De woning-enquete te Haarlem
Het doel is een betere verdeeling der woonruimte
klams
De verkiezingen
Eind October
2 ons Koffie
Niet op naam gestelde
spaarboekjes
De Noodraad
van Bloemendaal
De dood
aan de Narcis-vlieg
Pa van der Steur
Amerika
overleden
Distributie
van schoenen
te Haarlem
Nieuw en Oud
In Haarlem wordt thans een woning
enquête gehouden, die uitgaat van het
Districts-Bureau Verzorging Oorlogs
slachtoffers, gevestigd Paviljoenslaan.
Dit bureau staat onder Jhr. F. Sandberg,
directeur, terwijl de heer W van Dok,
als hoofd der sectie Woningvoorziening,
de enquête onder zijn leiding heeft.
Reeds eenigen tijd loopen er geruchten
over plannen die er zouden bestaan om in
Haarlem en omgeving opnieuw evacués
onder te brengen (gezegd wordt, dat het
menschen zullen zijn uit het Oosten des
lands, die daar voor den winter niet aan
een bewoonbaar huis geholpen kunnen
worden) en nu is „men" gaan combinee
ren en tot de conclusie gekomen, dat de
woning-enquête met die evacuatie ver
band houdt.
Dit is zoo verzekerden de heeren
Sandberg en Van Dok ons in een onder
houd dat wij met hen hadden absoluut
onjuist. In het belang van het welslagen
der enquête is het gewenscht dit misver
stand weg te nemen en precies te zeggen
wat de bedoeling is.
Het doel der enquête is de beschik
bare woonruimte in dit kustgebied, in
het belang van de oorlogsslachtoffers
uit deze omgeving en ter bevordering
van den wederopbouw van ons land,
beter te verdeelen.
Er zijn veel menschen, die hier moeten
verblijven, omdat zij in het productiepro
ces zijn opgenomen, met hun gezinnen in
zeer bekrompen omstandigheden gehuis
vest, zoodat van wonen vrijwel niet
gesproken kan worden. Soms zijn in een
klein huisje drie gezinnen samenge
perst; ook worden wel schuren en stallen
gebruikt. Dit is toch onverantwoord als
er groote huizen zijn die slechts door
kleine gezinnen bewoond worden, zoodat
zij zeer goed voor dubbelbewoning in aan
merking kunnen komen. Ja, er zijn zelfs
nog vele huizen die geheel leeg staan!
Sommige van die ledige huizen zijn wel
is waar door de Duitschers „uitgewoond"
of. door oorlogsgeweld gehavend, maar
toch zijn er onder die zonder veel mate
rialen bewoonbaar te maken zijn.
In de gemeente Velsen, waartoe ook
ÏJmuiden behoort, zijn door de Diutschers
veel huizen verwoest, zeker 4000. Nu de
industrie en ook de visscherij weer gaan
opleven, is het nood.ig dat er onderdak
gevonden wordt voor de menschen het
zijn lang niet alle arbeiders die in het
productieproces zijn of worden opgeno
men. Ook al knappen wij zoo zei de
heer Van Dok alle huizen in de ge
meente Velsen op, die daarvoor maar
eenigszins in aanmerking komen, dan
moeten wij daarenboven toch nog onder
dak zoeken voor eenige duizenden ge
zinnen
Daarvoor is het noodig een beroep te
doen op andere gemeenten. In dft geval
komen natuurlijk in de eerste plaats in
aanmerking de centra die niet ver af
liggen en gemakkelijk te bereiken zijn.
Er is al een woningenquête in de ge
meenten Velsen en Bloemendaal gehou
den. Nu is Haarlem aan de beurt Bin
nenkort volgen de andere gemeenten van
dit kustgebied, dus in onze naaste omge
ving ook Heemstede en Bennebroek.
De ervaring die men bij de enquêtes
opgedaan heeft is, dat het noodig was
dat het onderzoek plaats heeft, terwijl
bovendien de zekerheid verkregen
werd dat het mogelijk is veel misstan
den nit den weg te ruimen.
