Haarlems Dagblad
Misstanden in
de Kampen
De Geldzuivering
Het zink
Belangrijke kwesties in Londen afgehandeld
Hulp voor krijgsgevangenen op Java
aangekomen
Oorlogsmisdadigers voor hun rechters
60c Jnnrean» No. 18132 x x
Bureaux: Groote Houtstr. 93
en Soendaplein 37, Haarlem
IJmuiden: Kennemerlaan 154.
Telef. 5437.
Tel.: Dir.-Hoofdred. 15054. Adm. 10724
Donderdag: 20 Sept. IMS
Uitgave van de Stichting
Voorlichting te Haarlem.
Abonnementen: p.week 31 ct.
per kwartaal 4.
Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom
Tel: Redactie 1
Expeditie 14825.
KORTEN tijd geleden heb ik geschre
ven over misstanden in het kamp te
Vught, waar gevangenen mishandeld wa
ren. Et is ook melding van gemaakt, dat
anderzijds aan gevangenen teveel vrij
heden werden toegestaan, hetgeen even
eens een misstand is. Een kras voorbeeld
van dien aard is nu onthuld door
„Trouw", dat de beschrijving heeft ge
geven van een soort feest in het Cen
traal Internreeringskamp te Harderwijk.
Daar werd voor een duizendtal menschen
in een zaal een revue opgevoerd,
kampcommandant G. van Dijk werd op
het podium „ontboden" onder het gebrul
der aanwezigen en beloofde sigaretten en
chocolade. Er werd een schunnig stukje
„de geboorte van de Canadeesche vijf-
ling" opgevoerd. Dubieuze liedjes wer
den gezongen, de Duitsche taal werd weer
gehoord en bij een occulte séance ant
woordde het orakel op de vraag „of Indië
weer aan Nederland zou komen", ont
kennend. En zoo meer.
Deze mededeelingen van Trouw hebben
geleid tot het aftreden van den kamp
commandant, hetgeen zich op een onge
wone wijze heeft voltrokken Toen bekend
werd, dat hij Maandagavond van een reis
naar Arnhem zou terugkeeren, liep de
bevolking van Harderwijk te hoop voor
den ingang der kazerne. Er waren ook
K.P.'ers en gewapende militairen. Toen
de commandant verscheen, werd hij uit
zijn auto gesleurd. Harderwijker B.S.'ers
ontzetten hem om erger te voorkomen en
brachten hem eerst naar zijn huis. maar
later naar de kazerne, waar hij een stuk
teekende, waarin hij ontslag vroeg als
kampcommandant. Hij is nu opgevolgd
door zijn plaatsvervanger, die hem ge
waarschuwd had tegen het laten door
gaan van dat feest en die nu de kamp
leiding op zich heeft genomen onder de
voorwaarde, dat een accountants-onder
zoek naar het beheer zal worden ingesteld.
Ik heb ertegen geprotesteerd dat de
gevangenen in de kampen mishandeld
worden. Ik protesteer er niet minder
krachtig tegen dat op een andere plaats
deze lieden feestjes vieren. Zoowel het
een als het ander kenmerkt een janboel.
De manier waarop zoo'n commandant, die
blijkbaar volkomen ongeschikt voor zijn
taak was, tot aftreden wordt gebracht,
lijkt ook naar niets. Natuurlijk moest die
man eruit, maar dan behoorde dat op een
regelmatige wijze te gebeuren, door een
klacht bij zijn chef en niet door een volks
verzameling. Wat wij noodig hebben in
Nederland zijn Orde. Recht en Wet. Onze
politieke gevangenen dienen volgens strik
te rechtsbeginselen èn met strengheid be
handeld te worden. Zoowel het een als het
ander behoorde gewaarborgd te zijn. Er
hapert veel aan.
Welke controle is er op de toestanden
in de kampe.n? Het baat niet veel of on
derzoeken worden ingesteld naar aanlei
ding van bepaalde gebeurtenissen, als
men daarna toch weer blootstaat aan her
halingen in dezelfde of andere gevangen
kampen. Inspecties helpen natuurlijk niet
genoeg: daarbij lijkt alles beter dan het
is. Maar er zijn andere middelen om op
de hoogte van den toestand in de kampen
te blijven. Worden die toegepast?
