Ver.Staten blijven hulp verleenen
De Joden.
Kort en bondig
Vlotte ontwikkeling
De nieuwe bonnen
in het Verre Oosfen
De Koningin in Scheveningen
Stinnes en consorten
gearresteerd.
Weerbericht
Het woord is aan...i
De Gouverneur-Generaal
Bank- of Girostortingen
aangeraden.
BOe Jaargang No. 18191 f *f f Vrijdag 7 September 184S
Bureaux: Groote Houtstr. 93 ■■■■J ^^1" I 1^01 C8 I r^V 1 ^^1 Uitgave van de Stichting
en Soendaplein 37, Haarlem I I "1 J J J J j J j J Voorlichting te Haarlem.
XJmuiden: Kennemerlaan 154. A J. Ji mj wMi^^ Abonnementen: p.week 31 ct.
Telef. 5437. ^^0 per kwartaal 4.—.
Tel.: Dir.-Hoofdred. 15054. Adm. 10724 Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom Tel: Redactie 10600. Expeditie 14825.
HET bericht dat van de ongeveer dui
zend leden van de Joodsche gemeente
in Haarlem maar driehonderd sinds de
bevrijding zijn teruggekeerd, zoodat nu
•wel aangenomen moet worden dat zeven
honderd als slachtoffer van Duitschen
rassenhaat gevallen zijn, zal op velen die
pen indruk hebben gemaakt. Wij weten
dat het percentage gevallenen voor het
geheele land nog ongunstiger is, want
volgens de huidige schatting hebben van
de ongeveer 125.000 Joden in Nederland
nog geen twintig procent den oorlog over
leefd. En wel heel droevig is de mede-
deeling uit Groningen, dat daar van de
3500 Joden maar 200, dus nog geen zes
procent, zijn teruggekomen. De mensch
pleegt evenwel het diepst getroffen te
•worden door het ongeluk, dat zich in zijn
onmiddellijke omgeving voordoet en dat
is maar goed ook, want anders zou hij de
menschelijke ellende niet kunnen verdra
gen. Zoo zullen de gedachten van velen
onzer gegaan zijn naar diegenen onder
onze Joodsche stadgenooten, die zij ge
kend en gewaardeerd hebben en die voor
altijd zijn heengegaan. Zij behoorden tot
die groep in Nederland, die zwaarder ge
troffen is dan eenige andere en voor wel
ker leden gevangenneming en transport
naar Duitsehland dan ook bijna zeker den
dood beteekende. Anderen gingen met de
wetenschap, dat er in elk geval een groote
kans was om er het leven af te brengen
en de uitkomst heeft dat dan ook bewe
zen. Al sneuvelden ook velen van hen. al
kregen de overigen zware beproevingen
te doorstaan, de groote meerderheid keer
de terug.
Ons volk heeft in den bezettingstijd
heel goed beseft, dat in het bijzonder de
Joden door den vijand vervolgd werden
en vele duizenden van hen verbor
gen en daardoor gered. Dat was ook in
Haarlem zoo. Ik bedoel niet te gaan uit
weiden over deze menschlievendheid, die
gelukkig met zooveel succes is bekroond,
maar moet even in het bijzonder hulde
betuigen aan de huismoeders, die Jood
sche kinderen in haar gezinnen hebben
opgenomen en ze met onvermoeide liefde
verzorgd, vaak jarenlang, met inbegrip
van huisonderwijs aan diegenen die den
school-leeftijd bereikt hadden en zich niet
op straat konden wagen. Dat was mooi
werk, dat niet alleen gevaar meebracht,
maar ook voortdurende toewijding vergde
in een tijd, waarin de zorgen voor het
eigen gezin nijpend waren.
