Over plannen
Gratis jam, boter, kaas en eieren
Ol ieovereen komst Rusland-Oostenrijk
Gevangenissen
uitgesteld
Haarlem helpt
Haarlemsche kinderen naar Zweden
Ontwapening van
Japan begonnen
Indische Kinaplantages
niet zwaar beschadigd
Weerbericht
Het woord is aan....
der regeering
5 Daagsche werkweek
en een volksverzekering
en Deensche boter naar Holland
®0e Jaargang No. 18129 m m Maandag 17 Sei»t«m1>er 1945
Bureaux: Groote Houtstr. 93 |»mJ V I I f**" I Uitgave van de Stichting
en Soendaplein 37, Haarlem jJ C J J J J J I C. J C J Voorlichting te Haarlem.
IJmuiden: Kennemerlaan 154. wFKg^y Abonnementen: p.week 31 ct.
Telef. 5437. per kwartaal 4.
Tel.: Dir.-Hoofdred. 15054. Adm. 10724 Dirocteur-Hoofdredncteur: Robert Peereboom Tel: Redactie 10600. Expeditie 14825.
Buitenlandsch Nieuws
MET algemeene stemmen heeft de afdee-
ling Haarlem van de vereeniging van
ex-politieke gevangenen een motie aan
genomen van dezen inhoud: De vereeniging
besluit, een krachtige en voortgezette actie
te gaan voeren voor reorganisatie van het
gevangeniswezen in Nederland. Zij besluit
uit haar midden een commissie te benoe
men om een rapport uit te brengen be
treffende den bestaanden toestand en een
reorganisatie-plan te ontwerpen.
De bedoeling is dat de landelijke ver
eeniging deze actie voeren zal, zoodat de
Haarlemsche afdeeling haar voorstel daar
bij zal indienen. Maar er lijkt mij geen
reden tot twijfel, dat die het zal over
nemen. Ik heb in de oorlogsjaren en na de
bevrijding zooveel uitingen van dit streven
gehoord, dat het Haarlemsche initiatief
wel aanvaard moet worden in den groo-
ten kring van slachtoffers der Duitsche
macht, die de gevangenis aan den lijve
(en vooral aan den geest) ondervonden
hebben. Oorlogen hebben ook heilzame ge
volgen, al blijven zij in de minderheid
tegenover de rampzalige en al kost het
meestal jaren tijd eer zij zich doen gelden.
In dit geval komt er een spoedig na den
strijd tot uiting. Dit is een begin. Het zal
met voldoening begroet worden ook door
diegenen, die vóór 1940 gepoogd hebben
belangstelling voor deze zaak te wekken,
maar geen weerklank vonden. In Je Main-
tiendrai las ik onlangs nog een beschou
wing, waarin dit merkwaardige feit in her
innering werd geroepen. Het publiek had
veel belangstelling voor strafprocessen,
maar interesseerde er zich volstrekt niet
voor, wat met den veroordeelde ge
beurde: op welke wijze hij nu eigenlijk
zijn straf onderging en in hoeverre die
beantwoordde aan het gepleegde misdrijf.
Alleen bestond in beperkten kring belang
stelling voor het moeilijke werk van de
Vereeniging tot Reclasseering van Gevan
genen. Nu zoovelen de werkelijkheid
van de gevangenis ondervonden hebben, is
dat veranderd. Doordat zij elk in eigen
kring hun ervaringen verteld hebben is
het besef van die werkelijkheid ruim ver
breid En als de boekenmarkt, die nog nau
welijks teekenen van leven geeft, zich
eindelijk eens gaat herstellen, zal het aan
litteratuur over het onderwerp niet ont
breken.
In de toelichting op de motie van de ex-
politieke gevangenen wordt verklaard dat
het Nederlandsche gevangeniswezen ver
ouderd, inhumaan en ondoelmatig is. Dit
geldt vooral de cellulaire opsluiting, die
wellicht in bepaalde gevallen voor korten
tijd onmisbaar is, maar als regel verwer
pelijk moet worden geacht. De gevatigene.
zich voelend als een uitgeworpene uit de
maatschappij, zit dagen en nachten met
zijn eigen gedachten en gevoelens alleen.
