De Eerste Vijf.
Capitulatie verloopt niet vlot.
Hirohito: staakt de
vijandelijkheden.
Strijd in Mantsjoerije gaat nog door.
60e Jaargang No. 18104 x x Vrijdag 17 Augnstus 1945
Bureaux. Groote Houtstr, 93 Ï,BI,| I I 1 I Uitgave van de Stichting
en Soendaplein 37, Haarlem I I I I I I III I M I I I I JIJ Voorlichting te Haarlem,
IJmuiden. Kennemerlaan 154. ■'WXXAM A Abonnementen: p.week 31 ct.
Telef. 5437. per kwartaal 4.
Tel.: Dir.-Hoofdred. 15054. Adm. 10724 Directeur-Hoofdredacteur: Robeit Peereboom Tel: Redactie 10600. Expeditie 14825.
de Belgische grens, zijn Woensdagmiddag
de vele honderden ex-gijzelaars bijeenge
komen, die indertijd door de Duitschers
in St. Michielsgestel en Haaren achter
prikkeldraad waren opgesloten. Wij waren
er bijna allen, uit het geheele land teza
men gestroomd naar die eenzame plek.
om er onze dooden te herdenken. Ook de
groep Indische geïnterneerden, die eerst
in Buchenwald gevangen werd gehouden
en later in Haaren en Gestel verbleef, was
aanwezig. De vijf die hier sneuvelden wa
ren de eersten in ons land, die door de
Duilschers werden gedood zonder dat
eenige beschuldiging tegen hen was inge
bracht. Op die eerste executie, op 15
Augustus 1942, volgde in October een
tweede moord op gijzelaars uit de Qcam-
pen. En hoeveel herhalingen kwamen er
later niet in het geheele land! Hoevelen
stierven in gevangenissen en concentratie
kampen in Nederland en Duitschland!
De lijken van de eerste vijf werden na
de bevrijding opgedolven. Want hoewel de
Duitschers hen ver van Gestel en Haaren
hadden weggevoerd en voorzorgsmaatre
gelen genomen om de plaats van de
misdaad geheim te houden, waren zij be
spied. Een boschwachter, die zich onder
de struiken verborgen had toen hij hen
hoorde naderen, zag het misdrijf plegen en
bleef lot zij vertrokken, luidkeels een
van hun afschuwelijke marschliederen
zingend.
In Juni werden de lijken naai- de be
graafplaats in Tilburg overgebracht. Vol
gens den wensch der familieleden werden
de stoffelijke overschotten van W. Ruys,
C. Bennekers en mr. Robert Baelde in
Rotterdam ter aarde besteld en die van
mr. O. E. G. Graaf van Limburg Stirum
en A baron Schimmelpenninck van der
Oye opnieuw begraven op de plaats van
de executie.
Aan deze beide graven stonden wij
Woensdag en herdachten onze dooden en
allen die na hen vielen.
Het was mooi, dat bosch, wisselend in
loofhout en naaldhout en lage gewassen,
zooals dat in Brabantsche bosschen voor
komt. Hier bloeide de hei in paarse
pracht. En op de open plek stonden
de palen, waaraan de ten doode gedoem-
den drie jaar geleden waren vastgebon
den voor het execuiie-peleton aantrad:
drie palen dicht bijeen en dan op eenige
meters afstand nog eens twee. Er lagen
kransen voor en de Nederlandsche vlag
wapperde fier erboven. Maar al die kleur
en dat teeken van overwinning konden
niet beletten, dat die lugubere staken ons
den somberen nacht weer deden beleven
Wij hadden elkaar verheugd begroet: het
was goed elkaar weer te zien na dat lange,
wonderlijke samenzijn in het verleden,
toen de dood ons bedreigde. Er waren
handdrukken en blijde herkenningen.
Maar allen, als zij verder gingen en voor
die rij staken kwamen, verstarden en
bogen het hoofd. Het hout was hier en
daar door kogels getroffen.
Er werden vier redevoeringen gehou
den: een inleidende door mr. F. baron van
Voorst tot Voorst, die met enkele andere
oud-gijzelaars zooveel gedaan had om
deze plechtigheid voor te bereiden, de
rede van den minister-president prof. ir.
W. ScKermerhorn, die sprak als de oud
leider van onze vertrouwensmannen in
het kamp St. Michielsgestel en tenslotte
twee toespraken van den broeder (ook oud
gijzelaar) en de weduwe van wijlen Van
Stirum. namens de geheele groep familie
leden der gestorvenen, die aanwezig was.