Met de redding van duizenden Joden,
kinderen en volwassenen, is niet alleen
aan hen maar ook aan Nederland een
dienst bewezen. Wij zouden dorre forma
listen zijn, als wij de Joden alleen als
onze gelijkgerechtigde medeburgers er
kenden op grond van eenmaal aanvaarde
wetsartikelen. Zoo is het niet. De waarde
van het Joodsche element in onze Neder
landsche samenleving is in het verleden
veelvuldig erkend. Vele Joden hebben
door de ontwikkeling van hun bijzondere
begaafdheden diensten van belang aan
Nederland bewezen. Ik behoef maar even
te herinneren aan de velen, die dat op
wetenschappelijk gebied^ hebben gedaan
en wier publicaties standwaardwerken in
hun vak zijn geworden. Ook op kunstge
bied, om nog een terrein te noemen waar
op de Joden zich immer onderscheiden,
danken wij bijzonder veel aan hen.
Wat ons vak betreft: in de journalistiek
was voor den oorlog slechts een klein
percentage Joden (ongeveer 5%) werk
zaam, In de leiding der bladen traden
slechts zeer enkelen op. Maar onder de
Joodsche journalisten waren zeer knappe
en begaafde collega's en mij heeft het ver
heugd, dat ik hen heb weergezien en op
nieuw de hand heb kunnen drukken.
De Joden, die aan de Nazi's ontkomen
zijn, hebben vrijwel zonder uitzondering
groote verliezen in hun familiekring ge
leden. Zij hebben een tijd achter zich, die
hun niet alleen groote beproevingen heeft
gebracht, maar ook smartelijk verlies. Ve
len hebben geleden in deze oorlogsjaren.
Als groep hebben onze Joodsche landge-
nooten het zwaarst geleden.
R. P.
De Koningin zal met ingang van heden
haar intrek nemen in een villa te Sche
veningen.
De Koningin zal aldaar voorloopig ver
toeven in afwachting van het gereedko
men van de herstellingswerkzaamheden
aan de „Ruygenhoek".
Door den veiligheidsdienst van het Eer
ste Britsche legercorps zijn ongeveer 40
vooraanstaande leden van het Rijnsch-
Westfaalsche Kolensyndicaat, o.m. Hngo
Stinnes, gearresteerd. Dit is gedaan omdat
ook na den vorigen oorlog de syndicaten
twijfelachtige politieke stroomingen onder
steunden en de nat.-soc. aan de macht
hebben geholpen. Op het oogenblik kan
met de arrestaties niet verder worden ge
gaan, omdat anders de goede gang van
zaken in het kolenbedrijf wordt gestoord,
maar zou de ervaring uitwijzen, dat ver
dere stappen noodig zijn om het kwaad
van de syndicaten volledig uit te roeien,
dan zullen deze stappen worden genomen.
DE hoofdinhoud van een rede die Tru
man Donderdag voor het Amerikaan-
sche congres heeft gehouden, was, dat hjj
aandrong om zoo snel mogelük goedkeu
ring te hechten aan de overbruggingsplan
nen voor hulpverleening, welke hjj heeft
toegezegd om Engeland en de andere Ge
allieerden uit de moeilijkheden te helpen,
welke het gevolg zijn van de opheffing der
leen- en pachtwet. De president verklaar
de categorisch: „Wij wenschen den toe
voer van voorraden zonder onderbreking
te handhaven." Truman vroeg ook om
een aanvullende bijdrage van 550 millioen
dollar voor de UNRRA en stelde de indie
ning in het vooruitzicht van een omvang
rijk en samenhangend program van natio
nale beveiliging. Voorts vroeg hij de alge-
meene militaire opleiding onder één de
partement van defensie te brengen, het
welk tevens toezicht en controle heeft op
het aanwenden van de atoomenergie. Te
vens heeft de boodschap de bedoeling de
Amerikanen den weg naar een ongekend
hooge levensstandaard te wijzen.