De bewaarder mag alleen de meest nood
zakelijke woorden tot hem spreken. Eten
wordt hem toegediend door een luikje in
de celdeur. Als hij gelucht wordt loopt hij
als een opgesloten dier rond in een getra
lied luchthok. Met andere gevangenen mag
hij ook onder het werk niet spreken. Witte
maskers bedekken de gezichten om onder
linge herkenning te beletten, 's Zondags
in de kerk wordt de gevangene als een ko
nijn in een hokje opgesloten en kijkt door
kippegaas naar den predikant. Zijn mede
gevangenen kan hij niet zien. Die toestand
van duurt maanden
lang.
Beseffen de rechters en het O.M. wel
voldoende, vraagt de toelichting, welk een
psychisch lijden wordt toegebracht aan de
overtreders van de maatschappelijke orde?
De maatschappij slaat veelal harder terug
dan het vergrijp verdient. Dit wat de ver
gelding, voorzoover die beoogd wordt, be
treft. Als afschrikking schijnt de methode
vaak niet doelmatig te werken. Er komen
.immers zooveel recidivisten voor. En als
middel tot verbetering is zij ondoelmatig,
want die kan men alleen verwachten van
een strafmethode. die het gemeenschaos-
gevoel van de gevangenen verhoogt. Hier
wordt het tegendeel bereikt. Hier worden
minderwaardigheidsgevoelens, anti-socia
le gevoelens en geestelijke afstomping be
vorderd inplaats van geestelijken groei. De
Zondaaspreek en de korte bezoeken van
geesteliiken en reclasseerders leveren on
voldoende tegenwicht.
Aan het slot van de toelichting wordt er
kend dat het lot der ex-politieke gevange
nen verergerd werd door Duitsche metho
den. dat zij meestal niet alleen opgeslo
ten waren en dat zij als gevangenen van
de Duitschers zaten en daarom geen ge
voelens tegen de Nederlandsche samen
leving koesterden. Zij waren geen mis
dadigers en werden niet gekweld door
schuldbesef: zij zaten gevangen voor een
goede zaak. Maar door innerlijke en uiter
lijke ervaringen kwamen zij ertoe, het cel
lulaire svsteem te verfoeien. Zij wenschen
dat uit hun eigen lijden iets goeds voor
de gemeenschap zal voortkomen.
Als iemand die van harte instemt met
hun streven zie ik het vervolg met groote
belangstelling tegemoet. In een volgend
artikel zal ik het een en ander meedeelen
over de geschiedenis van het gevangenis
wezen. dat zich eigenlijk pas in de acht
tiende eeuw als stelsel is gaan ontwikke
len en dus nog niet oud is. Tot in de
zeventiende eeuw paste Europa alleen
doodstraffen en lijfstraffen toe: dus te
rechtstelling. verminkingen, brandmerken,
geeseling. In de negentiende eeuw zijn
velerlei methoden tot verbetering van het
gevangeniswezen beproefd. In Nederland
zijn wij lang niet „bij" in de moderne ont
wikkeling en een studiecommissie zou
De voorloopige Oostenrgksche regeering
heeft de Russische regecring verzocht, de
onderhandelingen over de olievelden bg
Zistersdorf in Oostelijk Oostenrijk voor
onbepaalden tijd uit te stellen. Tot dusver
is hierop van Russische zijde geen ant
woord ontvangen. De Weensche correspon
dent van de Sunday Times heeft nog ver
nomen, dat de onderhandelingen liepen
over het verleenen van een exclusieve
concessie aan Rusland voor 50 jaar.
„Westersche familie".
De Fransche socialistenleider Léon Blum
heeft zijn meening over een Westelijk blok
weergegeven. Hij ziet dit niet als een or
ganische groepeering van staten, doch
veeleer als een „Westersche familie",
welke nimmer anti-Sovjetgevoelens zou
mogen hebben. Tusschen Engeland en
Rusland moet een oprechte verstandhou
ding zijn. Economisch beschouwd mag
zulk een samenwerking geen gesloten
economische eenheid tegen de Ver. Staten
vormen. En dit „familie-pact" mag in geen
De Leidsche Universiteit
Duizenden studenten uit het geheele
land hebben Zaterdag gehoor geschonken
aan de roepstem van de Leidsche Alma
Mater, om' de 5-jaarlijksche reünie bij te
wonen, ter herdenking van het feit dat op
8 Februari 1575 Willem de Zwijger Neder
land zijn eerste universiteit schonk. Luis
ter werd aan dit feest bijgezet omdat het
de eerste reünie na de bevrijding was.
