij de regeeringen van
Engeland, Amerika en Rusland, teneinde haar
steun te verleenen aan een republikeinsche
Spaansche regeering, die op het oogenblik
zou worden samengesteld
ASTRONOMISCHE CIJFERS
In een officieel rapport van den Fran-
schen minister voor den wederopbouw,
Raoul d' Autry, is de door de Duitschers
aan Frankrijk berokkende oorlogsschade
geschat op een totaal van 4.893.000 mil-
lioen francs. In dit rapport, dat waar
schijnlijk zal worden voorgelegd aan de
commissie voor de schadevergoedingen,
wordt uiteengezet dat onder dit reus
achtige totaal zijn begrepen de verliezen
door roof. vernieling en schade aan
eigendommen, alsmede benadeelingen van
personen, doch niet de kapitaal-verlie
zen, welke door d' Autry worden geschat
op 45,5 procent, hetgeen gelijk staat met
het totale Fransche inkomen van 21
maanden.
der Kamerontbinding, dat in de grondwet
stond, niet durfde toepassen omdat in de
zeventiger jaren een President der Repu
bliek er eens misbruik van had gemaakt.
De historie is schoon en wetenswaardig,
maar men moet zich niet door haar laten
remmen en afschrikken. Deze angst im
mers veroorzaakte de voortdurende kabi
netswisselingen, waarmee Frankrijk zich
zoo langen tijd belachelijk maakte. De
Kamer voelde zich onafzetbaar, zoolang
haar termijn duurde en liet maar blij
moedig regeeringen vallen.
Het zal interessant zijn te vernemen,
hoe de Gaulle zich nu uit zijn moeilijk
heden redt. Interessant ook voor ons
Nederlanders, omdat er verscheidene over
eenkomsten zijn tusschen den toestand in
Frankrijk en den onze. Gelijk dat al zoo
vaak het geval is geweest.
Kenners van de huidige verhoudingen
in Frankrijk kennen de Gaulle één groot
voordeel toe. Er is geen gelijkwaardige
vervanger voor hem. Zulke overweging
heeft invloed. Maar zij beslist niet altijd.
R. P.
Amerikaansche strijdkrachten in China, ver
klaarde dat deze, geheel uit Chineezen
samengestelde, parachute troepen, zullen
worden ingezet, bij een belangrijk offensief,
dat in China tegen de Japanners zal worden
ondernomen.
Blokkade van Japan.
Vliegende forten oefenen een volledige
blokkade tegen de scheepvaart naar Japan
uit. Elke haven van belang is door mijnen,
welke door de luchtvaart werden gelegd,
afgesloten. Door deze blokkade ontvangt
Japan minder dan de helft aan voedsel en
grondstoffen, dan het noodig heeft om den
oorlog voort te zetten en zijn burgers te
voeden.
De berichten, welke omtrent de recatie
op de besluiten van Potsdam uit de ver
schillende deelen van de wereld binnenko
men, geven over het geheel blijk van vol
doening. In New-York acht men een groote
voortuitgang vergeleken bij Teheran en
Yalta bereikt. De New York Herald Tribune
acht het plan voor de behandeling van
Duitschland zoo ontzaglijk in zijn afme
tingen, zoo nieuw en zoo verreikend in zijn
verwikkelingen, dat het al het overige in
de verklaring overschaduwt.
Het Sovjet-Russische blad Pravda schrijft
dat de conferentie getuigt van verdere ver
sterking en ontwikkeling van de samenwer
king tusschen de drie groote mogendheden.
In Parijs is men over het algemeen van
opvatting, dat de resultaten der conferentie
Frankrijk nader hebben gebracht tot het
herstel in zijn oude waardigheid van groote
mogendheid. Het vastgestelde schema voor
Duitschlands toekomst wordt algemeen
goedgekeurd, al vindt men het hier en daar
wellicht te weinig scherp. Over de regeling
van de herstelbetalingen bestaat ongerust
heid.
De Berlijner vindt de bepalingen te hard.
De United Press correspondent in het Brit-
sche hoofdkwartier acht een van de be
langrijkste besluiten van practische strek
king, dat groote aantallen Duitsche arbei
ders, tengevolge van de overgave werkloos
geworden, geplaatst zullen worden in een
groote arbeidsreserve voor uitzending naar
elke plaats ter wereld waar arbeidskrachten
dringend noodig zijn.
In Londen is over vrijwel de geheele lijn
instemming.
Geen geheime afspraken
President Truman heeft aan verslag
gevers medegedeeld, dat hij in de be
sprekingen met Attlee en Stalin te
Potsdam geen geheime afspraken van
welken aard ook had gemaakt.
Nieuwe Engelsche ministers
Attlee heeft Vrijdag de volgende benoe
mingen in het nieuwe Labourkabinet be
kend gemaakt: Binnenlandsche zaken:
Chuter Ede; Dominions: Lord Addison; In
diër Pethick Lawrence; Koloniën: G. H.
