De cil
Staten-Generaal
(Jringen op spoedige verkiezingen aan
DwightD. Eisei
Haarlem zal Nijmegen
moeten blijven helpen
Amerikaan
Nieuw spaargeld
buiten de blokkeering
Eduard Flipse
Duizenden aanvragers
voor textiel.
Weerbericht
Werkloozen
De nieuwe Volkenbond
Herstel volksvertegenwoordiging grondwettelijke plicht"
HST voorloopig verslag over het wets
ontwerp inzake de voorloopige Staten-
Generaal is verschenen en algemeen heb
ben de leden der Kamer hun voldoening
geuit over het feit, dat de Kamer thans
eindelijk weer bijeengeroepen is en dat
het mogelijk is met de regeering van ge
dachten te wisselen over het herspel van
den parlementairen regeeringsvorm. Van
verschillende zijden werd aan deze uiting
van voldoening echter dadelijk toege
voegd, dat men de niet geringe vertraging
in de bijeenroeping der Kamer betreurde
en afkeurde. Het had, zoo meende men,
tot de eerste werkzaamheden der regee
ring moeten behooren, de volksvertegen
woordiging te herstellen. En de algemeene
opvatting was, dat de thans bijeengeroe
pen Staten-Generaal, al worden deze aan
geduid als „tijdelijk", de grondwettelijke
Staten-Generaal zijn.
Hoewel dus omtrent het karakter van de
„tijdelijke" Kamer eenstemmigheid be
staat, beteekent dit niet, dat men de in
het Kon. Besluit gekozen reconstructie de
meest juiste achtte. De critiek richtte zich
eenerzijds tegen de gevolgde methode van
zuivering, anderzijds tegen de beperking
van taak en bevoegdheden der „tijdelijke"
Kamer. Onjuist achtten b.v. vele leden
het, dat het initiatief tot deze zuivering
van de regeering is uitgegaan en dat zij
is uitgevoerd door een buiten de Kamers
staand lichaam. Inlichtingen werden ook
gevraagd waarom 3 leden zijn uitgesloten.
Tegen de beperking van de taak der „tij
delijke" Staten-Generaal tot de behande
ling van het wetsontwerp omtrent de
voorloopige Staten-Generaal, benevens in
terne aangelegenheden, welke beperking
meebrengt, dat de Kamer de in de grond
wet neergelegde rechten van interpellatie,
van initiatief en van enquête waarbor
gen voor handhaving van de rechten des
volks mist, werd door vele leden ern
stig bezwaar gemaakt.
Wat het wetsontwerp omtrent de voor
loopige Staten-Generaal en de daarbij be-
hoorende toelichting aangaat, verklaarden
vele leden het niet juist te achtrti, dat de
regeering zich in de memorie van toelich
ting en in de considerans van het ontwerp
zelf in de eerste plaats baseert op het be
sluit, hetwelk de indiening van zulk een
wetsontwerp voorschrijft. Het herstel van
de volksvertegenwoordiging is grondwet
telijke plicht.
In het niet eerder bijeenroepen van de
Staten-Generaal zag men op zich zelf
reeds een niet gerechtvaardigde afwijking
van de Grondwet. Verscheidene leden
spraken de vrees uit, dat de regeering op
dezen verkeerden weg zal voortgaan.
Dat de voorloopige Staten-Generaal. in
dien het ontwerp wet wordt, naast geko
zen leden ook benoemde leden zullen tel
len, achtten zij, wier meening hier wordt
weergegeven, in flagranten strijd met de
Grondwet.
Dat de regeering met volle kracht streef!
naar het zoo spoedig mogelijk houden van
verkiezingen, konden deze leden alleen
maar toejuichen. Maar dat de regeéring
deze verkiezingen eerst mogelijk acht, in
dien daartoe niet alleen technische, doch
ook de politieke voorwaarden aanwezig
zjjn, konden zij onmogelijk goedkeuren.
Verkiezingen moeten worden gehouden
zoodra dit technisch mogelijk is.
De Nat. Adviescommissie.
Wat betreft de voorgestelde benoemings
procedure voerden deze leden nog aan, dat
de regeering weliswaar vertegenwoordi
ging van de verschillende belangrijke
6taatkundige stroomingen wenscht en bo
vendien rekening wil houden met de re
gionale geleding des lands, doch dat zij be
twijfelden of de Nat. Adviescommissie, die
hieromtrent zal moeten adviseeren. wel
tot deze taak in staat is. Deze commissie
is zelf zeer eenzijdig samengesteld, in
ieder geval wat de regionale geleding be
treft.