Onder de reünisten was ook Prinses
Juliana.
De rector-magnificus prof. ir. W. van
der Woude, zei in een zijner toespraken
dat de afgeloopen oorlogsjaren ons hebben
geleerd, de Leidsche universiteit niet in de
eerste plaats te zien als een kweekplaats
van wetenschap, maar als een symbool van
de hoogste goederen, welke de mensch
kent: vrijheid van onderzoek en vrije ge-
dachtenuiting.
Zondag werden eerst eenige kerkdien
sten gehouden. De middaguren waren aan
sport gewijd. Een Leidsch voetbalelftal
won van H.V.V. uit Den Haag met 31.
Op het Galgenwater werden roeiwedstrij-
den gehouden. De dag werd besloten met
een concert van „Semper Crescendo" in
den Schouwburg.
De Koningin is voornemens heden de
officieele opening van de Leidsche univer
siteit in de Pieterskerk bij te wonen.
ER is een begin gemaakt met de uitvoe
ring van het ontwapeningsprogram der
Geallieerden in Japan. Binnen enkele we
ken werden o.m. 35 kleine Japansche duik-
booten vernietigd. De derde Amerikaan-
sche vloot is „vernietigingsvloot". Aan de
„ontwapening" van de Japansche propa
ganda wordt ook hard gewerkt. Kolonel
Donald Hoover, de leider van de afd. cen
suur van het hoofdkwartier van generaal
MacArthur heeft verklaard, dat Domei
terstond zal worden gesloten als het de
censuurvoorschriften overtreedt. „Japan
heeft nog niet bewezen het recht te heb
ben op een plaats onder de beschaafde vol
ken", zoo zeide hij. „De wijze, waarop gij
uw gekleurde berichten aan het publiek
opdient, wekt den indruk, dat de Geal
lieerde opperbevelhebber met de Japan
sche regeering aan het onderhandelen is.
Deze zal niet onderhandelen, doch zal zijn
orders aan de Japansche r'egeering dictee-
ren. Japan is een verslagen vijand."
Oost-Indië.
Het evacueeren van Geallieerde krijgs
gevangenen van Sumatra is begonnen. De
Nederlandsche geïnterneerden ten getale
van ruim 10.000 zullen op Sumatra worden
verzorgd, tot zij naar hun woningen in O.-
Indië kunnen terugkeeren.
Aan de kinaplantages in de Oost is vol
gens tot nu ontvangen' berichten niet veel
schade toegebracht.
Een protest.
MacArthur heeft een krachtig protest
ingediend bij de Russen wegens het neer
schieten van een Amerikaansche reuzen-
vesting op 29 Augustus. De Russen hebben
verontschuldigingen aangeboden. De Rus
sische piloten vreesden, dat het een door
de Japanners gerepareerd toestel was en
hadden geen risico willen nemen.
zeker verschillende landen moeten bezoe
ken om daarover voorlichting te vergaren.
Het is geen eenvoudige zaak. Maar zij is
veel moeite en aandacht waard. De groei
van de wetenschap der psychologie kan nu
het gevangeniswezen in een nieuwe en
betere phase voeren. R. P.
geval de internationale organisatie ver
vangen.
De „Pravda" acht vorming van een blok
in W. Europa tegen de Sovjet-Unie èn de
Ver. Staten gericht en strijdig met de in
ternationale samenwerking in het kader
der Ver. Volken.
TECHNISCHE HOOGESCHOOL TE DELFT.
Volgens het A. N, P. heeft het Militair
Gezag ten aanzien van de Technische Hooge-
school te Delft de volgende zuiveringsmaat
regelen getroffen: Geschorst werden de
hoogleeraren Ir. Chr. K. Visser, Ir. E. A. van
Genderen Stort, Dr. Ir. D. F. Slothouwer,
Dr. Ir. H. S. Halle, Dr. Ir. H. G. Nolen. en
Dr. Ir. N. Koomans. Gestaakt werden de
hoogleeraren Dr. H. B. Dorgelo, N. Lans
dorp, Ir. P. Landberg, Dr. Ir. W. Th. Baeh-
ler, en Dr. A. A. N. A. Steger.
Geldig tot Dinsdagavond. Plaatselijke
ochtendmist, overdag warm, vrij zonnig
doCh kans op onweer in den namiddag
zwakke wind uit zuidelijke richtingen.
