Haarlems Dagblad Gemeenteraden Er komt verbetering in de kampen op Java De geldzuivering De nieuwe bonnen «Oe Jaargang No. 18133 x x Bureaux: Groote Houtstr. 93 en Soendaplein 37, Haarlem lJmuiden: Kennemerlaan 154. Telel 5437. Tel.: Dir.-Hoofdred. 15054. Adm. 10724 Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom Vrijdag 21 September 194o Uitgave van de Stichting Voorlichting te Haarlem. Abonnementen: p.week 31 ct. per kwartaal 4. Tel: Redactie 10600. Expeditie 14825. BINNEN een maand zullen de tijdelijke gemeenteraden moeten worden geko zen. Onlangs hebben wij immers gemeld, dat 22 October de „sluitingsdatum" is. Men weet hoe het geschieden zal. Voor iedere gemeente wordt een college van kiesman nen samengesteld, dat uit driemaal het aantal leden bestaat, die de gemeenteraad in 1940 telde. In Haarlem bijvoorbeeld zul len 117 kiesmannen optreden. Dat is al dicht bij het maximum, want de grootste gemeenteraad, dien de Nederlandsche wet geving mogelijk maakt, telt 45 leden. In Amsterdam zullen dus 135 kiesmannen worden aangewezen. In de kleinste ge meenten. waar de gemeenteraden maar zeven leden tellen, zal het kiescollege uit 21 leden bestaan. De 117 Haarlemsche kiesmannen om bij het Haarlemsche voorbeeld te blijven moeten dus een tijdelijken gemeente raad van 39 leden benoemen. En dat col lege zal gedurende zijn maar heel korte be staan dezelfde bevoegdheden hebben als een op normale wijze door het kiezerscorps uitverkoren Raad, zooals wij dien -vroeger kenden en zooals wij er hopelijk spoedig weer een zullen bezitten. Binnen een maand zal hij ook wethouders moeten be noemen. Vermoedelijk zal het wel eerder gebeuren. Evenals het Noodparlemeht zijn de tij delijke gemeenteraden broodnoodig. De levensduur van dergelijke colleges mag maar heel kort zijn, want de methode van hun verkiezing is niet meer dan lapwerk en strijdig met de eischen van de demo cratie Zoo spoedig als dat maar eenigs- zins mogelijk is, behooren zij vervangen te worden door op normale wijze gekozen openbare bestuurslichamen. Niettemin kunnen zij al voor een belangrijk deel in de dringende behoefte aan het optreden van zulke colleges voorzien. Ik krijg den indruk dat sommige men- schen niet begrijpen, waarom dat nu zoo'n dringende behoefte is. Zij herinneren zich de oppervlakkige critiek, die zij voor den oorlog op gemeenteraden en Staten- Generaal plachten te uiten. Zij zijn ook wel eens een beetje besmet door auto cratische gedachten, betreffende „sterke mannen" en zoo, die zij onbewust napra ten. En zij vragen dan maar, zonder er verder bij na te denken: wat doet zoo'n redekavelende groep menschen nu eigen lijk? Het is goed daarover weer eens iets te zeggen, zonder het te bepalen tot de uit spraak van de Gemeentewet, dat aan het hoofd van de gemeente de Raad staat. Het groote nut van deze openbare be stuurscolleges is hun controleerende taak. Dank zij hun optreden wordt over het bestuursbeleid in het openbaar beslist, wordt het besproken en gecritiseerd, wordt er toezicht op uitgeoefend. Als zij er zijn, kunnen er geen besluiten van eenige beteekenis genomen worden, waar van men de wijze van totstandkoming niet kent en de draagwijdte dikwijls niet bevroeden kan. Zelf voelen zij zich ge controleerd door de openbare meening. Intusschen controleeren zij het uitvoerend beleid. Dit zijn geen phrasen of formaliteiten. Dit is zeer reëel. Ieder die zijn werk onder een bestuur, een college van commissarissen of wie dan ook moet ver richten weet bij ervaring, dat hij zich voortdurend bewust is van het feit, dat hij verantwoording aan die instantie moet afleggen en dat zij hem bepaalde op drachten zal geven, die hij moet nakomen. Dit is, In hoofdzaak, vergelijkbaar met de voornaamste controleerende beteekenis van