Verkiezingen. Japan aanvaardt de voorwaarden De veel genoemde naam: Volksherstel De bevrijding van onze Oosi. Het woord is aan Gas in Haarlem en Omgeving Militair Gezag te Haarlem #0e Jaa¥sSmg No. 18102' *9 IE Dinsdag 14 Augustus 1943 Bureaux: Groote Houtstr. 93 f"™S (TNI I 1 1^^ f iJ^T Uitgave van de Stichting en Soendapiein 37, Haarlem j j j J I I I I 1 M B K B 1 I Jll IB J Voorlichting te Haarlem. IJmuiden: Kennemerlaan 154. AAA V*J iH ii^ JL Vit Abonnementen: p.week 31 ct. Telef. 5437. per kwartaal 4. Tel.: Dir.-Hoofdred. 15054. Adm. 10724 Directeur-Hoofdredacteur: Robert Pcereboom Tel: Redactie 10600. Expeditie 14825. IN Frankrijk, Denemarken en Noorwe gen zullen in October verkiezingen yoor de volksvertegenwoordiging worden gehouden. Wij zijn nog niet verder geko men dan de mededeeling, in Juli door de Regeering gedaan, dat het wel een jaar zou kunnen duren eer wij er aan toe zou den zijn. Die mededeeling is min of meer bevestigd door de houding van den voor zitter van de Volksbeweging, dr. Banning, die verkiezingen blijkbaar zoo lang moge lijk uit wil stellen. Zijn motief is, dat de politieke meeningen tijd behoeven om zich te kunnen vormen. Die noodzaak hebben wij ook gevoeld en tot uiting gebracht, maar een termijn van een jaar is veel te lang. Erkend moet immers worden, dat de huidige toestand verre van bevredigend is en dat de samenstelling van een Nood- parlement er maar ten deele verbetering in kan brengen. De huidige Regeering verkeert in een „zwevende" positie, zooals dat al meermalen genoemd is. Zij weet niet met zekerheid, hoe over haar beleid geoordeeld wordt. Dit des te minder, om dat de Pers nog altijd voor een groot deel afwezig is en de aanwezige dagbladen zoo Sterk beperkt zijn in hun uitings-moge- lijkheden. De stem des volks kan zich niet voldoende doen hooren. Dat zal beter worden als er weer genoeg dagbladen zijn die over genoeg papier beschikken, maar ook dan zal nog steeds een groot tekort bestaan zoolang het parlement niet is weergekeerd, dat zijn controleerende taak uitoefent en zoowel het volk als de regee ring het besef geeft: Wij zijn weer thuis, in ons eigen democratische regime. Het is volkomen duidelijk waar het gezag berust, hoe de wetgeving in elkaar zit en Grond wet is weer Grondwet. Want niet alleen voor de Regeering is het belangrijk, in een vaste inplaats van in een zwevende positie te verkeeren, maar ook voor het volk, dat wel degelijk de nadeelen van zulk een overgangs toestand voelt. Men kan dezen boog niet te lang gespannen houden. Dat wordt in andere landen blijkbaar wel ingezien. Ten aanzien van Frankrijk zou men kunnen zeggen, dat het al meer dan een jaar bevrijd is. Maar het heeft dan ook in veel grooter interne moeilijk heden verkeerd dan wij beleven en is daar nog lang niet van bevrijd. De Denen heb ben niet zooveel onder de Duitsche bezet ting geleden als wij, maar het laatste deel van hun bezettingstijd is ook een zware beproeving geweest. En wat den Noren aangaat: zij hebben evenals de Nederlan ders de volle ellende ondervonden. Het zou nuttig zijn als de Regeering zich over het herstel van den democrati- schen bewindsvorm eens wat duidelijker uitsprak. Van de Nationale Advies Com missie worden wij niet veel wijzer. Zij hee-'t zelf besloten, met gesloten deuren te vergaderen en haar communiqué's on derscheiden zich niet door mededeelzaam heid. Dat „oriënteerende besprekingen ge voerd werden over de wenschelijkheid van het houden van verkiezingen voor de ver tegenwoordigende lichamen" bewijst al leen, dat een aantal van haar leden wel gevoelt dat er binnen