De 40 enquêteurs, die thans in Haarlem
werken, hebben voor een groot deel al
elders ervaring op dit gebied opgedaan.
Het is dus geschoold personeel. Voor zulk
Werk is het een vereischte, want men moet
volkomen kunnen afgaan op de verza
melde gegevens. Het is noodig dat men
niet alleen weet hoeveel kamers er in een
huis zijn, maar ook hoe het met de keu
ken, de badkamer en de w.c.'s gesteld is,
opdat men beschikkende bovendien
over de juiste samenstelling van het ge
zin dat het huis nu bewoont kan be
slissen of het voor dubbelbewoning ge
schikt is, of geschikt! te maken is.
Aan de hand van beantwoorde enquête
formulieren hebben wij met de heeren
Sandberg en Van Dok breedvoerig de
vraag besproken welke huizen in aan
merking zouden komen voor dubbel
bewoning. Wij kregen daarbij de overtui
ging, dat hiervoor alleen groote huizen
in aanmerking komen of middelmatig
groote huizen die bewoond worden door
kleine gezinnen. Niemand behoeft dus
bang te zijn, dat deze enquête er toe zal
leiden, dat hij in zijn eigen huis terugge
drongen zal worden tot enkele kamers.
Bovendien werd ons verzekerd, dat zoo
veel mogelijk met bijzondere omstandig
heden rekening gehouden zal worden.
voor Moeder en baby.
Molenaar s Kindermeel
is weer verkrijgbaar en
nog wel in de voor-oor-
logsche samenstelling.
Op bon
verkrijgbaar.
Het is, om iets te noemen, niet de be
doeling om het karakter van een woon
wijk aan te tasten.
Het doel van de enquête is, dit moet
men goed begrijpen, de woningtoe
standen in dit gebied te verbeteren,
niet slechter te maken.
In het bijzonder klemt dit in Haarlem.
In de oorlogsjaren zijn de woningtoe
standen hier veel verslechterd. Dit komt
omdat er veel evacués zijn binnengeko
men, terwijl niet steeds, meestal door de
haast, gezorgd kon worden dat die in hui
zen kwamen die daarvoor het meest ge
schikt waren. Bovendien is er in jaren
geen nieuw huis gebouwd, waardoor het
woningtekort natuurlijk vergroot is.
Er wordt natuurlijk nauw samenge
werkt met de betrokken gemeentebestu
ren, die ook hun medewerking hebben
toegezegd om het beoogde doel te berei
ken.
Als de resultaten van de Haarlemsche
enquête bekend zijn, zal er voor ons nog
wel aanleiding zijn nadere mededeelingen
te doen.
Wij besluiten nu met op te merken,
dat de heeren Sandberg en Van Dok ons
stellig verzekerden dat zij niets weten
van plannen over evacuatie van men
schen uit het Oosten of Zuiden des lands
naar deze omgeving. Wel is hun bekend,
dat de regeering in het algemeen niet
voor zoo'n verhuizing voelt en ook alles
zal doen om te bevorderen, dat de be
trokkenen in hun eigen woonplaats een
behoorlijk onderdak krijgen. Maar het is
zoo vervolgden zij niet geheel uit
gesloten, dat de regeering daarin niet ge
heel slaagt en dat er dan toch nog wat
dakloozen naar elders gestuurd zullen
worden. Maar dan zal er voor ons juist
in de resultaten van de woningenquête
aanleiding gevonden worden er op aan
te dringen die evacués niet naar Haarlem
of omgeving te laten komen, omdat wij
hier de beschikbare woonruimte dringend
-nirlig hebben voor onze eigen menschen
In de vergadering van de Nationale Ad
vies-Commissie van Vrijdag kwam een door
den minister van binnenlandsche zaken
overgelegde nota'aan de orde, opgesteld door
het waarnemend hoofd van de rijks inspec
tie van de bevolkingsregisters, waarin de
technische bezwaren verbonden aan het
reeds thans houden van verkiezingen wor
den uiteengezet. De commissie besloot aan
de regeering mede te deelen, dat zij door
deze nota er niet van overtuigd :s geworden,
dat deze bezwaren een beletsel zouden zijn
om de verkiezingen te houden op de tijd
stippen. door de Nationale Advies-commissie
aanbevolen.
