Haarlem
700 jaar stad.
Capitulatie-onderïeekeriing op de
Overgang.
„Missouri"
Hei woord is aan....
Vleeschrantsoen
gehalveerd.
Naar vervanging
wordt gezocht.
De verschrikkingen
der Atoombom.
De kronen uit het
Haarlemsche Stadhuis.
De Velserpont vaart weer
Inbraken te Haarlem.
Cafés en Restaurants.
Nieuwe Staatsraden
Weer Scheermesies
Plannen der herdenking.
«Oo. Jaargang No. 18109 «W» "f TH "8 Donderdag 23 Augustus 1945
Bureaux: Groote Houtstr. 93 I C"^ 1 1 ^"*^T 1 Uitgave van de Stichting
en Soendaplein 37, Haarlem I III II I 8"| I 1 g J J V J L 1 I V Jij Voorlichting te Haarlem.
IJmuiden: Kennemerlaan 154. A Jfa JW 1*^ VI JV«rfr A VA Abonnementen: p.week 31 ct.
Telef. 5437. Per kwartaal 4.—.
Tel.: Dir.-Hoofdred. 15054. Adm. 10724 Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom Tel: Redactie 10600. Expeditie 14825.
ER gebeuren in dezen tijd dingen, die
levendig herinneren aan de periode na
den eersten wereldoorlog. In ons land wa
ren die verschijnselen toen niet zoo dui
delijk waarneembaar, omdat wij buiten
den strijd waren gebleven en er alleen
zekere nadeelen van hadden ondervonden.
Maar in Frankrijk, toenmaals het zwaarst
geteisterde land van alle en ook in Enge
land, waar ik later vele jaren woonde, heb
ik ze meegemaakt. Het is in zijn alge
meenheid niet waar, dat de geschiedenis
zich herhaalt. Men kan beter zeggen, dat
zij onuitputtelijk is in haar variaties op
bekende thema's. Maar vele menschelijke
reacties herhalen zich getrouwelijk. Zoo
kan van kenmerkende naoorlogsche ver
schijnselen gesproken worden. En wie ze
al eerder heeft meegemaakt, weet, dat ze
tijdelijk zijn. Dit geeft moed voor de toe
komst, al ontstelt het ook, dat opnieuw
zooveel menschen het slachtoffer worden
van sommige van die verschijnselen. De
overgang naar een toestand, waarin
rust en bezinning het pleit gewonnen zul
len hebben, is moeilijk en veroorzaakt veel
ongelukken, vooral onder die zwakkere
naturen, die zich maar critiekloos laten
meevoeren op de stroom van den tijd.
De tallooze ongelukken op den weg
brengen evenwel mee. dat ook anderen het
slachtoffer worden. Dat wilde en woeste
rijden, waarbij verkeersvoorschriften nau
welijks meer gelden en de grootste risico's
genomen worden, is niet een gevolg van
ongewoonte. Er zit iets meer achter. Het
is een na-oorlogsch verschijnsel in een
wereld, die zich blijft uitvieren in het na
jagen van levensgevaar. Als hier meer
vliegtuigen waren, zouden wij hetzelfde in
de lucht zien gebeuren. Na den vorigen
oorlog braken in Frankrijk, Engeland en
Amerika honderden jonge vliegers hun nek
tengevolge van hun dolle daden. Die wer
den aangemoedigd door een op sensatie
belust publiek. Dat is er nu ook. Veel
menschen blijven, na vijf oorlogsjaren
waarin de hevigste gebeurtenissen elkaar
opvolgden, gebrand op sensationeel
nieuws. Niet allen zijn zij zich daarvan
bewust. Toch haken zij ernaar en zijn
zij eigenlijk ontnuchterd als de dag eens
geen hevige berichten brengt. Het ge
rucht, in de oorlogsjaren zoo vruchtbaar
in zijn onuitputtelijke fantasie en over
drijving, is lang zoo actief niet meer en
de kranten kunnen dit soort nieuws
honger niet bevredigen. Toch worden ook
de kranten in de heerschende naoorlog
sche sfeer vaak met de zonderlingste sen-
satieberichten bestookt. Het meeste komt
uit het buitenland. Wij journalisten zijn
er niet om dergelijke dingen te verbrei
den. Dus moeten telkens berichten van
dat soort terzijde worden gelegd.
