Nog geeri klaarheid in Indië mesmess JriQQri0EQS JL/QCrDlQQ Frankrijks Beleid De geldzaivering In Snelle Reeks. De berechting van politieke gevangenen De verkiezingen Het Electriciteits-rantsoen Me Jaargang No. IM45 TT 1 TN "I"I Vrijdag 5 October 1045 Te?efit437.KennemerIaan 154' 3 A Abo=fnten: p.week 31 ct Voorlichting te Haarlem. Abonnementen: p.we< per kwartaal 4. Tel Dir -Hoofdred 15054 Adm 10794 Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom Uir' noolarea- I3U01- Aam. - Tel: Redactie 10600. Expeditie 14825. HST is en blijft ook voor ons land van het grootste belang, welk beleid in Frankrijk gevoerd wordt, hoe het herstel zich daar ontwikkelt, hoeveel kracht en invloed er in de toekomst van Frankrijk zullen uitgaan. Er zijn veel menschen die dit niet in zien. Zij denken nog in oorlogsverhoudin gen. Zij vergeten dat Frankrijks snelle nederlaag in den oorlog vijf jaar achter ons ligt en dat men de beteekenis van een mogendheid niet alleen kan afmeten naar de grooter machtspositie van drie andere. Zij negeeren het feit, dat Frankrijk na de Duitsche nederlaag de grootste en sterkste mogendheid van het vasteland van Europa is. Ook nu. Het is waar dat Rusland ten deele tot Europa behoort. Maar in Europa zonder Rusland is Frank rijk in algemeene beteekenis nummer één. Daarom behoort het ook tot de Groote Vijf. En aangezien Europa wel degelijk een geheel vormt, al is het zoo vaak ver scheurd door tegenstellingen en al wordt het nog steeds geremd door zijn verouder de politieke indeeling in een groot aantal staten en staatjes, is de Fransche ontwik keling van zaken van het grootste belang. Het zou verkeerd zijn dit alleen zakelijk te zien en daarom moet er bijgevoegd worden, dat de Fransche beschaving de hoogst ontwikkelde in Europa is. De cul- tureele invloed van Frankrijk heeft zich ook in de twintigste eeuw in de geheele wereld doen gevoelen. Fransche weten schap en kunst men denke maar even aan de leidende positie van de Fransche muziek in deze eeuw zijn sterk op den voorgrond getreden. Dit alles ondanks het feit, dat de Derde Republiek voor 1940 innerlijk verzwakt was, dat politieke verdeeldheid in Frank rijk erger gevolgen had dan in eenig an der land en dat die verdeeldheid tot de Ineenstorting van 1940 leidde. Wie daaruit afleiden dat Frankrijk eigenlijk van geen belang meer is, vergis sen zich. Al halen zij het dalende geboor tecijfer erbij, al spreken zij over verlaten dorpen en over de groote gedeelten van hot too vruchtbare land, die nu onontgon nen liggen, zij vergissen zich toch. Zij geven zich geen rekenschap van de ken merkende eigenschappen van het Fran sche volk. Die zijn ten allen tijde slecht weergegeven door de leidende coterie in Parijs. André Maurois heeft dat nog eens treffend geuit in zijn boek „La Tragédie Frangaise", dat na de débacle van 1940 geschreven werd en tijdens de bezettings jaren ook in ons land clandestien geïm porteerd en veel gelezen is. Maurois zegt dat het betreurenswaard is, dat het bui- tenlandsche oordeel over Frankrijk veelal bepaald werd door de losse levenswijze, de politieke avonturen, de corruptie van een kliek in Parijs, die misschien uit drie duizend menschen bestond. De massa van het Fransche volk, arbeid zaam, sterker tot spaarzaamheid geneigd dan de Nederlander en beter gewend aan een sober bestaan dan hij, kenmerkt zich door groote vitaliteit bij tegenslagen. Het moet de Franschen niet teveel meeloopen. Zij zijn