Hall: Marine: A. V. Alexander; Oorlog J. J.
Lawson; Luchtvaart: Viscount Stansgate;
Schotland: Joseph Westwood; Arbeid en
Nationale dienst: G. A. Isaacs; Opvoeding:
Miss Ellen Wilkinson; Gezondheid: Aneurin
Bevan; Landbouw: Tom Williams; Ravitail
leering en vliegtuigproductie; John Wilmot;
OorlogsvervoerAlfred Barnes; Voedselvoor
ziening: Sir Ben Smith; Energie; Emanuel
Shin well; Minister zonder portefeuille: P. J.
Noel Baker; Pensioenen: Wilfred Paling;
Parlementair secretaris van Financiën: Wil
liam Whiteley.
Pethick Lawrence zal naar het Hooger-
huis gaan en de koning heeft hem een
adeltitel toegekend. De koning heeft
eveneens goedgekeurd de benoeming van
Isaacs, Aneurin Bevan, John Wilmot, Alfred
Barnes en Shin well tot privy councillors.
Lord Addison zal leider van het Hoogerhuis
worden.
Naar wij vernemen zal met ingang van 13
Aug. de Noord-Zuid-Hollandsche-Tramweg
Maatschappij haar diensten op de lijn Zand-
voortAmsterdam en HaarlemHeemstede
uitbreiden. De eerste tram op het traject
HaarlemAmsterdam vertrekt 's morgens om
6.20 uit Haarlem en dan wordt tot 18.05 een
20 minutendienst gereden. In den forensen-
tijd kan men van 7.35 tot 9.05 om de 10
minuten uit Haarlem gaan. Van Amsterdam
naar Aerdenhout gaat van 7.10 tot 18.55 om
de 20 minuten een dienst en van 15.55 tot
17.55 om de tien minuten. Dit beteekent dat
het aantal diensten op deze lijn met tien
wordt uitgebreid.
Naar Zandvqort kan men met ingang van
genoemden datum van Haarlem uit vertrek
ken om 6.30, 7.14 en vervolgens elk uur tot
19.14. Van Zandvoort naar Amsterdam zijn
deze tijden: 7.7.45, 8.25, 8.45 en vervolgens
elk uur tot 17.45 ZandvoortHaarlem Tem
peliersstraat 18.45. Zandvoort—remise Haar
lem 19.45.
De stadsdienst in Haarlem begint op 13
Aug. om 5.40 op het Soendaplein en tot 17.52
wordt dan een 6 minutendienst gereden.
Van Heemstede uit zijn de vertrektijden
6.15, 6.35, 6.45, 7.en vervolgens om de 6
minuten tot 18.29. Dan komen er nog twee
trams uit Leiden om 19.29 en 20.29.
Men hoopt met het herstellen van de brug
bij Oegstgeest ongeveer half Aug. gereed te
zijn. Dan zal tusschen Haarlem en Leiden
een half uur dienst worden ingevoerd.
Naar wij vernemen verwacht de tabaks-
.handel dat de rantsoenen voor rookers als
volgt zullen zijn: 2de helft van Augustus:
een rantsoen per week, SeptemberJanuari
1V2 rantsoen, JanuariApril 2 rantsoenen,
AprilJuli 3 rantsoenen, na Juli 4 rantsoe
nen. Een rantsoen bestaat uit 20 sigaretten,
5 sigaren, 10 cigarillos of 20 gram tabak. Er
is tabak in ons land aangekomen van voor-
oorlogsche kwaliteit.
Thans moet ingeleverd worden bij de
sigarenwinkeliers bon R. 15. Dit is een voor-
inleveringsbon. Na 18 Augustus wordt aan
rookers afgeleverd.
Multatuli:
Het is zeer moeilijk zich
juist uit te drukken. Wie
klaagt over gebrek aan
diepte in deze gedachte is
niet gewoon, zich toe te
leggen op juistheid van
uitdrukking.
De oorlogsschade in Zandvoort ls zeer
groot. Dit komt vooral doordat de Duitschers
zeer veel gebouwen en woningen hebben af
gebroken om het dorp te doen aanpassen
aan hun „vesting". Van de 3125 woningen
die er stonden zijn er slechts 683 onbescha
digd gebleven. Niet minder dan 848 zijn er
gesloopt of totaal vernield. 217 woningen
kregen meer dan f 3000 schade en 1367 min
der dan f 3000. Bovendien zijn zeer veel
groote gebouwen afgebroken of zwaar be
schadigd. Daaronder zijn 48 winkels, 13
hotels, 22 pensions en 8 café-restaurants.
Het totaal bedrag der schade in Zand
voort is nog niet met zekerheid te zeggen,
maar het beloopt in de millioenen.