De arbeidsmoeheid, die zich bij velen
doet gelden, is een ander typisch na-
oorlogsch verschijnsel, in Frankrijk heb ik
er in de jaren 1919 en 1920 ach en wee
over gehoord. Zij zal prompt verminde
ren en verdwijnen, al is het goed om allen
invloed uit te oefenen, die dienstig kan
zijn om het proces te verhaasten. Want
dit is nu juist een tijd, waarin verlies aan
arbeidskracht zoo slecht geduld kan
worden.
De verschijnselen van ontwrichting bij
een groot deel van de jeugd vallen onder
dezelfde categorie en men kan er, zonder
kunstige samenvoegingen te bezigen, het
gebrek aan eerbied voor de overheid en
voor orde en wet, dat zich ook bij een
aantal volwassenen voordoet, bij aanslui
ten. Menschen met gebrek aan gemeen-
s schapszin. eigenlijk aanhangers van de
verwerpelijke leer „ieder voor zich en
God voor ons allen" bemoeilijken door
hun zelfzuchtig en wanordelijk optreden
het herstel en den opbouw van ons land.
Zij hebben een streng gezag noodig om
- bruikbaar te zijn in de samenleving. Een
streng gezag, maar niet in den mismaak-
j ten vorm, dien wij in den Duitschen tijd
gekend hebben. Dat was er een caricatuur
van. Het dreigde, arresteerde en moordde,
j maar zat zelf vol corruptie en geknoei en
slaagde er niet in, ook maar één enkel
van zijn tallooze voorschriften werkelijk
1 te doen opvolgen. Met een streng gezag
bedoel ik een rechtvaardige overheid, die
l respect inboezemt door haar optreden en
er daardoor tevens in slaagt, haar wetten
en verordeningen te doen naleven.
Dit is een tijd van chaos en verwilde-
l Ting op menig gebied. Maar het herstel is
al in werking. De toestand is nu aan
merkelijk beter dan twee maanden ge-
leden.» Over een jaar zullen groote ver-
anderingen zijn ingetreden, al bestaat de
kans dat sommige nawerkingen van den
oorlog zich langer zullen doen gelden.
In Londen heerschte in de eerste twin-
tiger jaren een wilde neiging tot feest
vieren en vergetelheid, een soort roes,
die later als de periode van „the wild
twenties" aangeduid zou worden. Het is
j je hopen dat deze vertooning ons bespaard
zal blijven.
Het is geen teeken van verwildering,
maar ook een typisch naoorlogsch ver
schijnsel, dat de belangstelling van de
menschen zich sterk .op het Heden gaat
richten en van den oorlogstijd maar liever
zoo weinig mogelijk meer hooren wil. Dat
is al merkbaar en het zal toenemen, tot
na eenige jaren de belangstelling voor
het gebeurde zich plotseling in verdiep
ten zin zal gaan openbaren en men zich
rekenschap zal willen geven van hetgeen
is geschied. Dan zal men er verder van
af staan en het beter kunnen begrijpen.
Dit leeren de massapsychologische ver
schijnselen van den tijd na den eersten
wereldoorlog. R. P,
DE Japansche capitulatie zal op 31 Augus
tus a.s. in de baai van Tokio worden
geteekend aan boord van het Amerikaansche
slagschip „Missouri". Deze keuze beteekent
een eerbewijs aan president Truman, die uit
den staat Missouri afkomstig is.
Generaal MacArthur, heeft medegedeeld
dat de volgende personen zijn aangewezen
als onderteekenaars van de Japansche capi
tulatie-verklaring voor de respectievelijke
Geallieerde mogendheden: voor de Ver. Sta
ten: admiraal Nimitz; voor het Vereenigde
Koninkrijk: admiraal Sir Bru.ce Fraser; voor
Australië: generaal Sir Thomas Blarney;
voor Ned. Oost-Indië: luitenant-generaal L.
