Zink wordt nog niet ingenomen.
Uitreiking van nieuw geld
In Snelle Reeks.
door de plaatselijke distributiediensten
Evenwicht tusschen hoeveelheid goederen
én hoeveelheid geld noodzakelijk.
(Vervolg van pag 1.)
Van een inwisseling van de zinken pas
munt is voorloopig nog afgezien. Daarom
wordt een dringend beroep gedaan op
allen om dit zinken geld nu niet te
gaan oppotten. Daarmede verstoort men
het kleine betalingsverkeer en berokkent
men zijn medeburgers grooten last, meer
dan wij op het oogenblik kunnen verdra
gen. Het voor-oorlogsche zilvergeld blijft
zijn gelding behouden. Voor de spaarpot
ten die uit zulk geld zijn samengesteld,
behoeft men zich dus geen zorgen te
maken.
Al is de getroffen regeling er op gericht
om de geldinlevering zoo snel en zoo goed
mogelijk te doen geschieden, toch zal het
publiek er zich van bewust moeten zijn,
dat de komende weken het personeel van
de banken uitzonderlijk zwaar zal worden
belast. In verband daarmede wordt een
beroep gedaan op allen om verzoeken tot
uitbetaling of overschrijving van bedra
gen, ten laste van vrije of reeds geblok
keerde bankrekeningen van nu af tot na
het eind van de inleveringsweek tot het
uiterste te beperken. Met name wordt ge
dacht aan de overschrijving ten behoeve
van de belastingontvangers, opdrachten,
anders ten zeerste toegejuicht, maar
die veel extra werk veroorzaken, dat er
de eerste weken niet bij kan. De belas
tingontvangers zijn uitgenoodigd met de
daaruit voortvloeiende vertraging bij de
vervolging rekening te willen houden.
Zoodra de inlevering is voltooid, wordt
met een verdere beschikbaarstelling van
nieuw papiergeld begonnen, terwijl tevens
de geblokkeerde bank- en girorekeningen
volgens bepaalde maatstaven, d.w.z. ge
leidelijk en naar behoefte zullen worden
vrijgegeven.
Voor alle economisch gewenschte en ge
rechtvaardigde transacties zal volledige
betalingsmogelijkheid worden geopend.
Ongewenschte transacties daarentegen
zullen met alle kracht worden belet. De
geldzuivering zal naar het oordeel van
den minister, de beste maatregel blijken,
die tot dusverre ter bestrijding van den
zoo gehaten zwarten handel is genomen.
Het zou, met dit doel voor oogen, onver
standig zijn de bijzonderheden omtrent
het vrijgeven van geblokkeerd geld reeds
thans bekend te maken. Nadere mededee-
lingen daarover kan men tegen het eind
van de inleveringstermjjn tegemoet zien.
De maatregelen, die dan zullen worden
getroffen, zullen er ten volle op gericht
zjjn om het economisch leven weer vlot
te doen verloopen.
Welke oogmerken
worden beoogd
De gangbare opvatting is, dat geldzui
vering noodzakelijk is om zwarte winsten
op te sporen en om degenen, die deze
zwarte winsten hebben gemaakt, te tref
fen. De minister wil allerminst tegen
spreken dat dit een zeer belangrijke over
weging uitmaakt, maar zij is stellig niet
de eenige. Het is goed, dat ons geheele
Nederlandsche volk er van doordrongen
wordt, dat wij na vijf jaren van Duitsche
afpersing en bankroetiers-politiek zoo be
rooid zijn als niemand voor mogelijk had
gehouden. Aan den eenen kant staat een
buiten alle verhouding gestegen hoeveel
heid betaalmiddelen, die bij de bezitters
de illusie wekt van rijkdom; aan den an
deren kant is het nationaal vermogen
in goederen gemeten sterk gedaald. De
staatsschuld kan nog niet nauwkeurig
worden berekend, doch is van de orde
van grootte van twintig vijfentwintig
milliard gulden. De geldvernieuwing moet
mede worden beschouwd tegen den ach
tergrond van deze feiten. Zij moet in be
langrijke mate dienstbaar worden gemaakt
aan het herstel van het evenwicht tus
schen de hoeveelheid goederen en de hoe
veelheid geld. Aan een billijke verdeeling
van den last, dien de Nederlandsche ge
meenschap heeft te dragen, en aan het
geven van c.e noodige leiding aan de door
het oude geld vertegenwoordigde koop
kracht
Dc ambtswoning aan de Paviljoenslaan
te Haarlem waarin de nieuwbenoemde
Commissaris der Koningin in Noord-
holland Dr. J. E. baron de Vos van
Steonwijk, binnenkort zijn intrek zal
nemen.