openbare bestuurslichamen. Gij kunt haar ook, als ge in het bestuur van een vereeniging zit, vergelijken met de taak van de algemeene ledenvergadering. Al komt die misschien niet vaak bijeen, zij bestaat en zij heeft de bevoegdheid niet alleen om u herkiezen of te ontslaan, maar ook om u haar besluiten te doen uitvoe ren en om u op de vingers te tikken als gij dat niet goed gedaan hebt. Dit beïnvloedt iv bestuursbeleid. Er is veel meer over de taak en de wer king van openbare bestuurscolleges te ïeggen, maar dit is een hoofdzaak die ieder, die even nadenkt, begrijpt en waar van hij als Nederlander de noodwendig heid erkennen moet. En dit eerste groote voordeel wordt ook door tijdelijke nood- besturen al verwezenlijkt, al zijn zij nog niet wat zij behoorden te zijn: de weer gave van de wenschen en gedachten die n het volk leven, doordat het in zijn breede kiezersmassa hen zelf gekozen heeft. Als ik over een dringende behoefte aan tijdelijke gemeenteraden schrijf, wil ik daarmee niet zeggen, dat de burgemees ters, wethouders en (waar die bestaan) adviescolleges het in dezen tijd zoo bont gemaakt hebben. Neen. Zij zijn zelf goede Nederlanders en democraten. Dat ver klaart dan ook het feit, dat zij zelf ver andering in den huidigen toestand wen schen, hetgeen zij niet onder stoelen of banken plegen te steken. De verantwoor ding valt hun zwaar en vooral stemt de situatie niet met hun inzichten en levens opvattingen overeen. Wij leven nu in Ne derland nog niet onder een democratisch bewind. Wij moeten dat ten spoedigste 'weer bereiken. Daarom is het ook zoo noodig dat de Pers weer onbelemmerd baar taak zal kunnen verrichten. R. P. De Emmabloemcollecte. die Woensdag j.l. n Haarlem en omgeving is gehouden, heeft f 17.300 opgebracht. De berichten, welke over de toestanden in de interneeringskampen op Java bin nenkomen, gewagen van ongekende toe standen en van Japansche bestialiteiten tegen weerlooze wouwen on kinderen in hun poging den blanke te degradeeren. Maar er zyn ook berichten, dat door de reeds verleende hulp van de veldgroepen van de R.A.P.W.I. (de hulpverleening aan krijgsgevangenen in Oost-Indië) de toe stand snel verbetert. Het moreel van krijgsgevangenen en geïnterneerden staat ondanks de doorgestane ellende op een hoog peil. De eerste zichtbare verbetering Is reeds gekomen en elk oogenblik wordt nog meer hulp van bniten verwacht. Te legrammen over de situatie zullen zoo spoedig mogelijk van Java worden ver zonden. De A.N.P.-correspondent Robert Kiek seint uit Batavia: Achter het walgelijke vertoon van beleefdheid der Japanners schuilt een bittere wreedheid. Verreweg het slechtste kamp lijkt het vrouwen- en kinderenkamp te Ambawara (in Kedoe op Java) te zijn. Daar werden vrouwen en meisjes van 16 jaar en ouder gedwongen wegen aan te leggen, boomen te kappen en anderen zwaren arbeid te verrichten op hongerrantsoenen. In zeven andere kam pen in en om Batavia zijn de toestanden uiterst slecht. In Tjideng leefden 10.000 Nederlandsche vrouwen in 300 huizen. Het beste kamp te Batavia is Kramat. waar een aantal families tezamen leeft. Andere kampen zijn het krijgsgevangenkamp op Het Waterlooplein, de Struyswijk-gevan- genis, waar mannen, vrouwen en kinderen zijn ondergebracht, de Adek, een kamp voor Nederlandsche vrouwen en kinderen, iets beter dan Tjideng. Buiten Batavia is een redelijk kamp „Kampong Makassar" en tenslotte „De Goede Herder" op een boerderij. De voedseltoestand is tot voor een paar weken, toen de Japanners beter voedsel beschikbaar stelden, ontstellend geweest. De toestand onder de civiele geïnter neerde mannen lijkt uiterst slecht te zijn. Een groot aantal is in gevaarlijke mate ondervoed. Een aantal vooraanstaande Nederlanders is gestorven door de slechte voeding en den