slecht tegen welvaart bestand. Hun grootste kracht ontwikkelen zij in een crisis. Het Fransche volksbestaan is 6inds langen tijd een aaneenschakeling van cri ses, een historie van vallen en opstaan, waarbij de wereld zich telkens weer ver baasd heeft over het -opstaan. Zoo zal zij zich straks ook weer verbazen. Laat ons blij zijn als het zoover is, want liet zou voor Europa een leelijk ding zijn «Is Frankrijk uitgepraat was en zich niet meer herstelde. Ik ben mij bewust dat ik hier weer in Europeesche verhoudingen en termen spreek, hetgeen niemand ver wonderen kan, die mijn artikelen over Federale Unie en Europeesche eenheid heeft gelezen. Welnu: ik geloof dat wij dat allen zullen moeten teeren te doen, omdat in die richting de- eenige kans op redding van Europa ligt. De volken van Europa vormen nog steeds geen eenheid. Maar zij zijn, meer dan ooit tevoren, op elkaar aangewezen. Zij varen tezamen op één schip en dat schip heet Europa. Tot de kenmerkende eigenschappen van het Fransche volk behoort de gave, in zware crises altijd weer mannen van bui tengewone kwaliteiten naar voren te brengen, die het uit het moeras helpen. Het klassieke en grootste voorbeeld daar van is Napoleon geweest. Hij trad op ii: een tijd. waarin de revolutie onder een corrupt Directoire tot een volkomen ver wording scheen te leiden. De Fransche historie telt veel zulke voorbeelden. Onze eeuw heeft ze aanschouwd bij het optreden van Clemenceau in 1917, die de kans in den oorlog deed keeren. toen alles verloren scheen en in minder opvallende mate ook bij den politieken terugkeer van Poincaré in 1924, die de ramp van inflatie voorkwam. Tijdens den tweeden wereld oorlog verrees de Gaulle. Hij is van oorsprong een man van rechts, maar geen politicus. Hij heeft het volk uitbreiding van kiesrecht geschonken en een belangrijk deel van de mijnen gena tionaliseerd. Dat is niet bepaald rechtseh politiek beleid. De socialisten, die bij de pas gehouden verkiezingen voor de kan tonnale raden verreweg de grootste winst hebben behaald, steunen hem dan ook, evenals de republikeinsche volkspartij. Hij heeft zich een groote taak gesteld: het herstel van Frankrijk en van de democra tie. Hij moet het land van inflatie zien te redden. Hij gaat niet voor schreeuwers opzij en heeft den moed getoond, de Con sultatieve Vergadering te negeeren en De „Daily Mail" van 3 October neemt een bericht van haar Indischen correspon dent op, waarin deze vertelt, dat een Duitsch duikbootkapitein, gekleed in de uniform van de Duitsche marine en af komstig van een buitgemaakten onder zeeër, in een Chineesch restaurant een toast uitbracht op Duitschland, terwijl een aantal Japansche officieren in de onmid dellijke omgeving rijst zat te eten. De aanwezige Indonesiërs betuigden hun in stemming. Genoemd blad wijst op het ontbreken van een straffe lijn in de bezettingspoli- tiek. Vele misstanden moeten nog uit den weg geruimd worden. Zoo zijn er nog 10.000 zwaarzieke Europeesche vrouwen en kinderen in concentratiekampen opge sloten, omdat er elders geen ruimte is. De Japanners verblijven in de bergen en ma ken het zich zoo gemakkelijk mogelijk met tennisbanen en zwembaden. De be doelde correspondent van de „Daily Mail" Noel Monks, geeft blijk de Indische kwes tie van alle kanten bezien te hebben, hij constateert, dat den Nederlanders een vreemde behandeling te beurt valt. De erfenis van haat en geweld, die de Ja pansche bezetting aShter liet, wordt