Twee dagen geleden schreef ik naar
aanleiding van de aangekondigde benoe
ming van een directeur-generaal voor de
bijzondere rechtspleging: Laat men er in
Godsnaam de deskundigen bij betrekken.
Dit zij herhaald, met nadruk. Wil men
deze'dingen ooit tot goede oplossing bren
gen, dan moeten de vakmenschen de lei
ding hebben. Dat is overal en op ieder
gebied noodzakelijke voorwaarde. Niet
alleen om hun theoretische vakkennis,
maar ook en voornamelijk omdat zij het
optreden, de ervaring en het begrip heb
ben, die onmisbaar zijn. Als men niet ge
noeg geschikte kampcommandanten kan
vinden moet tenminste het toezicht in
handen zijn van menschen, die leiding
kunnen geven, die het persoonlijk gezag
bezitten waardoor wetten en voorschrif
ten worden nagekomen en die natuurlijk
deze wetten en voorschriften nauwkeurig
kennen. Hetgeen wil zeggen dat zij er niet
alleen de letter maar ook den geest van
begrijpen.
Het ontbreekt in Nederland niet alleen
bij de kampen aan vakkundige leiding
en de gevolgen zijn dan ook op allerlei
gebieden waarneembaar. Het is in wer
kelijkheid dit tekort, dat zooveel verwar
ring veroorzaakt. Zoolang er niet in voor
zien wordt zal het misère blijven. Voor
een land als het onze is tekort aan vak
kundige leiding wel een heel vreemde
vertooning. Dat politieke gevangenen
daarvan kunnen profiteeren op een wijze,
zooals te Harderwijk is voorgekomen,
moge een waarschuwing zijn die haar
uitwerking niet mist. Het zou waarachtig
wel het toppunt zijn als N.S.B.'ers en der-
gelijken er een soort van pretje van kon
den gaan maken. Het toppunt van wan
orde. R. P.
DE SCHEEPVAART OP DE RIJN;
De scheepvaart van Duisburg naar de
Noordzee is momenteel weer mogelijk. De
capaciteit is thans 14.000 ton steenkool per
dag voor Frankrijk, België. Nederland en
Noorwegen, waarvoor dagelijks 3.000 ton
graan aan Duitschland wordt geleverd. Van
begin October af zal de Rijn van Mannheim
af bevaarbaar zijn en volgend voorjaar
hoopt men met de opruimingswerken zoo
ver te zijn, dat er 100.000 ton per dag door
schepen vervoerd zal kunnen worden.
Uitbetaling van loonen en salarissen
Het ministerie van Financiën maakt
het volgende gekend:
Werkgevers zijn bevoegd, uiterlijk
22 September aan hun bankrelatie
mededeeling te doen van het totale
bedrag aan loonen. dat zij zoo spoedig
mogelijk na 2 October a.s. aan hun
employé's moeten uitbetalen.
Dit bedrag omvat voor iederen persoon
met weekloon het loon over 2 weken en
voor iederen persoon met maandsalaris
het salaris over de maand September. De
aanvraag moet vermelden welk bedrag in
totaal bestemd is voor weekloonen en
welk bedrag in totaal voor maandsalaris
sen.
Het aldus aan te vragen bedrag moet
door den werkgever aan de hand van zijn
loonlijsten kunnen worden gestaafd. De
aanvrager moet aan zijn aanvrage de uit
drukkelijke door hem onderteekende
mededeeling toevoegen dat hij niet uit
anderen hoofde over contante geldmidde
len beschikt.
Overheidslichamen handelen geheel op
dezelfde wijze als werkgevers, met dien
verstande dat voor alle rijksdiensten een
afzonderlijke regeling nader zal worden
bekend gemaakt. Instanties behoorende
tot het militair gezag handelen overeen
komstig de voor werkgevers voorgeschre
ven gedragslijn.
De betrokken bank doet van alle bij
haar binnengekomen vragen uiterlijk 26
September mededeeling aan de Neder-
landsche Bank.
Omtrent de debiteering van het aange
vraagde bedrag op de geblokkeerde reke
ning van den aanvrager volgen nadere
voorschriften.