Vele leden konden de geoefende princi-
pieele critiek niet onderschrijven. Volko
men erkennende, dat het wetsontwerp
geenszins een ideale oplossing biedt, spra
ken zij als hun oordeel uit, dat een ideale
oplossi g ook niet mogelijk is. Ook die,
welke werd aangeprezen, n.l. verlenging
van den zittingsduur der oude Kamers
met aanvulling van vacatures door het
Centraal Stembureau overeenkomstig de
Kieswet, achtten zij niet de juiste. Ook
Het Ministerie van Financiën wijst er op,
dat contanten, in nieuw geld, welke men
van nu af aan naar een bank of spaarbank
brengt, en in het algemeen alle contante
gelden, die na 26 September op een of an
dere rekening worden gestort, volkomen
buiten de blokkeeringsmaatregelen vallen.
Een protest
tegen de schorsing
Bij den aanvang van het Zaterdagmiddag
concert van het Rotterdamsch Philh. Orkest
heeft de dirigent Piet van Mever eenige
woorden gewijd aan de uitspraak van den
Eereraad ten aanzien van Eduard Plipse.
U zult het met ons eens zijn, zeide hij, dat
het orkest en het Rotterdamsch Muziekleven
een zwaren slag hebben ontvangen. Wij be
grijpen deze uitspraak niet en protesteeren
fel, zoowel tegen de overweging als tegen de
straf, die is bepaald. Spoedig zult u ervaren
welke stappen gedaan zullen worden ten
gunste van Eduard Flipse zoo meldt de
N. R. Ct.
die oplossing is immers niet in overeen
stemming met de Grondwet.
Met betrekking tot de verkiezingen werd
ook van de zijde van hen, die een nood
oplossing als de voorgestelde konden aan
vaarden, door vele leden aangedrongen op
grooten spoed. Verscheidene van deze
leden waarschuwden tegen een streven
naar volmaaktheid. Zij zouden de voor
keur geven aan verkiezingen, welke tech
nisch niet geheel volmaakt zjjn, boven
verkiezingen, waarop niets aan te merken
is, doch welke eerst op een veel later tjjd-
stip gehouden kunnen worden.
Tegen de voorgestelde regeling van de
benoeming der leden, die de opengeval
len plaatsen in de beide Kamers zullen
moeten innemen, werden van verschillen
de zijden, ook door leden, die zich met het
beginsel van aanvulling door benoeming
wel konden vereenigen, bezwaren inge
bracht.
Verscheidene leden waren van oordeel,
dat een te groote invloed is toegekend aan
de Nat. Advies Commissie.
Verscheidene leden zouden van de re
geering willen vernemen, wat zij denkt te
doen, indien dit wetsontwerp hetzij door
een der Kamers wordt verworpen, hetzij
zoodanig geamendeerd, dat het voor de
regeering onaanvaardbaar wordt.
Eindelijk gaven sommige leden den
wensch te kennen, bij wijze van uitzon
dering kennis te mogen nemen van het
advies van den Raad van State omtrent
dit wetsontwerp, en bovendien van het
advies van de Nat. Advies Commissie,
zulks wegens het groote historische be
lang, dat aan dit wetsontwerp moet wor
den toegekend.
Ernstig bezwaar werd gemaakt tegen
het voorschrift, dat later opengevallen
plaatsen niet worden vervuld. Vele leden
konden niet inzien, dat de onmogelijkheid
om voorshands de juiste verhouding der
staatkundige stroomingen vast te stellen
er toe zou moeten leiden latere vacatures
onvervuld te laten.
In en nabij de Vleeschhal te Haarlem
het uitreiklokaal voor distributie-bescheiden
heerscht dikwijls veel drukte, maar zooals
het vandaag was, hebben wij het nog niet
gezien.
In het midden van de zaal zaten 40 ambte
naren, aan de kanten schaarden zich de
menschen die kwamen om een formulier te
halen voor textielgoederen. Daardoor was
de zaal gevuld, maar daarbuiten stond, op
de Groote Markt, de Lepel- en de Spekstraat
nog een dichte haag gegadigden, zeker 2000
misschien wel 3000. De politie zorgde voor de
orde.
Gelukkig was het mooi weer. Een straat
muzikant met een viool bracht wat vroolijk-
heid.
De groote belangstelling toont wel de be
hoefte die er onder de bevolking aan textiel
is.