Een klem mannenkoor zong Ecce quo
modo moritur. Tenslotte zongen allen het
Wilhelmus. Er waren veel kransen gelegd,
het eerst namens H. M. de Koningin, bij
den eenvoudigen steen met inscriptie, die
later door een monument vervangen zal'
worden.
Prof. Schermerhorn herdacht de dooden
en noemde ook de moedige jonge vrouw
van Robert Baelde, die evenals haar man
den bezetter ten prooi viel en in een van
de afschuwelijke Duitsche concentratie
kampen stierf. Hij zeide dat juist die
Duitschers, die met ons in de gruwelen,
begonnen op 15 Augustus 1942, het schrij
nende onrecht kunnen beleven, op het
aanvaarden van schuld en boete door het
geheele Duitsche volk moeten aandringen.
Nu ligt dat volk ter aarde, maar de eerste
teekenen, dat het zich weer gaat oprich
ten, zijn zichtbaar. Er is nog geen zicht
baar teeken van verbetering.
„Vrienden, is dit volk het slachtoffer
van macht en machtswaanzin? Is het juist
dat aan dit volk geopenbaard wordt, dat
macht voert tot verderf? Ik ben geneigd
hierin de eenige verklaring en zeker geen
verontschuldiging te zien. Maar als ik
bepaalde verschijnselen vandaag aan den
dag in ons land signaleer in verhoudingen,
waarin de eene mensch macht uitoefent
over een ander, dan ben ik geneigd te
erkennen dat macht een gevaarlijk wapen
is, dat macht van menschen over men-
schen een geestelijke kracht en zedelijk
gehalte vergt, die helaas door te weinigen
worden opgebrachteen feit dat ons
volk ook nu, in ons nationale leven, beel
den te zien geeft, die gelijkenis toonen
met hetgeen het Duitsche volk in de afge-
loopen jaren de wereld te zien gaf. Zoo is
het vrienden: organisatie is macht en
macht is bederf, tenminste daar waar er
geen geestelijke kracht, geen besef van
goed en kwaad, geen begrip voor de abso
lute waarden, die God in deze wereld
stelde, tegenover slaat. Ziedaar het droe
vig beeld van een menschelijke samen-
Japansche Keizer heeft bevel
gegeven strijd te staken.
HT7T is zeer waarschijnlijk, dat de inleidende besprekingen der Geallieerden niet
de Japanneezen niet voor liet begin van de volgende week op zijn vroegst wor
den gehouden. Men voegt hieraan toe, dat hierdoor de Amerikanen de gelegenheid
zullen krijgen de plannen voor de bezetting van Juikui te oomplcteeren. Men
verwacht dat oen groote luchtvloot vele liclungrijke functionarissen voor sleutel
posities naar Jaixin zal vervoeren. Het goheele regelmatige luchtvervoer tusschen
de Philippijnen en den centralen Pacific is stilgelegd, behalve voor zeer hooge
persoonlijkheden. Er zijn aanwijzingen dat vooruitgeschoven eenheden naar
Japan zullen worden vervoerd zoodra de voorloopige details zijn vastgesteld.
Japan heeft nog niet geantwoord op de
vraag van Mac Arthur om vertegenwoor
digers voor de onderteekening van de capi
tulatie-overeenkomst naar Manilla te zen
den, Tokio heeft verklaard, dat het onmo
gelijk is om het vertrek per vliegtuig van de
Japansche afgevaardigden nog op 17 Augus
tus te doen plaatsvinden, zooals door gene
raal MacArthur was verzocht, daar hiervoor
de noodige tijd ontbreekt. Wij zullen
echter aldus wordt in bedoeld Japansch
bericht verklaard voortgaan met het tref
fen van voorbereidingen en het vertrek van
het vliegtuig met de gedelegeerden zal zoo
spoedig mogelijk plaats vinden.
Dc Japansche keizer Hirohito, die Don
derdag aan zijn troepen bevel heeft gegeven
het vuren te staken, heeft voorgesteld leden
van de keizerlijke familie naar de verschil
lende gevechtsfronten te zenden teneinde
controle uil te kunnen oefenen op de uit
voering van het keizerlijk bevel. Voorts werd
verklaard, dat het nog wel tot 12 dagen toe
zou kunnen duren voordat aan alle onder
deden van hel Japansche leger het keizer
lijk bevel bekend zou. zijn.
Volgens een bericht uit Tsjoengking heeft
de opperbevelhebber van China aan Tsjang
'Kal Sjek meegedeeld, dat hij toestemt ln
de overgave van de Japansche legers.
