Snelheid.
Het Westelijk Front in het Verre Oosten
5 Mei Nat. feestdag
Radio Tokio: „Verlaat de steden'
«Oe Jaargang No. 16099 TT 1 li 1 Vrijdag 10 Augustus 1945
Bureaux: Groote Houtstr 93 f""! ^"NT V I "S^Ol C1 I 1 KX I Uitgave van de Stichting
en Soendapiein 37. Haarlem I II JIJ I F™ I I i 7N |7(jf][)lfj(] Voorlichting te Haarlem.
IJmuiden: Kennemerlaan 154. A X i«V Jr^asf -L Abonnementen: p.week 31 ct
Telef. 5437. per kwartaal 4.
Tel.: Dir.-Hoofdred. 15054. Adm. 10724 Dircctcur-Hoofdrcdactcur; Robert Pee re boom Tel: Redactie 10600 Expeditie 14825.
Mededeelingen van de directie der Ne-
derlandsche Spoorwegen hebben ons
doen beseffen, dat de hijgende versnelling
van het verkeer hervat zal worden. Zij
heeft immers gezegd dat op alle lijnen
van beteekems electrische treinen zullen
gaan rijden met een snelheid van meer
dan 150 KM. per uur. De reizen Amster
damGroningen en AmsterdamMaas
tricht zullen dan nog maar twee uur du
ren, de reis MaastrichtGroningen zal in
ruim drie uur worden volbracht.
Wij waren de heele snelheid 200*11
beetje vergeten, tenminste als eigen er
varing. Het was iets geworden waar de
mensch alleen nog naar keek. als het
door de lucht schoot. En dan moest het
niet te hoog gaan. want dan maakte het
geen snellen indruk meer. Beneden be
wogen wij ons. onder Duitsche overheer-
sching, langzaam.
De Canadeezen in hun jeeps hebben ons
voor het eerst weer werkelijke snelheid
doen beleven, met luchtsprongen incluis.
Nu kondigt ir. Hupkes zijn snelle treinen
aan. Hij heeft er veel voor over ook: de
spoorbanen zullen ervoor herzien worden.
Zwaarder dwarsliggers zullen noodig zijn
en het grintbed zal door steenslag moe
ten worden vervangen.
Eer de Spoorwegen zoover zijn zullen
wij de nieuwe snelheden van het lucht
verkeer al kunnen ondervinden. Dat
opent grooter mogelijkheden. Ergens in
het buitenland reist Plesman, de directeur
van die K.L.M., die eenmaal ons natio
nale troetelkind was. Zoo af en toe hoo-
ren wij iets van hem. Hij bereidt nieuwe
luchtlijnen voor en speurt ongetwijfeld
naar nieuwe verkeerstoestellen. Zullen
zij ons in drie kwartier naar Parijs of
Londen en in een half etmaal naar Ame
rika brengen? Het schijnt te verwachten,
al zullen zij niet zoo snel zijn als jagers
en zelfs niet als de snelste bommenwer
pers, omdat veiligheid weer een belang
rijke eisch zal wezen. Ja, stel u voor: vei
ligheid! Die godin der K.L.M.-reclame is
nog dieper in het vergeetboek geraakt dan
haar opgewonden zuster. Snelheid. Zullen
wij heusch weer belangstelling voor Vei
ligheid krijgen? Dan zal ervoor gezorgd
dienen te worden, want de Klant zal. zoo
als dat heette, weer Koning zijn. Dat is
ook een stem uit het verleden en een heel
wonderlijke, nadat wij jarenlang in alle
toonaarden mooi weer tegen Zijne Ma
jesteit den fietsenmaker en Z.K.H. den
schoenlapper hebben gespeeld.
Hoe zal snelheid de concurrentie dei-
verschillende verkeersmiddelen beïnvloe
den? Zal het vliegtuig zoo snelle over
tochten gaan volbrengen, dat het passa
giers-vervoer van spoorwegen en scheep
vaartlijnen er sterk door zal verminderen?
