Buitenlandsch
Overzicht
Groot tekort aan Verpleegsters
TOEN president Roosevelt kort voor de
nederlaag van Duitschland plotseling
overleed, vreesde een groot deel van de
menschheid, dat de macht der Ver. Sta
ten, door hem geleid en georganiseerd tot
dc grootste ter wereld, zou verminderen
omdat zijn zetei zou worden ingenomen
door een onbekende. Maar in enkele
maanden heeft deze senator uit Missouri,
wiens naam bijna niet tot Europa was
doorgedrongen, getoond de opvolger van
een groot man te kunnen zijn. Hij heeft
Roosevelts plaats ingenomen zonder eenige
storing in de staatsmachinerie te veroor
zaken en in zijn buitenlandsch beleid suc
cessen weten te boeken, die zijn voorgan
ger niet had kunnen vergrooten. En thans
heeft hij tot het Congres een boodschap
gericht, waarin hij zich op binnenlandsch-
politiek terrein doet kennen als een ma
gistraat, die groote problemen moedig
durft aanpakken. Het korte résumé dat
ons in Europa van dit stuk heeft bereikt
is zóó volgeperst met aankondigingen van
allerlei maatregelen, dat de eerste conclu
sie moet zijn. dat men in de Ver. Staten
de na-oorlogsche problemen in eigen huis
allang van tevoren moet hebben bestu
deerd. Daar zal men vrijwel zeker eerder
en gemakkelijker de moeilijke overgangs
periode te boven zijn dan in de andere
landen.
Truman blijkt zeer groote waarde aan
het particulier initiatief te hechten en al
les te zullen doen, door o.m. een duide
lijke, vaste en stabiele koers te zullen
volgen, om dit weer tot groote ontplooiing
ie laten komen. Zoodra op een bepaald ge
bied regeeringscontrole kan verdwijnen,
zal dit geschieden, opdat het bedrijfsleven
vrijer armslag zal hebben. Maar evenzeer
erkent hij, dat het particulier initiatief
ten aanzien van verschillende zaken tekort
moet schieten, zoodat de staat daarbij aan
vullend zal moeten optreden. De overscha
keling van oorlogs- op vredesproductie
b.v. zal schokken veroorzaken, maar Tru
man verwacht, dat „door flink en moedig
de economische problemen tegemoet te
treden, de Ver. Staten spoedig een periode
van de grootst mogelijke activiteit in vre
destijd zullen ingaan" Verder wijst hij er
op, dat er nationale publieke werken zijn,
welke alleen door den 6taat zullen kunnen
worden uitgevoerd.
Een ander aspect van deze boodschap is
de duidelijkheid, waarmee hij tot zijn volk
zegt, dat de Ver. Staten belang hebben bij
gezonde economische toestanden elders in
de wereld. Bij woorden laat de president
het niet, want na de zinsnede „wij wen-
sohen den stroom van voorzieningen zon
der onderbrekingen te handhaver.," volgt
de aanvrage van 550 millioen dollar voor
de UNRRA. Voorts wenscht hij de door de
plotselinge opzegging van de leen- en
pachtwet voor Engeland en andere Geal
lieerden ontstane moeilijkheden op te los
sen door zoo spoedig mogelijk hulp te ver-
leenen.
Den kringen in eigen land, die misschien
bereid mochten zijn op een snelle terugbe
taling van de oorlogsschulden aan te drin
gen, heeft hij gewezen op de ruïneuze ge
volgen, welke dit voor de binnenlandsche
economie der Ver. Staten zou hebben, doch
tevens heeft hij nadrukkelijk voor binnen-
en buitenlandsche ooren verklaard, dat dit
niet beteekent, dat de leen- en pachtwet-
schulden voor het overgroote deel gean
nuleerd zullen worden. Uit deze woorden
zou men echter wel willen concludeeren,
dat over kwijtschelding van een deel dier
schulden wordt gedacht, want Truman
zeide dat gestreefd zal worden naar een
Oplossing, welke een gezonde wereldecono
mie waarborgt en zal bijdragen tot inter
nationalen vrede en nationale veiligheid.
En om voor eigen land de funeste gevol
gen van een verkeerde politiek op dit ter
rein nog eens te onderstreepen, zeide hij,
dat de inflatiefout van 1918 niet mag wor
den herhaald.