Aan de geallieerde troepen in Burma Is
opdracht gegeven geen offensieve acties
meer te voeren tenzij de Japanneezen daar
toe het initiatief nemen. Er is nog geen aan
bod van overgave gekomen. Evenmin is
iets bekend geworden van de houding der
Japansche legers in Indonesië.
In het Lagerhuis heeft Churchill verklaard,
dal een geallieerde invasie in Ned. Indie
was voorbereid Aan de bezetting van de
Oost zal dooi de Roayl Air Force worden
deelgenomen. Er worden voorbereidingen
getroffen voor het geval sommige troepen
willen blijven doorvechten. In Burma wor
den reeds gevangenkampen gebouwd om de
Japanners op te nemen.
Amerikaansche, Britsche en Australische
oorlogsschepen zullen den triomphalen in
tocht maken in de haven van Tokio.
Opvolging van bevel
kan nog eenigen tijd duren.
De Japansche keizer Hirohito heeft be
vel gegeven aan alle Japansche strftd-
krachten de vijandelijkheden onmiddellijk
te staken.
Het Japansche nieuwsbureau voegde er
echter aan toe: Het is mogelijk dat het
eenigen tyd, wellicht zelfs verscheidene
dagen, zal duren voor het keizerlijke bevel
de onderdeden aan het front, sommige
afgelegen eilanden of bergachtige streken
bereikt."
Hel woord is aan
Pelet de la Lozère:
Meer menschen zijn on-
gelukkig door gebrek aan
net overtollige dan door ge-
orek aan het noodzakelijke.
Het conflict in de
Rotterdamsche haven.
Dinsdag is er weer een conflict in de
Rotterdamsche haven ontstaan Het AN.P.,
dat van een staking spreekt, meldt dat de
actie zich uitbreidde, zoodat Woensdag
middag de staking in de haven alge
meen was
Het bestuur van de Eenheidsvakcentrale
zendt aan het A. N. P een bestrijding van
mededeellngen die het bestuur van de
Scheepvaartvereeniglng Zuid in een pers
conferentie heeft gedaan. Beweerd wordt,
dat het hier een uitsluiting is. waarvoor het
bestuur der Scheepvaartvereeniglng en de
besturen der erkende organisaties verant
woordelijk gesteld moeten worden De ha
venarbeiders zoo wordt door het bestuur
der Eenheidsvakbeweging gezegd melden
zich tweemaal per dag aan de annneemloka-
len om in het belang van het geheele land
hun zwaren arbeid te verrichten, de moge
lijkheid daartoe wordt hen door de werk
gevers ontnomen."
De minister van sociale zaken, de heer
W. Drees, zal Zaterdagavond 18 Augustus,
9 uur, een radiorede houden over dc staking
De particuliere schippers te Rotterdam heb
ben aan den minister-president getelegra
feerd. dat zij. uitsluitend in het landsbe
lang. de verlaagde tarieven accepteeren. in
de overtuiging op de medewerking om on
verwijld te komen tot redelijke vrachtta
rieven en bevrachtingsmaatregelen.
rA E strijd in Mantsjoerije gnat nog door. De Sovjet-Stafchef lieeft verklaard, dat
de strijd zou worden voortgezet tot do japanneezen werkelijk de wapens
zouden liebben neergelegd. Later is nog een ultimatum aan het Kwantoeng-leger
gesteld om voor 20 Augustus om 12 uur deu strijd te staken. Van Japansche zijd©
is daarentegen een dringend beroep op MacArthur gedaan om stapjien te onder
nemen teneinde het Sovjet-offensief onmiddellijk te doen staken aangezien d©
Japansche troepen ..groote moeilijkheden" onder\ inden bij hel uitvoeren van het
keizerlijke bevel de vijandelijkheden te staken, omdat de Sovjet-troei»cn „nog
steeds positief hun offensief voortzetten". Het hoofdkwartier van het Ja|>ansche
Kwantoeiigleger heeft aan liet hoofdkwartier van het Russische leger in het Verre
Oosten Donderdag meegedeeld, dat dc in de voorste linie strijdende troepen bevel
was gegeven met alle militaire operaties op te houden. Aan de Russen werd ver
zocht een einde aan luin aanvallen te maken.
Inspectie in een opleidingskamp door brigade-generaal Alfred H. Noble. Men
kan zich nog voor dit keurkorps aanmelden, daar het een belangrijk aandeel
zal leveren voor het handhaven van de orde in Indonesië
leving, zooals die is ontaard en waarvan
wij vandaag slechts een van de duizenden
excessen in smart en weemoed gedenken."