door Soekarno beheerd en in exploitatie ge bracht. Op iedere tram die in Batavia rijdt, is een anti-Nederlandsche slagzin geschilderd. Monks ziet de politiek van de Britten als een van „wait and see", en van de dingen op hun beloop te laten. Het sterke gevoel bekruipt hem, dat de Neder landers in de steek gelaten worden. Te genover de Japanners worden de egards nog steeds in vollen omvang in acht ge nomen en eerst nadat er foto's van ge maakt waren, werden de gezamenlijke maaltijden van Geallieerde en Japansche officieren in Hotel des Indes gestaakt. Tenslotte maakt Monks eenige opmer kingen over de oorzaken van de voedsel schaarste op Java. De Nederlandsche schepen kunnen geen levensmiddelen aan voeren, daar zij in dienst van de geal lieerden varen. Berichten van Reuter ver melden, dat Soekarno's satellieten de Jappen hebben verdrongen van de con trole over Soerabaya en Bandoeng. De Indonesiërs zelf hebben aan A. P. gezegd „dat hun leger uit 35.000 man bestaat met nog 10.000 man reserve, gerequireerd uit Mohammedaansche vrijwilligers". Welk een wanbestuur de cultuurdra gers van het Oosten over Java hebben uitgeoefend bewijzen wel de cijfers, die door den heer van der Plas genoemd wor den als resultaten van vier jaren Japan sche bezetting. Zeven tot tien millioen Javanen zouden omgekomen zijn, voor namelijk tengevolge van honger. United Press meldt uit Batavia: De si tuatie te Soerabaja lijkt de ernstigste van heel Java te zijn. Er zouden gevechten tusschen Jappen en nationalisten aan den gang zijn. De Geallieerden lijken buiten Batavia geen enkele controle uit te oefe nen. Men kan volgens dit persbureau zeg gen, dat de nationalisten het geheele eiland met uitzondering van de hoofdstad regeeren en dat de Geallieerden op het oogenblik machteloos zijn om iets te doen. De Jappen van hun kant zijn bang, om de Indonesiërs, die hun ergste vijanden zijn geworden, verder in het harnas te jagen. De nationalistische actie blijkt overigens meer en meer ongeorganiseerd te zijn en de agitatoren lijken niet onder controle van hun aanvoerders te staan. Gisteren zijn duizend man Nederlandsche Minister Logemann, die hedenavond over de radio een uiteenzetting zal geven over den toestand in Indië. haar advies opzij te leggen, toen zij uit vrees een terugkeer naar de oude ver snippering van krachten inleidde. De campagne voor de Fransche Kamerver kiezingen, die in deze maand gehouden zullen worden, is nu Ijegonnen en de Gaulle's kansen op een meerderheid staan gunstig. Wij hebben alle reden om ons daarin te verheugen. De terugkeer van Frankrijk tot de democratie, in sterker vorm dan voor den oorlog, zal onzen eigen terugkeer tot de democratie slechts kunnen steunen en verhaasten en goede verhoudingen met Frankrijk bevorderen. R. P. troepen in Batavia aangekomen. Er zijn nu ongeveer 5.000 geallieerden in Batavia. In het binnenland werken wel op ver schillende plaatsen geallieerde hulpgroe pen voor krijgsgevangenen en geinter- neerden, maar volgens de berichten, ont vangen zij van de nationalisten weinig steun, niettegenstaande de gedane toezeg gingen van die zijde. In Soerabaja heb ben de nationalisten volgens betrouwbare berichten een aantal vrouwen uit inter- neeringskampen als gijzelaars gearres teerd. Ook de Nederlandsche kolonel Huyser zou gevangen gezet zijn. Aan een A.N.P.