gedwongen arbeid. De vrouwen hebben een grooter physiek weer standsvermogen getoond dan de mannen. De interneering van de vrouwen is boven dien pas begin 1943 begonnen. Over het kamp Tjideng wordt nog ge meld, dat jongens die 11 jaar werden, naar een speciaal jongenskamp buiten Batavia werden gebracht, waar zij ten minste door Nederlafidsche onderwijzers werden opgevoed. In Tjideng was ieder onderwijs verboden. Vrouwen, die het toch probeerden te geven, werden geslagen. Vrouw en kind, hetzij jong of oud, werd geslagen als niet voor een Japanner een buiging werd gemaakt. Wie door de bam boe-omheining naar buiten keek, werd kaalgeschoren. Toen eens tegen de slechte voedselvoorziening werd geprotesteerd, werd in twee dagen geen eten verstrekt. De Jappen lieten toen wagens met brood door het kamp rijden, waarna zij hét voor de oogen der geïnterneerden in den grond begroeven. Hetzelfde deden zij met enorme hoeveelheden rijst, waarover zij nog pe troleum goten voor ze in den grond ge stopt werden. De hygiënische condities waren ver schrikkelijk. Alle toiletgelegenheden had den de Jappen onbruikbaar gemaakt en de waterleiding hadden zij afgesneden. De De bezwaarden ie Heemstede Het conflict in de Gereformeerde kerk Donderdagavond hebben de vrij-gemaakte predikanten uit Amersfoort ds. E. T. v. d. Born en ds. B. Holwerda, op uitnoodiging van eenige bezwaarden te Heemslede, in een bijeenkomst in het gebouw van den Ned. Protestantenbond, een nadere uiteen zetting gegeven van de verdere ontwikke ling van het conflict in de Gereformeerde Kerk. Hoewel de Kerkeraad der Gereformeer de Kerk te Heemstede de gemeenteleden dringend had aangeraden deze bijeenkomst niet te bezoeken, waren toch ruim 200 be langstellenden aanwezig. De beide sprekers behandelden de jong ste Synodale beslissing en spraken uit, dat de 16 punten van Augustus 1945 geen ver heldering gebracht hebben, maar in wezen de tegenstellingen nog verscherpt hebben. Bezwaarden kunnen niet anders meer doen dan de consequentie aanvaarden. Nadat er gelegenheid was geweest vra gen te stellen, werd medegedeeld, dat be zwaarden werden uitgenoodigd te blijven om met elkaar een bezwaarschrift aan den Kerkeraad op te stellen met de bedoeling een beslissing uit te lokken. Ongeveer de helft der aanwezigen ble ven. Er werd een brief aan den kerkeraad opgesteld, waarin de onderteekenaars te kennen geven, dat zij zich niet kunnen conformeeren. Wij vernamen dat deze door ongeveer 60 personen geteekend is. rioleering verstopten ze en dwongen toen de vrouwen tot boven hun middel door het vuil te waden en het met mandjes te leegenVerscheidene straten moesten het met één waterput stellen, waar alleen des nachts water te verkrijgen was. De kinderen blijken over het algemeen niet ernstig geleden te hebben, hoewel zelfs kinderen van vier en vijf jaar moesten werken Het is een wonder zooals de vrou wen erin geslaagd zijn voor hen te zorgen Hoewel de ernstigste gevallen reeds naar de beter uitgeruste hospitalen zijn over gebracht. wordt een aantal sterfgevallen van 5 tot 7 per dag „redelijk" beschouwd Het onversaagd werken van geoefende en ongeoefende vrouwen en meisjes als ver pleegster gedurende meer dan twee jaren, verdient de hoogste lof. Dreigt guerilla op Java De correspondent van de ..Times'' te Mel bourne meldt, dat de stad Batavia, hoewel zij door de Japanners zeer verwaarloosd is. minder schade heeft opgeloopen dar. eenige andere hoofdstad in het Verre Oosten. Eenige groepen van Indonesiërs lijken plannen te maken voor een guerilla zoowel tegen de Japanners als tegen de Geallieer den. Gedurende den nacht werden Japansche legerofficieren uit hun auto's getrokken en vermoord. Guerilla-groepen hebben Euro peanen aangevallen en vooraanstaande Indo nesiërs. die