Truman gaf in een veelomvattend pro
gram de doelen aan, waarvoor in vredes
tijd moet worden gewerkt. De burgers
weten nu wat een volledige productie in
de vredeseconomie kan beteekenen. Zij
hebben geen belang bij een „boom", maar
bij het scheppen van werkgelegenheid en
uiterste veiligheid. De lacune tusschen
oorlog en vrede kan overbrugd worden
en om betrekkingen te scheppen moet
eerst en vooral het particulier initiatief
aan den slag worden gelaten. De regeering
moet dit initiatief steunen door vertrou
wen, hetwelk met daden geschapen moet
worden. De ondernemer moet door ken
nis van de bedoelingen der Tegeering zijn
plannen zoo goed mogelijk kunnen maken.
Iedere regeeringsdaad is gericht op maxi
male productie en arbeidsgelegenheid in
particuliere ondernemingen en voorrang
moet worden gegeven aan die dingen, die
de normale arbeidsgelegenheid het sterkst
stimuleeren. Hiervoor zijn de volgende
richtlijnen vastgesteld: zoo spoedig moge
lijke demobilisatie van de niet noodige
strijdkrachten, ontbinding en afwerking
van de oorlogscontracten, vrijmaking der
oorlogsindustrieën voor de vredesproduc-
tie, richtlijnen voor prijzen en loonen tot
dat eerlijke concurrentie mogelijk is, om
inflatie te voorkomen, opheffing van zoo
veel mogelijke regeeringscontrole teneinde
Geldig tot Zaterdagavond: licht tot
half bewolkt, droog weer, iets warmer,
zwakke wind.
Algemeene vooruitzichten: het laat zich
aanzien, dat het rustige droge weer nog
eenige dagen zal aanhouden.
BINNENLAND
Met de juichkreet in vlaggen: „Geluk
kig weer thuis" kwam Donderdagmiddag
omstreeks uur de Tarakan als eerste schip
van de Maatsch. „Nederland" en als het
grootste schip na de bevrijding voor de kade
in Amsterdam aan. Vele autoriteiten, o.a.
de heeren F. de Boer, waarnemend burge
meester van Amsterdam, Jhr. mr. H. L. A.
van Kretschmar van Veen en A. F. Bronsing
directeuren van de Nederland, L. J. Quant,
vice-admiraal b. d. en Waterschout van
Amsterdam, kapt. ter zee I. W. Reijnierse,
commandant van de Marine enz. begaven
zich aan boord. Burgemeester de Boer heeft
namens de burgerij van Amsterdam de be
manning toegesproken.
De Oranje, het vlaggeschip van de
Maatsch. „Nederland" bevindt zich op weg
van Australië naar Singapore om een deel
van de daar bevrijde krijgsgevangenen naar
Australië te brengen om daar weer geheel
op verhaal te komen.
De „staking" van de volgende Amster-
damsche hoogleeraren en lectoren is door
den chef staf M. G. opgeheven: prof. dr. N.
H. Swellengrebel, prof. dr. H. N. ter Veen,
prof. dr. A. de Kleyn, prof. dr. G. Revesz,
de lectoren dr. A. Heyting, dr. E. M. Bruins
en den privaat-docent dr. Th. O. de Jonge
Cohen.
Het is te verwachten dat voor het einde
dezer week de Engelsch-Nederlandsche
monetaire overeenkomst zal worden gesloten
en dat een decreet inzake buitenlandsche
valuta voor 15 September is tegemoet te zien.
De Prov. Mil. Commissaris voor Noord-
Holland heeft een verordening uitgevaardigd,
waarin het betreden van het strand en de
duinen verboden wordt, voor zoover deze
niet nadrukkelijk voor publiek toeganke
lijk gesteld zijn. Dit verbod geldt voor het
geheele kustgebied van Noord-Holland.
BUITENLAND
De. Engelsche en Fransche politie maken
jacht op een bende, die tot nu voor een
waarde van ruim 250.000 gouden sovereigns
aan baren goud van Engeland naar Frankrijk
heeft gesmokkeld.