H. van Oyen; voor Rusland: luitenant-gene
raal Derevyanko; voor China: generaal
Hsjoe Yoengtsjang; voor Frankrijk: generaal
Jacques Leclerc. Onderteekenaars voor Ca
nada en Nieuw-Zeeland zyn nog niet bekend.
Een bijzondere delegatie bestaande uit elf
officieren, die Lord Louis Mountbatten ver
tegenwoordigen, is thans bezig met de Ne-
derlandsche autoriteiten in Australië te
confereeren over de bevrijding van Malakka
en Ned. Oost-Indië, alsook over de behan
deling van de Geallieerde krijgsgevangenen
en geïnterneerden in de door Japan bezette
gebieden. De mogelijkheid bestaat, dat Java
uit een oogpunt van bestuursbelangen bij
het Zuid-Oost-Azië commando ingedeeld zal
worden.
Naar Reuter's diplomatieke correspondent
meldt, zal de verantwoordelijkheid voor het
militaire bestuur van Indo-China in de Noor
delijke zone van het land gedragen worden
door de Chineezen en in de Zuidelijke zone
een grooter gebied door het hoofdkwar-
De aanvoer van slachtvee blijft ver bene
den de hoeveelheid die noodig is om het
huidige vleeschrantsoen te verzekeren en kan
ook niet worden aangevuld door het af
slachten van gebruiksvee.
Daar de invoer van vleesch in blik reeds
geruim en tijd vrijwel stil staat en de voor
raden thans nagenoeg verbruikt zijn, is de
bevolking voor het vleeschrantsoen aange
wezen op het voor de slacht beschikbare
rundvee. De varkensstapel, die voor den
oorlog 60 van het binnenlandsche vleesch-
verbruik dekte, heeft namelijk vrij gerui-
men tijd noodig om zich ten deele te her
stellen, zoodat pas in den loop van 1946 ge
rekend kan worden op een eenigszins be
langrijk aantal slachtvarkens.
Naar de minister van landbouw, visscherij
en voedselvoorziening mededeelt, is onder
deze omstandigheden verlaging van het
vleeschrantsoen van 2 September 1945 af
tijdelijk tot1 de helft, dus tot 100 gram vleesch
zonder been per persoon per week noodza
kelijk. Getracht zal worden den teruggang
in eiwitvoeding, die van deze verlaging het
gevolg is, deels met peulvruchten op te van
gen. Tevens zullen pogingen in het werk
worden gesteld om zoowel door het invoeren
van bevroren en/of op andere wijze gecon
serveerd vleesch, als van vis^h en vischcon-
serven. mogelijkheden te scheppen voor de
distributie van eiwitrijk voedsel naast het
uit versch vleesch bestaande vleeschrantsoen.
Een rantsoen vleesch.
Hej; centraal ^distributiekantoor deelt
mede, dat in de provincies Noord-Holland,
Zuid-Holland en Utrecht een rantsoen
vleesch bedraagt: 100 gr. versch rund-
kalfs-, varkens-, schapenvleesch zonder
been, 150 gram versch paardevleesch, 4 oz.
vleesch in blik, 4 oz. visch in blik, 8 oz.
meat and vegetables, 175 gram versche tong,
lever of hart van runderen, kalveren, var
kens, schapen en paarden, 265 gram ver
sche zwezerik van runderen en kalveren,
330 gram varkenskluiven, versche uiers van
runderen, versche nier van runderen, kal
veren, varkens en schapen, 430 gram staart
van runderen en kalveren of 665 gram var
kenspoot en.
Hen rantsoen vleeschwaren bedraagt:
100 gram gerookt en /of gekookt rund-,
kalfs-, varkens-, schapen- of paardevleesch
zonder been, dan wel gerookte worst, ge
braden gehakt of corned beef, 130 gram
knakworst of gekookte worst, 165 gram
leverartikelen, tongenworst of nierbrood,
200 gram zure zult, 400 gram bloedworst,
4 oz. vleesch, 4 oz. visch in blik of 8 oz.
meat and vegetables.
23 November zal het, zooals reeds door
ons gemeld is. 700 jaar geleden zijn, dat
Graaf Willem II stadsrechten aan Haarlem
verleend heeft.