Op 27 October zal voor alle leeftijdsgroepen
een bon voor koffie worden'aangewezen. Deze
bon zal geldig zijn tot en met 24 November
en recht geven op het koopen van 200 gram
koffie.
De hotels, café's en restaurants zullen in
deze zelfde periode hun gasten en bezoekers
weer koffie kunnen serveeren.
De Maasbode verneemt dat het vleeschrant-
soen. dat nu 1 ons in de week is, over 4 of
5 weken verhoogd zal worden tot 2 3 ons.
Dit zal mogelijk zijn door aanvoer uit het
buitenland. Ook wordt 5.000.000 kg. bevroren
vleesch ingevoerd.
BIOSCOPEN.
Het filmjournaal brengt deze week o.a.
beelden van de zwaar geteisterde Betu
we; het bezoek van H.M. de Koningin aan
de groote steden in het Westen des lands;
de wijze waarop in Amerika V.J.-dag ge
vierd wordt in New York kwam een
menschenmassa van niet minder dan
2.000.000 personen bijeen en de ontplof
fing van den eersten atoombom in de
woestijn van Nieuw-Mexico.
REMBRANDT prolongeert den slag om
Rusland nog een weekje.
PALACE. Remember the Day is een
echt Amerikaansch verhaal ook daar
kent men bekrompenheid en saaiheid en
ook daar zijn jonge menschen geweest
die er den last van ondervonden hebben.-
Claudette Colbert en John Payne spelen
zeer aanvaardbaar de rol van de jonge
onderwijzeres en den jongen onderwijzer
op een school in een klein stadje, vaak
geestig, soms gevoelig en een klein tik
keltje sentimenteel. De achtergrond van
deze, gelukkig niet kleverige, liefdeshis
torie wordt gevormd door de carrière van
een van de leerlingen uit de klas van
Claudette Colbert.
LUXOR brengt deze week wel een uit
gelezen lachprogramma. Vermelden de
andere programma's één teekenfilm, in
dit theater neemt men er pas met twee
genoagen, waarvan de eerste, het tragi
komische verhaal van een olifantje dat
om zijn langen snuit geplaagd wordt, bui
tengewoon geslaagd is. De hoofdfilm heet
„Hoe raak ik mijn geld kwijt?" en dat is
geen handleiding voor het besteden van
uw tien gulden in de geldlooze week,
maar betreft een eenigszins hooger be
drag. Deze allerdolste revueklucht zal
ongetwijfeld bij velen in den smaak val
len.
FRANS HALS geeft in zijn voorpro
gramma een episode uit het bijzonder
zware leven van een sectie Australische
soldaten in den veldtocht op Nieuw-Gui-
nea. De ontembare Nachtegaal is een ori-
gineele comedie, die speelt in en om het
kamp voor jeugdige onbemiddelde mu
ziekliefhebbers te Interlochen in Michi
gan. Dit blijspelletje vindt na vele ver
wikkelingen zijn bevredigende einde in
een gelijktijdige opvoering van de opera's
Faust en Carmen een vondst, waarmee
zelfs de meest enthousiaste operaliefheb
ber genoegen zal nemen, als hij het maar
eenmaal gehoord heeft
In het Staatsblad van 28 September 1945
no. F 200 is verschenen de „beschikking te
naamstelling spaarbankboekjes aan toon
der", waarbij houders van niet op naam
gestelde spaarbankboekjes of soortgelijke
bewijzen van inleg, daaronder begrepen
niet op naam gestelde schuldbekentenis
sen, verplicht zijn deze voor 1 Nov. 1945
ten name van den rechthebbende tot het
tegoed te doen stellen, voorzoover althans
dit tegoed meer dan 950 bedraagt. Ge
lijke verplichting rust op dengeen die het
document heeft uitgegeven, als de houder
hem dit stuk aanbiedt, teneinde het op
naam te doen stellen. Zoolang te naam
stelling niet heeft plaats gehad, is het ver
boden eenigerlei betaling in welken vorm
ook daaruit te verrichten.