Drieledig doel
De geldzuivering, tezamen met verschei
dene andere maatregelen, die nog zullen
worden bekend gemaakt, heeft daarom
een drieledig doel. Allereerst stelt zij de
regeering in staat de hoeveelheid geld in
omloop binnen de gewenschte perken te
brengen; voorts biedt zij de gelegenheid
een momentopname te maken van de
liquide vermogensposities en een onder
zoek in te stellen naar de zuiverheid van
de bron, waaruit dit bezit is ontsproten;
ten derde verschaft zij de regeering con
trole over de besteding van het geaccu
muleerde geldbezit, opdat er zorg voor
kan worden gedragen, dat dit op een
wijze wordt aangewend, die in overeen
stemming is met de belangen van de
volkswelvaart en met de behoeften van
den staat.
Wat de beperking van de geldsomloop
aangaat, is het streven van de regeering
erop gericht te verhinderen, dat haar door
een overmaat van geld de beheersching
van het prijs- en loonpeil uit de hand
wordt geslagen. De mogelijkheid de prij
zen op te jagen boven het peil, dat de
regeering toelaatbaar acht, heeft voor het
binnenland groot bezwaar. Het bedrijfs
leven moet men het oog op zijn calculaties
weten, waar het aan toe is en de kleine
vaste inkomentrekkers, zooals de vele dui
zenden pensioengerechtigden, hebben er
recht op dat de regeering waakt voor de
zekerheid van het toch al sobere bestaan,
dat zij zich door een lang leven van ar
beid hebben verworven. Ook in verband
met onze internationale positie moet een
stijging van het kostenpeil aan zekere
grenzen worden gebonden, anders ver
zwakken wij onze concurrentiepositie op
de buitenlandsche markten en wordt de
zoo gewenschte inschakeling van onze ar
beidskrachten in de export-industrieën en
de daarvan afhankelijke bedrijfstakken
geremd.
De inventarisatie van het geldvermogen,
die de regeering in de tweede plaats met
de geldvernieuwing beoogt, valt samen
met een effectenregistratie, de registratie
van het buitenlandsche deviezenbezit, de
registratie van tijdens de bezettingsperiode
afgesloten levensverzekeringscontracten en
van nieuw afgesloten hypotheken, alsmede
met een herwaardeering van onroerend
bezit.
Deze maatregelen zullen de gegevens
verschaffen over de verdeeling van het
volksvermogen, waarover voor het nemen
van de geraamde belastingmaatregelen
moet worden beschikt. Een dier hulpmaat
regelen is in het dezer dagen afgekondigde
navorderingsbesluit betreffende de belas
ting opgenomen, n.l. de opheffing van het
bankgeheim.
Ook het nieuw verworven roerende be
zit, in den vorm van werktuigen, duur
zame gebruiksgoederen en kostbaarheden,
zal aan een onderzoek worden onderwor
pen. Het overzicht, dat wij op deze wijze
hopen te verkrijgen, zal in hooge mate
behulpzaam zijn om de winsten, die zijn
voortgesproten uit den zwarten handel, en
de inkomens, die zijn verdiend door de
genen, die hand- en spandiensten hebben
verleend aan den vijand en misbruik heb
ben gemaakt van den nood van hun mede
burgers, te achterhalen. Het ministerie
van financiën zal met deze lieden en met
hen die er aan hebben medegewerkt om
de zoo verworven rijkdommen te laten
onderduiken bijzonder weinig consideratie
hebben. Verder kan men verwachten een
zware heffing op alle door de buitenge
wone omstandigheden van de laatste jaren
verkregen vermogensvermeerdering, ter
wijl nog een verdere vermogensheffing
ineens in het vooruitzicht is.