-Aneta mededeeling over den toestand op Java wordt nog ontleend, dat de Geallieerde bezettingstroepen nog niet sterk genoeg zijn gebieden buiten Batavia te bezetten. Deze toestand kan nog geruimen tijd duren. Intusschen komen er steeds meer straatschenderijen voor en vermindert de krijgstucht bij de Japan ners, die dikwijls vrijwillig hun wapens aan de Indonesiërs hebben overgegeven. De openbare diensten worden voor het grootste deel en doeltreffend meestal door de Indonesiërs verricht, hetgeen echter niet beteekent, dat zij allen volgelingen van Soekarno zijn. Wel kan worden aan genomen, dat de hoogste functies in de politiemacht door zijn volgelingen worden bekleed. Hij maakt hoe langer hoe meer gebruik van intimidatie-methodes en dwingt zijn landgenooten uiting te geven aan „goede gevoelens tegenover hem." Van Mook te Batavia. Luit.-gouv.-generaal Van Mook is in Batavia aangekomen. De minister-president Prof. Ir. W. Scher- merhorn heeft medegedeeld, dat in den ministerraad een koninklijk besluit be handeld is waarin de geheele berechting van politieke gevangenen geregeld wordt op de basis vergelijkbaar met den rechts gang bij normale vergrijpen Het apparaat daarvoor wordt opgebouwd onder leiding van kolonel Ter Veer, die benoemd is tot directeur-generaal der bijzondere rechts pleging. Nnemand zal dan langer dan tweemaal 24 uur zonder verhoor of pro ces-verbaal gevangen kunnen worden ge houden. Voor langere detineering is mach tiging van den procureur-fiscaal noodig. Voorts zullen de politieke gevangenen geschift worden, teneinde een vermenging van ongelijksoortige gevallen te ver mijden. Verklaringen van den Minister-President In een persconferentie te Amsterdam heeft de minister-president Prof. Ir. W. Schermerhorn medegedeeld, dat de regeering en naar streeft zoo snel mogelijk verkiezingen uit te schrij ven. Waarschijnlijk zal het tijdstip April 1946 zijn, zoowel voor de ge meenteraden als het parlement. In de memorie van antwoord op het voorloopig verslag van de Tweede Kamer deelt de regeering mede, dat zij in de periode na de bevrijding het gemis van den democratischen regeeringsvorm ter dege gevoeld heeft. Met volledige oprecht heid kan zij zeggen, dat zij de totstand koming van het noodparlement met groo te voortvarendheid heeft bevorderd. Verder zet de regeering uiteen de bezwaren die -er bestaan tegen het houden van een verkiezing op het Persoonsbewijs of Dis tributie-Stamkaart. Voor alles is noodig dat de Bevolkingsregisters gerecon strueerd worden opdat er goede kiezers- 'iisten kunnen worden opgemaakt. De Kipswef moet ook 'nog gewijzigd worden. Verhooging in overweging Naar wij vernemen wordt de moge lijkheid overwogen voor de winter maanden het electriciteitsrantsoen voor de woningen te verhoogen. Een beslissing is nog niet genomen, maar wordt wel zeer binnenkort verwacht. Ongetwijfeld zal een verhooging van het electriciteitsrantsoen met vreugde begroet worden, want nu de avonden langer wor den, blijkt dat de toegewezen K.W.Uren verre van toereikend zijn om te voorzien in de behoefte die men zich algemeen stelt. Geen etalage- en reclame-verlichting Men verzoekt ons er op te wijzen dat het den winkeliers nog niet is toegestaan licht in de etalages te branden. Het is herhaaldelijk voorgekomen dat winkeliers te Haarlem dit verbod hebben overtreden. Ook is het nog verboden reclames te verlichten. Oud-katholieke kerk De nieuwe bisschop van Haarlem. De in plaats van mgr. H. T. J. van Vlij men verkozen Oud-Katholieke bisschop van Haarlem, pastoor Jac. van der Oord, deken van