De nu nog ten dienste staande gegevens
zijn niet voldoende voor het vormen van
een volkomen gefundeerd oordeel over de
gevolgen, welke deze voorstellen van Tru
man voor de andere landen zullen hebben.
De materieele Amerikaansehe belangen
zijn door hem niet vergeten getuige het
verzoek de oorlogsvolmachten der regee
ring te verlengen, desnoods tot een be
paalde limiet. In veel klinkt echter de
vermaning door: denk eraan, wij hebben
belang bij het welvaren van anderen, laten
wij hen daartoe dan ook de kans laten. En
dat kan een hoopvol teeken zijn. ^Indien
Truman de Ver. Staten zijn inzient kan
doen volgen, dat geen individu, gemeen
schap of land ooit iets zal kunnen berei
ken als het geen acht slaat op de zorg voor
den naaste en geen idee heeft van fatsoen
jegens andere individuen, gemeenschappen
en landen, dan kan hij de wereld een eind
vooruitbrengen.
WIE MIST EEN BAKFIETS?
Aan het politieposthuls Tuindorp in
Haarlem-West, telef. 19886 staat een bak
fiets. waarvan de eigenaar onbekend is. De
genen. die een bakfiets missen kunnen zich
aan genoemd posthuis vervoegen om in
lichtingen.
Notaris gestraft.
Voor medewerking
aan den Volksdienst.
Voor het tribunaal te *s Hertogenbosch
stond terecht notaris L. Christ uit Waalwijk,
aan wien medewerking aan den Ned. Vólks-
dienst ten laste was gelegd. Op grond van
dit feit werd den verdachte geen verdere
interneering opgelegd, doch werd hem de
uitoefening van het notarisambt binnen de
gemeente "Waalwijk verboden en wel uit
overweging dat hij in deze plaats het ver
trouwen dat voor de uitoefening van dit
ambt noodig is niet meer bezit.
De straatverlichting
Zeer bescheiden.
Naar wü vernemen heeft het Rübs-
kclenbureau aan de lichtbedrbven mede
gedeeld, dat voor de straatverlichting
niet meer verbruikt mag worden dan
10 van hetgeen in de overeenkomstige
maand van 1939 is opgemaakt.
Dat beteekent dat de straatverlichting, die
wij in October krijgen, slechts van zeer be
scheiden omvang kan zijn. Voor Haarlem
brengt dit bovendien nog een extra moei
lijkheid. De hoofdwegen zijn namelijk
electrtsch verlicht, de meeste minder-drukke
straten hebben gas. Natuurlijk komen de
hoofdwegen het meest voor verlichting in
aanmerking. Maar met 10 is dat niet te
doen. Iets anders zou zijn als, gelet op de
bijzondere samenstelling van de straatver
lichting te Haarlem andere steden hebben
als regel alleen electrische straatverlichting
hel percentage voor eleetriciteit werd
verhoogd, desnoods ten koste van het per
centage voor gas. Maar ook al wordt daar
voor medewerking verkregen, dan zal de
straatverlichting toch nog slechts van zeer
beperkten omvang kunnen zijn.
Het zou aanbeveling verdienen op avonden
als er volle maan is geen straatverlichting
te ontsteken, om op die manier wat te spa
ren voor de donkere avonden.
Aan nachtverlichting zal onder deze om
standigheden In het geheel niet gedacht
kunnen worden. Dit is ongewenscht, niet
alleen in verband met het drukker worden
de verkeer, maar ook (en vooral!) met het
oog op inbrekers. Het is een. feit. dat het
aantal inbraken groot is. De beste beveili
ging daartegen is een behoorlijke straat
verlichting in den nacht. Wij hebben daarom
aan de betrokken deskundigen de vraag ge
steld, of het mogelijk is bescheiden avond
verlichting te laten aansluiten op een be
hoorlijke nachtverlichting. Het is bekend
dat er in den nacht wginlg eleetriciteit
verbruikt wordt, terwijl de machines in de
centrales toch moeten loopen. Vandaar dat
het betrokken departement bij de eerste
publicatie over het electnciteitsrantsoen
reeds de mogelijkheid heeft opengesteld, dat
een extra rantsoen mag gebruikt worden
voor het electrisch verwarmen van water
reservoirs in de nachturen.