De Nederlandsché Bank zal er voor zor
gen dat het aanvraagde bedrag zoo spoe
dig mogelijk na 2 October ter beschikking
komt bij de bank van den belanghebben
de. Eenzelfde aanvrage kan worden inge
diend ter zake van de uitbetaling van pen
sioenen, wachtgelden, lijfrenten, alsmede
uitkeeringen op grond van de sociale ver
zekeringswetten, steeds onder het voor
behoud dat het aangevraagde bedrag door
den aanvrager kan worden gestaafd, en
dat hij verklaart, niet uit anderen hoofde
over contante geldmiddelen te beschikken.
Een onjuiste verklaring wordt beschouwd
als misdrijf in den zin van het machti
gingsbesluit geldzuivering.
Tenslotte kunnen beoefenaars van zelf
standige beroepen bij hun bank voor hun
persoonlijke contante uitgaven een bedrag
aanvragen van ten hoogste 100.—. Als
beoefenaars van zelfstandige beroepen
worden beschouwd notarissen, deurwaar
ders, accountants, geneesheeren, tandart
sen, dierenartsen, advocaten, architecten,
alsmede deelgenoten in een functie zonder
salarissenbeding.
Het ministerie van financiën deelt nog
maals mede, dat het de bedoeling is, dat
de eerste inkomenstermijn van alle boven
genoemde inkomentrekkers die na 2 Octo
ber wordt voldaan, in contant geld wordt
betaald en niet per bank- of giro-over
schrijving.
Er bestaat geen bezwaar tegen
het loon en dergelijke na 2 October per
postwissel aan de belanghebbenden over
te maken.
Weigeren van loonen door werk
nemers.
Het ministerie van financiën maakt be
kend: Nu de geldzuivering nadert, blijkt
dat in vele gevallen werknemers weige
ren hun loon in ontvangst te nemen, blijk
baar in de hoop dat zij na 2 October hun
oude loon in nieuw geld zullen ontvangen.
Het is werkgevers uitdrukkelijk verboden
weekloonen die vóór of 'op 22 September
en maandsalarissen die vóór of op 31
Augustus 1945 betaalbaar waren, na 2 Oc
tober in nieuw geld uit te keeren. Werk
gevers zijn gehouden de bedoelde loonen
en salarissen voor belanghebbenden ge
reed te leggen en hen hiervan in kennis
te stellen.
De werknemer die deze gelden niet
vóór 26 September afhaalt, weet dat hij
daarna slechts waardelooze biljetten ont
vangt.
Engelsche sigaretten
Naar wij vernemen zal nog deze week
een bon worden bekend gemaakt, waarop
men 40 Engelsche sigaretten a f 1.20 per
20 stuks zal kunnen koopen.
Hel woord is aan....
InayatKhan:
Er is pee» moed noodig om
bruut, scherp en ruw te
zijn; daarvoor behoeft men
alleen maar onbeschaamd te
wezen.
Minder moeilijkheden
bij de tram
De moeilijkheden bij de tram zijn veel ver
minderd doordat er nu S-rittenkaarten voor
J 0.50 verkrijgbaar gesteld zijn. Voor een
gulden krijgt men dus twee kaarsen, die gel
dig zijn toi 31 December a s. Wie een rijks
daalder geeft, krijgt met een kaar: twee gul.
dens terug. Er zijn conducteurs geweest (ge
lukkig waren er die er anders over dachten)
die zich op het standpunt stelden: ..ik mag
me? wisselen en dus geen geld teruggeven",
maai de directie heeft daaraan een einde
gemaakt. Wie 0.15 moet betalen voor een
overstapje, kan een kwartje geven en moet
dan een dubbeltje terughebben, want dit
wisselen vermindert den zinkvoorraad van
den conducteur niet. Ook papiergeld kan in
betaling genomen worden, mits maar geen
zink teruggegeven moet worden. Veel pas
sagiers reizen thans op weekkaarten.
In de kerken.
Het tijdelijke tekort aan pasmunt levert
ook moeilijkheden op voor kerkbesturen in
verband met collectes. Er zijn kerkbesturen
die in de week de gelegenheid open stellen
zilverbons te wisselen, waarvoor het zink
gebruikt wordt dat op den vorigen Zondag
gecollecteerd is.