Joseph Pfitzner, hoogl. in de geschie
denis aan de Duitsche universiteit van Praag
en pl.verv. burg. dier stad van 1941 tot 1945
is als oorlogsmisdadiger ter dood gebracht.
Het uitvoerend comité van de Ver.
Volkeren bestudeert momenteel plannen en
voorwaarden voor een wereldomvattenden
voorlichtingsdienst ten behoeve van de or
ganisatie der Vereenigde Volken.
De Russische onder-volkscommissaris
van buitenlandsche zaken Visjinski heeft
verklaard, dat Rusland gunstig zal reagee-
ren als de Ver. staten worden aangewezen
voor de vestiging van den permanenten ze
tel van de Internationale organisatie der
Vereenigde Volken. (Un. Press).
De Tsjechische min. pres. Fierlinger,
heeft verklaard, dat zijn land herziening
van zijn grenzen zal vragen in het bijzonder
van die met Polen, aldus meldt Un. Press.
de omschakeling en de expansie aan te
moedigen en bespoedigen. Een snelle te
ruggang van inkomens, loonen en koop
kracht zal worden voorkomen.
De mogelijkheid van werkloosheid in
den overgangstijd bestaat, maar als de
economische problemen flink worden aan
gepakt, zal spoedig een periode van de
grootst mogelijke industrieele activiteit
in vredestijd ingaan. Maatregelen voor een
algemeene werkloosheidsverzekering moe
ten worden genomen. Truman legde den
nadruk op het belang van invoering van
Roosevelts program voor nationale pu
blieke werken, zooals die in Tennessee-
vallei zijn uitgevoerd. In de komende 10
jaar zullen per jaar 1 tot 1% millioen hui
zen moeten worden gebouwd, hetgeen mil-
lioenen arbeiders werk zal verschaffen.
Op ander terrein vroeg de president
ontheffing van de scheepsverplichtingen
en verkoop van schepen zoowel aan bin-
nenlandsche als buitenlandsche eigenaren.
De leen- en pachtschulden zullen niet
contant betaald kunnen worden, maar er
zullen andere wegen gevonden kunnen
worden om bij te dragen tot een gezonde
wereldeconomie. Voorts stond hij op hand
having van de „werkelijke sterkte van de
tegenwoordige land-, zee- en luchtmacht
en drong hij aan op spoedige vorming van
een federaal instituut ter handhaving en
aanmoediging van wetenschappelijk on
derzoek in hetzelfde tempo van de laatste
"jaren, zoowel voor vredes- als oorlogs
doelen. Een tweejarig militair dienstver
band voor mannen tusschen 18 en 25 jaar
werd voldoende geoordeeld.
Tenslotte zei de president nog, dat een
gezonde wereldeconomie vrede en veilig
heid garandeert. Een uitbreiding van de
werkzaamheden van de im- en exportbank
wordt voorbereid. De vredelievende lan
den moeten er zeker van kunnen zijn, dat
niet vervallen wordt in de fout van 1918
met zijn inflatie.
Toen de honger deed ruilen
In de ergste hongerperiode is het vaak
voorgekomen dat menschen ertoe gedwon
gen geweest zijn, hun kostbaarste bezittin
gen te ruilen voor levensmiddelen; iets,
waarvan de bezitters der levensmiddelen
soms schandalig misbruik hebben ge
maakt. Alleen reeds op grond van de des
tijds bestaande economische wetgeving kan
de Officier van Justitie voor Economische
Zaken een strafproces aanhangig maken te
gen degenen, die op deze wijze misbruik
van den noodtoestand hebben gemaakt.