De Haarlemsche deskundige antwoordde
daarop: Die mogelijkheid zou inderdaad
onder oogen zijn te zien. mits de ons toege
wezen stroom voor straatverlichting des
nachts dan komt boven het gewone rant
soen voor straatverlichting. Het is evenwel
niet te zeggen of hier op dit oogenblik
stroom in de nachturen beschikbaar is. De
Haarlemsche centrale werkt nog niet. Haar
lem krijgt zijn stroom van Amsterdam en
de P. E. N.-centrale te Velsen. In elk geval
is die quaestie te onderzoeken.
Voor de rookers
Binnenkort 1£ rantsoen
per week.
Omtrent de tabakssituatie wordt in het
weekblad van den EconomLschen Voor
lichtingsdienst medegedeeld, dat van ein
de Juni tot einde Juli 1945 groote hoeveel
heden ruwe tabak te Amsterdam en Rot
terdam zijn aangekomen. In totaal werden
geleverd 1.598.3 ton. Bovendien kwamen
in Juli nog te Bergen op Zoom twee sche
pen aan met 60 en 53.5 ton tabak, welke
ter beschikking der industrie in het Zui
den zijn gesteld.
Tengevolge van het feit, dat in het Zui
den slechts op kleine schaal kerftabak
wordt geproduceerd, terwijl de kerfindu-
strie in het Noorden des lands pas einde
Augustus producten kon afleveren, was
bij deze eerste distributie de verhouding
tusschen de drie tabaksproducten nog ab
normaal. De aanwezige hoeveelheid be
staat n.l. voor 40 uit sigaren, 52 uit
sigaretten en slechts 8 uit tabak. Nor
maal zijn deze verhoudingen 30 6igaren,
30 sigaretten en 40 tabak.
Zoodra de in Engeland gekochte siga
retten zijn aangekomen en zoo mogelijk
gebanderolleerd, zullen zij in de distribu
tie worden gebracht en kan de voorge
nomen rantsoeneering van 1 *4 rantsoen
per week worden bereikt.
Minister Drees op de brug.
De minister van Sociale Zaken, de
heer W. Drees, heeft in het „Praatje
op de brug", dat hij Vrijdagavond voor
de radio heeft gehouden, op zeer ern-
stigen toon het nijpend tekort aan ver
pleegsters besproken, dat een groot ge
vaar voor de volksgezondheid vormt.
De jonge meisjes, zeide hij, 6tellen zich
voor allerlei werk veel minder beschik
baar dan vóór den oorlog. Wel blijken er
telkens meisjes te zijn, dte uit huis weg
kunnen en willen. De Marine die 1500
meisjes wil plaatsen als Marva's, ontving,
naar hem werd verteld, niet minder dan
70.000 aanmeldingen. Er is groote willig
heid om als lid van een geuniformd corps
naar het buitenland te gaan. Kan men
niet zoo iets bijzonders krijgen, dan blijft
men liever thuis dan aan gewoon werk in
eigen land te gaan. Voor een groot deel
zal dit straks wel weer overdrijven, maar
voor de verpleging kan daarop met wor
den gewacht. Gediplomeerde verpleegsters
verdwijnen van haar post. Te weinig leer
ling-verpleegsters melden zich aan.
Tengevolge van de bezetting, ver
volgde de minister, zjjn dc t.b.c. en de
zuigelingensterfte sterk toegenomen.
Onder de uit Duitschland teruggekeer
den bevinden zich vele lijders aan open
t.b.c., die thuis een groot besmettings
gevaar opleveren. In de sanatoria ko
men 6000 nieuwe bedden beschikbaar,
Er komt meer petroleum
De hoeveelheid petroleum welke te Rot
terdam wordt aangevoerd, is stijgende.
Werd in Juni van dit jaar 18.000 ton aan
gevoerd, in Juli en Augustus was dit cijfer
reed6 tot 42.000 resp. 95.000 ton verhoogd.
In de eerste week van September was de
aanvoer al gestegen tot 40.000 ton.
UNIVERSITEIT TE AMSTERDAM.