De aanvragers moeten opgeven waarvoor
zij in aanmerking wenschen te komen, boven
of onderkleeding. Met het nu verkregen for
mulier kunnen de aanvragers naar een
winkelier gaan en als die het verlangde kan
leveren, kan de leveringsvergunning ver
kregen worden. Het gevolg is natuurlijk dat
er ook weer rijen voor de winkels komen.
Geldig tot Woensdagavond. Zwakke wind,
licht tot half bewolkt, droog, koude
nacht, plaatselijke ochtendmist, overdag
zelfde temperatuur.
De Haarlemsche voetballers, die Zon
dagmiddag in het Goffertstadion te Nij
megen zulk een verdiende overwinning
hadden behaald, werden dien avond in
Hotel Atlanta onthaald, terwijl de Haar
lemsche jeugd zich naar de eenige over
gebleven zaal van Nijmegen begaf, waar
de Nijmeegsche scholieren hun Haarlem
sche collega's een feestavond hebben aan
geboden, die klonk als een klok. P. v.
Wely, Haarlem maakt je zijn compliment
over je liedjes en je voordracht; J. Her
mans, je xylophoonspel was fenomenaal
en uit het applaus zullen jullie wel ge
merkt hebben, hoezeer de Haarlemmers
jullie prestaties waardeerden. De heele
avond was af, en elk nummer werd luid
toegejuicht, de Amsterdamsche Odysseus
was kostelijk, de Betuwsche voordracht
evenzeer. Onze voetballers hebben met
4-1 gewonnen, maar de Nijmeegsche scho
lieren hebben den stand weer gelijk ge
maakt!
De laatste dag. Maandagavond zou dit
uitstapje weer tot het verleden behooren.
Zeven vrachtwagens van het Nederland-
sche Roode Kruis brachten de gasten des
morgens van Nimwegen naar een van de
grootste geallieerde begraafplaatsen van
ons la<»d, die op de Zevenheuvelen, waar
binnenkort 20.000 gesneuvelden ter.aarde
zullen worden besteld
Er werd nog even door Duitschland ge
reden, zoodat de bezoekers een goeden
indruk hebben gekregen van den verbit
terden strijd, die hier gestreden is.
's Middags werd de Heilige Landstich
ting bezocht en op het Canadeesche kerk
hof werd een krans gelegd.
Haarlem heeft Nijmegen nu gezien en
het weet, in welk een goede aarde onze
Op&ia-Conx-er!
De „Haarlemsche Opera" hield Maan
dagavond in de Gem. Concertzaal een so
listen-show. De dirigent Joh. van 't Vlie
was door ongesteldheid verhinderd; de
bekende radio-dirigent Willem Lohoff
verving hem als orkest-leider. Het on
voorbereide van zijn taak in aanmerking
nemende mogen we de slagvaardigheid
en muzikaliteit, die hij bij het begeleiden
der onderling zoozeer verschillende zang
voordrachten toonde, ten volle prijzen.
En het orkest der H. O. V toonde zich
dociel; het reageerde willig en vlot, al
thans na de eerste oogenblikken, toen in
de inleiding van Rossini's „Barbier"-
Ouverture nog ongelijk- en onzuiverheden
voorkwamen. In v. Flotow's „Martha"-
Ouverture onderscheidde zich de solo
hoornist.
Revue der vocale solisten: Gré Brou-
wenstijn, krachtige en beschaafde lyri
sche sopraan, in de Romance uit „Caval-
ieria rusticana" ook met dramatische
kracht; Leonie Smits heldere en sterke
sopranoleggers, die in „La Traviata" een
zeer mooie coloratuur ten beste gaf; Nel
Marwitz meer mezzo-sopraan dan echte
alt, een stem die in de hoogte veel meer
draagt en meer uitdrukkingskracht heeft
dan in de laagte; Henk Koene, tenor met
goede technische- en voordrachtskwalitei
ten doch weinig helderheid in zijn stem;
tenslotte George Spijkstra, expressieve
doch wat zwakke bariton. K. de Jong
Pas op voor stille wateren.