In den noodraad van Bloemendaal zul
len de volgende leden, daar er geen andere
candidaten zijn gesteld, zitting hebben:
W. C. Bier, ir. C. Boot, A. Cassee, ir. F.
M. G. Cochius, A. van Geluk, O. M. baron
Groeninx van Zoelen, J. P. van Haaften,
G. H. M. Holt, mr. J. C. C. W. Hijszeler,
\V. Noorman, J. F. M. Pinxter, mr. F. P.
Th. Roling, C. Schulz, mevr. E. van Tien
hovenRipperda Wyrdsma, mr. H. W.
Vliegen, W. van Waveren, K. Zwitser.
De noodraad zal dus 17 leden tellen
(vroeger 15). Zeven leden van den ouden
raad zullen er zitting in hebben. Het ge
voelen der nieuw benoemde leden was,
dat zij liever niet als vertegenwoordigers
van een politieke partij wenschten te wor
den aangeduid.
Voor de bestrijding van de narcisvlieg
past zoo deelt het A.N.P. mede de
firma Van 't Hof en Blokker te Limmen
reeds geruimen tijd een nieuw systeem
toe. dat uitgedacht is door.dr. W. E. de
Mol te Amsterdam.
Het systeem (waarvoor ook in Amerika
patent is aangevraagd) bestaat hieruit, dat
de bol voor het planten in een ketel wordt
gelegd, waar zij onder een druk van 10
atmosfeer aan de werking van een meng
sel van koolzuur en zuurstof wordt bloot
gesteld. Door den hoogen druk dringt het
mengsel zich gemakkelijk in de bol. De
zuurstof dwingt de larve het mengsel in
te ademen en het koolzuur doodt het
beest onherroepelijk. Het koolzuur heeft
ook een bij uitstek gunstigen invloed op
de plant zelf, want het bevordert den
groei zooals uit de genomen proeven is
gebleken. Na een behandeling van 12 uur
zijn de larven dus dood en kunnen zich
niet verpoppen.
Te Batavia is bekend geworden, dat „Pa"
van der Steur is overleden. „Pa" van der
Steur was een bekend philantroop en pae-
dagoog en genoot niet alleen onder de
Indo-Europeesehe bevolkingsgroep, waarvan
hij kinderen onder zijn pupillen had, doch
ook ver daarbuiten, ja zelfs buiten Indië,
groote bekendheid om het mooie mensche-
lijke werk, dat hij heeft verricht. „Pa" van
der Steur heeft een leeftijd bereikt van 80
jaren. Hij is den 16den dezer overleden op
zijn instituut te Magelang. In het insti
tuut waren nog 500 kinderen, waarover hij
tot het laatst „vader" was.
Johannes van der Steur werd den lOden
Juli 1865 te Haarlem geboren. Na een
moeilijke Jeugd voelde hij zich aangetrok
ken tot geestelijk- en sociaal werk. Dat was
dan ook de reden, waarom hij als bakker
fiasco leed, hij gaf meer weg, dan hij liet
betalen.
De bekende dr. H. Pierson wist den Jon
gen man te winnen voor het werk der Mid
dernachtzending en in dezen arbeid werkte
hij te Haarlem, Amsterdam, Utrecht, Delft
en vele andere plaatsen. Zoo kwam hij in
contact met de kolonialen in Harderwijk
en hij begon te beseffen dat hij zijn werk
in deze richting het best kon voortzetten,
door naar Ned. Indië te gaan. Legercom
mandant generaal Van Zeyl de Jongh gaf
hem de gelegenheid in de kazernes van
Magelang onder de soldaten te werken.
Toen men hem eens een paar kinderen
bracht, die door den Europeeschen vader
waren achtergelaten, zag hij daarin een
teeken om in die richting voort te werken.
En van toen af werden er steeds meer van
zulke Indo-kinderen aan zijn zorgen toe
vertrouwd.