De minister van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen heeft zijn teleurstelling uit
gesproken over het feit, dat verschillende
gebeurtenissen hebben kunnen plaats vinden
zonder dat de universiteit door staking
harer werkzaamheden te kennen heeft gege
ven onder dergelijke omstandigheden haar
taak niet te kunnen voortzetten. De gang
van zaken aan de universiteit tijdens de be
zetting is gebleven beneden hetgeen van een
Nederlandsche instelling van hooger onder
wijs had mogen worden verwacht.
GEEN LICHT EN DUS
Twee fietsers, die 's avonds zonder licht
op de Elswoutslaan reden, zagen elkaar te
laat, zoodat zij in volle vaart in botsing
kwamen. De he#r P. M. B. uit Bloemendaal
kwam zoo ongelukkig te vallen, dat hij een
hersenschudding opliep.
PREDIKBEURTEN
ZONDAG 9 SEPTEMBER
ABBENES. Ned. Herv. Kerk. 10: H. Re-
miëns.
NIEUW-VENNEP. Ned. Herv. Kerk. 10:
Ds. W. Moerman, van Nieuwkoop. 7: J. D.
v. d. Meer.
RIJK. N'ed. Herv. Kerk. Maranathakerk
10: W. T. J. Koudstaal. 7: Dezelfde, Jeugd-
appèl. Bethelkapel. 10: M. Heymans, van
Hlllegom.
VIJFHUIZEN. Ned. Herv. Kerk. 10: A. C.
Brörens.
SPAARNDAM. Ned. Herv. Kerk. Oost.
Oude Kerk. 10: Ds. H. J. Plaggeinars. Jeugd
dienst. West. Kon. Emmaschool, Raafstraat
10: H. M. Strating. hulppred.
ZANDVOORT. Ned. Herv. Kerk. 9.30: L.
J. Bloemsma, hulppred. Geref. Kerk. Kerk
gebouw Julianaweg 10: Ds. J. van der Mije.
te Schagen 4.30: Ds. J. P. Unger, te Bruinlsse
SANTPOORT. Ned. Herv. Kerk. 10: Ds. H.
Beker, van Haarlem.
Nêd. Herv. Kapel 5: Dr. H. v. d. Loos
Geref. Kerk. 10 en 5: Ds. H. J. ten Brink
Geref. Kerk In II. V. 10: H. van den Brink,
van Bloemendaal.
ÏJMÜIDEN. Ned. Herv. Kerk. Goede Her
derkerk. 10.30: Ds. L. Lagerweij. (In de
Herv. Kerk te Bloemendaal) 5: Ds. L.
Lagerweij.
AERDENHOUT. Ned. Herv. Kapel 11: L.
J. Bloemsma. hulppred. Relig. Kring 10 30:
Ds. D. Lamberts, Vrijz. Prot. Jeugdpred. te
Amsterdam.
BENTVELD. Ned. Herv. Kapel 9: Ds- J. P.
Unger, te Bruinlsse. 3.30: Ds. A. Dondorp te
Heemstede.
BLOEMENDAAL. Ned. Herv. Kerk. 10: Ds.
G. J. Waardenburg. te Haarlem. Ned. Prot-
Bond. 10.30: Prof. Dr G. A. v. d. Bergh van
Eysinga, Bloemendaal.
OVER VEEN. Ned. Herv. Kerk. 10: Ds. W.
Bergsma.
HEEMSTEDE. N'ed. Herv. Kerk. Kerk
Wilhelminaplein 10: H. W. Duyvendak.
geest, verzorger Meer en Bosch. Kapel Nieuw
Vredenhof 10.30: Ds. G. A. Barger.
Ned. Prot. Bond 10.30: Ds. A. R. de Jong.
Geref. Kerk. Koedlefslaan. 10: Ds. A. Don-
dorp 5: Ds. W. C. v. d. Brink. Camplaan 10:
Ds. W. C. v. d. Brink. 5: Ds. A. Dondorp.
Groote tooneelplannen
voor Haarlem.