Er is door het gemeentebestuur een bureau
geopend voor den Wederopbouw. Het streven
is zoo spoedig mogelijk de huizen die be
woonbaar te maken zijn zonder al te hooge
materiaaleischen op te knappen. Het bureau
regelt de verdeeling van de beschikbare ma
terialen. Met het weinige dat er is moet ge
woekerd worden. De huiseigenaars moeten
gauw tevreden zijn. Waren er vroeger twee
W. C.'s in een huis, nu krijgt men er één,
ook kan geen aanspraak gemaakt worden op
meer dan één vaste waschtafel. De hoeveel
heid glas laat niet toe, dat alle kapotte
ruiten vervangen worden. Als er in een huis
voldoende bewoonbare kamers komen, is
aan redelijke eischen voldaan. Gelukkig heeft
Zandvoort wat materialen beschikbaar van
perceelen die niet meer te herstellen zijn,
maar men gaat er niet toe over materiaal te
halen van perceelen die wel zeer gehavend
zijn, maar toch nog wel voor herstel in aan
merking komen als er weer meer materialen
komen.
Eenige weken geleden deden wij mededee-
ling van de plannen voor een Nieuw-Zand-
voort. Als dit verrijzen zal op de plaats
waar het nu ontworpen is aan de Noord-
boulevard zullen tusschen de Dr. Mezger-
straat en den Parallelweg ongeveer 100 wo
ningen en een schoolgebouw gesloopt moe
ten wordefi. Natuurlijk wordt daarmee
gewacht tot de plannen definitief goedge
keurd zijn, maar reeds nu is door het ge
meentebestuur beslist, dat perceelen die bij
dit'plan voor afbraak in aanmerking komen,
niet hersteld mogen worden. Dit geschiedt
uit de overweging dat het beter is de be
schikbare materialen te gebruiken voor het
herstellen van woningen die in de toekomst
in elk geval zullen blijven staan
Naar wij vernemen is door de inwoners, van
Haarlem, Heemstede en Bloemendaal werke
lijk geofferd voor de petekinderen Venray en
Nijmegen. Naar men schat zijn momenteel
7.500 a 8.000 m3 goederen bijeengebracht. Wat
dit wil zeggen kan men nagaan, als men weet,
dat op 15 Aug. a.s. een groot aantal verhuis
wagens naar Venray gaat, die dan 500 m3
zullen vervoeren.
Met September vrij?
Van regeeringswege is reeds medegedeeld,
dat het brood zoo spoedig mogelijk buiten
de distributie zal worden gesteld.
Wij vernemen thans dat het in de bedoe
ling ligt het brood reeds in den loop van
September vrij te geven.
Haarlem's gemeentepersoneel
Naar wij vernemen wordt door het ge
meentebestuur van Haarlem een verhoo
ging van dé salarissen en de loonen van hefc
gemeentepersoneel voorbereid op de basis
van de verhocging die voor het rijksperso
neel wordt ingevoerd. Dit komt neer op een
verhooging van 25 °/o van de inkomsten die
in 1940 genoten werden.
NATIONALE ADVIES-COMMISSIE.
Vrijdag kwam de Nationale Adviescommis
sie bijeen. Onder de binnengekomen stukken
bevond zich een telegram van de Koningin,
luidende:
„Met belangstelling nam ik kennis van
uw telegram ter gelegenheid van de install
latie der Nationale Advies-commissie. Voor
zitter en leden dank ik voor de gevoelens
van aanhankelijkheid, waarvan zij getuig
den en voor de wenschen tot een gelukkig' i
ingetreden spoedig herstel. Van harte hoop 1
ik dat de werkzaamheden van de Nationale
Advies-commissie mogen strekken tot steun i
aan de regeering en tot heil van het vader
land-. Wilhelmina."
Op initiatief van de leden Meijerink,
Dewez. Biewenga en Algera werd besloten
de regeering te verzoeken met de oplossing
van het vraagstuk van het noodparlement
den grootst mogelijken spoed te betrachten.
\an de orde werd vervolgens door de le
den Goedhart, Brandenburg, Lichtveld,
Soenito, Van Randwijk, Wagenaar en Dö
Groot gesteld de vraag, of het niet gewenscht i
is, dat een openbare uiteenzetting zal
plaats vinden met betrekking tot het door de
onderscheiden kabinetten-Gerbrandy ge
voerde beleid. Besloten werd een commissie
van voorbereiding te benoemen, welke op
den kortst mogelijken termijnvaan de ver
gadering een praeadvies zal uitbrengen.
Tenslotte besloot de vergadering, eveneens
op voorstel van den heer Goedhart c.s. in
haar volgende bijeenkomst op Vrijdag 10
Augustus a.s. de bepaling van het tijdstip,
waarop verkiezingen voor de volksverte
genwoordiging en de gemeenteraden zouden
kunnen worden gehouden, aan de orde te
stellen.