Over de controle op de besteding van
het geaccumuleerde geldbezit, hetwelk de
regeering zich door de inlevering van het
papiergeld verwerft, sprak ik al met een
enkel woord in verband met de a.s. de
blokkeering van de bank- en giro-tegoe
den. Afgezien van de bedragen, die nood
zakelijk zijn voor loonbetalingen, pensioe
nen, wachtgelden e.d. en voor de finan
ciering van het loopende handelsverkeer
zal de besteding van deze tegoeden in de
eerste plaats gericht moeten worden op
het herstel en op de herwinning van Ne-
derland's plaats in de wereld. Deze ge
dachte heeft reeds toepassing gevonden
met betrekking tot de uitkeeringen we
gens geleden oorlogsschade, waarvan de
hervatting a.s. is. Het zou hoogst onge-
wenschi zijn, indien deze uitkeeringen
voor directe verbruiks-doeleinden zouden
worden gebruikt of op andere wijze aan
hun beoogde bestemming zouden worden
onttrokken. Hetzelfde argument is van
toepassing op het geld, dat na de inleve
ring en blokkeering straks voor deblok
keering in aanmerking zal komen.
De tijd is voorbij, dat door een ieder
naar persoonlijk goeddunken met het geld.
dat hij in het maatschappelijk proces heeft
verworven en met het bezit aan welks
vorming de gemeenschap hetzij direct het
zij indirect een zoo belangrijk aandeel
heeft gehad, vrij on ten eigen nutte mag
worden beschikt. Dit geldt in het bijzon
der voor de huidige omstandigheden,waar
in door het gemeenschappelijk ervaren
lce(l en de grootc schade, tfiè is aangericht
aan de nationale welvaartsbronnen, ieder
van verantwoordelijkheid voor het wel
zijn van volk en natie sterker dan ooit
moet zijn doordrongen.
Een waarschuwing
De regeering beschouwt de geldvernieu
wing als een uiterst belangrijke zaak en
op grond daarvan acht zij ziclt gerechtigd
tegen hen die haar bedoelingen trachten
te doorkruisen, met groote gestrengheid
op te treden. Op overtredingen van de
voorschriften zijn zware straffen gesteld,
zoowel van strafrechtelijken als van ver
mogensrechtelijken aard. Het is mij
bekend, dat velen hopen slimmer te zijn
dan de regeering en het is 'mij evenzeer
bekend, van welke sluipwegen en mani
pulaties zij zich bedienen. Daarom zegt
de minister tegen deze lieden: juicht niet
te vroeg. Het zal blijken, dat wij diverse
verrassingen voor hen in petto hebben,
die voor hen niet plezierig zullen zijn.
Het goedwillende deel van de bevolking
roept de minister toe: Laat u niet in met
hen die in de afgeloopen jaren ons volks
leven hebben vergiftigd. Gaat niet in op
aanbiedingen, die u zouden kunnen wor
den gedaan, doch helpt daarentegen de
regeering het doel te bereiken, dat zij zich
in het belang van het land heeft gesteld
en met inzet van al haar krachten zal
najagen.
„Het belang, dat met het welslagen van
de geldvernieuwing wordt gediend, is on
eindig veel grooter dan het ongemak, dat
zij zal veroorzaken, gij hebt in de achter
ons liggende jaren getoond, dat gij een
oorlog en een oorlogseconomie hebt kun
nen doorstaan. Toont thans, dat gij er
tegen opgewassen zijt om ook de pijn. die
de geboorte van een vredes-economie met
zich meebrengt, moedig te verdragen,"
aldus eindigde de minister zijn radiorede.
Berechting Mussert
„De Tijd" deelt mede, dat te verwachten
is, dat A. Mussert, de leider der N. S. B., in
het begin van October voor het Bijzonder
Gerechtshof te 's Gravenhage zal terecht
staan.
