Haarlems Dagblad
Verkiezingen.
Japan zal „iets belangrijks" laten weten
Pétain 's verdedigers aan het woord.
Kort en bondig.
De veel genoemde naam: Volksherstel
60e Jaargang No. 18102 x x
Bureaux: Groole Houtstr. 93
en Soendaplein 37, Haarlem
IJmuiden: Kennemerlaan 154.
Telcf. 5437.
Tel.: Dir.-Hoofdred. 15054. Adm. 10724
Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom
Dinsdag 14 Augustus 1945
Uitgave van de Stichting
Voorlichting te Haarlem.
Abonnementen: p.week 31 et
per kwartaal 4.
Redactie 10600. Expeditie 14825,
IN Frankrijk, Denemarken en Noorwe
gen zullen in October verkiezingen
voor de volksvertegenwoordiging worden
gehouden. Wij zijn nog niet verder geko
men dan de mededeeling, in Juli door de
Regeering gedaan, dat het wel een jaar
zou kunnen duren eer wij er aan toe zou
den zijn. Die mededeeling is min of meer
bevestigd door de houding van den voor
zitter van de Volksbeweging, dr. Banning,
die verkiezingen blijkbaar zoo lang moge
lijk uit wil stellen. Zijn motief is. dat de
politieke meeningen tijd behoeven om zich
te kunnen vormen. Die noodzaak hebben
wij ook gevoeld en tot uiting gebracht,
maar een termijn van een jaar is veel te
lang. Erkend moet immers worden, dat de
huidige toestand verre van bevredigend is
en dat de samenstelling van een Nood-
parlement er maar ten deele verbetering
in kan brengen. De huidige Regeering
verkeert in een „zwevende" positie, zooals
dat al meermalen genoemd is. Zij weet
niet met zekerheid, hoe over haar beleid
geoordeeld wordt. Dit des te minder, om
dat de Pers nog altijd voor een groot deel
afwezig is en de aanwezige dagbladen zoo
6terk beperkt zijn in hun uitings-moge-
Jijkheden. De stem des volks kan zich niet
voldoende doen hooren. Dat zal beter
worden als er weer genoeg dagbladen zijn
die over genoeg papier beschikken, maar
ook dan zal nog steeds een groot tekort
bestaan zoolang het parlement niet is
weergekeerd, dat zijn controleelende taak
uitoefent en zoowel het volk als de regee
ring het besef geeft: Wij zijn weer thuis,
in ons eigen democratische regime. Het is
volkomen duidelijk waar het gezag berust,
hoe de wetgeving in elkaar zit en Grond
wet is weer Grondwet.
Want niet alleen voor de Regeering is
het belangrijk, in een vaste inplaats van
in een zwevende positie te verkeeren.
maar ook voor het volk, dat wel degelijk
de nadeelen van zulk een overgangs
toestand voelt. Men kan dezen boog niet
•te lang gespannen houden.
Dat wordt in andere landen blijkbaar
wel ingezien. Ten aanzien van Frankrijk
zou men kunnen zeggen, dat het al meer
dan een jaar bevrijd is. Maar het heeft
dan ook in veel grooter interne moeilijk
heden verkeerd dan wij beleven en is daar
nog lang niet van bevrijd. De Denen heb
ben niet zooveel onder de Duitsche bezet
ting geleden als wij, maar het laatste deel
van hun bezettingstijd is ook een zware
beproeving geweest. En wat den Noren
aangaat: zij hebben evenals de Nederlan
ders de volle ellende ondervonden.
