Haarlems Uaablaa '«sm-s-kt" Hoe millioenen bij elkaar „gebunkerd" werden Het Recht. Kort en bondig Zuivering van het bedrijfsleven. «Oc Jaargang No. 18123 x x W V m 1 Maandag 10 September 1945 IJmuiden: Kennemerlaan 154. Jé A W Abonnementen: p.week 31 et, Telef. 5437. per kwartaal 4. Tel.: Dir.-Hoofdred. 15054. Adm. 10724 Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboon» Tel: Redactie 10600. Expeditie 14825. Het WIJ zijn allen verplicht er het onze toe bij te dragen, dat in ons land Recht geschiedt. Recht met een hoofdletter, vol gens de hooge beginselen die in den loop der tijden door de menschheid gewrocht en in uitvoering gebracht zijn. Wij zijn dat verplicht aan elkaar en aan onszelf. Rechtszekerheid is zonder eenigen twijfel de belangrijkste grondslag van de men- schelijke samenleving. Wij Nederlanders zijn daar altijd gevoelig voor geweest. Vrijheid en Recht zijn de begrippen, die het sterkst in ons maatschappelijk bewust zijn leven Dat heeft er toe geleid, dat onze voorvaderen hun vrijheid veroverden en dat het nageslacht, als het haar tijdelijk verloor, haar altijd weer wist te herove ren. Waren de Nederlanders militair niet krachtig genoeg om dat te volbrengen, dan telden zij toch wel zooveel menschen van krachtigen geest in hun midden, dat an dere volken ertoe meewerkten om hun de vrijheid te hergeven. Zij voelden, de vrij heid als hun recht en het was maar het beste, dat te erkennen. Het Nederlana- sche rechtsgevoel heeft er ook toe geleid dat een man als Hugo de Groot, over wien ik onlangs geschreven heb, als profeet van internationaal Recht in ons midden ver rees. Het bezorgde ons den naam van vredestichters. Het deed de wereld ertoe besluiten, het Hof voor Internationale Justitie in ons land te vestigen. Het be vorderde niet het minst de ontwikkeling van onze eigen binnenlandsche rechtsop- vatitngen en verhoudingen, die tot voor dezen laatsten oorlog op zeer hoog peil stonden. Wij zijn nu 6inds vier maanden bevrijd en wij hebben dat hooge peil nog niet her wonnen. Dat is erg. Er is veel, en in som mige opzichten met reden, afgegeven op vooroorlogsche misstanden. Maar het is ook vaak maar „in de ruimte'' gedaan. Tot de dingen, die voor den oorlog beter in ons land geregeld en gewaarborgd waren dan zij nu zijn, moet dat belangrijkste van alle: de rechtszekerheid, gerekend worden. Als ik zeg dat wij allen verplicht zijn er het onze toe bij te dragen dat recht ge schiedt, zullen sommigen vragen: wat kan ik daar nu aan doen? Het antwoord is: vee!. Wij kunnen allen bijdragen tot her overing van den rechtsstaat, waarin wij verlangen te leven, als wij in onze ge sprekken en uitingen ons voorstanders toonen van die hooge beginselen, volgens welke wij wenschen dat recht gedaan wordt. Als iemand, wiens zenuwgestel wellicht in de oorlogsjaren geleden heeft, ons zegt, dat N.S.B.'ers en profiteurs geen verdediger moesten hebben, dienen wij den moed te hebben om dien man in zijn gezicht te antwoorden, dat dit onzin is. Want een heilig rechtsbeginsel stelt vast, dat zelfs de ergste misdadiger recht op verdediging heeft tegenover de beschuldi ging, tegen hem ingebracht. Als een an der vindt dat het er niet op aan komt, hoe politieke gevangenen behandeld wor den, moeten wij hem zeggen dat dit' een Nazi-standpunt en derhalve een on-Neder- landsche opvatting is. Nu is er in die vier maanden een en ander verbeterd, zoodat gevangenen hun verdediger eens of tweemaal kunnen spre ken. Van zijn bijstand bij de openbare behandeling van hun zaak zijn zij ver zekerd, al heb ik in de laatste weken een paar maal aanmerkingen in-de N. R. Ct. gelezen op gevallen in Den Haag, waar bij bleek dat de verdediger te laat inzage van de processtukken had gekregen. Naar de toestanden in de kampen is een streng onderzoek ingesteld. Maar degenen, die dit alles overdreven onzin vinden en maar liefst erop los zouden willen vonnissen, zijn er nog. Stem niet met hen in. Kom op. voor de rechtszekerheid. Het