Bij het Comité tot uitzending van Ne»
derlandsche kinderen 1945, is bericht binnen
gekomen, dat het vliegtuig, dat Dinsdag
vertrokken is van vliegveld Valkenburg,
veilig is aangekomen.
De collecte in de Ruychaverstraat ten
bate van de actie VenrayNijmegen heeft
opgebracht f 634,07.
Op Donderdag 20 September a.s. zal het
dameskoor „Arcis" onder leiding van Jan
Hensen, ter gelegenheid van haar 12%-jarig
bestaan een concert geven in het Gemeen
telijk Concertgebouw, waaraan de bekende
zangeres To v. d. Sluys haar medewerking
zal verleenen, zij zal een bede zingen gecom
poneerd door Jan Hensen. „Bede voor onze
Vorstin" Waarvan de tekst en muziek bij
Alphenaar en aan de zaal verkocht zullen
worden ten bate van Volksherstel. Begelei
ding voor solisten en koor is in har.en van
Piet Halsema.
Tot inspecteur der belastingen is be
noemd de heer W. A. Verplanke, ontvanger
te Haarlemmermeer.
Spoedig is te verwachten een wetsbe
sluit, houdende nadere voorziening ten aan
zien zoowel van de organisatie als van de
taak der Nederlandsche politie.
SPORT
ZWEMMEN. Wegens het niet beschik
baar zijn van een vliegtuig, kan de reis naar
Denemarken niet doorgaan.
DAMMEN Maandagavond a.s. is de oud
wereldkampioen B. Springer na ruim 3
jaren ondergedoken te zijn geweest de gast
der Haarlemsche Damclub. Te 7 uur zal
Springer in het clublokaal dezer vereeni-
ging, bovenzalen Restaurant Munniks, Groote
Markt 10, een blindpartij spelen tegen den
hoofdklasse-speler D. Schrijnemaekers en
na afloop hiervan simultaneeren voor leden
en genoodigden der Haarlemsche Damclub.
OFFICIEELE PUBLICATIE,
Het Centraal Distributiekantoor maakt be
kend, dat in het tijdvak van Woensdag 19
tot en met Dinsdag 25 Sept. 1945 de bevol
king in staat wordt gesteld thans in omloop
zijnde bankbiljetten bij dé plaatselijke
distributiediensten om te wisselen in nieuwe
muntbiljetten van één gulden en 2*/> gulden
tot een bedrag van tien gulden per persoon.
De dagen, waarop men zich aldaar moet
vervoegen, zullen plaatselijk nader bekend
gemaakt worden.
Op den daarvoor bepaalden dag dient per
gezin een der gezinsleden (18 jaar of ouder)
zich bij den distributiedienst te vervoegen
met, ten eerste: de stamkaart plus inlegvel
van het gezinshoofd, ten tweede: de inleg
vellen van de overige gezinsleden, ten derde:
de brandstoffenkaart van het gezin.
Voorts moet per gezinslid tien gulden
worden ingeleverd in bankbiljetten van
f 10,f 20.f 25,— of f 50.inlevering van
muntbiljetten van f 1,of f 2,50 en f 5,is
niet geoorloofd. Er dient voor gezorgd te
worden, dat inlevering in gepast geld plaats
heeft.
Beschikt een gezin niet over voldoende
bankbiljetten om voor alle gezinsleden de
omwisseling te- doen plaats hebben, dan
moeten behalve de stamkaart plus inlegvel
van het gezinshoofd en de brandstoffenkaart
slechts zooveel inlegvellen worden meege
bracht als noodig is voor de omwisseling
van de beschikbare bankbiljetten.
Zij, die niet over voldoende bankbiljetten
beschikken, maar wel een geblokkeerde
rekening bezitten wegens ingeleverde biljet
ten van f 100,kunnen bü het kantoor,
waar zy de biljetten van f 100,hebben in
geleverd, het ontbrekende bedrag opnemen
tegen overlegging van een schriftelijke ver
klaring van onmacht tot betaling.