afzienbaren tijd iets gedaan moet worden. Wij weten niet hoe veel leden dat zijn, wie het zijn en hoe veel aandacht de Regeering straks aan een eventueel advies zal schenken. Wel heeft de Commissie haar advies bekend gemaakt omtrent de wenschelijkheid, openbaarheid te geven aan het beleid der Regeeringen in Londen. Dat is heel interessant en wij zullen die publicatie met belangstelling lezen, als zij mettertijd komt. Maar zij be treft het verleden. Er is honderdmaal meer belangstelling voor het heden en de toekomst. Er schijnt nu meer spoed gemaakt te worden met de voorbereiding van het Noodparlement. Wij weten nog niet hoe het samengesteld zal worden, maar een wetsontwerp is in vergevorderden staat. Het zal aan de oude Kamers van de Sta- ten-Generaal voorgelegd worden, als die eenmaal gezuiverd zijn. Op het oogenblik is dit zuiveringsproces in werking. Als zij het wetsontwerp vlot aannemen zou het Noodoarlement misschien op den derden Dinsdag van September zijn intrede kun nen doen. Moge het niet een te lang leven krijgen. Het is een ander overgangsmiddel, meer niet. Met een wezenlijke volksvertegen woordiging zal het, al doet net zijn uiter ste best, slechts de tweede helft van zijn naam gemeen hebben. Dat is onvoldoende, want op het wezenlijke komt het juist aan. Het wezenlijke zit inderdaad in de over tuiging, dat wij onder een zuiver demo cratisch régime leven en weten hoe het met de verantwoordelijkheid en het recht gesteld is. Ik hoop dat de ambtelijke overmaat van bedachtzaamheid en voorzichtigheid, in zaken als deze vroeger zoo vaak vertoond, geen onnoodige vertragingen teweeg zul len brengen En dat men het belang van het democratisch herstel als een dringende practische noodzaak zal zien en zich niet in theorieën verliezen of in overdreven „technische bezwaren" tegen het houden van verkiezingen. Als er geen kiezerslijs ten zijn, zal op het persoonsbewijs en de stamkaart gestemd kunnen worden. Als zich daarbij een klein percentage fouten en onregelmatigheden zou voordoen is dat van geringe beteekenis vergeleken bij het groote belang, dat gediend moet wor den. R. p. EISENHOWER IN MOSKOU. Generaal Eisenhower is Zaterdag in Mos kou aangekomen, waar hij 3 o£ 4 dagen zal blijven. Mededeeling van den Zwitserschen radio-omroep De Zwitsersche radio-omroep deelt mede: Japan heeft Het capitulatieaanbod aan vaard. Het Japansclie inlichtingenbureau heeft hedenmorgen op basis van een be richt van het Japansche ministerie van oorlog de aanvaarding van de capitulatie volgens de door de Geallieerden gestelde voorwaarden aangekondigd. In den loop van den morgen ontving liet Zwitsersche pers agentschap van het Japansche persagent schap een bericht, volgens hetwelk een boodschap van den Keizer binnenkort zou worden uitgezonden, waarin de verklaring van Potsdam wordt aanvaard. Reuter voegt aan deze mededeeling toe, dat deze verklaring volgde op reeds eerder ontvangen berichten dat de tekst van het Japansche antwoord in Zwitserland was ontvangen. Dit Japansche antwoord heeft betrekking op de Geallieerde nota, waarin bepaald wordt, dat Keizer Hirohito en zijn rege ering onder het gezag komen te staan van den Geallieerden opperbevelhebber. De mededeeling der Zwitsersche radio geeft geen bron aan. doch Reuter wijst erop, dat uit de verdere toelichting blijkt, dat zij niet afkomstig schijnt van de Japansche nota, welke eerder in Zwitserland was ontvangen. Vanmorgen vroeg had het Fransche pers bureau A. F. P. uit San Francisco gemeld, dat Japan volgens mededeeling van het Amerikaansche ministerie van oorlog had gecapituleerd en korten tijd