Bij het gemeentebestuur bestaat het voor
nemen dit voor onze stad zoo belangrijke
feit op een waardige wijze te herdenken.
De vèreeniging „Haerlem" en de stichting
„Haarlems Bloei" zullen samenwerken bij
het organiseeren van een tentoonstelling, die
een overzicht zal geven van de belangrijk
ste tijdperken van deze 700 jaar. Het streven
zit voor, als d?i althans mogelijk blijkt, deze
tentoonstelling in November te houden. Bo
vendien zal een boekwerk verschijnen aan
de herdenking gewijd.
Het bleek noodig eigenlijke feesten te ver
schuiven naar het volgend jaar, omdat de
tijd van voorbereiding daarvan te kort is.
Er wordt o.a. gedacht aan het houden van
een historischen optocht. Wil Haarlem daar
mede eer in leggen, dan is het noodig, dat
deze op een hoog peil staat. Niet alleen
moet men op veler medewerking kunnen
rekenen, maar men moet bij de organisatie
tier voor Z. O. Azië. Deze regeling, die het
gevolg is van besprekingen tussclien Enge
land, de Ver. Staten, China en Frankrijk is
slechts voorloopig. De reden voor deze re
geling is, dat Frankrijk materieel niet in
staat is op het oogenblik om zijn territo
rium over te nemen.
Er bestaat de mogelijkheid, dat Fransche
militaire deskundigen verbonden zullen wor
den aan de staven der beide besturen. Te
zijner tijd zal het militaire bestuur worden
gevolgd door het Fransche burgerlijke be
stuur, maar hoe lang het militaire bestuur
zal duren zal afhangen van de grootte van
de taak, die in Indo-China verricht moet
worden en die bestaat in het ontwapenen
en repatrieeren van de Japansche troepen.
De door de Japanners gecontroleerde zen
der van Singapore heeft bekend gemaakt,
dat generaal-majoor prins Haroehito Kanin,
speciale afgezant van den Japanschen keizer
Maandag te Singapore gearriveerd is met
bevelen voor den Japanschen commandant
om de vijandelijkheden te staken.
De strijd op Nieuw Guinea is gestaakt. Er
zijn echter nog geen onderhandelingen ge
voerd tusschen vertegenwoordigers van de
zesde Australische divisie en de Japannee-
zen over de overgave van de 8000 Japansche
soldaten die van het Japanneesche 18e leger
zijn overgebleven.
Domei heeft bekend gemaakt, dat bij den
atoombom-aanval op Hirosjima minstens
60.000 menschen werden gedood en 100.000
gewond. Voor Nagasaki moeten deze ge
tallen resp. 10.000 en 20.000 luiden. Deze
cijfers zijn onvolledig aangezien vele licha
men nog niet zijn teruggevonden en er da
gelijks nog gewonden sterven. De atoom
bom lijkt een zoodanigé uitwerking op het
menschelijk organisme te hebben, dat men
ook bij betrekkelijk lichte verwonding
sterft.
Gedeeltelijk gestolen.
In de hal van het Haarlemsche Stadhuis
hingen voor den oorlog 4 koperen kronen.
Een heele groote, twee van een midden
soort en een kleine. Zij waren altijd een
sieraad van de mooie oude zaal; zooals be
kend is dateert de ridderzaal uit den tijd
toen daar het paleis van Graaf Willem II
stond. Sprookjesachtig was het als bij offi-
cieele ontvangsten de kaarsen in de kronen
brandden.
In den oorlogstijd zijn de kronen gedemon
teerd en opgeborgen in de kelders van het
Stadhuis. Daar waren zij, naar men hoopte,
veilig voor vernielende bommen en ander
oorlogsgeweld.
Toen de vrede gekomen was, wilde men
de kronen in de hal weer ophangen. Maar
men is hei-aas niet verder gekomen dan de
samenstelling van één der kronen van mid
den-grootte.