Een nieuw opgericht gezelschap wil on
der den naam „Comedia" en met een serie
uitgelezen krachten probeeren, de oude
aesthetische idealen van de Tooneelwereld
in Haarlem tot nieuw leven te wekken. Het
juweel van Bouwmeester zal door hen in
een nieuwe zetting gevat worden. Haarlems
schouwburgdirectie heeft een voor onze stad
uitermate gunstig contract afgesloten, dat
inhoudt, dat om het andere weekend de
nieuwe groep naar Haarlem komt en daar
naast ook nog twee avonden in de week den
schouwburg alhier bespeelt. Het program
ma belooft veel; we zagen oude bekenden
en nieuwe stukken. Haarlem gaat een goed
winterseizoen tegemoet! De eerste voorstel
ling. die een officieel tintje zal dragen, zal
op Zondag 16 September plaats hebben.
die gemakkelijk en snel in gebruik zou
den kunnen worden genomenals
er verpleegsters waren. Dat Nederland
riep zijne Excellentie uil slachtof
fers van dezen oorlog onverplcegd en
ongeholpen zou laten, terwijl er ruimte
Is cn de bedden klaar staan, dat mag
niet.
Er zijn verschillende redenen hiervoor
De arbeidsvoorwaarden der verplegenden
waren, na de bezuinigingen in de crisis
jaren, vaak niet gunstig en in den afge-
loopen winter hebben verpleegsters in de
ziekenhuizen het heel zwaar gehad. Terwijl
salarissen, waar noodig, spoedig kunnen
worden verbeterd, kan de arbeidstijd in
het algemeen slechts worden verkort, als
meer verpleegsters beschikbaar komen.
De minister deed een beroep op de ver
pleegsters, die zich uit de ziekenhuizen
hebben teruggetrokken, om dat werk daar
te hervatten. Hij vertrouwde, dat zij niet
aan den kant zullen blijven staan, nu de
nood zoo hoog is gestegen.
Ook aanmelding van nieuwe leerling
verpleegsters i6 dringend noodig. Tot nu
toe moest men 23 jaar zijn om het ver
pleegsters-diploma te behalen, zoodat men
pas op 20-jarigen leeftijd kon beginnen.
Dit is nu op 21 en 18 jaar gebracht. In
bepaalde gevallen zal een uitzondering
kunnen worden toegelaten op den eisch,
dat men middelbaar onderwijs of mulo
moet hebben gevolgd.
Steden en Stadjes.
Philipsburg
Een donkergroen eilandje in een licht
groene zee: Sint Maarten.
Een wit stadje temidden van het eeuwige
groen: Philipsburg.
Sint Maarten is voor twee derden Fransch
en voor één derde NederlandsCh en Phi
lipsburg. o Philipsburg. zoo blank, zoo klein
en zoo vredig, dat is zoowaar de metropool
van Nederlandsch Sint Maarten, de stad van
alle drie bovenwindsche eilandjes Want de
gezaghebber van Sint Maarten, Sint Eusta-
tius en Saba woont er als heerseher over
drie duizend Nederlandsche onderdanen. En
er zijn wel zes winkeltjes, er is een klein
ziekenhuis en één maal in de maand is er
zoowaar bioscoop. Die bioscoop is er pas
sedert een jaar en vroeger was er geen
ander vermaak dan een partijtje schaak en
een spelletje tennis en de aankomst van de
boot uit Curacao: met den rondreizenden
rechter, honderd zakken meel en vijf zak
ken post. Maar dèt was dan ook een sensatie,
Philipsburg is vreedzaamheid.
Het is de rust en de kalmte van een stadje
van witte houten huizen en drie witte hou
ten kerkjes. Eén van de Katholieken, één
van de Protestanten en één van de Metho
disten. En ge moet op een stillen, zonnig en
Zondagmorgen op het balkon bij den Chi-
neeschen dokter zitten, met een kop koffie
en zandgebak, om te weten hoe die kleine
kerkklokken kunnen zingen over een stadje.
van-twee-straten aan de zee.
En bij het vallen van den avond moet ge
voor het huis van bovenmeester Van Meer-
ten bij een kop thee zitten om te weten
wat. rust en vrede beteekent. in een kleine
stad tusschen koele groene bergwanden. De
avondwind doet de palmen wiegen in
scherpe, zwarte silhouetten tegen den blau
wen kom van den voor het laatst lichtenden
avondhemel. Een man aan den overkant
rookt zijn pijp in zijn schommelstoel. Een
ezeltje drentelt zoo maar alleen over straat.
En een verliefd paartje, de hoofden naar
elkaar genegen, fluistert in de stilte.
Twee lange straten.