later zond dit zelfde persbureau een bericht uit, dat Do mei, het Japansche nieuwsagentschap, had verklaard, dat de regeering te Tokio de voorwaarden, vervat in de nota, welke door de Ver. Staten aan Japan was overhandigd, had aanvaard. Een officieele bevestiging van deze beide berichten was echter nog niet te krijgen. Er is dus een zeker voorbehoud ten op zichte van dit bericht. Het is evenwel ze ker, dat een Japansch antwoord naar Washington onderweg is, want ingenieurs van de federale Amerikaansche commissie voor communicatiemiddelen zeiden, dat Radio Tokio sedert 8 uur Tokio-tijd bezig was met verzending van een lang code- telegram naar Zwitserland. Radio Tokio zou zich voorts tot de oorlogsmoede we reld" hebben gewend en verklaard, dat men zich voor een belangrijk bericht gereed moest houden. Domei meldde gisteravond, dat de offi cieele tekst van het Geallieerde antwoord dien dag pas door bemiddeling Van de Zwit sersche delegatie te Tokio was ontvangen. Men zag hierin een aankondiging, dat het Japansche antwoord wellicht langer op zich zou laten wachten dan aanvankelijk ver moed werd. De Zwitsersche radio heeft even wel uitgezonden, dat Japan de ontvangst van het Geallieerde antwoord op 12 Aug. om 9.30 uur bevestigd had en dat dit ant woord niet was overgebracht door het Zwit sersche gezantschap in Tokio, maar door den Japanschen gezant te Bern. Reuter deelde laat op den morgen mee, dat er een Domei-bericht was ontvangen, meldende, dat er omstreeks 21 uur Japan schen tijd 12 uur 's middags Greenwich- tijd „iets belangrijks" zou worden be kend gemaakt. Volgens een anderen Japan schen nieuwszender zou het drie uur later gebeuren. Deze mededeelingen werden gedaan in de Japansche taal voor bezet Azië. Een vroegere Politie door zwarte handelaren bedreigd Eén doodc, twee gewonden In de Riebroekstraat, een centrum van den zwarten handel te Rotterdam is het tot een schietpartij gekomen, waarbij één man werd gedood en een man en een vrouw ernstig gewond. Een tweetal politieagenten ging over tot arrestatie van een zwarten handelaar. Het publiek nam een dreigende houding aan en ging er toe over de politiemannen met stee- nen te gooien. Op een gegeven oogenblik werd zelfs zoo meldt het A. N. P. een mes getrokken. Een der politiemannen loste daarop een waarschuwingsschot in de lucht. De uitwerking hiervan was echter dat het publiek opdrong en de politieman nen waren hierdoor genoodzaakt uit nood weer op het publiek te schieten. Zij losten twee schoten waardoor drie personen ge troffen werden. De 28-jarige stoker J. V., die vermoedelijk met het gebeurde niets uitstaande had, kreeg een schotwond in het hoofd; hij stierf tijdens het vervoer naar het ziekenhuis. De 17-jarige bankwerkersleer ling J. van W. werd in de borst en de 21-ja rige mejuffrouw J. C. van D. werd in den buik getroffen. Zuivering Amsterdamsche Universiteit. De sectie voorlichting M.G. deelt mede: Aan de gemeente-universiteit te Amster dam zijn door het Militair Gezag geschorst: Prof. Dr. G. A. S. Snijder, Prof. Dr. L. J. van Apeldoorn, Prof. Dr. F. C Bursch, Prof. Dr. A. P. H. Gerth, Prof. Dr. R. W. Weit- zenbock, Prof. Dr. W. L. L. Carol, Prof. Dr. P. Stegenga Hzn., Dr. T. L de Bruin, lector, Dr. K. Müller, lector, Dr. F. H. ter Poor ten, conservator, Dr. J. de Wit, privaat docent, terwijl Prof. Dr. W. A. P. Schüffner, oud-hoogleeraar, de toegang tot de senaats vergaderingen is ontzegd. Verder heeft het Militair Gezag een be vel tot staking hunner functie gericht tot: prof. dr. H. A. Brouwer, prof. dr. L. E. J. Brouwer, prof. dr. C. F. A. van