Haarlem-Noord beleefde Zaterdag een
drukte van belang door het Deensche con-
vooi, dat ditmaal Haarlem tot doel geko-
ten had. 38 Groote koelwagens met 2
ambulance-auto's en een paar personen
auto's brachten ons 160 ton zuivelproduc
ten en jam en namen als ..retourvracht"
550 kinderen uit het Westen des lands mee
naar Zweden. Het transport werd geleid
door de CBU, een op militaire leest ge
schoeide organisatie, die uit brandweer-,
ambulance- en noodvoorzieningscolonnes
samengesteld is. De commandant, le luit.
Jensen, vertelde dat hij reeds 6 tochten
naar Nederland gemaakt heeft en tijdens
den oorlog eenige tientallen naar concen
tratiekampen in Duitschland, waar de De
nen vooral voor November 1944 veel Roode-
Kruiswerk verricht hebben. Ook zij waren
op den duur echter niet veilig voor de
Gestapo en na dien datum moesten zij door
de vele arrestaties in hun gelederen een
groot deel van hun nuttige werk staken.
Het echtpaar Fog.
De directe leiding over de kinderen, de
Venray en Nijmegen
Keil actie van levensmiddelen zaken
De eigenaars- van levensmiddelenzaken
in Haarlem en omstreken hebben, evenals
vele andere branches, het plan opgevat hun
getroffen collega's in Nijmegen en Venray
zoo goed mogelijk te gaan helpen.
Op een, dezer dagen gehouden, vergade
ring waren 89 personen aanwezig en deze
zegden gaarne hun medewerking toe. Maar
niet alle eigenaars en bestuurders van
levensmiddelenzaken, waren daar versche
nen. Er wordt evenwel verwacht dat ook zij
hun medewerking zullen verleenen als die
gevraagd wordt. De nood is in de geteisterde
gebieden zoo ontzettend groot.
Eventueele nadere gegevens worden gaarne
verstrekt door de H.H. Jules Hosman, Wa
genweg 76 en H. van Beek, Kleverparkweg 11.
Met Deensche vrachtwagens is Zaterdag
j.l. e^p groote hoeveelheid levensmidelen
voor de distributiekringen Haarlem,
Heemstede-Bennebroek en Bloemendaal-
Zandvoort aangekomen. Daar deze goede
ren sterk aan bederf onderhevig zijn, moet
de uitreiking zoo spoedig mogelijk plaats
hebben. Per persoon zal gratis worden
verstrekt: 200 gram jam, 100 gram kaas en
100 gram boter.
Bovendien zullen kinderen van 413
jaar 1 ei en kinderen van 1317 jaar 2
eieren krijgen. Houders van inlegvellen
A, D en E ontvangen dus: 200 gram jam,
100 gram kaas en 100 gram boter. Houders
van inlegvellen B: 200 gram jam, 100 gram
kaas, 100 gram boter en 2 eieren. Houders
van inlegvellen C: 200 gram jam. 100 gram
kaas, 100 gram boter en 1 ei.
Hiervoor moeten volgens de Distributie-
dienst op Dinsdagmiddag 18 en Woensdag
19 September, uitsluitend bij de bekende
Roode Kruiswinkels bonnen worden in
geleverd. Heden kon de Distributiedienst
de nummers dezer bonnen nog niet mede-
deelen.
Kringnummers 187, 179 en 190.
De distributiekringen Haarlem, Heem
stede en Bloemendaal komen voor ver
strekking in aanmerking. De winkelier
geeft een ontvangstbewijs af. Donderdag
en Vrijdagmiddag worden de Roode Kruis
winkels bevoorraad, direct hierna mag
met de uitreiking begonnen worden. Het
publiek moet jampotjes meenemen, daar
de jam uitgewogen moet worden. Uit
drukkelijk wordt er van de zijde van de
Herodotus:
In vredestijd begraven de
zonen hun vaders, in oor
logstijd de vaders hun
zonen.
Uitspraken Eereraad voor de
Muziek.
De eerera'ad voor de muziek heeft Jan
Koetsier uitgesloten van openbaar optre
den tot 5 Mei 1955, J. den Hertog tot 5
Mei 1950 en W. van Otterloo tot 5 Mei
1946; A. Voormolen uitgesloten van
het openbaar muziekleven tot 5 Mei 1948;
P. vanEgmont uitgesloten van het di-
rigeeren tot 5 Mei '48; H. Schouwman
uitgesloten van het optreden in het open
baar tot 1 Jan. 1946.