is vooral de volkswil, die haar herstellen moet.. Het. is pas een paar weken geleden dat de minister-president verklaard heeft, dat het. helaas nog niet; vaststond of nog niet een aantal onschuldigen zat opgesloten. Dat was dan een verlaat gevolg van een wijze van arresteeren, waarbij in de meeste gevallen geen verhoor werd af genomen en aan den arrestant zelfs niet medegedeeld, waarvan hij beschuldigd was. Zitten er nu nóg onschuldigen? Het verloop van de zuivering blijft be zorgdheid wekken. Gezien het tempo waarin zij geschiedt en de tallooze men schen, die bij onderzoeken betrokken wor den, vraagt men zich af hoeveel jaar dit wel zal moeten duren en welke stemming in dien tijd in het land zal ontstaan. Men zou wenschen dat de berechting van de werkelijk ernstige gevallen, die al talrijk genoeg zijn, sneller verliep en dat het overige, waarbij geen N S.B.'ers, geen pro fiteurs. geen leelijke zaken van hulp aan de Duitschers in het geding komen, tot een minimum werd beperkt. Anders is er kans op ernstig blijvend nadeel. De uit drukking ,,de eene helft van het Neder- landsche volk is bezig de andere helft te zuiveren" is al gemeengoed. Zij klinkt als een grap. Maar het is een wrange grap. Zelfs als men de lieden meetelt die niet voor gewetensvragen gesteld zijn in den bezettingstijd, buiten schot zijn gebleven en het dus gemakkelijk gehad hebben, is het nog de vraag of er tien procent van ons volk zijn, die zich in hun houding van Mei 1940 tot Mei 1945 volstrekt niets te verwijten hebben. Al was het dan maar een te slappe houding in de eerste oorlogs jaren. Dit behoort tot bescheidenheid te stemmen in het oordeel over anderen, die niet meer of nauwelijks meer tekortge schoten zijn. En er is nog zooiets als groot moedigheid. Er bestaat het gevaar, in Uit inlichtingen van het hoofd der afdee- ling aannemers, bouwers en aanverwante bedrijven van het bureau voor vooronder zoek collaboratie blijkt dat er thans 3000 belangrijke zaken m onderzoek zijn. Onge veer 1500 bunkerbouwers hebben in Neder land den vijand geholpen; het district Am sterdam telt er 400. In 1941 namen de Duitschers diverse boek houdingen in beslag en het bleek, dat in de periode 1940 41 op de voor de weermacht uitgevoerde werken tusschen de 100 en 200 winst is gemaakt. Daar deze enorme winst percentages uiteindelijk ook een economi sche chaos in het Duitsche systeem mee zouden helpen veroorzaken, is hier toen van Duitsche zijde tegen opgetreden. Vastge steld werd toen dat een winstmarge van 8 kon worden toegestaan, terwijl een ge regelde Duitsche-contröle-dienst op de boekhouding van bouwers en aannemers in werking trad. Ondanks deze contiöle-dienst kan als vaststaand worden aangenomen, dat in de jaren 1942, 1943, 1944 gemiddeld 35 winst werd gemaakt op weermachtswerken. Een bunkerbouwer gaf in de periode Japansche overgave in deel van Oost Indië. Alle Japansche troepen in Oost-Indië fen Oosten van Lombok en op Borneo hebben zich overgegeven aan den Austra- lïschen opperbevelhebber Sir Thomas Bla rney op Morotai. De Australische minister van oorlog heeft verklaard, dat Australië zoo spoedig mogelijk de verantwoordelijkheid voor het bestuur op Borneo door Brïtsche en Ne- derlandsche autoriteiten wil laten over nemen en stellig niet later dan einde October. Ook op N. Guinea zal het be stuur zoo spoedig mogelijk aan Neder landers en Engelschen worden overge dragen. Generaal MacArthur heeft verklaard, dat de Geallieerde strijdkrachten in Japan voornamelyk zouden werken als een dienst waarop hij een beroep zou kunnen doen wanneer het noodig was de uitvoering van zijn bevelen te verzekeren. Den Japan- schen keizer en zijn regeering zullen iedere mogelijkheid geboden worden om zonder dwang deze bevelen uit te voeren. MacArthur voegde daaraan toe, dat er slechts controle over het Japansche econo mische leven zou worden uitgeoefend voor zoover dit dienstig was om de doelstellin gen van de Vereenigde Volken te ver wezenlijken. De