Dam, prof. dr. H. T. Deelman, prof. dr. G. Revesz, prof. dr. Th. J. Stomps, dr. Th. E. de Jonge Co- hen, privaat-docent, mr. P. Otten, secr. van curatoren, omdat het onderzoek naar hun gedragingen gedurende de bezetting nog niet is geëindigd. Voorts zijn gestaakt: prof. dr. B. Brou wer, prof. dr. J. de Decker, prof. dr. A. W. de Groot, prof. dr. J. A. A. Ketelaar, prof. dr. A. de Klein, prof. dr. N.H.Swellengrebel, prof. dr. H. ter Veen, prof. dr. J. P. Wibaut, dr. E. M. Bruins, lector, dr. A. Heyting, lec tor, omdat het onderzoek naar hun gedra gingen gedurende de bezetting aanleiding geweest is een disciplinaire maatregel tegen hen te treffen mededeeling van Domei, die in het Engelscli werd gedaan, is nog niet in het Japansch herhaald. De „National Broadcasting Cornp" te New-York meldde, dat twee Japansche zen ders om één uur dertien minuten Green- wichtijd uit den aether verdwenen na in ternationale codetelegrammen te hebben uitgezonden. De N. B. C. voegde er aan toe, dat het hier „het kanaal betreft, dat waar schijnlijk wordt gebruikt om het Japansche antwoord aan Bern te doen weten." Naar A. F. P. uit gezanghebbende bron verneemt, is het Japansche antwoord op de nota der Geallieerden in Bern aangeko men. Het is een zeer lang document, dat momenteel ontcijferd wordt en vermoede lijk dezen namiddag aan de legaties van de Ver. Staten en China zal worden over handigd. Reuters correspondent bij het hoofdkwar tier voor Zuid-Oost Azië schrijft: De Ne derlanders hebben gehoopt, dat de herove ring van Ned. Indië zou geschieden door Nederlandsche troepen, maar de scheeps- ruimte, die benoodigd zou zijn voor het vervoer van een voldoend aantal Nederland sche troepen wordt door de Geallieerde autoriteiten nog dringender noodzakelijk geacht om den gestadigen toevoer van goe deren naar Europa op peil te houden. De herovering zal daarom voornamelijk ver richt worden door Britsche troepen. Maar volgens een overeenkomst met het hoofd kwartier voor Z. O. Azië zal de Ned. Ind. Civiele Administratie (Nica) op Sumatra een burgerlijk bestuur inrichten zoodra dat eiland heroverd is. Dit zal vergemakkelijkt worden door he.t feit, dat de Japanneezen de vooroorlogsche administratieve struc tuur als basis hebben behouden om er hun eigen bestuur op te bouwen en men ver wacht dat een groot aantal ambtenaren gereed is de teugels van het bestuur weer in handen te nemen. Naarmate de dag der overwinning nadert mobiliseert de groep Nederlandsche mannen en vrouwen, die in het verband van het hoofdkwartier voor Z. O. Azië in dienst is, alle hulpbronnen om aan hun landgenooten, die toen de Ja panneezen hun Oostelijke koloniën onder den voet liepen, liever verkozen te blijven dan te evacueeren, hulp te bieden. Toen de Japanneezen in 1942 door Zuid-Oost- Azië oprukten hebben de Nederlandsche autoriteiten slechts dat personeel geëva cueerd, dat van nut kon zijn bij het voort zetten van den oorlog. Bijna al het Neder landsche personeel bij ons hoofdkwartier heeft vrienden en verwanten in het door de Japanneezen bezette Ned. Indië. (Hierbij zij aangeteekend, dat in het be richt alleen wordt gesproken van Sumatra. Dit houdt verband met het feit. dat de scheiding der commando's van Lord Mount- batten en Mac Arthur nog niet definitief is geregeld, zoodat in deze mededeelingen uitsluitend van dit eiland kan worden ge waagd. Conclusies over de andere eilan den kunnen dus hieruit niet worden ge trokken. De staking te Amsterdam In de Amsterdamsche havenbedrijven is Maandagochtend ook een proteststaking van 24 uur begonnen in navolging van Rot terdam. Ais argument werd