Het zou nuttig zijn als de Regeering
zich over het herstel van den democraü-
schen bewindsvorm eens wat duidelijker
uitsprak. Van de Nationale Advies Com
missie worden wij niet veel wijzer. Zij
heeft zelf besloten, met gesloten deuren
te vergaderen en haar communiqué's on
derscheiden zich niet door mededeelzaam
heid. Dat „oriënteerende besprekingen ge
voerd werden over de wenschelijkheid van
het houden van verkiezingen voor de ver
tegenwoordigende lichamen" bewijst al
leen, dat een aantal van haar leden wel
gevoelt dat er binnen afzienbaren tijd iets
gedaan moet worden. Wij weten niet hoe
veel leden dat zijn, wie het zijn en hoe
veel aandacht de Regeering straks aan een
eventueel advies zal schenken. Wel heeft
de Commissie haar advies bekend gemaakt
omtrent de wenschelijkheid, openbaarheid
te geven aan het beleid der Regeeringen
in Londen. Dat is heel interessant en wij
zullen die publicatie met belangstelling
lezen, als zij mettertijd komt. Maar zij be
treft het verleden. Er is honderdmaal
meer belangstelling voor het heden en de
toekomst.
Er schijnt nu meer spoed gemaakt te
woi'den met de voorbereiding van het
Noodparlemënt. Wij weten nog niet hoe
het samengesteld zal worden, maar een
wetsontwerp is in vergevorderden staat.
Het zal aan de oude Kamers van de Sta-
ten-Generaal voorgelegd worden, als die
eenmaal gezuiverd zijn. Op het oogenblik I
is dit zuiveringsproces in werking. Als zij
het wetsontwerp vlot aannemen zou het
Noodparlement misschien op den derden
Dinsdag van September zijn Intrede kun
nen doen.
Moge het niet een te lang leven krijgen.
Het is een ander overgangsmiddel meer
niet. Met een wezenlijke volksvertegen
woordiging zal het, al doet: het zijn uiter
ste best, slechts de tweede helft van zijn
naam gemeen hebben. Dat is onvoldoende,
want op het wezenlijke komt het juist aan.
Het wezenlijke zit inderdaad in de over
tuiging, dat wij onder een zuiver demo
cratisch régime leven en weten hoe het
met de verantwoordelijkheid en het recht
gesteld is.
Ik hoop dat de ambtelijke overmaat van
bedachtzaamheid en voorzichtigheid, in
zaken als deze vroeger zoo vaak vertoond,
geen onnoodige vertragingen teweeg zul
len brengen En dat men het belang van
het democratisch herstel als een dringende
practische noodzaak zal zien en zich niet
in theorieën verliezen of in overdreven
„technische bezwaren" tegen het houden
van verkiezingen. Als er geen kiezerslijs
ten zijn. zal op het persoonsbewijs en de
stamkaart gestemd kunnen worden. Als
zich daarbij een klein percentage fouten
en onregelmatigheden zou voordoen is
dat van geringe beteekenis vergeleken bij
het groote belang, dat gediend moet wor
den. R. p.
EISENHOWER IN MOSKOU.
Generaal F.lsenhower is Zaterdag in Mos
kou aangekomen, waar hij 3 of 4 dagen zal
blijven.
Aankondiging van aanvaarding der voorwaarden?
Hedenmorgen heeft liet Fransche pers
bureau A. F. 1'. uit San Francisco gemeld,
dat Japan volgens mededeeling van het
Ainerikaansche ministerie van oorlog had
gecapituleerd en korten tijd later zond dit
zelfde persbureau een bericht uit. dat l>o-
niei, liet Japansche nieuwsagentschap, had
verklaard, dat de regeering te Tokio de
voorwaarden, vervat in de nota, welke door
de Ver. Staten aan Japan was overhandigd,
had aanvaard. Een oificieeie bevestiging
van deze heide berichten was echter nog
niet te krijgen.
Er is dus een zeker voorbehoud ten op
zichte van dit bericht. Het is evenwel ze
ker. dat een Japansch antwoord naar
Washington onderweg is. want ingenieurs
van de federale Amerikaansche commissie
voor communicatiemiddelen zeiden, dat
Radio Tokio sedert 8 uur Tokio-tijd bezig
was met verzending van een lang code
telegram naar Zwitserland. Radio Tokio
zou zich voorts tot de ..oorlogsmoede we
reld" hebben gewend en verklaard, dat men
zich voor een belangrijk bericht gereed
moest houden.