Bij de inlevering der bankbiljetten ver
wijdert de distributiedienst van de inleg
vellen de bonnen 25 (rechterbovenhoek) en
neemt deze in. Losse bonnen worden niet
aangenomen. De uitbetaling der nieuwe
muntbiljetten geschiedt aan de houders van
brandstoffenkaarten in biljetten van één
gulden en aan de overige "gezinsleden in bil
jetten van 2gulden.
Zij,, die niet in het bezit zijn van inleg
vellen komen niet voor omwisseling in aan
merking. Reclames dienaangaande worden
niet in behandeling genomen.
Voorts zullen tegen inneming van de bon
nen 51 (rechterbovenhoek) der brandstoffen-
kaarten de z.g. ,,geldkaarten A" worden uit
gereikt, waarop door den distributiedienst
het nummer van de stamkaart van het ge
zinshoofd wordt ingevuld. De distributie
dienst kruist daarbij het vakje 401 a van de
stamkaart van het betrokken gezinshoofd af.
De verwijdering der bonnen 51 van de
brandstoffenkaart geschiedt door den distri
butiedienst. Losse bonnen worden niet aan
genomen. Deze geldkaarten A dienen voors
hands zorgvuldig te worden bewaard. Zij.
die niet in het bezit zijn van zoowel een
stamkaart als een brandstoffenkaart, komen
niet voor uitreiking van een geldkaart A in
aanmerking. Ook wat dit betreft, worden
geen reclames in behandeling genomen.
Gezinshoofden of alleenwonende personen
aan wie geen brandstoffenkaart is uitge
reikt en die in verband daarmede bon 51
van die kaart niet kunnen inleveren ter ver
krijging van een „geldkaart A" kunnen een
„geldkaart B" aanvragen. Zy dienen zich
hiervoor echter niet tot den distributiedienst
te wenden, doch moeten by het postkantoor
een aanvraagformulier voor een geldkaart
B afhalen. Dit aanvraagformulier moeten zy
vervolgens uiterlijk op Zaterdag 22 Sept. a.s.
ingevuld en onderteekend en onder overleg
ging van hun stamkaart indienen by de
bank, waar zy hun geld wenschen te depo-
neeren. Zy ontvangen dan van deze bank
een „geldkaart B", waarbij de bank in het
vakje 401 a van de stamkaart de aanteeke-
ning b plaatst.
Ook personen die geen hoofd van een gezin
zijn. doch den leeftijd van 21 jaar hebben
bereikt en zelfstandig een inkomen genieten
van meer dan f 100,per maand, kunnen,
indien zij hun geld niet op de rekening van
het gezinshoofd, doch op een afzonderlijke
rekening wenschen te storten, op de boven
omschreven wijze in het bezit komen van
een „geldkaart B".
In de provinciën Zeeland, Noord-Brabant
en Limburg, het gedeelte van Gelderland
bezuiden de Waal en het eiland Goeree-
Overflakkee moeten in plaats van de inleg
vellen der stamkaart de thans aldaar geldige
distributiebonkaarten bij den distributie
dienst worden overgelegd. In verband daar
mede kunnen uit het Zuiden afkomstige
schippers, die zich in het Noorden, Westen
of Oosten des lands bevinden, op vertoon
van hun bevrachtingsboekje in plaats van
het inlegvel de hun in het Zuiden uitgereik
te bonkaart voor de 10de periode over
leggen.
Werkgevers worden desverlangd in staat
gesteld,'ten behoeve van hun personeel en
de leden van het gezin, waartoe de werkne
mers behooren, de omwisseling van bank
biljetten in nieuwe muntbiljetten tot een
bedrag van tien gulden per persoon collec
tief te doen plaats hebben.
De werkgevers, die hiervan gebruik wen
schen te maken, nemen de bonnen no. 25 van
de inlegvellen van de werknemers in. Ook
de stamkaarten van de gezinshoofden onder
de werknemers en de bonnen 51 van de
brandstoffenkaarten van de gezinnen der
werknemers worden ingenomen.