Zaterdag hebben wij in den Stadsschouw
burg een glorieuzen avond beleefd. De ver
tooning van Calderon's Guardate del agua
mansa door de tooneelgroep Comedia bracht
al het feestelijke en zwierige mee, dat drie
eeuwen geleden het prachtlievende hof van
Philips IV opvroolijkte. In een voortreffe
lijke vertaling, waarvan inzonderheid de
door Joan Remmelts leutig voorgedragen
liedjes het oor troffen, heeft Bernard Ver
hoeven dit intrige-spel van den oolijken pries
ter voor een Nederlandsch publiek toegan
kelijk gemaakt, en Cor Hermus,. bijgestaan
door een staf van even kundige als kunst
zinnige decorateurs en costumiers, heeft met
zijn regie de onstuimigheid en grootspraak
van het Spaansche gemoed in deze Hol-
landsche vertooning behouden.
Het was een ontspanning van nobel ge
halte, welke deze voorstelling het hiervoor
ontvankelijk gebleken publiek deed genie
ten; de lach van Rabelais schaterde van het
tooneel en de echo weerklonk in de zaal
die na afloop geen uitweg voor haar opge-
togenheid bleek te zullen vinden.
In dit stormachtige succes, dat alle acteurs
zoowel afzonderlijk als in hun samenspel
volledig verdienden, deelde terecht ook
Freek Mulder, die met zijn guitaar tijdens
de pauzes de Oud-Spaansche sfeer onder
hield. H. G. CANNEGIETER
AGENDA DINSDAG 2 OCTOBER.
Gem. Concertgebouw: Wim Sonneveld's
cabaret met „De bloemetjes buiten", 20 uur.
Idem tuinzaaï: Verg. Ambtenaarsbond. ,,Het
P.T.T.-personeel en de Vakbeweging". 20
uur. Rembrandt Theater: De slag om Rus
land, 14.30, 16.45, 19.15 en 21.30 uur. Cinema
Palace: Remember the Day, 14, 16.15, 18.45 en
21 uur. Luxor: Hoe raak ik mijn geld kwijt?
14, 16.15, 19 en 21.15 uur. Frans Hals: De on
tembare nachtegaal, 14, 16.30, 19 en 21.15 uur.
„Ike" komt naar ons land! Na den reeds
zoo populairen Montgomery zal thans ge
neraal Eisenhower ons land bezoeken. Nog
nooit in de geschiedenis is een veldheer zoo
toegejuicht als deze. Londen, Parijs, Brus
sel, Moskou, Warschau en dan niet te ver
geten Washington en New York hebben
den aartsbevrijder een ontvangst bereid,
genoeg om menigeen onuitstaanbaar ver
waand te maken. Onder een overweldigend
enthousiasme werden hem het eereburger
schap van Londen en andere steden, hooge
en hoogste onderscheidingen aangeboden
en nog steeds is hij de prettige, beminne
lijke, maar als het moet keiharde Ike van
de mannen, die in het volste vertrouwen op
zijn capaciteiten en die van zijn mede
werkers den aanval op de linies van de as
in zetten. Het zou ons Nederlanders bijna
verlegen maken hoe kunnen wij onze
dankbaarheid voor de bevrijding zóó too-
nen, dat de generaal den indruk krijgt
dat het toch wel iets heel bijzonders voor
ons beteekend heeft?
gaven zijn gevallen. Haarlem weet ook,
dat het nog meer kan helpen. Dat het
door moet gaan met de actie Venray-
Nijmegen, waar Volksherstel zich zoo on
vermoeibaar aan heeft gewijd, met de
heeren W. van Liemt en P Leffelaar als
strijdbare voorgangers. Haarlem moet
ook weten dat de goederen, die uitgedeeld
worden, onder géén beding verkocht wor
den, en Haarlem's omstreken, die immers
zoo'n leeuwenaandeel in de actie hebben
gehad, kunnen ervan verzekerd zijn, dat
Nijmegen niet alleen Haarlem, maar ook
Bioemendaal, Zandvoort, Velsen, Berine-
broek en alle plaatsen, die in deze ge
meenten liggen, van harte dankt voor hun
gaven.
Er wordt thans aan arbeiders die niet
aanstonds in het productieproces opgeno
men kunnen worden, „overbruggingsgeld"
gegeven, geen „steun" zooals vroeger. In
de praktijk zijn bezwaren tegen deze re
geling gerezen. Binnenkort zullen wijzi
gingen in het „overbruggingsgeld" wor
den gebracht De Stichting van den Ar
beid heelt daarover advies uitgebracht.
De Stichting heeft ook advies gegeven
over arbeidsbemiddeling, scholing, her
scholing en omscholing. Gewenscht wordt
dat de Gewestelijke Arbeidsbureaux zul
len bijgestaan worden door commissies
van advies, bestaande uit vertegenwoor
digers van de werkgevers- en arbeiders
organisaties.