aangevoerd dat de regeering de Eenheidsvakcentrale niet wil erkennen. Zooals men weet weigert de regeering die erkenning daar de organisatie zich niet wil richten naar de condities die voor die erkenning gelden. Bijna 1000 man van de verschillende han delsbedrijven en veemen deden aan de sta king mee. Het vaste personeel van de Mij. „Nederland" en de K. N. S. M. waren aan het werk gebleven. De staking had zich ook uitgebreid tot de binnenscheepvaart; dus schepen voor de Lemmer konden niet vertrekken. G. A. S a 1 a: Mere moet niet alleen het juiste op het juiste oogen blik weten te zeggen maar, wat nog veel moeilijker is, het verkeerde ongezegd we ten te laten op het verleide lijke oogenblik. In ons vorig nummer hebben wij reeds gemeld dat de gaslevering in Haarlem en omgeving Maandag 20 Augustus hervat zal worden. De gasuren zijn gesteld op: 's mor gens 11-1 en 's middags 5-7 uur. Deze rege ling geldt voor Haarlem. Heemstede, Bloe- mendaal, Zandvoort, Halfweg en Haarlem mermeer. Maandagmorgen 11 uur worden alle gas- verbruikers dringend aangemaand een branderkraan van een gascomfoor of -for nuis open te zetten, opdat het rookgas, dat nu de buizen vult, kan ontsnappen. Alle verbruikers krijgen een circulaire thuis hoe zij dat moeten doen. Het is dus raadzaam die nauwkeurig te lezen en op te volgen. In ons nummer van Zaterdag a.s. zullen wij een herinnering daaraan plaatsen. De gasrantsoenen zijn bekend. Het rantsoen is zuinig en stelt slechts in «taat één keer per dag een bescheiden middag maal te koken. Per dag berekend heeft een gezin van twee personen 570 Liter gas. 3 personen 670 L„ 4 personen 770 L„ 5 per sonen 870 L., 6 personen 970 L.. elke per soon meer 100 L. extra. Een normale bran der maakt per uur 380 L. op, zoodat een gezin van 4 personen (770 L.) twee uur één brander vol kan branden, of twee branders één uur. De huismoeder kan dus zelf een berekening maken. Het is gewenscht gere geld het verbruik op den. meter te contro leeren, want er moet streng gewaakt worden tegen overschrijding. Niet alleen omdat daarop afsnijding van gas en electriciteit volgt, maar ook omdat het onbillijk is te genover zijn medemenschen. De gasfabriek controleert eiken dag op de fabriek het to taal verbruik en als het blijkt, dat er teveel gas wordt opgemaakt, zal de directie ge dwongen zijn de gasuren, die nu ruim ge steld zijn, omdat dit gemakkelijk is voor de huismoeders, te verminderen. Houdt het publiek zich aan de rantsoeneering, dan zullen de gasuren nog uitgebreid worden. Dit houdt dan natuurlijk geen verhooging van het rantsoen in. Deze kan pas komen als de Haarlemsche fabriek meer kolen krijgt toegewezen van het Rijkskolenbureau Ook is het een algemeen belang dat op getreden wordt tegen clandestien gasver bruik. ,„£m,dat de gasproductie sinds 29 October 1944 heeft stilgestaan is de kans groot dat hier en daar iets zal haperen. Om in klach ten zoo snel mogelijk te voorzien, zullen in verschillende wijken (aangewezen op raam biljetten) gasfitters stationneeren Wie heel zuinig wil zijn met gasverbruik voor koken om gas te hebben om af en toe een bad te nemen, moet bedenken dat men bij een zuinige gevser en een niet vol bad toch wel 1 M3. gas verbruikt. Een douche neemt veel minder. De gasprijs blijft voorloopig onveran derd. Wie een vastrecht had kan nadere mededeelingen daarover afwachten. Zooals het rantsoen nu is komt vrijwel niemand toe aan voordeel dat in vastrecht zit. Het gemeentebestuur moet nog overwegen hoe het met die contracten gaat, maar reeds nu is te zeggen, dat niemand daarvan fi nancieel nadeel zal ondervinden. De