Buitenlandsch Nieuws
De diplomatieke correspondent van de
„Times" heeft te kennen gegeven, dat de
verklaring van Molotof aangaande het be
heer der voormalige Italiaansche koloniën
algemeen is misverstaan. Molotof heeft
enkel gewezen op het feit, dat de Sovjet-
Unie bij deze zaak belang heeft en dat hij
in dit geval voorstander is van een indi
vidueel en niet van een collectief beheer
(trustèeship). Dat juist Rusland dit beheer
zou moeten hebben, met name over Tripo-
litanië, is volgens dezen correspondent
een bewering, die slechts „een korreltje
waarheid" bevat. Intusschen hadden vele
Britten alleen dat „korreltje" gezien, en
niet met vreugde, want zij erkennen wel
niet de eenige belanghebbenden te zijn bij
de Middellandsche- en Roode Zee wegen
van vitale beteekenis voor het Britsche
imperium maar zij zien toch ongaarne
nieuwe interessen in dit gebied opkomen.
Het probleem Triest.
De raad -van ministers te Londen heeft
Woensdag een besluit genomen, dat, hoe
wel liet een gedeeltelijke overwinning is
van het Britsch-Amerikaansclic standpunt
toch een bewijs is van de eenstemmigheid
Honderd Nederlanders van het personeel
van de R.A.P.W.I. (Relief Action Prisoners
Of War in India) zijn in door Nederlanders
bestuurde Mitchells en Dakotas uit Ba-
likpapan te Batavia gearriveerd.
Daar werd brandstof bijgevuld, die per
vliegtuig uit Singapore was aangevoerd.
Onmiddellijk werden groepen naar ver
schillende kampen in Middcn-Java gevlo
gen.
Een speciale geneeskundige missie werd
eveneens per vliegtuig naar Arubawara
gebracht. De overige Ncderlandsche vlieg
tuigen zijn naar Singapore en Balikpapan
teruggekeerd, om meer personeel van de
R.A.P.W.I. te halen. Woensdag hebben
Nederlandsche Mitchells een groote hoe
veelheid voedsel boven het vliegveld van
Batavia uitgeworpen.
Troepen voor Indië vertrokken.
Volgens mededeelingen van den voor
lichtingsofficier der koninklijke landmacht
is Dinsdag het eerste lichte infanterie-
bataljon, dat bestemd is voor Oost-Indië.
scheep gegaan in Ostende. Het is het 2de
bat. - 13e reg. infanterie. Op 21 Septem
ber zullen het 2de bat. - 14e reg. infante
rie en het 3de bat. stoottroepen volgen. De
troepen zullen ongeveer 14 dagen in En
geland blijven voor het ontvangen van
troepenuitrusting e.d. Daarna wordt de
reis naar Indië aanvaard. De stemming
onder de manschappen is uitstekend.
Indonesiërs keeren terug.
Vierhonderdachtenvijftig Indonesiërs
zijn als eerste groep van Rabaul naar O.-
Indië vertrokken. Zij hadden hun varkens
en kippen meegenomen naar de ligplaats
van het Australische repatrieeringsschip
„Manoora", doch aangezien hun niet werd
toegestaan ze aan boord te brengen, over
handigden zij de dieren aan Australische
gevangenen die achterbleven.
Honderdachtenzestig andere Indonesiërs,
die de „Manoora" misten, zullen later te
rugkeeren. Alle Indonesiërs die Woensdag
hun terugreis aanvingen, droegen de uni
form van het Ned. Indische leger en elke
sectie had een vlag bij zich, die de Indo
nesiërs zelf vervaardigd hadden.
Een vliegtuig met een Nederlandsche
bemanning, afkomstig van de Cocoseilan-
den, heeft Roode Kruis-pakketten en me
dicamenten uitgeworpen boven het krijgs
gevangenkamp te Batavia, Toen het
vliegtuig laag over de stad vloog, moet
ieder de Nederlandsche teekens gezien
hebben, want er stond een groote enthou
siaste menigte in de straten, die wuifde
met alles en nog wat.
der groote vjjf by het regelen der inter-»
nationale problemen. De raad is overeen
gekomen, dat de afgevaardigden de vol
gende voorwaarden voor de grenzen van
Joego-Slavië en Triest zullen overwegen
en bespreken: de grenslijn zal bepaald
worden door de ethnografische omstandig
heden ter plaatse, met dien verstande, dat
een zoo gering mogelijk aantal ingezetenen
onder vreemde overhcersching mag komen
en dat een onderzoek ter plaatse zal ge
schieden voor men zal overgaan tot het
definitief vaststellen der grenzen. Voorts
wordt een internationaal regiem voor
Triest voorgesteld, dat zal zorgen voor
haven- en doorvoerfaciliteiten, zooals die
in alle andere vrijhavens der wereld gel
den.