Wij hebben geïnformeerd waar de andere
bleven. Ons werd medegedeeld, dat de be
waring der kronen te wenschen heeft over
gelaten. Onbevoegden hebben kans gezien
tot de kelders door te dringen en daar vele
onderdeelen van de kronen te stelen. Koper
was in den oorlogstijd veel geld waard!
De restanten der kronen zijn nu veilig
achter slot. Het gemeentebestuur zal, als dit
weer mogelijk is, de ontbrekende deelen van
de kronen laten bijmaken.
Te zijner tijd zal de hal dus weer in de
oude glorie stralen.
Er is voor auto's, wielrijders, voetgangers
kortom voor alles wat iets te maken heeft
aan beide zijden van het Noordzeekanaal
verblijdend nieuws: de Velser pont vaart
weer. Woensdagmiddag was het dan einde
lijk zoo ver dat de dienst weer hervat kon
worden. Voorloopig wordt er nog slechts met
één pont gevaren, met het oog op den kolen
voorraad, maar er is een tweede pont be
schikbaar om eventueel in te vallen wan
neer dit met het oog op de drukte noodig
mocht blijken.
Men mag aannemen dat, nu het passee-
ren van het kanaal met de pont weer moge
lijk is, de spoorbrug wel weer voor het weg
verkeer gesloten zal worden. De practijk
heeft trouwens nu al bewezen, dat de weg
gebruikers aan de pont de voorkeur geven.
Vooral het autoverkeer was hedenmorgen
vrij druk.
ook den steun hebben van een kunstenaar,
die zorgt voor een artistiek geheel, maar
ook er voor waakt, dat de optocht histo
risch goed verzorgd is.
Anonymus:
Richt uw blik naar de zon
zijde en de schaduw zal
achter u vallen
Een gedupeerde
melkhandelaar.
Het Haarlemsche gilde der gauwdieven
heeft in de afgeloopen dagen een goeden
slag geslagen. Een Pick-up, een radiotoe
stel en een tafelkleed gingen in andere han
den over, nadat een glas-in-lood ruitje vak
kundig was verwijderd aan het Tesselscha-
dèplein. Een melkboer in de Floresstraat
moest tot zijn schrik bemerken, dat anderen
zich over zijn opplakvellen hadden ont
fermd. Het is een heele slag voor des mans
bedrijf, daar o.m. 1160 melkbonnen en vele
honderden andere belangrijke papiertjes
verdwenen. Ook mist hij een fiets en een
radiotoestel. In de Mr. Cornelisstraat
vormden een radiotoestel eenige binnenban
den, een strijkbout en een damesrijwiel een
welkome buit. Een „kraakje" aan het Mar-
nixplein mislukte, maar aan de Nieuwe
Gracht verdween het ongewenschte bezoek
met een zak waschgoed.
Verder werden 4 rijwielen gestolen.
Een Studiecommissie inzake
annexatie.
Zaterdagmiddag zal de staatscommissie
ter bestudeering van het annexatie vraag,
stuk geïnstalleerd worden. Dit college be«
staat uit de lreeren K. Vorrink ('s Graven-
hage), voorz., mr. J. A. E. H. J. van der
Dussen (Hengelo O.), dr. Ph. J. Idenburg
('s Gravenhage), C. v. d. Heuvel (Leiden),
prol. Th. F. K. van Iterson (Heerlen), H,
D. Louwes (Ulrum), jhr. mr. C. N. O. var»
Nispen tot Sevenaer (Vorden), prof. mr. F,
de Vries (Rotterdam), prof. G. A. P. Weyer
(Amsterdam) en dr. ir. R. L. Wentholt
(Utrecht)
Raad van Vakcentralen
bij minister Drees.
Op de conferentie tusschen Minister W.
Drees, Minister van Soc. zaken en de be
stuurders van den Raad van Vakcentralen
werden o.m. de sociale ordening van het
bedrijfsleven besproken; hulp bij verstrek
king van textiel en schoeisel aan de arbei
dende bevolking, loonsverhoogingen. de zorg
voor de nooden in de verwoeste 'gebieden
en de kwestie van de z.g. overbruggingsuit-
keeringen. De minister zegde toe,
de geuite verlangens in ernstige overweging
te zullen nemen.