straatverlichting. Met October hoopt men ook de straatver lichting op bescheiden schaal te hervatten zoowel voor gas als electriciteit. Binnen kort. worden de lantaarns in orde gemaakt. Gehoopt wordt dat de straatjeugd nu zal ophouden met het vernielen van lantaarns want er is geen materiaal meer om het ver nielde te vervangen. In Haarlem bijna 6 ton gecollecteerd. Bijna geen naam wordt den laatsten tijd meer genoemd dan die van Nederlandsch Volksherstel en velen, die door den oorlog in moeilijke omstandigheden zijn geraakt, hebben aangename herinneringen aangaan de hun kennismaking met dit jonge insti tuut, dat nochtans wel iets ouder is dan de meesten denken. De heeren W. J. B. van Liemt Jr., direc teur en G. F. Albrecht secretaris van het district Haarlem van N. V. H. hebben ons iets verteld van de oprichting van deze in stelling en wat deze in den korten tijd van haar bestaan heeft verricht. Het ontstaan, aldus vertelden deze heeren, is te danken aan de spoorwegstaking in September 1944 toen in de illegale beweging eenige werkers de hoofden bij elkaar staken om de stakers te helpen. Er werd geld en er werden goe deren ingezameld en dat alles ging achter het rookgordijn „kindervoeding". Er werd contact gezocht met verschillende andere illegale organisaties en zoo kon men het werk opbouwen, opdat men direct na den oorlog hulp kon verleenen aan de verschil lende slachtoffers als ex-politieke gevange nen, gerepatrieerde arbeiders, gezinnen van gefusilleerden enz. En dank zij deze voor bereiding was N. V. H. in Haarlem vier da gen na de bevrijding startklaar. Om het werk te vergemakkelijken was de stad ver deeld in 14 wijken. Öok het noodige druk werk was tijdens de bezetting klaargemaakt. Heel veel is er reeds door N. V. H. ver richt. De door haar in Haarlem gehouden collecten hebben f 584.942.45 opgebracht, waarbij inbegrepen de giften en de op brengst van concerten enz. Van de goede ren zijn 21708 uitkeeringen gedaan, welke uitkceringen kunnen bestaan uit een ameublement zoowel als uit een vork of een lepel, Aan geld Is reeds een bedrag van f 50.000 uitgekeerd. N. V. H. blijft verder doorwerken. Er is een plan in bewerking voor bet oprichten van een vacantiebul'a voor moeders, waar 20 moeders wekelijks eet* algeheele verzorging kunnen genieten. Oote op_ cultureel gebied zal 'N. V. H. werkzaam blijven, waarvoor een cultureele commissie is benoemd. N. V. H. zal stimuleerend bUI- ven werken op elk terrein. Het spreekt welhaast vanzelf, dat het bureau in het Kenaupark overladen is met werk. Om maar iets te noemen: voor aan vragen van door N. V. H. ontvangen goede ren zijn niet minder dan 15000 formulieren uitgegeven. Veel werk wordt belangeloos gedaan, zooals bijna het geheele werk van. den repatrieeringsdienst op het station, dat inmiddels 6000 Haarlemsche arbeiders bij stand heeft verleend. De liquidatie. Bekend is dat reeds met de liquidatie van. het Militair Gezag te Haarlem begonnen is. Met 31 Augustus zal het voor het district Haarlem beëindigd zijn. Met ingang van 1 Augustus zijn al geli quideerd de secties politie, economische za ken. openbare werken, en arbeidszaken. Met 15 Augustus worden geliquideerd d8 secties vervoer, voorlichting, sociale zaken en Indische zaken. Met ingang van 15 Augustus worden de gebouwen van het Militair Gezag te Haar lem voor het publiek gesloten, met uitzon dering van het bureau Rechtsherstel. Het bureau Inlichtingen en Bemiddeling blijft geopend en zal zijn functie van algemeene vraagbaak blijven vervullen.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1945 | | pagina 1