De onderwijzer, de dokter de pastoor en
de dominé en dertig andere rijkaards wo
nen in de Voorstraat.
De anderen in de Achterstraat.
En dat is de stad.
Er geuren bloemen langs de wegen. Er
!s een smal wit strand met hooge palmen.
Eens in de maand komen de kranten uit het
groote, drukke Willemstad.
Het is een klem stil stukje Nederland,
ergens ver in de Caraïbische Zee. van zes
honderd zwarte menschen en honderd
blanke menschen, die weien wat rust en
vrede is.
Eigens in de verte is de wereld, maar hier
is Philipsburg.
Een kerkklok klinkt in den avond, een
late voorbijganger groet een man op zijn
balkon en om negen uur gaan de lichtjes uit.
Dan gaat de metropool der Bovenwinden
slapen.
De zee blijft ruischen.
Tot in der eeuwigheid. Mr. E. EUA3
Rauter en Christiansen
Samen in een kamp
Bericht - wordt dat Rauter en Christian
sen samen in een kamp voor oorlogsmis
dadigers in Duitschland zitten. Het kamp
is door een prikkeldraadversperring van
10 M. breed omgeven. De opgeslotenen
krijgen minimale voeding, de ligging is
uiterst sober.
Een Amsterdamsche jongeman, die beide
mannen daar gezien heeft, vertelde aan
een officier van den Nederlandschen re-
patrieeringsdienst, dat Rauter er uit zag
als een geest, nog steeds onderhevig aan
de gevolgen van een schot door zijn
hchaam. In het kamp wordt hij „de dorps
pastoor van Neu-Münster" genoemd. Rau
ter vertelde, dat hij reeds in 1942 wist, dat
Duitschland den oorlog zou verliezen.
Maar, desondanks werd toch'volgehouden.
Rauter, die er als een oude man uitzag,
verklaarde openhartig, dat hij wel zou
worden doodgeschoten. Het nationaal-so-
cialisme, zoo voegde hij er aan toe, zou
evenwel op den duur toch zegevieren.
Een ander geluid liet Christiansen, die
er in zijn verfomfaaid blauw uniform als
een postbode uitzag, hooren. Christiansen's
geweten bleek volkomen zuiver. Hij had
het immers altijd goed met het Nederland
sche volk gemeend. (Inderdaad, dal: bleek
Teeds in het voorjaar 1941, toen op zijn be
vel tal van Nederlanders werden doodge
schoten zoo merkt het A.N.P. op.) Zijn
eenige fout aldus Christiansen was,
dat hij van Hitier het generaalsuniform
had aangenomen. Steeds had hij voor Ne
derland sympathie gekoesterd, vooral na
zijn vlucht met de Dorniervliegboot naar
ons land. Hij kon maar niet begrijpen, dat
de Geallieerden hem in een kamp voor
oorlogsmisdadigers hadden geplaatst, aan
gezien hij volkomen onschuldig was
Zoowel Rauter als Christiansen hebben
van den Amsterdammer voor zijn vertrek
enkele kernachtige jordaansche „opmer
kingen" te hooren gekregen. Zij gaven
blijk, het goed te hebben verstaan.
Luchtbeschermingsdienst
te Haarlem.
Wordt geliquideerd.
De luchtbeschermingsdienst te Haarlem
was onder de Duitsche bezetting zeer sterk
uitgebreid. In den laatsten tijd was er
zelfs een bezoldigd personeel van 470 man,
dat aangesteld was op arbeidscontract.
Eenigen tijd na den vrede is besloten den
dienst in zijn tegenwoordigen vorm te
üquideeren. Het personeel is ontslagen.
Voor 200 man is ander werk gevonden, de
overigen krijgen een uitkeering in den
vorm van overbruggingsgeld. De liquidatie
van den dienst geschiedt onder leiding van
den waarnemend commandant, den heer
G. Gussenhoven. De dienst had veel mate
rieel dat nu voor een deel door anderen
kan worden gebruikt. Brancards zijn ge
bruikt voor het halen van gewonden uit
het buitenland, later zullen ze waarschijn
lijk voor het Roode Kruis beschikbaar ge
steld worden. De Geneeskundige Dienst
krijgt de verbandstoffen.
De Volksgezondheid daardoor bedreigd.