De bonnen van het inlegvel worden ge
plakt op opplakveilen en bij de distributie
diensten ingeleverd. De inlevering der in
legvelbonnen moet geschieden in veelvou
den van vyftig bonnen.
De bonnen van de brandstoffenkaart wor
den eveneens geplakt op opplakveilen en bij
de distributiediensten ingeleverd. De inleve
ring der brandstoffenbonnen behoeft niet
in veelvouden te geschieden.
De inlevering heeft plaats op door de
distributiediensten nader aan te geven da
gen. De in te wisselen bankbiljetten worden
in gepast geld afgedragen. De distributie
diensten nemen de in te leveren bonnen in
ontvangst en verstrekken aan de werk
gevers muntbiljetten van een gulden in pak
jes van 500 stuks of muntbiljetten van 2%'
gulden in pakjes van 400 stuks. Desverlangd
kunnen deze pakjes ter plaatse worden na
geteld. Reclames achteraf omtrent verschil
len kunnen niet worden aanvaard. De werk
gevers teekenen een kwitantie, waarop zij
tevens verklaren, dat de omwisseling uit
sluitend ten behoeve van de gezinnen hun
ner werknemers is geschied.
De werkgevers ontvangen eveneens de
geldkaarten A voor houders van brandstof
fenkaarten ten ^behoeve van hun personeel.
Werknemers zijn niet verplicht aan deze
collectieve inlevering van hun werkgevers
deel te nemen.
De uitreiking in Haarlem.
Het centraal uitreiklokaal Vleeschhal zal
geopend zijn voor hen, wier familienaam
aanvangt met één der letters:
Woensdag 19 September A tot en met Am
van 89.45 uur; restant A van 10—12 uur;
Ba tot en met Bli van 1314 uur; Blo tot en
met Brak van 1516.30 uur.
Donderdag 20 September: Restant B en Ca
tot en met Co van 89.45 uur; restant C en
D van 1012 uur; E en F van 1314.45 uur;
G cn H tot en met Hars van 1516.30 uur.
Vrydag 21 September: Hart tot en met
Hom van 89.45 uur; rest. H, I en J tot en
met Jong van 1012 uur; restant J van
1314.45 uur; K van 1516.30 uur.
Zaterdag 22 September: La tot en met Liet
van 89.45 uur; rest. L en Ma tot en met
Meu van 1012 uur; restant M en N van
1314.45 uur; O en Pa tot en met Pop van
15—16.30 uur.
Maandag 24 September: Restant P. Q en
Ra t.m. Rus van 89.45 uur; rest. R en Sa
tot en met Schik van 1012 uur; Schil tot en
met Spro van 1314.45 uur; rest. S en Ta
tot en met Truf van 1516.30 uur.
Dinsdag 25 September: Restant T, U en
Va tot en met Vis van 89.45 uur; rest. V
en Wa t.m. Wen van 19—12 uur; restant W,
X Y en Z van 1314.45 uur; Na-omwisseling
van 15—16.30 uur.
Van Maandag 17 September af zult U hier
over nadere inlichtingen kunnen verkrijgen
aan loket 6 B van het kringbureau, Zijl
straat 70.
Twee Nederlandsche kinderen
gaan naar school
Het prinselijk paar heeft besloten, dat
hun twee oudste kinderen binnenkort de
eerste stappen op den weg naar geleerdheid
zullen doen. Als school is uitgekozen de
inrichting, die Ir. C. Boeke met zooveel
succes te Bllthoven leidt. De naam „De
Werkplaats" typeert al eenigszins het ka
rakter van Boeke's school. Hier wordt den
kinderen gemeenschapszin bijgebracht, de
school vormt als het ware een bedrijr. waar
de kinderen alles zelf moeten doen. De
vrjje ontwikkeling naar den aard en aanleg
van elk kind staat op den voorgrond, dit
ideaal wordt tot verwezenlijking gebracht
in een omgeving, die daarvoor alle gunsti
ge voorwaarden bevat. Groote aandacht
wordt besteed aan de cultureele opvoeding
van het kind.