Door gasverstikking
om het leven gekomen
J.l. Zaterdag is in de Pieter Kiesstraat
te Haarlem een ongeveer 65-jarige alleen
wonende dame, mej. M. C. T. door gas
verstikking om het leven gekomen. Men
vermoedt, dat het slachtoffer plotseling
onwel is geworden en in haar val een gas-
toestelletje, waarvan het kraantje open
was, heeft meegesleurd. Men heeft nog
getracht, de levensgeesten op te wekken,
doch zonder succes.
helpsters en de Roode-Kruis verpleegsters
berust bij de le luitenante van 't Deensche
Vrouwenkorps, dr. Elin Fog. Deze knappe
jonge vrouw in haar onberispelijke uniform
heeft een bewogen tijd achter den rug. ..Ik
moest me wel aan zooiets als kindertrans
porten wijden, anders lijkt het na-oorlog-
sche leven zoo doelloos. De gezondheidstoe
stand in ons land is goed, dus als gewoon
arts in Denemarken voel ik me haast nut
teloos." Dr. Fog is getrouwd met Mogens
Fog, een van de meest vooraanstaande orga
nisatoren van de Deensche verzetsbeweging.
Beiden hebben zich met hart en ziel aan
het algemeen welzijn gewijd. Mevr. Fog
practiseerde aanvankelijk in de buurt van
Kopenhagen, maar ging toen met CBU-co-
lonnes mee om het contact te onderhouden
met naar de concentratiekampen gebrachte
Deensche patriotten. De Gestapo zat intus-
schen vlijtig haar man achterna, het lukte
dezen echter ondanks zijn drukke onder-
grondsche bezigheden 2 1/2 jaar lang uit
de vingers van deze heeren te blijven. Toen
richtte de Gestapo-aandacht zich op mevr.
Fog. Zij was reeds meermalen verhoord,
maar op den 5en Juni 1944 zou zij defini
tief gearresteerd worden. Het is slechts bij
een voornemen gebleven: de Deensche pa
triotten hadden er lucht van gekregen en
mevr. Fog was juist op tijd uit de voeten
en op den dag dat de Geallieerden Norman-
dië binnenvielen, viel zij Zweden binnen,
waar ze lid werd van het daar opgerichte
Deensche Vrouwenkorps. Mogens Fog werd
inmiddels door den SD opgepakt en voort
durend in het hoofdkwartier te Kopenhagen
verhoord, zoo ook op den dag dat de RAF
dit gebouw kwam bombardeeren. Het ver
hoor geschiedde op de 5e verdieping. Het
gebouw werd volkomen weggevaagd en bijna
iedereen die zich erin bevond kwam om het
leven. Fog ontkwam echter als door een
wonder en kon zijn activiteit hervatten,
daar de Duitschers hem blijkbaar als omge
komen beschouwden. Met de bevrijding
werd hij als vertegenwoordiger van een
groote nationalistische bevolkingsgroep in
het k&binet opgenomen en hij heeft thans
zitting als minister voor speciale aangele
genheden; onder hem ressorteeren o.m. de
CBU, het Roode Kruis en allerlei soorten
maatschappelijk werk.
distributiediensten op gewezen, dat er
geen rekening gehouden kan worden met
zoekgeraakte bonnen of ontvangstbewij
zen. Met klem wordt er op de grootst mo
gelijke medewerking van Roode Kruis-
winkelier en publiek aangedrongen, om de
uitreiking vlot te doen geschieden.
In een Zaterdagavond te Hilversum door
de S.D.A.P. belegde openbare bijeenkomst
heeft de minister van economische zaken,
W. Drees, een rede gehouden, waarin hij
o.a. zei: Zoodra de werkzaamheden aan
den wederopbouw van ons vaderland dit
toelaten, moet de invoering van een 5-
daagsche werkweek wenschelijk en uit
voerbaar worden geacht. Allereerst echter
moet er met wederzijdsch vertrouwen zeer
hard worden gewerkt, waarbij door over
leg en arbitrage in plaats van staking con
flicten moeten worden opgelost. Minister
Drees zeide voorts, o.a. dat er naar zal
worden gestreefd, dat het nieuw te kiezen
parlement zijn oordeel over de invoering
van een alomvattende volksverzekering
zoo spoedig mogelijk kan uitspreken.