Verbeterde toewijzingen.
Er is een belangrijke verbetering in de
voorziening van café's, restaurants en hotels
met levensmiddelen en dranken. Zoo werd
de toewijzing voor aardappelen met 50
verhoogd en in verhouding daarmede even
eens die voor groente, bloem en suiker. Ook
werd wederom een toewijzing peulvruchten
ingevoerd.
In café's en dergelijke zal- binnenkort,
zooals reeds is aangekondigd, weer echte
koffie verstrekt kunnen worden. Deze be
drijven krijgen daarnaast ook toewijzingen
voor suiker en melk. De theeliefhebbers
zullen nog geduld moeten betrachten. De
geleidelijk aangroeiende voorraad van dit
artikel in ons land is nog niet zoo groot, dat
men er al toe over kan gaan het beschik
baar te stellen.
Bier kon deze maand in het Westen op een
basis van 30 pet. van den omzet van Augus
tus 1941 worden gerantsoeneerd. In het
Noorden en Zuiden, waar de kolenpositie iets
gunstiger was, is het percentage op 50 ge
bracht. Hoe de toekomst zich ontwikkelen
zal, is afhankelijk van de voor de brouwe
rijen beschikbare kolen.
De rantsoeneering van jenever zal, zooals
reeds eerder gepubliceerd, weldra op basis
van 40 °/o van den omzet in 1939 worden
Naar wij vernemen zijn met ingang van 25
Augustus eenige leden fan den Raad van
State en Staatsraden in buitengewonen
dienst benoemd.
Ingetrokken is het besluit van den „rijks
commissaris voor het bezette Nederlandsche
gebied" tot ontslag van den heer T. Fj.
Muller Massis als lid van den Raad van,
State. Benoemd zijn tot lid van dat college:
Ir. J. W. Albarda, oud-minister van Water
staat. J. Th. Fürstner, luitenant-admiraal,
oud-minister van Marine, Dr. J. W. M. ver
Ranneft, oud-vice-president van den Raad
van Nederlandsch Indië en Prof. Dr. G. A.
van Poelje, secretaris-generaal van het mi
nisterie van Onderwijs, Kunsten en Weten
schappen.
Tot staatsraad in buitengewonen dienst
zijn benoemd: Jhr. Mr. Dr. J. D. H. De Beau
fort, secretaris van den Raad van State, Jhr.
Mr. Dr. L. H. N. Bosch Ridder van Rosen-"
thai, commissaris in de provincie Utrecht
en Prof. Mr. R. P. Cleveringa, hoogleeraar
aan de rijksuniversiteit te Leiden.
Nu er gas is
Minder gegadigden aan de
Centrale Keuken.
Nu de huismoeders weer gas hebben en
dus zelf kunnen koken, is het aantal ge
gadigden voor de Centrale Keuken te
Haarlem belangrijk gedaald. Den laatsten
tijd werden (buiten de bijvoeding die op
verschillende bedrijven wordt verstrekt)
door de keuken 4500 porties gekookt. Dit
aantal is nu tot 3200 gedaald, dus een. ver
mindering van 1300.
Elke portie is nu 1 Liter.
In den oorlogstijd kwamen er dagen
voor dat er 9000 Liter gekookt werden; de
porties waren toen M: Liter, zoodat dit
neerkwam, op 18.000 porties.
In de maand s.-p emoe? zaï' er een aa tal
scheermesjes beschikbaar worden ges'eld
voor ieder, die in het bezit is van een tabaks-
kaart. Daartoe moet men tusschen 20 f ug.
en 6 Sept. bon R 16 van de tabakskaart bij
den winkelier inleveren.
Om een vlotte distributie te verkrijgen,
wordt dringend aangeraden, de bonnen in
te leveren bij winkeliers, die geregeld dit
artikel verhandelen. De winkelier moet ®en
ontvangstbewijs voor den ingeleverden bon
geven. Het aantal scheermesjes, dat per
bon verstrekt zal worden, wordt nog nader
bekend gemaakt. Het zal detaillisten toege
staan zijn, voor een bepaalden, nog nader
bekend te maken datum, af te leveren»