De geleerden verschillen daarover van
meening. Eigenlijk moet ik hen geen ge
leerden noemen, maar profeten uit het
verkeersvak. Want alleen de practijk zal
kunnen bewijzen, hoe het werkelijk wor
den zal. Het vliegtuig heeft boven den
trein altijd het voordeel gehad, dat men
er frisch, onbestoven, niet „verreisd" uit
stapt. Tegenover de zeeziekte, die de
scheepvaart ons aanbiedt, heeft het even
wel de luchtziekte gesteld. Het natuur
schoon, waarop zoowel trein als boot den
reiziger onthalen, heeft het "nooit kunnen
evenaren. Reizen per vliegtuig is, ronduit
gezegd, nogal eentonig, behalve misschien
voor aardrijkskundigen, die in vervoering
geraken door de land- en zeekaarten, die
zich diep onder hen afrollen. En men zit
urenlang stil in een vliegtuig, de ruimte
missend om zich even te vertreden. Toch
zal het passagiersvervoer door de lucht
zeker aanmerkelijk toenemen. Vooral
haastige zakenmenschen en wij haastige
journalisten zullen er overvloedig gebruik
van maken. Op vacantiereizen zal menig
een de tragere vervoermiddelen, die zoo
veel meer natuurschoon bieden, blijven
verkiezen. Ook de auto.
Ja, de auto! Welke vervaarlijke uitbrei
ding van het wegverkeer en welke snel-
heidsvergrooting staat ons te wachten? Het
schijnt nog geruimen tijd te zullen duren
eer Amerika auto's gaat leveren. Maar dan
zal het ook in hoog tempo gaan. Er kop
pelt zich een vraag aan vast, die het
autoverkeer en ook de veiligheid ervan
kan beinvloeden. Zal het sportvliegtuig
grooten opgang maken? Het is natuurlijk,
evenals andere vliegtuigtypen, in die vijf
jaar sterk ontwikkeld en verbeterd. Het
zal goedkoop worden. Er zal meer gevlo
gen worden, omdat een jonge generatie is
opgegroeid, die veel sterker air-minded"
(tot vliegen geneigd) moet zijn dan haar
voorgangster. De snelheid is veel grooter
dan die, welke de auto ooit in het gedrang
op den weg zal kunnen bereiken. Want al
klinkt het wonderlijk: er is een grens aan
de snelheidsmogelijkheden op den weg.
Sterke toeneming van "net aantal sport-
vliegtuigen zal op den duur belangrijke ge
volgen moeten hebben, in de eerste plaats
door toeneming van het aantal vliegvel
den. Het is in hel algemeen te verwach
ten dat weer heel wat geofferd zal wor
den aan den gulzigen god Verkeer. Na
tuurbeschermers zullen opnieuw hun ver
dedigingslinies moeten vormen.
Wellicht opent de toekomst ook op ver-
keersterrein mogelijkheden voor het ge
bruik van de geweldige energie, door de
splitsing van hel atoom ontketend. Een
levendige verbeeldingskracht ziet de di
recties van Royal Dutch en Standard Oil
al met bleeke gezichten bijeen zitten.
Maar met gevolgtrekkingen uit nieuwe
uitvindingen moet men niet te overijld
zijn en zijn snelheid dus matigen.
R. P.
Met den Russlschen aanval op Mantsjoerlje
is de activiteit op het geheele vasteland van
Oost-Azië herleefd. De Russen zijn over een
breed front 15 km diep Mnntsjoerije binnen
gedrongen en hebben daarbij Mant-sjoera en
Dalamor in het Westen veroverd; hun lucht
macht bombardeede spoorwegknooppunlen
te Charbin. Tsjangtsjoen. Rasjlu en Kirln, de
baven van Seisjin. De beide Sowjetlegers ope-
reeren thans nog op 1000 mijl afstand van
elkaar. De in China gestationneerde Ame-
rikaansche Luchtmacht onder commando van
It.-gen. Wedemeyer heeft reeds maandenlang
de Japansche terugtochtroutes naar het Noor
den bestookt, met voorkeunis van Ruslands
Geknoei op een rijksbureau
Op het Rijksbureau voor bou.vmaterialen
te 's Gravenhage zijn malversaties aan het
licht gekomen. In den loop der laatste we
ken werd een uitgebreid onderzoek inge
steld naar de gedragingen van ambtenaren
van dit bureau. Hierbij bleek, dat vergun
ningen, recht gevend op den aankoop van
bouwmaterialen, op ruime schaal aan be
langhebbenden uit de kringen der bouwnij
verheid zijn verstrekt tegen in ontvangst
neming van steekpenningen en goederen in
natura Het ingestelde onderzoek leidde
tot eenige arrestaties. Bij de opheffing van
het Rijksbureau voor bouwmaterialen zijn
alle ambtenaren, die aan dit bureau ver
bonden zijn, ontslagen. Hiervan zal een
deel. na onderzoek van hun gedragingen,
wederom bij het rijksbureau voor ceraml-
sche producten, welke de taak van het bu
reau voor bouwmaterialen overneemt, in
dienst gesteld kunnen worden.