Japansche burgers zullen niet te Igden hebben onder „onbevoegde inmenging", doch zjj zullen aan de wet ten, proclamaties en bevelen, die door de keizerlijke regeering gegeven worden als resultaat van MacArthur's directieven, moeten gehoorzamen. In Nanking is de capitulatie van ruin» 1.000.000 Japanners Zondag onderteekend. De Fiscus gaat navorderen Inkomens en vermogens opgeven tot 1 Sept. 1945 Het A.N.P. deelt mede dat er een buiten gewoon navorderingsbesluit is afgekondigd, dat ten doel heeft de in den bezettingstijd te weinig geheven belastingbedragen te achterhalen. De inspecteurs der belastingen zullen thans op ruime schaal een buitengewoon aangiftebiljet doen uitreiken, dat men vol ledig ingevuld moet terugzenden, zelfs als men meent dat men niet voor navordering in aanmerking komt. Tot zoover dit bericht. We kunnen hieraan toevoegen dat de bedoelde biljetten te Haarlem nog niet ontvangen zijn. Wel vernamen wij van andere zijde, dat het de bedoeling is. dat de Fiscus aan allen die in den bezettingstijd geknoeid hebben met bun belastingen, in de gelegenheid te stellen „schoon schip" te maken en hun geweten te ontlasten. Op dit aangiftebiljet moeten de inkom sten die in alle oorlogsjaren genoten zijn precies opgegeven worden. Het inkoken moet medegedeeld worden tot 1 Septe: fl ar van dit jaar. Ditzelfde geldt ook voor de vermogens. De Fiscus hoopt op deze wijze een juist beeld te verkrijgen van het totaal der be lasting dat achterstallig is. Het aangiftebiljet wijkt sterk van de ge wone formulieren af. Er moet o.a, op ge waagd worden of ook zwarte winsten ge maakt zijn. De verplichte zekerheid voor belastingen Werk stopgezet Naar wij vernemen heeft de minister van financiën aan de belastinginspecteurs op dracht gegeven het werk voor de verplichte zekerheidsstelling voor belastingen stop te zetten, uitgezonderd voor den zwarten handel. Wij hoorden dat in belastingkringen ver ondersteld wordt, dat het hier een tijdelijke stopzetting betreft. Het is namelijk aan te nemen dat de belastinginspecties binnen kort over meer gegevens beschikken, zoo dat het dan gemakkelijker is een bedrag vast te stellen voor de verplichte zekerheid. Nederland allerminst denkbeeldig, van farizeïsme. Er bestaat ook het gevaar, dat terwijl er ijverig geredekaveld wordt over de mogelijkheid tot slechting van oude scheidsmuren, intusschen nieuwe worden opgetrokken. Nieuwe, die niet minder erg dan de oude zouden zijn, omdat hun ont staan zou zijn te wijten aan beleedigd rechtsgevoel. R. P. 1940—1943 bijna f 200.000 per jaar uit. HIJ had dit geld verdiend met het maken van prik keldraadversperringen en gecamoufleerde bunkers. Aan zijn 950 arbeiders keerde hij in deze periode f 9.000.000 loon uit. Deze man stond in 1923 terecht als offerblokken-lichter en werd daarvoor bestraft. Een andere bunkerbouwer nam per jaar gemiddeld f 250.000 op voor zijn privé-uitga- ven. terwijl een collega van hem. die waar schijnlijk nattigheid ging voelen aan het eind van 1944 maar liefst f 1.000.000 en een buitenverblijf aan de B. S. als cadeautje aanbood. Weer een ander bood bij zijn arrestatie aan zijn kapitaal van f2.5 mil- lioen :e deelen met den arrestatie-officier om zich zoo vrij te koopen. Een topprestatie leverde de bunkerbouwer die het klaar speelde in 1 maand tijd bij een werkje waar aan 150 arbeiders meededen f 1.650.000 te verdienen. Bij zijn arrestatie bezat hij f 3.000.000 belegd in effecten, huizen en schil derijen. Door hun royale levenswijze vallen de bedragen, die zij uiteindelijk overhielden tegen. Het bij elkaar „gebunkerde" grootste kapitaal is f7.000.000. BINNENLAND Ket nationaal oorlogsfonds uit de Ver eenigde Staten stelt 39 mlllloen dollar be schikbaar voor hulp aan het buitenland. Voor Nederland Is bestemd 2.700.000 dollars. De P.T.T. deelt mede. dat met ingang van 12 September een luchtpostverbindlng met vrijwel de geheele wereld mogelijk zal zijn. Een uitzonderinig wordt nog gemaakt voor Ned.