Domei meldde gisteravpnd. dat de offi
cieel e tekst van het Geallieerde antwoord
dien dag pas door bemiddeling van de Zwit-
sersche delegatie te Tokio was ontvangen.
Men zag hierin een aankondiging, dat het
Japansche antwoord wellicht langer op zich
zou laten wachten dan aanvankelijk ver
moed werd. De Zwitsersche radio heeft even
wel uitgezonden, dat Japan de ontvangst
van het Geallieerde antwoord op 12 Aug.
om 9 30 uur bevestigd had en dat dit ant
woord niet was overgebracht door het Zwit
sersche gezantschap in Tokio, maar door
den Japanschen gezant te Bern.
Reuter deelde laat op den morgen mee,
dat er een Domcl-berieht was ontvangen,
meldende, dat er omstreeks 21 uur Japun-
schen tUd 12 uur 's middags Greenwieh-
tijd ..iets belangrijks" zou worden be
kend gemaakt. Volgens een anderen Japan
schen nieuwszender zou het drie uur later
gebeuren.
Deze mededeelingen werden gedaan in de
Japansche taal voor bezet Azië. Een v roegere
mededeeling van Domei, die in het Engelsch
werd gedaan, is nog niet in het Japansch
herhaald.
De ..National Broadcasting Comp" te
New-York meldde, dat twee Japansche zen
ders om één uur dertien minuten Green-
wlchtljd uit den aether verdwenen nu in
ternationale codetelegrammcn te hebben
uitgezonden. De X B. C. voegde er aan toe.
dat het hier „het kanaal betreft, dat waar
schijnlijk wordt gebruikt om het Japansche
antwoord aan Bern te doen weten."
Naar A. F. P. uit gezangliehbende bron
verneemt, is het Japansche antwoord op de
nota der Geallieerden in Hem aangeko
men. Het Is oen zeer lang dorunient. d.il
momenteel ontcijferd wordt en vermoede
lijk dezen namiddag aan de legaties van
de er. Staten en China zal worden over
handigd.
De staking te Amsterdam
In de Amsterdamsche havenbedrijven ls
Maandagochtend ook een proteststaking
van 24 uur begonnen in navolging van Rot
terdam Als argument werd aangevoerd dat
dc regeering de Eenheidsvakcentrale niet
wil erkennen Zooals men weet weigert de
regeering die erkenning daar de organisatie
zich niet wil richten naar de condities die
voor die erkenning gelden
Bijna 1000 man van de verschillende han
delsbedrijven en veemen deden aan de sta
king mee. Het vaste personeel van de My.
„Nederland" en dc K, N. S. M. waren aan
het werk gebleven.
De staking had zich ook uitgebreid tot de
binnenscheepvaart; dus schepen voor de
Lemmer konden niet vertrekken.
In de Houthaven was Zaterdag al een
actie gevoerd om het werk neer te leggen.
Tegen de arbeiders werd gezegd, dat zij hun
Zondagstoelage (er moest Zondag een hout
schip gelost worden) niet zouden ont
vangen.
Dc heer T. F Bastet, directeur van de
Scheepvaartvereenlglng. deelde aan het
A N P mede. dat het weekloon der haven
arbeiders varieert van f 3052 tot f 36.96.
gebaseerd op 48 uur werk in de week. Uit
de statistieken blijkt, dat voor dat loon
gemiddeld niet meer dan 22 uur is gewerkt
Bovendien ls werkkleeding en schoeisel ver
strekt. De heer Bastet is overtuigd, dat de
stak ngen in het buitenland een sterk ef
fect hebben, daar getwijfeld wordt aan den
werklust der Nederlanders.
Hef woord is aan
G. A. S a 1 a:
Men moet niet alleen het
juiste op het juiste oogen
blik weten te zeggen maar,
wat nog veel moeilijker is,
het verkeerde ongezegd we
ten te laten op het verleide
lijke oogenblik.