Men heeft dan echter geen zekerheid zijn
goederen terug te krijgen, aangezien deze
naar een verdeelkantoor gaan. Er is echter
ook een burgerrechterlijke zijde aan deze
zaak. Het Burg. Wetboek zegt namelijk, dat
een zonder oorzaak of uit een valsche of
ongeoorloofde oorzaak aangegane overeen
komst krachteloos is. Wanneer in het straf
proces de betrokken goederen in beslag ge
nomen zijn, kan de rechter, indien hij niet
tot verbeurd-verklaring overgaat, de terug
gave gelasten. Belanghebbenden kunnen
zich dus tot den Officier van Justitie wen
den, die echter vrij is de zaak eventueel te
laten rusten, of zich tot een advocaat wen
den om een burgerlijke procedure aanhan
gig te maken, die uiteraard kosten met zich
meebrengt. Het blijkt uit het bovenstaande
dus, dat het in geen geval op den weg van
het Militair Gezag ligt om op eenigerlei
wijze tusschenbeide te komen.
„Goede" bedrijven krijgen
voorrang
Door het ministerie van handel en nij
verheid zal worden bevorderd, dat bedrijven,
welke van hun principieele houding tijdens
de bezetting schade hebben ondervonden,
voorrang zal worden verleend bij het be
schikbaar stellen van werktuigen, machines,
grondstoffen e. d. Wanneer het niet moge
lijk is een dergelijk bedrijf zelf weer in te
schakelen, zal worden overwogen of het
tijdelijk kan worden geholpen door zijn or
ders bij andere bedrijven onder te brengen.
Bovendien zal in sommige gevallen getracht
worden, in overeenstemming met de be
trokken beheerders, een herdistributie van
machines en materiaal van onder beheer
gestelde bedrijven tot stand te brengen.
De Japansche premier Prins Higasjikoeni
heeft zeer openhartige critiek geleverd op
het streven van de Japansche leiders tij
dens den oorlog, om het volk onwetend
te houden, zoodat het in het geheel niet
voorbereid was op de nederlaag. Is dat
geluid al niet eens eerder vernomen?
De overgave van Singapore, waarbij
85.000 Japansche militairen, aangevoerd
door 85 generaals, betrokken zijn, ver
loopt sneller dan de Britten hadden ver
wacht. Weliswaar wordt nog gewag ge
maakt van kleine ongeregeldheden die
hier en daar voorgevallen zijn, maar
over het algemeen is men den toestand
meester.
Gevolgen van de atoombom.
Peter Burchett van Daily Express, die
als eerste verslaggever een bezoek heeft
gebracht aan Hirosjima, bericht het een
en ander over de uitwerking van de
atoombom. Een zestigtal vierkante K.M.
is schoongeveegd. In de geïmproviseerde
hospitalen liggen menschen die, toen de
bom viel, geen verwondingen opgeloopen
hebben, maar die thans stervende zijn. Zij
verliezen hun eetlust, hun haar valt uit
en op hun lichaam verschijnen blauwe
plekken; tenslotte gaan zij bloeden uit
ooren, neus en mond. Toen de dokters
hun patiënten injecties met vitaminen-A
gaven, rotte het vleesc'h rond de geïnjec
teerde plaats weg. Het slachtoffer stierf
P
Helen Keiler:
Optimisme is het geloof
dat tot succes leidt.
voor Aardappelen
Melk en Zout.
Het Centraal Distributiekantoor maakt
bekend, dat voor de week van 915 Sep
tember de bonnen 613 en B 672 der zesde
noodkaart aangewezen zijn voor 1 kg. aard
appelen en de bonnen A 671, B 671 eri C 671
voor 2 kg. aardappelen. Voorts zijn aange
wezen voor het betrekken van 2 liter melk
de bonnen 612, D 661 en D 662 en voor het
koopen van 1V3 liter melk de bonnen B 670
en C 670. Op deze bonnen kan van Maandag
10 September af gekocht worden. Deelne
mers aan maaltijden van de centrale keu
kens moeten de bonnen A, B of C 671
voor aardappelen inleveren. Zelfverzorgers
voor melk of aardappelen moeten inleve
ren resp. de bonnen voor melk of aard
appelen.
De bonnen A 670, A 672 en C 672 kunnen
vernietigd worden.