-Indië. Britsch Nieuw Guinea, Britsch Noord-Borneo, Broeney, Hongkong, Indo-China, Irak, Japan, Malaya, de Malei- sche staten, Mandsjoerije, Serawak en Liberie. Luitenant-generaal H. ter Poorten, legercommandant in Ned. Indië, heeft in krijgsgevangenschap voor de Japanners gel ten moeten hoeden. Dat was zoo zei hij een job die nog niet meeviel, het was een heel karwei. Te Rotterdam is een schip met 80.000 kg. thee voor de Nederlandsche regeering aan gekomen De Koningin heeft Zondag een bezoek gebracht aan de dahlia-tentoonstelling in de Stadsgehoorzaal te Leiden, BUITENLAND Spanje heeft zijn troepen, behalve twee Marokkaansche bataljons, uit Tanger terug getrokken. De Russische ..Prawda" beschrijft de activiteit van Japansche regeerende kringen als „een operette met voortdurende costuum- verandering". De Jappen in Z. Korea hebben de over gave geteekend. De eerste Amerikaansche landing op de kust van Azië is op Korea geschied. Bij de onderteekening van de capitu latie op Bougainville brachten de Japanners voor generaal Savage twee vaasjes mede. In Engeland zullen binnenkort met olie gestookte locomotieven in gebruik worden genomen. De Russische Izwestia schrijft, dat ko ning Michael van Roemenië onder Engelsche en Amerikaansche pressie om een andere regeering had gevraagd, maar later ver klaard had geen bezwaar tegen de regeering Groza te hebben. In Engeland ontkent men elke pressie. De Duitsche communistische partij wenscht geen „Sovjet-regeerïngsstelsel", heeft de partijvoorzitter Wilhelm Pleck ver klaard. De communisten in Frankrijk hebben voorgesteld, dat de Fransche vakorganisa tie met de socialisten, communisten en radicalen gemeenschappelijke lijsten en candidaten voor de verkiezingen in October zal indienen. Een der komende dagen zal een konink lijk besluit over dc Zuivering van het Bedrijfsleven van kracht worden. In dit besluit is vastgelegd, wat onder strafbare collaboratie met den vijand op economisch gebied moet worden verstaan. Opgesomd worden: a. het verleenen van hulp aan den vijand; b. het benadeelen van den Nederlahd- schen staat tegenover den vijand: c. het schaden van het Nederlandsche belang met gebruikmaking van vijan delijken invloed. Bepaald is evenwel, dat niet strafbaar is hij, die den vijand zijn medewerking heeft verleend uit noodzaak of met de be doeling en in de redelijke veronderstelling daardoor uiteindelijk het Nederlandsche belang te dienen. Het besluit beoogt alleen zuivering van diegenen, die een leidende functie in een onderneming hebben bekleed. Daarbij zul len betrokkenen worden beoordeeld naar de handelingen, die zij in die functie heb ben verricht. Voor handelingen, die zii in hun persoonlijk leven of in andere func ties verrichtten, zullen zij worden gestraft volgens in andere koninklijke besluiten (bijv. het besluit bijzondere rechtspleging of het tribunaalbesluit) neergelegde Tege- len. Is de leiding van een bedrijf eenmaal gezuiverd, dan mag worden aangenomen, dat zij zelf voor de verwijdering der po litiek onzuivere elementen uit het perso neel zorg draagt. Daarvoor zijn regelingen vastgesteld in het Buitengewoon Besluit Arbeidsverhoudingen. De zeer ernstige gevallen worden voor de tribunalen gebracht. De overige geval len worden in handen gelegd van zuive ringsraden. De beslissingen van de raden gelden slechts na bekrachtiging door den centra- len zuiveringsraad in Den Haag gevestigd. I woord is aan.... F. Brunetière: Ofschoon het pessimisme vaak uit zeer edele bronnen voortkomt: ervaring en overdenking, mengen toch altijd twee zeer persoonlijke zaken zich daarin: veel ver moeidheid en een beetje menschenhaat. Haarlemmer bij Ontploffing gedood. Zondagmiddag was de heer H M.. wonen de :e Haarlem, me: een familielid uit Den Haag naar Bloemendaal gegaan. Zij kwa men op hun wandeling bij een bunker, die ze van binnen wel eens wilden bezichtigen. Na eenigen tijd zouden ze weer naar buiten gaan. Pas was de Haagsche gast uit den bunker te