VERSCHE VISCH EN HARING.
De aanvoer van versche visch neemt ge
stadig toe. De aanvoeren te IJmuiden be
dragen reeds 400.000 a 500 000 kg. per week.
daarbij komen nog de aanvoeren van klei
neren omvang te Schevenigen.
Van New Foundland zijn pl.m. S00.0O0 kg.
haring geïmporteerd, die bestemd werden
voor de zwaarst getroffen gebieden in de
mijnstreek.
Verwacht wordt, dat binnenkort ook een
groote partij haring uit Engeland zal wor
den aangevoerd. Bovendien begint onze
eigen haringvisscherij op gang te komen.
Verleden week zijn te Scheveningen en te
IJmuiden, 5 trawlers binnengekomen, waar
van een met een recordvangst, die bestemd
werd voor de vier groote steden des lands.
De regeering heeft besloten tot het
instellen van een jaarlijks terugkeeren
den nationalen feestdag. Van de aanvan
kelijke gedachte de viering van dezen
dag blijvend te verbinden aan den ver
jaardag van de koningin, is afgezien,
overeenkomstig den nadrukkelijken
wensch van Hare Majesteit om den na
tionalen feestdag niet met haar ver
jaardag te willen vereenzelvigen. De
ministerraad heeft daarom besloten voor
de toekomst den dag der Duitsche capi
tulatie. 5 Mei. als nationale feestdag in
te stellen en voor dit jaar het denkbeeld
der viering van zulk een feestdag te la
ten rusten.
Intrede in den oorlog. Ook in het vervolg
zal de nauwste samenwerking tusschen de
gezamenlijke geallieerde strijdmachten blijven
bestaan
De Chineesche troepen rukken ln de meeste
sectoren op, o.a. nnnr Nantsjang, de hoofd
stad van de provincie Klangsl. Door de Ame
rikanen opgeleide en uitgeruste Chineesche
parachutisten zijn reeds achter de Japansche
linies neergelaten om de noodige verwarring
te stichten.
Commentaar op de gewijzigde situatie.
De militaire correspondent van Reuter acht
het toetreden vnn Rusland tot den oorlog niet
alleen een bewijs van den wil tot mededeelen
van den bult. maar ook een belangrijke be
korting van den oorlog. De Tenno zou mis
schien wel gecapituleerd hebben, maar hèt
Kwantoengleger heeft dit verhinderd. Daarom
moet deze legermacht worden vernietigd, wat
niet kan geschieden met atoombommen, om
dat de MantsJoerlj8Che bevolking den Gealli
eerden welgezind is Lt.-G. G. Van Mook ver
klaarde In een Interview, dat Japans cenige
veilige flank ook bedreigd wordt en wel door
een front ln den rug der Japansche verdedi
ging Zoowel in Chineesche als Britsche di
plomatieke kringen te Londen vreest men
politieke complicaties ten aanzien van Mants
joerlje. daar Rusland belangstelling voor dit
land koestert en de Chineesche regeering an
derzijds duidelijk heeft laten blijken, dat het
Mantsjoerlje als een Integreerend deel der
Chineesche republiek beschouwt
De Japansche minister van bultenlandsche
zaken, heeft na de oorlogsverklaring der Sow-
jet-Cnle den Russlschen ambassadeur in
Tokio tot een bezoek uitgenoodlgd en hem
toegestaan ruggespraak met zijn regeering te
houden. Deze geste heeft allerlei vermoedens
doen rijzen.
Sovjet-troepen zijn van het Noordelijk
deel van Sachalin uit Karafoeto binnenge
lokt. het Zuidelijk deel van het noordelijk
ste eiland van Japan.