Maandag kwamen de verdedigers van
Pétain aan het woord. Advocaat Payen
begon met uit te weiden over de verdien
sten van den maarschalk in het verleden,
en trachtte de beweringen te weerleggen,
volgens welke Pétain wordt afgeschilderd
als een défaitist gedurende den oorlog,
van 1914'18. Algemeen getuigt men, al
dus voerde Payen aan, van Pétains een
voud en constateert men, dat hij geheel
vrij is van ambitie. Hij waarschuwde dat
Pétain, indien hij ter dood veroordeeld
zou worden, geen gratie zou verzoeken.
Payen behandelde daarop de kern van de
ten laste legging, n.l. „verstandhouding
met den vijand". Hij wees er op, dat men
niet als getuige had doen verschijnen ge
neraal Gamelin, die vrijwillig verschenen
zou zijn, maar dat men Weygand tusschen
twee gendarmes had laten voorkomen.
Payen deed voorlezing van een brief, door
beklaagde geschreven aan diens vriend
generaal Wauthier, waaruit bleek, dat Pé
tain geen deel had willen uitmaken van
het kabinet van nationale eenheid, dat in
September 1939 door Daladier werd ge
projecteerd, omdat hij er zich physiek
niet toe in staat voelde. Alleen op aan
dringen van Reynaud had Pétain, aldus
zeide Payen, op 17 Mei 1940 de functie van
vice-president van den raad van ministers
aanvaard. Het sluiten van een wapenstil
stand werd voor de eerste maal niet voor
gesteld door Pétain, maar door Albert
Lebrun en Reynaud. Payen poogde aan
te toonen, dat voortzetting van den strijd
onmogelijk was, en wees op de voordeelen
welke de wapenstilstand had gebracht.
Na een onderbreking van de zitting was
het woord aan den advocaat Lemajre.
Deze herinnerde er aan dat de aanklager
de beschuldiging van „samenzwering
tegen de veiligheid van den staat" ha<^
laten varen, doch die van „aanslag tegen
de republiek" had gehandhaafd, en maak
te er den procureur een verwijt van, dat
deze blindelings de wet en de regeering
diende. Hij citeerde uitspraken van link-
sche bladen, van Pierre Cot, Wladimir
Ormesson en de Gaulle, die ten voordeele
van den maarschalk waren, en sprak een
Politie door zwarte handelaren
bedreigd
In de Riebroekstraat, een centrum van
den zwarten handel te Rotterdam is het tot
een schietpartij gekomen, waarbij één man
werd gedood en een man en een vrouw
ernstig gewond.
Een tweetal politieagenten ging over tot
arrestatie van een zwarten handelaar Het
publiek nam een dreigende houding aan en
ging er toe over de politiemannen met stee-
nen te gooien. Op een gegeven oogenblik
werd zelfs zoo meldt het A. N P.
een mes getrokken. Een der politiemannen
loste daarop een waarschuwingsschot in de
lucht. De uitwerking hiervan was echter I
dat het publiek opdrong en de politieman
nen waren hierdoor genoodzaakt uit nood
weer op het publiek te schieten Zij losten
twee schoten waardoor drie personen ge
troffen werden De 28-Jarlge stoker J V
die vermoedelijk met het "gebeurde niets
uitstaande had. kreeg een schotwond in het
hoofd: hij stierf tijdens het vervoer naar het
ziekenhuis. De 17-jarige bankwerkersleer
ling J van W werd in de borst en de 21-ja-
rige mejuffrouw J. C. van D. werd In den
bulk getroffen.
lofrede uit op de door Pétain te Madrid
gevoeTde diplomatie. Lemaïre critiseerde
de moraal van de getuigen a charge Pe
tit en Chaudet. Hij stelde de vraag, hoe
Reynaud, Jeanneney en Herriot een be
roep hadden kunnen doen op de macht
van Péiain in Juni 1940, en dezen nog een
maand daarna hadden kunnen ondersteu
nen, wanneer Pétain werkelijk tegen het
regiem zou hebben gecomplotteerd. Le-
maire verzekerde, dat Pétain zijn macht
niet had misbruikt, en beriep zich daarbij
op de getuigenis van Lebrun en Jeanneney
Door de verdediging werd een telegram
uit Engeland voorgelezen, waarin werd
verklaard dat Britsche „politieke leiders"
in Parijs wilden komen getuigen, dat Lon
den een Fransch-Duitsche wapenstilstand
had verwacht nog voor deze werd afge
sloten.