Formulieren voor aanvragen van schoe
nen voor kinderen van 1—15 jaar (schoen
maat hoogstens 40) kunnen in de Vleesch-
hal worden afgehaald onder overlegging
van de tweede distributiestamkaart van be
trokkenen volgens deze indeeling:
Maandag 1 Oct. A t.m. Brok; Dinsdag
rest. B t.m. Hom; Woensdag rest. H t.m.
Liet; Donderdag rest. L t.m. Rees; Vrijdag
rest. R t.m. Vis; Zaterdag rest. V t.m. Z.
Aan deze letterindeeling wordt streng de
hand gehouden. Voor kinderen aan wie na 31
Maart 1945 een schoenenbon werd verstrekt
kan thans geen formulier worden afgegeven.
Zij die voor beroeps- en werkschoenen In
aanmerking komen kunnen tegen overleg
ging van beide stamkaarten volgens bo
venstaande letterindeeling aanvraagformu
lieren halen op de afd. Schoenen, Zijlstraat
62. Nog loopende aanvragen blijven van
kracht. Er kunnen slechts formulieren
worden afgegeven als de vorige verstrek
king minstens een half jaar geleden heeft
plaats gehad.
De formulieren moetfcn volgens een vol
gende week te publiöteeren indeeling tus-
schen 8 en 27 Oct. worden ingeleverd.
Ongeveer twee jaar heb ik in New York
gewoond en nu zit ik te schrijven in Am
sterdam. Wanneer ik opkijk van mijn
schrijftafel zie ik een rij nobele grachten
huizen, een symphonie van zwart en grijs
en wit in wisselenden toon, spiegelend in
het gladde, duistere water, en een rij
stille, herfstige boomen; een lichtgrijze
lucht en wat rustige menschen, als
scherp-geteekende poppetjes tegen al dat
stemmige grijs.
Ik denk aan New York, die razende
stad. Zijn menschenmassa's ijlend onder
en boven den grond. Zijn tienduizenden
auto's. Zijn luidheid. Zijn prikkelende at
mosfeer van niet dan superlatieven. Zijn
enorme lichtreclames in door je hoofd
daverende kleuren. Zijn schouwburgen
en hotels (Pennsylvania met 3000 kamers
en 3000 badkamers), zijn restaurants en
zijn voeder-schuren, die men Cafetaria of
Automatic noemt; zijn krantenschreeu
wers; zijn enorme Rockefeller Plaza met
die torenhuizen, waar tienduizenden en
tienduizenden werken (ik zelf op een
56ste verdieping) en waar, onder den
grond, een groote provinciestad met hon
derden winkels en restaurants een koort
sig leven leidt. Ik denk aan zijn parken
en musea, zijn nachtleven, dat even te
gennatuurlijk gestandariseerd is als zijn
dagleven; aan zijn rivierkant met het
klare zicht over de Hudson; aan zijn uni
versiteiten, kerken, filmpaleizen, arbei
dersbuurten.
Wanneer ik denk aan New York ben ik
blij terug te zijn in Amsterdam
Want alles wat goed en mooi en verhef
fend is in Amsterdam is natuurlijk. Zijn,
in dubbelen zin, Koninklijk Paleis op den
Dam is natuurlijk stedenschoon; zijn
grachten en zijn nauwe zwarte kronkel
straten zijn natuurlijk-geworden en na
tuurlijk-gegroeid; zijn cultuur en hartslag
zijn natuurlijk Amsterdam is oud en ge
groeid. New York is nieuw en opzettelijk.
Alles van New York is nieuw en opzette
lijk: gestippeld langs bepaalde lijnen,
uitgelegd als een legkaart of een blok
kendoos. Niet alleen zijn uiterlijk, doch'
ook, vooral, zijn innerlijk. Zijn alledaag-
sche leven, van het bed naar de kerk en
van het sportveld naar het eethuis, is
krampachtig-gelijkvormig.
In de Frick Gallery, een heerenhuis aan
het stille gedeelte van Fifth Avenue,
hangen prachtige Rembrandts. Er is een
zelfportret bij Rembrandt bejaard
dat van een .tragische beklemming is. Ge
bewondert het, doch ge zoudt het mee
„naar huls" willen nemen, naar Holland.