Hef woord is aan
George Eliot:
Niels kan soms meer
uitdrukkingskracht hebben
dan zwijgen.
Wat wil Japan
Maandag belangrijke
mededeeling.
De Amerikaansche radio-omroep maat
schappij (American Broadcasting Compa
ny) heeft een bericht van radio Tokio op
gevangen. waarin in het Engelsch werd
medegedeeld, dat alle luisteraars Maan
dag a.s. om dertien uur dertig op Tokio
moeten afstemmen ten einde te luisteren
naar ..een sensationeele verklaring", waar
op de door den oorlog verscheurde wereld
wacht en waarnaar z$ verlangt".
Het gewone radioprogramma werd on
derbroken. de mededeeling werd gedaan
in de Engelsche taal. Allen werd op het
hart gedrukt kennis te nemen van dit
„buitengewoon belangrijke feit". De om
roeper meldde niets omtrent den aard
van de af te leggen verklaring.
De Japansche radio-omroep heeft aan
gekondigd, dat ook Japan over wapens
beschikt, welke een buitengewoon vree-
selijke uitwerking hebben.
99
Een foto van het verwoeste Hlrosjima laai
zien, dat de spoorwegstations, gasfabrieken,
electrische- en telefooncentrales volledig
verwoest zijn, terwijl de olie-opslagplaats
in lichte laaie staat. Het intendance depöt
is voor 85 vernield, de bruggen zijn geheel
vernield of onbruikbaar.
Radio Tokio heeft de burgerbevolking ge
adviseerd de groote sleden te verlaten, daar
nog meer aanvallen met atoombommen te
verwachten zijn. Van geallieerde zijde wordt
medegedeeld, dat. indien Japan niet het
voornemen kenbaar mocht maken, te capi-
tuleeren, de Vereenlgde Volkeren niet zul
len schromen in een aanval tien vijandelijke
steden met den grond gelijk te maken. Tokio
werd Donderdag weer door 100 supervestin
gen aangevallen. De luchtbombardementen
en beschietingen vJln zee uit gaan door. 60
Japansche schepen en kleinere vaartuigen
werden vernietigd en 47 vliegtuigen neer
geschoten.
Doelen op Kioesjoe en Noord-Hondo wer
den aangevallen: op Kioesjoe werd het vlieg
veld Tsoeki aan de Noordkust bezocht door
Liberators on Thunderbolts. Donderdag
morgen werd Noord-Hondo wederom uit de
lucht gebombardeerd, ondersteund door een
vlootbeschieting, waarbij drie kleine Ja
pansche schepen naar den zeebodem gezon
den werden.
Truman: democratie machtiger,
duurzamer en scheppender dan de dictatuur
President Truman heeft een radiotoespraak
tot het Amerikaansche volk gehouden, waar
in hij een uiteenzetting gaf van en een toe
lichting op de besluiten van Potsdam. Hij
zeide, dat de V. S. van plan zijn na dezen
oorlog de militaire bases in stand te houden,
welke noodzakelijk zijn voor de volledige
bescherming van hun belangen en van den
wereldvrede. Daar niemand kan voorzien
welke rampen een derde wereldoorlog de
menschheid brengen zal, hebben de Ver-
eenigde Volken besloten vereenigd en sterk
te blijven; er mag geen volgende oorlog
zijn. Er kan niet worden toegestaan, dat één
aanvaller nog sluw of sterk genoeg kan zijn
om hen te verslaan. Dat is de geest, welke
de regeling van den vrede zal bepalen. Het
eenige geheim van Potsdam zijn de militaire
overeenkomsten. Japan heeft er nu één
van leeren kennen, de oorlogsverklaring
van de Sovjet-Unie. Spoedig zullen ze nog
een paar andere vernemen, „en zij zullen ze
niet op prijs stellen".