Voor de scholing is een studiecommis
sie ingesteld; haar rapport is spoedig te
verwachten
ïetu#!
Molenaar's Kindermee.
is teruggekeerd in de
voor-oorlogsche samen
stelling - even voedzaam
- even lichtverteerbaar.
Minister van Kleffens
secretaris
Ofschoon het verloop der besprekingen
in de conferentie der vijf groote mogend
heden te Londen in de afgeloopen week
angstvallig geheim gehouden wordt, ver
neemt het Vrije Volk uit betrouwbare
bron, dat onder andere de vraag bespro
ken is wie de secretaris van den nieuwen
Volkenbond zal worden.
Tegen het Amerikaansche voorstel Stet-
tinius te benoemen, is van Russische zijde
ernstig bezwaar gemaakt. In de conferen
tie is daarop het denkbeeld gerezen een
Nederlander en wel dr. Van Kleffens, mi
nister van buitenlandsche zaken, te benoe
men. Een definitief besluit kon uiteraard
nog niet genomen worden, omdat verdere
besprekingen van informatieven aard nog
gehouden moeten worden.
BURGERLIJKE STAND
HAARLEM 1 October 1945
BEVALLEN: 28 Sept. P. Schütz—Wigman,
d.; 29 Sept., C. HilariusWormsbecher, z,;
A. A. L. du SaarBethmann, z.; B. C.
SpijerManuel, d.; J. H. Voormolenvan
Hoogendaalen. z.; 30 Sept., W. M. van der
WerffKater. z.; G. M. Hobbelen—Akker
mans, d.; H. DekkerHilberts, z.; E. Ho-
gendoornvan Lierop, z.
OVERLEDEN: 26 Sept., A. M. Brens—Keij-
ser, 80 j., Delftlaan; 28 Sept., A. Oosterom,
45 j., Hazepaterslaan; E. A. ZijlmanBrou
wer. 40 j., Gasthuisvest: J. G. Boomgaard
Nieuwenburg, 74 j., Stuyvesantplein; 29
Sept., P. Heeremans, 53 j., Maerten van
Heemskerkstraat; 30 Sept., P. A., 6 j„ z. van
J. P. Kuil,, Gasthuisvest.
ONDERTROUWD: 1 Oct., G. E. van Goor
en M. J. Versaan; V. C. E. A. de Munck en
M. Noach; A. Kruithof en J. G. A. Dekker.
GEHUWD: 1 Oct., H. J. W. Griede en J. C.
Engelgeer.
Generaal Eisenhower is het toonbeeld
van wat een Amerikaan als ideaal demo
craat uit het ideale democratische land
beschouwt: ongedwongen, goedhartig, af-
keerig van bureaucratie. En zijn andere
militairen allerminst fotogénique, Ike is
een dankbaar camera-object. Zoo heeft deze
man. niet ten onrechte, alles mee om po
pulair te zijn.
Dwight D. Eisenhower werd 14 Oct. 1890
te Dennison in Texas geboren en behaalde
in 1915 het einddiploma van de U. S. Mi
litaire Academie. Gedurende den oorlog
klom hij op tot den rang van luit.-kol. van
het tank-corps. In korten tijd behaalde hij
nog de diploma's van verscheidene speciale
militaire colleges. In 1942 volgde zijn be
noeming tot luit.-generaal en hoofd van
de „War Plans Division". In April van dat
jaar werd hij hoofd van de afd. Krijgsver
richtingen van het bureau van den Staf
chef, op 24 Juni opperbevelhebber van de
Amerikaansche strijdkrachten in Europa
en op 8 Nov. geallieerd opperbevelhebber
in N.-Afrika. Op 12 Febr. 1943 werd hij tot
generaal bevorderd. De kroon op zijn wer
ken werd gevormd door de overwinning in
de grootste militaire operatie van alle tij
den: de invasie in Normandië, die Duitsch
land definitief op zijn knieën bracht en
de inleiding was voor onze bevrijding.
De generaal zal Zaterdag 6 Oct. om on
geveer 14.15 uur bh het viaduct aan den
Sloterweg te Amsterdam door den waarn.
burgemeester F. de Boer ontvangen wor
den, waarna een vijf-urig bezoek aan de
hoofdstad volgt.
Een nieuwe vischbon
Met ingang van 1 October Js bon 636 van
de 6e Noodkaart aangewezen als nieuwe
vischbon voor Haarlem en omgeving. De
oude bon 156 vervalt.