gedurenden den ganschen oorlog loyaal zijn gebleven jegens Nederland, be dreigd. De leden deze guerilla groepen stonden onder sterken Japanschen invloed en werden gewapend om de Geallieerden te bestrijden. Teleurgesteld over de onverwachte ineen storting van Japan hebben zij zich thans ook tegen hun voormalige vrienden gekeerd. Er bestaat geen aanwijzing dat zij de hulpgroe pen, uitgezonden om de krijgsgevangenen en geïnterneerden steun te bieden hebben aan gevallen. Een hooge Japansche autoriteit verklaar de aan Un. Press, dat de geldcirculatie op Java ongeveer 21 milliard bedroeg. De prij zen van de goederen zijn ontzaglijk gestegen en worden voortdurend nog hooger. De voed selpositie is momenteel in de steden vrij goed doordat de voorraadschuren zijn geopend, maar op het platteland is ze slecht. Oppotten zink strafbaar Het is verboden eenige handeling te ver richten of na te laten, waardoor de be palingen met betrekking tot de zuivering van het geldwezen worden belemmerd of verhinderd. Niet nakoming van'dit verbod kan worden gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste zes jaren of geldboete van ten hoogste tienduizend gulden. Voor werpen waarmede of ten aanzien waarvan het strafbare feit is gepleegd of welke door het strafbare feit zijn verkregen, kunnen worden verbeurd verklaard, ook indien zij niet aan den veroordeede toebehooren. Speciaal voor het geval van het ham steren van zinkgeld is thans een beschik king afgekondigd, waarbij uitdrukkelijk wordt verboden zinken pasmunt op te pot ten of opgepot te houden tot hoogere be dragen dan tien gulden in 25 en 10 cent stukken. één gulden in stuivers, 25 cent in 2Vè-cent-stukken en 1 centstukken. Overtreding van het verbod is een mis drijf. waarop van toepassing zijn strenge strafbepalingen. Het publiek wordt er met nadruk op gewezen, dat de politie opdracht heeft om in voorkomende gevallen scherp op te treden. Uitbetalingen Rijksverzekeringsbank Het bestuur der Rijksverzekeringsbank beveelt alle belanghebbenden, zoowel rentetrekkers ingevolge de Invaliditeits- en Ouderdomswet als verzekerden krach tens de beide Ongevallenwetten ten zeer ste aan, de thans in hun bezit zijnde ken nisgevingen van betaalbaarstelling vóór 26 September a.s. op de postkantoren ter inning aan te bieden. Van dien datum af zal n.l. geen uitbetaling daarvan meer plaats vinden in verband met de geldzui vering. Den rentetrekkers die gewoon zijn hun rente vierwekelijks of wekelijks te innen, wordt aangeraden deze op de gewone wijze ten postkantore in ontvangst te nemen tot en met Dinsdag 25 Sept a.s. Ook zij, die gewoon zijn. hun rente over grootere tijdvakken tegelijk in ontvangst te nemen, wordt aangeraden thans hun rente uiterlijk Dinsdag 25 September te innen. Adviescommissie Gem. Kiescolleges Naar wij vernemen zijn benoemd tot leden van de commissie, welke den Com missaris van de Koningin in Noord-Hol land moet adviseeren over de gemeente lijke kiescolleges, de heeren: L. v. d Wal, iid van Ged. Staten: H. J. Voors, oud-lid van den gemeenteraad van Heemstede; H. M. v. Randwijk, hoofdred. van Vrij Neder land; C. S. J. Verbeek, wethouder van Hilversum; C Haringhuizen, oud-burge meester van Wieringerwaard. Zooals men weet. moeten de noodgemeenteraden vóór 22 October a.s. gekozen zijn. Het woord is aan.... V o 1 t a i r e: Beter de kans geloopcn een schuldige ie redden dan een onschuldige te veroor- deelen. Voor melk, vleesch en aardappelen Het Centraal Distributiekantoor heeft voor de week van 23 tot 29 September de bonnen 626. d 677 en d 678 aangewezen voor het koopen van 2 liter meïk en de bonnen b 692 en c 692 voor V/2 liter melk. Voorts zijn geldig voor het koopen van 100 gr air. vleesch de bonnen 627. Ten slotte zijn voor het koopen van 1 K G