Het is een gevoel, dat ge waarlijk niet
omschrijven kunt; het gevoel van den
Europeaan in Amerika, van den oud-
wereldschen mensch in de nieuwe wereld.
Veel is interessant en geweldig in New
York en in Amerika.
Veel is er bewonderenswaardig en veel
wekt eerbied.
Maar iets ontbreekt en ge kunt nooit
duidelijk genoeg zeggen wat het is.
Het is dat „iets" die sfeer, die stem
ming, die pate die om de Amsterdam-
sche grachtenhuizen is, die huisvest op
het donkere Kolkje, die glanst om Am-
stels torenspitsen; die zingt in het bloed
van deze verrukkelijke stad, die véél Hol-
landscher is, véél eigener en veel op
rechter dan New York, dat niet Ameri
kaansch is. maar nieuwe-wereldsch.
Verrukt heb ik door New York geloo-
pen
Gelukkig ben ik door zijn straten ge
gaan.
Verteederd heb ik de eendjes gevoerd
aan het kleine vijvertje van Central
Park, een groote groene plek met toren
huizen omringd
Maar er is iets dat ge, als Europeaan,
er mist.
Want verrukter, gelukkiger en vertee-
derder loop ik door Amsterdam
In Holland staat mijn huis.
Misschien is het dat wat mij in Am
sterdam gelukkiger maakt dan in New
York.
En in Nederland blijer dan in Amerika.
Ook in dit Nederland, dat ik nimmer
heb gekend; zoo bitter geschonden.
Mr. E. ELIAS
Haarlem naar Nijmegen
Na de Amerikaansche parachutisten, die
Nijmegen de vrijheid hergaven, komt thans
een ander vrilheldsleger naar de Waalstad,
bestaande uit een tweehonderdtal Haar
lemsche Jongelui en enkele autoriteiten
dier stad.
Zij allen hebben na de airbornes Nijme
gen 'verder uit zijn bitter lijden geholpen
met de talrijke goede gaven, die een pleeg
moeder voo - haar geadopteerd kind maar
bedenken kan. Vandaag is het voor da
Haarlemsche gasten een waar festiin. ge
zien de plannen, die de-nkbaar Nijmegen
heeft om zijn weldoeners op hartelijke wijze
te onthalen.
Loterij voor oorlogsgetroffenen.
Men deelt ons mede, dat het batig saldo
van de loterij voor Oorlogsgetroffenen
f 114.000,bedroeg, waarvan reeds tijdens de
bezetting f 20.000,— aan het Illegale werk
werden besteed.
Verder werden aan de Stichting '40'45
f50.000— afgedragen, f 20.000,aan het Kin
derhuis Margriet", f 10.000,aan het Roode
Kruis, f 10.000,— aan de T. B„ C.-bestrijding,
terwijl het restant bestemd is voor de Verg.
van Oud-Politieke Gevangenen.
BURGERLIJKE STAND
HAARLEM 28 September 1945.
BEVALLEN: 27 Sept., W. C. Kiljan—Snij
der, z.; E. W. WijnandsHovenier, d.
OVERLEDEN: 25 Sept., J., 3 j., z. van J.
Bakker, Gasthuisvest; 26 Sept., E. J. 2 j., d.
van T. H. Peerdeman, v. Oosten de Bruijn-
straat; C. A. F. VanderBosschaart, 73 j.,
Brouwerskade; 27 Sept., P. WitsLaffra. 75
J., Leidscheplein; E. Maaskant, 12 j., Bra-:
ken burgstraat.
ONDERTROUWD: 28 Sept., A. Kolster en
H. J. Heijne; P. T. J. Kathmann en A. G.
tei Maten; G. H. van Dijk en A. N. Schelfs--
ma; G. J. Bervoets en A. M. Lindner.
GEHUWD: 28 Sept., H. van der Ham en
A. van der Gen ug ten; R. Smit en A.
Verhulst.