Bon 643 der zesde noodkaart is aangewe
zen voor het koopen van 250 gram zout. Om
dit zout te kunnen ontvangen moet men
bon 643 voor 15 September inleveren bij een
detaillist. Deze zal een ontvangstbewijs af
geven. Er zal geen afzonderlijke koopbon
worden aangewezen. Aflevering van 't zout
zal zoo spoedig mogelijk plaats vinden.
Vervangingsmiddelen zonder bon.
Het Centraal Distributiekantoor deelt mede,
dat met ingang van Zaterdag 8 September
alle artikelen welke destijds op de voor ver
vangingsmiddelen aangewezen bonnen ver
krijgbaar waren, zonder bon verkocht kun
nen worden. Dit geldt niet voor pakjes
vermicellisoep, welke voortaan gekocht kan
worden op de voor vermicelli en dergelijke
artikelen aangewezen bonnen. Per bon voor
100 gram vermicelli kan men een hoeveel
heid vermicellisoep koopen, welke 100 gram
vermicelli gevat, met dien verstande, dat
deze hoeveelheid verpakt dient te zijn in
niet meer dan 4 pakjes.
Bijzondere staat van beleg
verlengd.
De sectie Voorlichting van het Militair
Gezag deelt mede: Teneinde het M.G.
dat zjjn bevoegdheden ontleent aan het
besluit op den bijzonderen staat van beleg
van 11 Sept. 1943 in de gelegenheid te
stellen zijn bestuurstaak ook na 1 Sept.
1945 op beperkte schaal te blijven uitoefe
nen, heeft de regeering besloten den bij
zonderen staat van beleg te verlengen.
Deze" maatregel is noodzakelijk geble
ken omdat de situatie in ons land nog
niet geheel normaal is en vele burger
lijke overheidsorganen de assistentie vaa
het M.G. nog niet kunnen missen.
Wel was per 1 Sept. een groot deel van.
het M.G.-apparaat geliquideerd, docli
overeenkomstig de regeringsverklaring,
afgelegd door den minister-president bij
zijn ambtsaanvaarding, moet het M.G.
voorloopig nog blijven optreden in die
functies en op die plaatsen, waarin zulks
door de regeering noodzakelijk wordt ge
acht.
Geldzuivering
Van de zijde van het departement vaa
Financiën wordt meegedeeld, dat de be
richten over een definitieve geldzuivering
zeer voorbarig en gedeeltelijk onjuist zijn.
Zoodra het tijdstip gekomen is zal de mi
nister van Financiën meedeelen, in wel
ken vorm de geldzuivering ter hand wordt
genomen.
De aankomst van den uit Japansche
krijgsgevangenschap bevrijden Gouv.-
Generaal van Ned. Oost-Indië in het va
derland, die vandaag op het vliegveld
Eindhoven werd verwacht, is opnieuw uit
gesteld.
onherroepelijk. En dit geval staat niet op,
zichzelf.
De Japanners op Timor lijken zich te
concentreeren in het neutrale Portugee-
sche gebied, hoewel de Geallieerden den
Japanners hebben verboden hun troepen
te verplaatsen. Volgens een onbevestigd,
bericht zouden zij zich aan den Portui
geeschen gouverneur hebben overgegeven.
Als onderdeel van MacArthurs triomfa
len intocht in Tokio zal morgen in het
centrum der stad, beginnende vlak voor
het keizerlijk paleis, een grootsche parade
van de Amerikaansche strijdkrachten wor
den gehouden.
r
Het ministerie van financiën deelt
mede:
„Houders van kasvoorraden wordt
vanwege het ministerie van financiën
de raad gegeven, hun niet strikt noo
dige geldmiddelen zoo spoedig mogelijk
te storten op bank- of girorekeningen.
Niet alleen zal dit een vlot verloop van
de komende geldsaneering bevorderen,
doch bovendien zal zulks in het eigen
^belang van de storters blijken te zijn,"