De vredesvoorwaarden voor Duitsehland
kunnen pas van kracht worden als er een
Duitsche regeering is, waarmee een vrede
kan worden gesloten. Gepoogd wordt
Duitsehland te bevrijden van de machten,
die het gevreesd en gehaat hebben gemaakt
en een democratie op te bouwen. Men zal
niet weer de vergissing maken herstelbe
talingen in geld te eischen en daarna het
geld te leenen aan Duitsehland. waarmee
het betalen moet. Herstelprestaties zullen
voldaan worden uit de feitelijke activa van
die hulpbronnen, die niet noodzakelijk zijn
voor zijn bestaan in vredestijd. Dat Rusland
en Polen nog 15 procent van de industrieele
uitrusting der westelijke zones krijgen in
ruil voor een in waarde gelijke hoeveelheid
goederen is geen extra-herstelbetaling aan
die landen, maar een middel om een even
wichtige economie in Duitsehland in stand
te houden en de gebruikelijke goederen-
ruil tusschen het Oostelijke en Westelijke
deel in stand te houden.
Zooals in vrijwel iedere internationale
overeenkomst is ook in die met Polen een
element van compromis. Om het nieuwe
Polen in staat te stellen zich te organisee-
ren en een sneller terugtrekken van de troe
pen die het van de Duiisctaers bevrijd had
den te verkrijgen, was het zelfs op som
mige punten noodzakelijk een voorloopige
overeenkomst te maken. In de streek ten
Oosten van de Curzonlijn leefden meer dan
S millioen Polen, die weer naar hun land
moeten terugkeeren. Het nieuwe Poolsehe
gebied in het Westen wordt door Duitschers
bewoond, maar zij zijn voor de Russen weg
getrokken en thans leven er nog slechts
circa 1% millioen Duitschers daar. Konings
bergen is aan de Sovjet-Unie rfgestaan om
dit iajid een ijsvrije haven te verschaffen.
Roemenië, Boelgarije en Hongarije zullen
niet in de Invloedssfeer van eenige mogend
heid liggen. Deze staten worden nu gere
geerd door geallieerde bestuurscommissies,
die zijn samengesteld uit vertegenwoordigers
der drie groote mogendheden.
De Ver. Staten hebben te Berlijn voorge
steld, dat er vrije en onbeperkte scheep
vaart zal zijn op de Europeesehe waterwe
gen. waarbij zij hel. oog hebben op de Donau,
de zee-engten naar de Zwarte Zee, de Rijn.
het kanaal van Kiel en alle binnenlandsche
waterwegen van Europa, welke over de grens
van twee of meer staten loopen. Er zouden
bureaux gevormd moeten worden, welke
een gelijke behandeling van alle naties moe
ten waarborgen. Dit voorstel is verwezen
naar den raad van ministers, welke het vre
desverdrag moet voorbereiden.
Voor den komenden winter zal liet noodig
zijn. dat de V. S. tot de grenzen van hun
kracht hulp verleenen aan Europa en dat
willen zij.
Over de atoombom zeide Traman, dat deze
te gevaarlijk is om in een wettclooze wereld
te worden losgelaten. Daarom hebben Gr.
Brittannië en de V. St. niet liet voornemen
het geheim van haar vervaardiging te ont
hullen, totdat er middelen zijn gevonden om
de bom te beheerschen, teneinde ons zeiven
en de rest van de wereld te beschermen
tegen het gevaar van algeheele verwoesting.
„Wij houden ons zelf voor", aldus eindig
de Truman, „dat wij utt dezen oorlog te
voorschijn zijn gekomen als de machtigste
natie ter wereld de machtigste natie wel
licht in de geheele geschiedenis. Dat is
waar. maar niet in den zin waarin sommigen
onzer gelooven dat het waar fs. Iets nieuws,
dat wij niet hadden gekend, iets dat wij
thans geleerd hebben cn .nooit behooren te
vergeten, is dit: dat de 'maatschappij van
zelfbesturende menschen macntiger, duur
zamer en scheppender is dan elke andere
maatschappij, hoe gedisciplineerd, hoe gecen
traliseerd ook.
Wij weten thans dat de fundamenteele
eigenschap van den arbeid en de waardig
heid van den mensch niet een sentimenteel
streven of ijdele hoop of stuk rhethoriek is.
Het Is de sterkste, meest creatieve kracht,
die thans in deze wereld aanwezig is. En
laat ons die kracht en al onze hulpbronnen
en al onze bekwaamheden gebruiken in de
groote zaak van een rechtvaardigen en duur-
zamen vrede. De drie groote mogendheden
zijn thans nauwer dan ooit verbonden in
vastbeslotenheid om die soort vrede tot
stand te brengen. Van Teheran en de Krim
en San Francisco cn Berlijn zullen wij
voortgaan tezamen op te trekken naar ons
doel."