aardappelen aangewezen de bonnen 628, a 696. b 696, c 696 en b 693. Deelnemers aan maaltijden van Centrale keukens moeten de vleeschbonnen 627 en de aardappelbonnen a. b en c696 inleveren. Zelfverzorgers voor melk, vleesch en aardappelen moeten de bonnen voor melk, vleesch en aardappelen inleveren Op den vleeschbon kan van Vrijdag 21 September des middags 12 uur af worden gekocht. De bonnen voor melk en aard appelen zijn eerst geldig van Maandag 24 September af. 40 Enselsehf of Ameribaansche sigaretten. Het Centraal Distributiekantoor deelt mede. dat met ingang van Vrijdagmiddag 21 Sept 12 uur op bon 51 der Tabakskaart 40 Engelsche of Amerikaansche import sigaretten gekocht kunnen worden. Deze sigaretten zijn van de merken: Cra ven A. Craven Plain. Gold Flake. Players, State Express 333. Shirley en Marvels. Men zal in het algemeen genoegen moe ten nemen met het merk of de merken, welke de winkelier in voorraad heeft. Rhodes ia-sigaretten, sigaren of tabak mo gen niet op deze bor. worden verkocht. De Engelsche sigaretten zijn verpakt in doosjes van 10 stuks, de Amerikaansche in pakjes van 20 stuks. De sigaretten zijn niet gebanderolleerd. De prijs der sigaretten bedraagt 60 ct. per 10 stuks of 1.20 per 20 stuks, waar bij de belasting, welke zonder banderol- leering is voldaan, is inbegrepen. Op den nog geldigen bon 50 der Tabaks- kaart en op rantsoenbonnen mogen geen Engelsche of Amerikaansche sigaretten worden verkocht. Distributie te Haarlem SCHOENENBONNEN. In verband met de geldzuivering zyn de schoenenbonnen die door den Haariem- schen dienst uitgegeven worden in het tijdvak 26—29 September verlengd tot en met 8 October. Voor dien datum moeten zij bij de schoenhandelaars zijn ingeleverd. Er is nog een beperkte voorraad aan vraagformulieren voor kinderen geboren in 1943 en 1944 beschikbaar. Die kunnen op vertoon van de 2e Distributiestamkaart Zaterdag 22 September afgehaald worden aan het bureau in de Zijlstraat, alsook aan de agentschappen Noord en Zu:d. De inlevering moet Maandag of Dinsdag in de Zijlstraat geschieden. Alleen komen in aanmerking kinderen die nog geert bon dit jaar kregen. BRANDSTOFFEN. Degenen die voor brandstoffen voor ruimten voor bijzondere doeleinden nog geen identiteitskaart van de Brandstoffen- commissie ontvangen hebben, dienen in het tijdvak 24—28 September een aan vraagformulier MD 39304 aan de ver schillende kantoren van den Distributie- dienst af te halen. De uren en de letter- verdeeling daarvoor zijn bekend gemaakt aan de distributiekantoren. Zuivering van het Overheids personeel In de wekelijksche rubriek „Op de brug" zal vanavond om 9 uur de minister van binnenlandsche zaken, dr. L. J. M Beel, over den zender Herrijzend Nederland spreken over ..de zuivering van het over heidspersoneel". Het gebeurde in het kamp te Harderwijk De heer Koos Vorrink, persoonlijk ad viseur van den minister-president inzake de interneeringskampen, heeft een onder zoek ingesteld naar de toestanden, welke in het kamp te Harderwijk heerschten en deelde mede, dat de kampcommandant Van Dijk. evenals enkele andere leden van de kampleiding, inmiddels reeds ontslagen zijn, en wel op grond van het feit, dat zij, naar gebleken is, de gezagsverhoudingen totaal uit het oog hebben verloren. Voorts deelde de heer Vorrink nog mede, dat de commandant en de onder-comman dant van het interneeringstehuis gevestigd in een school in de Rosenboomlaan te Voorburg gearresteerd zijn, van wien grove nalatigheid is geconstateerd. Het onderzoek in dezen is echter nog gaande. Hij kon verzekeren dat van de zijde der regeering en het Militair Gezag alles in het werk wordt gesteld, om excessen zoo als bovenvermeld den kop in te drukken.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1945 | | pagina 1