De aanspraken van Oostenrijk op Zuid-
Tirol zouden volgens Un. Press heden door
den raad worden behandeld.
Ook een oplossing voor Griekenland.
Engeland, Frankrijk en de Ver. Staten
hebben een gezamenlijke verklaring afge
legd, waarin zij de Grieksche regeering
aanbevelen spoedig algemeene verkiezin
gen te houden vóór het plebisciet over de
monarchie. Tot nu had men het in Grie
kenland niet eens kunnen worden over de
volgorde van deze beide. De royalisten
wilden eerst het plebisciet, hun tegenstan
ders eerst de verkiezingen. Het is thans
nog niet mogelijk te zeggen, of de verkie
zingen voor den winter kunnen worden
gehouden. Door deze stap wordt de positie
van den regent in Griekenland versterkt
en wordt de meening weggenomen, dat de
Engelsche regeering de royalisten zou
steunen. Ook de reorganisatie van den
Griekschen generalen staf is een stap in
de goede richting. Volgens Un. Press zou
koning George verklaard hebben zich bij
den uitslag van het plebisciet te zullen
neerleggen.
Treedt Hirohito af?
Naar uit betrouwbare bron door Agence
France Presse wordt vernomen, zou de
Japansche keizer spoedig aftreden. Als
regent zou prins Sjisjiboe zijn aangezocht.
Overal in Europa worden thans de oor
logsmisdadigers voor hun rechters ge
daagd. Woensdag werden in Engeland en
België twee verraders ter dood veroor
deeld. In Londen n.l. hoorde William
Joyce, bijgenaamd Lord Haw-Haw, door
een jury van tien mannen en twee vrou
wen het „des doods schuldig" tegen zich
uitspreken, wegens zijn omroep-practijken
in dienst van de Duitsche radio. Hij kan
van dit vonnis in hooger beroep gaan.
Te Antwerpen werd door een bijzonder
tribunaal het doodvonnis geveld over den
verrader Jan Timmermans, die door de
Duitschers tot burgemeester van deze stad
was aangesteld. Timmermans was een der
leiders van de Vlaamsche Nationalistische
Beweging. Voornaamste beschuldiging
tegen hem was de recruteering van Vla
mingen voor den strijd met de Duitschers
tegen de Russen.
Te Parijs is verder aangekondigd, dat
het proces tegen Pierre Laval, eerste mi
nister van de Vichy-regeering, op 4 Octo
ber a.s. zal beginnen en tegen Joseph
Darnand op 3 October.
Uit Oslo is bericht, dat, na Quisling, de
processen tegen de Noorsche oorlogsmis
dadigers spoedig zullen worden gehouden,
te beginnen met Hans Zeidler, comman
dant van het Berchte Grini-concentratie-
kamp bij de hoofdstad.
Dan is de publieke aandacht gevestigd
op het proces tegen de beulen van Bel-
sen, dat thans te Luneburg aan den gang
is, en waarbij zelfs van de zijde van het
Duitsche publiek uiting werd gegeven aan
walging en afkeer van de beestachtige
misdadigers, toen de commandant van dit
kamp, Josef Kramer, met de andere 44
beschuldigden, van de rechtszaal naar de
gevangenis werd teruggebracht. Omtrent
het proces tegen de groote Europeesche
oorlogsmisdadigers. Goring, von Ribben-
trop, e.a,. dat reeds in de eerste helft van
deze maand te Neurenberg zou zijn be
gonnen. wordt echter bericht, dat nog lan
ger uitstel waarschijnlijk is. Dit in ver
band met het Russische aandringen, dat
tenminste het eerste gedeelte van deze
processen te Berlijn zal worden gehouden.
De Russen zullen daartoe echter eerst te
Berlijn een geschikte localiteit beschik
baar moeten stellen.
Tot vertegenwoordiger van Nederland
bij de United Nations Warcrimes Commis
sion is benoemd de kapitein-luitenant ter
zee mr. M. W. Mouton. werkzaam op een
afdeeling van het departement voor de al
gemeene oorlogvoering, welke te Londen
gevestigd is.