Ongeveer te zelfder tijd voerden 1200
vliegdektoestellen zware aanvallen uit op
doelen op Noord Honsjoe. waarbij vele vijan
delijke vliegtuigen op den grond vernield
werden
Olie-installaties te Amagasaki werden door
30 reuzenforten met 500 ion bommen aan
gevallen.
Japansche tegenweer.
Donderdag hebben vijandelijke vlieg
tuigen geprobeerd de derde Amerikaansche
vloot aan te vallen. De toestellen werden ver
dreven en er werd geen schade aangericht.
In onze archipel.
Bij den aanval op het vliegveld van Ben-
koelen op Z. W. Sumatra werden acht a
tien eenmotonge Japansche vliegtuigen op
den grond vernield.
Export van Bloembollen.
De eerste zending
naar Amerika.
Binnenkort zal de eerste lading bloem
bollen. door Amerikaansche afnemers in
Nederland besteld van Rotterdam worden
verscheept.
Deze bescheiden hervatting van den ex
port is van niet te onderschatten beteeke-
nis. aangezien bloembollen op het oogen-
ölik vrijwel ons eenige deviezenobjecfc
vormen.
Voor den oorlog werd 40 tot 50.000 ton
bloembollen uitgevoerd, waarvan ongeveer
52 pet. naar Engeland. Naar Amerika ging
ongeveer 8000 ton en het restant werd
voornamelijk afgenomen door Scandinavië.
Frankrijk, België en Zwitserland, Hoe het
met den export naar Engeland zal gaan, is
volgens inlichtingen van de bedrijfsgroep
voor sierteelt producten te 's Gravenhage
op het oogenblik nog niet te zeggen. Er ko
men vrij veel bestellingen uit Amerika bin
nen, maar verwacht wordt, dat de uitvoeren
van dit seizoen van Augustus tot Octo
ber niet meer zullen bedragen dan 3 tot
4000 ton. Gerekend wordt, dat dit jaar on
geveer 25.000 ton ter waarde van 50 mil
lioen gulden voor export beschikbaar zal
zijn. Naar Frankrijk zijn in de afgeloopen
maanden kleine hoeveelheden afgeleverd.
Het ligt in het voornemen van de bollen-
kweekers en -exporteurs, in Amerika een
uitgebreide reclamecampagne voor hun
product te gaan voeren. De leiding van deze
campagne zal worden toevertrouwd aan den
heer Walter Roozen uit Haarlem, die bin
nenkort naar de Vereenigde Staten hoopt
te künnen vertrekken.
Tegels moeten terugkomen
Gemeente Haarlem wil er
125.000 gaan ophalen.
In Haarlem verdwenen niet minder dan
125 000 trottoirtegels Het grootste gedeelte
daarvan ls door burgers weggenomen om
achterstraatjes en tuinpaden te maken.
Openbare Werken wil de gehavende trottoirs
herstellen, maar het ls onmogelijk nieuwe
tegels te koopen. Bovendien ls het niet meer
dan billijk, dat de gestolen tegels terug ge
geven worden.
Aan het bureau van Openbare Werken zijn
verschillende anonieme inlichtingen gezon
den over adressen waar gestolen tegels gevon
den kunnen worden. Bij onderzoek is zoo goed
als altijd vast te stellen wat gemeentetegei3
zijn. omdat daarin andere grondstoffen ver
werkt zijn dan in de gewone handelstegels.
Alvorens tot andere maatregelen wordt over
gegaan worden de wegnemers van gemeente
tegels tot 15 Augustus in de gelegenheid ge
steld hun geweten te zuiveren Zij kunnen in
den avond voorafgaande aan den dag waarop
In hun wijk vuilnis wordt opgehaald, de tegels
opstapelen aan den rand van het trottoir,
opdat zij door den Reinigingsdienst kunnen
worden meegenomen.
Het gemeentebestuur spreekt de verwach
ting uit. dat. de tegels teruggegeven zullen
worden. Het is een belang der burgerij, dafc
de trottoirs hersteld worden, alvorens het
donkere jaargetijde aanbreekt.