voorschijn gekomen toen bij achter zich een hevige ontploffing hoorde. De beer M. werd door de opening naar buiten geslingerd, riet bleek, dat hij ernstig gewond was. Hulp was spoedig aanwezig. Per ziekenauto werden beide mannen naar de Mariastichting overgebracht. M. is daar spoedig overleden. Hij was 25 jaar en ge-^ huwd. Het andere slachtoffer was aan den rug gewond. Hij is in de Mariastichting op^ genomen. De gouverneur-generaal weer op Nederlandschen bodem Zondagmorgen kwart over elf is de gou verneur-generaal van Xederl. Oost-Indië Jhr. mr. A. IV. L. Tjarda van Starkenborgïji Stathouwer in gezelschap van luit. gen. II. ter Poorten, commandant van het Kon. N'ederl. Indische leger bij den Inval van de Japanners in Nedcrl. Oost-Indië op het vliegveld Welschap bij Eindhoven aange komen. De landvoogd werd bij zijn aankomst na mens de Koningin begroet door Prinses Juliana en namens de regeering door den minister-president prof. ir. W. Schermer- horn en den minister van Buitenlandsche Zaken mr. E. N. van Kleffens. Kort na zijn aankomst is de gouverneur-generaal per vliegtuig naar Schiphol doorgereisd, waar hij Zondag te 12.38 arriveerde. In gezelschap van Prinses Juliana en van de beide mi nisters. Luit. ceneraal ter Poorten zou de reis naar den Haag voortzetten. De ontvangst op Welschap geschiedde op waarlijk grootsehe wijze. In Londen werd de gouverneur begroet door een zijner dochters. Hij zeide. dat hij geen nieuws had ontvangen van zijn echt- genoote sinds hij haar brief ontving in het interneeringskamp bij Sean in Mantsjoerije. Bij zijn bevrijding was de landvoogd door de Russen van Sean naar Moekden in een Jeep vervoerd. Zij hadden hem alle moge lijke hulp en verzorging verleend. Blokzijl voor zijn rechters Morgen, Dinsdag, zal Max Blokzijl voor het Bijzonder Gerechtshof in Den Haag terecht staan. Op denzelfden dag wordt de zaak te gen den ex-burgemeester van Wassenaar, den N.S B.-er jhr. de Blocq van Scheltinga behandeld. Het Hof zal samengesteld ziji> als volgt: President mr. A. L. M. van Ber- ckel, leden prof. mr. van Oven, mr. Bur- gérsdijk. generaal-majoor van Lawick en luitenant-generaal Best. Als procureur-fis caal zal optreden mr. Zaayer, als griffier mr. Iordens. Aan Max Blokzijl is als verdediger toege* voegd mr. A. V. de Lauwere. De zuiveringsraden beginnen een onder zoek a. op grond van aangiften, die een ieder kan doen; b. uit eigen beweging; c. op aanwijzing van een betrokken mi nister. Aangifte kan bij eiken willekeuriger* zuiveringsraad en bij den eentralen zuive ringsraad, zoowel mondeling als schrifte lijk. geschieden. Bewust onjuiste aangiften worden gestraft. Om de zoozeer gewenschte snelheid van optreden te bereiken is bepaald, dat aan giften binnen drie maanden na inwerking treding van het besluit moeten zijn inge diend. Na dien tijd kunnen de zuiverings raden óf uit eigen beweging óf op mini- sterieele lastgeving gevallen in behande ling nemen. De zuiveringsraden hebben vérgaande bevoegdheden. Zoo kunnen zij huiszoekin gen verrichten, den beschuldigden gedu rende den loop van het onderzoek het recht ontzeggen een leidende functie in zijn onderneming uit te oefenen en der gelijke. Veroordeelingen worden in de Nederland sche Staatscourant bekend gemaakt. Op verzoek van den betrokkene kunnen ook vrijspraken worden gepubliceerd. In tegenstelling tot de tribunalen kun nen de zuiveringsraden slechts één straf maatregel opleggen en wel ontzetting ge durende ten hoogste tien jaren van het recht een leidende functie uit te oefenen, hetzij in een bepaalde onderneming, hetzij in bepaalde bedrijfstakken, hetzij in het bedrijfsleven in het algemeen. Teneinde een werkelijke krachtige zui vering van het bedrijfsleven te verkrijgen, is het noodzakelijk, dat een ieder zijn schroom overwint en hem of haar be kende gevallen van collaboratie te be stemder plaatse aangeeft. _j Bijzonderheden over de regeling.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1945 | | pagina 1