Leden van de jury hebben dreigbrieven
ontvangen, waarin zij worden gewaar
schuwd Pétain niet te veroordeelen.
Weerbericht
Het Kon. Ned. Meteorol. Instituut In
de Btlt meldt voor de periode van he
denavond tot morgenavond: Zwaar be
wolkt met plaatselijk een enkele bul.
Zelfde temperatuur. Noordelijke wind.
DISTRIBUTIE-AMBTENAAR
GEARRESTEERD
Het A. X. P. meldt uit Schiedam: De lei
der van den plaatselijkcn distributledlensC
te Schiedam. L. C. Wielhouwer. is door den
Polltleken Opsporingsdienst gearresteerd en
opgesloten. De zaak tegen W is nog in on
derzoek en verdere arrestaties worden nog
verwacht.
TURF l'IT DITTSCIILAN'D
Aan de Duitsche zijde van de grens van
Zutd-Oost-Drente wordt thans turf ge
stoken. welke door de Geallieerden voor
de oplossing van het brandstoffenprobleem
zal worden aangewend. De turf zal in
hoofdzaak dienstbaar worden gemaakt aan
de t-urfstokende industrieën in het Noor
den en Oosten van ons land. Een klein ge
deelte zal beschikbaar worden gesteld voor
de ceramische industrie en enkele andere
bedrijven in het Westen van het land, doch
slechts in zeer beperkte mate.
BINNENLAND
Prof. ir. J Muysken. sedert 1932 hoog-
leeraai aan de Techn. Hoogeschool te
Delft. Is aldaar op 61-Jarigen leeftijd over
leden.
De „Marine-commissie teruggave vaar
tuigen" is erin geslaagd, tot nu toe onge
veer drie duizend binnenvaartuigen, die' de
Duttschers in ons land hadden achtergela
ten. met een inhoud van ongeveer een mil-
lloen ton. op te sporen en voor het over-
groote gedeelte aan de eigenaren terug te
geven.
De commissie heeft thans haar werk
zaamheden ook uitgestrekt tot het opspo
ren van binnenvaartuigen van Nederland-
schen oorsprong, die door de Duttschers
naar het buitenland zijn weggeroofd
Het ANP meldt nader, dat bij de
f ra tide op het rijksbureau voor bouwmate
rialen slechts twee van de 150 ambtenaren
betrokken zijn.
Er ls. na 6 Jaar. in ons land weer over
gegaan tot het openstellen van de gelegen
heid tot opleiding als candidaat-Indisch
ambtenaar (indoloog)
De oudste bisschop van Nederland,
mgr P. A W. Hopmans, bisschop van Breda,
hoopt op 22 Augustus zijn 80sten verjaar
dag te vieren. Sedert 1 November 1914 be
zet hij den bisschoppelijken zetel van Breda.
Engelsche marineautoriteiten zullen
aan de gemeente Rotterdam een standbeeld
schenken van schout bij nacht Doorman,
den held van de Java zee. wiens woorden:
„Ik val aan., volg my" in de geschiedenis
zullen voortleven
In Griendsveen. in de Peel. zijn da
12-Jarige R. van K en de 8-jarige G. A.
door het springen van een mijn om het le
ven gekomen. De kinderen vonden de mijn
in een kanaal en mikten er met steenen op
tot zij ontplofte.
Te Groningen zijn negen ambtenaren
van den dtstrlbutiedienst gearresteerd, die
zich schuldig hebben gemaakt aan het ach
terhouden van levensmiddelenkaarten ten
eigen bate.
Tot buitengewoon hoogleeraar ln de
psychopathologie, de neuropsychologie en
de forensische psychietrle aan de R.-K.
Universiteit te Nijmegen werd benoemd dr.
J J. G. Prick, die sinds Mei 1941 privaat
docent aan deze Inrichting is.