Hij sprak ook over de teleurstelling van
velen, na een bevrijding die ons wel van
den bezetter verloste, maar nog geen vol
ledige vrijheid brengen kon. „Wij moeten
vaststellen dat heel veel anders is geloo-
pen. dat het misschien minder mooi gaat
dan wij in onze beste oogenblikken heb
ben gedroomd, dat ook dit volk klaagt en
terneer ligt en slechts met moeite den
weg omhoog betreedt. In de plaats van
saamhoorigheid is er misschien veel extra
zorg voor zichzelf. In de plaats van ge
rechtigheid hier en daar afzichtelijke
machtswellust en willekeur In de plaats
van Nederlandsche rechtszekerheid, in
sommtge kwade gevallen Gestapo-metho-
<ien Wij, die ons leven mochten
behouden, hebben dat te gebruiken als
een gave en ons zelf te zien als een in
strument Gods in den strijd om ons volks
bestaan."
Zoo dlep-ernstig en waar sprak Scher
merhorn op de eenzame plek in de bos
schen, waar de Eerste Vijf vielen. Het
was een aangrijpende plechtigheid.
R. P.
Weer luchtlijnen
in ons land.
Regeeringsvliegdienst
wordt ingesteld.
Ter bevordering van het contact tusschen
het regeeringscentrum en de Zuidelijke,
Oostelijke en Noordelijke provincies zal een
regeeringsvliegdienst worden ingesteld, die
ten nutte zal zUn van regeeringspersonen,
ambtenaren en zakenlieden, op grond van
nrgentieverklaringen, af te geven door de
departementen van alg. bestuur, dan wel
door of vanwege de Commissarlsen der
Koningin.
Het geprojecteerde luchtnet omvat de vol
gende lünen: Den Haag—Eindhoven—Maas
tricht; Den Haag—Arnhem—Enschede; Den
Haag—Leeuwarden—Groningen. Tevens Ls
gedacht aan de mogelijkheid van een door
verbinding mot Amsterdam, Dc K, L. M. ver
leent medewerking.
Het Eeregrafhof
te Bloemendaal.
Wij hebben reeds gemeld, dat aan den Zee
weg te Bloemendaal een Eeregrafhof zal
worden opgericht voor de 450 slachtoffers
van de Duitsche terreur die daar vielen. Dit
geschiedt op initiatief van het Nationaal
Instituut te Amsterdam. De grafhof zal
komen te liggen op een hoogen duintop, die
min of meer een plateau vormt. De hof zal
ombouwd worden met een zuilengang of
gaanderij als bijvoorbeeld de Kloostergang
te Utrecht, maar dan met een nieuwe vorm
geving. in den binnenhof komen de graven.
Het eigenlijke monument komt aan den Zee
weg. evenals de ingangspoort tot den hof.
„We zijn van de politie."
Dezer dagen kwamen "s middags onge
veer half vier drie mannen een cafe aan de
Breestraat te Haarlem binnenstappen Ze
waren gekleed in een soort uniform en één
van de mannen droeg een revolver. Ze heb
ben het huls doorzocht en verdwenen met
dertig gulden. 270 Engelsche sigaretten en
zeven maatjes Jenever.
'Vreugde
over de wereld
De barometer van de wereldvreugde
over het eindigen van den oorlog in
Oost-Azië ging met groote sprongen
vooruit en bereikte een ongekend
hooge stand.
Washington riep: We willen Truman
zien, we willen Truman zienHij
verscheen met zijn vrouw op het bor
des van het Witte Huis en zei: „Dit is
een groote dag. Het is de dag. waarop
wij sinds Pearl Harbour hebben ge
wacht."
Sydney (Australië) was dol van
vreugde.
Canada: feestvreugde steeg ten top.
Nicuw-Zeeland veranderde in een
heksenketel.
In Londen vloog alles de straat op,
vuurwerk en vreugdevuren werden
ontstoken.
Bombay (Br Indië): de moesson-regens
waren niet in staat het enthousiasme
der millioenen te dempen.
Madrid: alle vlaggen van officieele
gebouwen moeten uit ten teeken van
diepe en welgemeende vreugde.
Moskou was 'rustig Men wacht op
de groote officieele vieringen.
Paramaribo; Overweldigend enthou
siasme.
Willemstad: Uitbarsting van vreugde.
Colombo: Nederlanders op Ceylon
bulten zichzelf van blijdschap.