BUITENLAND
De stryd op Bougainville is geëindigd
doordat de Japanners zich hebben overge
geven.
Bij de Belgische Kamer is een wets
voorstel ingediend om de vrouwen boven
21 jaar stemrecht voor de wetgevende Ka
mers te geven.
ln Haarlem bijna 6 ton gecollecteerd
Bijna geen naam wordt den laatsten tijd
meer genoemd dan die van Nederlandsch
Volksherstel en velen, die door den oorlog
ln moeilijke omstandigheden zyn geraakt,
hebben aangename herinneringen aangaan
de hun kennismaking met dit jonge insti
tuut, dat nochtans wel iets ouder is dan de
meesten denken.
De heeren W. J. B van Liemt Jr.. direc
teur en G F Albrecht secretaris van het
district Haarlem van N V H hebben ons
iets verteld van de oprichting van deze in
stelling en wat deze in den korten tijd van
haar bestaan heeft verricht. Het ontstaan,
aldus vertelden deze heeren. is te danken
aan de spoorwegstaking in September 1944
toen ln de illegale beweging eenige werkers
de hoofden bij elkaar staken om de stakers
te helpen. Er werd geld en er werden goe
deren ingezameld en dat alles ging achter
het rookgordijn „kindervoeding" Er werd
contact gezocht met verschillende andere
illegale organisaties en zo<r kon men het
werk opbouwen, opdat men direct na den
oorlog hulp kon verleenen aan de verschil
lende slachtoffers als ex-politieke gevange
nen. gerepatrieerde arbeiders, gezinnen van
gefusilleerden enz En dank zij deze voor
bereiding was N V H. in Haarlem vier da
gen na de bevrijding startklaar. Om het
werk te vergemakkelijken was de stad ver
deeld in 14 wijken Ook het noodige druk
werk was tijdens de bezetting klaargemaakt.
Ileei veel Is er reeds door X. V. II. ver
richt. De door haar in Haarlem gehouden
collecten liehhen f 584.942.45 opgebracht,
waarhy inbegrepen de giften en de op
brengst van concerten enz. Van de goede
ren zijn 21708 ïiltkeerlngen gedaan, welke
ultkeeringen kunnen bestaan uit cpn
ameublement zoowel als uit een vork of
een lepel. Aan geld is reeds een bedrag van
f 50.000 uitgekeerd. N. V. II. bluft verder
doorwerken. Er is een plan in bewerking
voor bet oprichten van een vacantieliuis
voor moeders, waar 20 moeders wekciyks een
algeheele verzorging kunnen genieten. Ook
op cultureel gebied zal N. V. H. werkzaam
blijven, waar voorbeen cultureele commissie
is benoemd. N. X H. zal stimuleerend bli|-
ven werken op elk terrein.
Het spreekt welhaast vanzelf, dat hefc
bureau in het Kenaupark overladen is met
werk. Om maar iets te noemen: voor aan
vragen van door N V H. ontvangen goede
ren zijn niét minder dan 15000 formulieren
uitgegeven Veel werk wordt belangeloos
gedaan, zooals bijna het geheele werk vari
den repatrieeringsdienst op het station, dat
inmiddels 6000 Haarlemsche arbeiders by-
stand heeft verleend.
Militair Gezag te Haarlem
De liquidatie
Bekend is dat reeds met de liquidatie van
het Militair Gezag te Haarlem begonnen is.
Met 31 Augustus zal het voor het district
Haarlem beëindigd zijn.
Met ingang van 1 Augustus zijn al geli
quideerd de secties politie, economische za
ken, openbare werken, en arbetdszaken.
Met 15 Augustus worden geliquideerd d©
secties vervoer, voorlichting, sociale zaken
en Indische zaken.
Met ingang van 15 Augustus worden d©
gebouwen van het Militair Gezag te Haa,-
lem voor het publiek gesloten, niet uitzon
dering van het bureau Rechtsherstel. Het
bureau Inlichtingen en Bemiddeling blijft
geopend en zal zijn functte van algèmeene
vraagbaak blijven vervullen.