Noord-Holland en pastoor te Amsterdam, heeft deze benoeming aange nomen. De geblokkeerde tegoeden, ontstaan door inlevering van f 100 biljetten zullen voortaan geheel op denzelfden voet wor den behandeld als eenigerlei andere ge blokkeerde rekening. Alleen zullen deze tegoeden niet meetellen bij de bereke ning van het bedrag der girale rekening. Overigens kan men er belasting mee be talen, er aanvulling tot f 100 in contanten uit krijgen enz. Zoo kan men ook in bij zondere omstandigheden via de instelling, in welker boeken het geblokkeerde tegoed wegens ingeleverde f 100 biljetten is in geschreven, een verzoek bij de Nederland sche Bank indienen tot deblokkeering van een bepaald bedrag. Oude aanvragen te dezer zake zijn vervallen, nieuwe moeten worden ingediend. Het bedrijfsleven zal op iedere vol macht, waarop eerder oud papiergeld werd Ingeleverd, niet f 100 maar f 300 nieuw geld in contanten kunnen krijgen. Voor z.g. „eenmansbedrijven" geldt deze rege ling niet. B. en W. van Haarlem hebben een re geling bekend gemaakt voor de verstrek king van f 100 nieuw geld voor ingeleverd vervallen bank- en muntpapier. De uitbetaling geschiedt uitsluitend op het kantoor waar het geld gestort is. De volgende letter-indeeling is vastge steld voor de week van 813 October. Maandag: A 912 uur, BaBrak 13.30—* 16 uur. Dinsdag: restant B, C en D 912 uur, E F G en H tot en met Hars 13.3016 uur. Woensdag: restant H., I en J tot en met Jong 912 uur, restant J K en L tot eit met Liet 13.3016 uur. Donderdag: restant L, M N O en P tot Pop 912 uur, restant P Q R en S tot eni met Schik 13.3016 uur. Vrijdag: restant S en T 912 tror, V V W 13—16 uur. Zaterdag: X Y en Z en na-uftbetaMng 912 uur. Rekeninghouders bij den postchèque- en girodienst kunnen ook hun honderd gul den vrijmaken. Wanneer men een geld- kaart heeft, waarop niets is ingeleverd kan men tot en met Zaterdag 6 October een verzoek bij den directeur van het Postkantoor ter plaatse indienen met bij voeging van bonnetje „één" van de geld- kaart. Tusschen 8 en 13 October (alpha- betisch volgens onderstaand schema) moe ten zij zich op het Postkantoor vervoegen met het advies van de chèque. Dit wordt ingenomen, waarna men later de afreke ning thuis krijgt en het bedrag op de chèque uitbetaald kan krijgen Voor Haarlem kan het advies worden ingeleverd: Maandag 10 Oct. letters A en B, Dinsdag letters C t.m. H., Woensdag letters I t.m. L, Donderdag letters M t.m. S, Vrijdag letters T t.m. W., Zaterdag let ters X t.m. Z. Het conflict in de Gereformeerde Kerk. Vrijgcmaaktcn houden Zondag diensten te Haarlem. De bezwaarden, die zich vrij gemaakt hebben van de Gereformeerde kerk ta Haarlem, zullen a.s. Zondag dienst hou den in de Waalsche kerk op het Begijne hof. De diensten zijn om 9 uur en 3 uur. Als predikant zal optreden Ds. Veltman uit Leiden. Heden kwam het bericht, dat in een «7a- pansch kamp is bezweken de Haarlemmer Frits Lamp. Allen, die dit enthousiaste lid van de Voetbalvereeniging „Haarlem" en de Haarlemsche athletiekvereeniging gekend hebben, weten welk een sportief mensch voor de Haarlemsche sportwereld verloren is ge gaan. Lamp was een actief lid van „Haar lem", hij speelde voornamelijk in het tweede elftal. Dr. P. Tekelenburg, chirurg in Indië, jarenlang bekend voetballer voor „Haarlem" aanvoerder en bestuurslid van die vereenl- ging, één van de bekendste spils uit de Ne derlandsche voetbalwereld en een bekend speler uit het nationale elftal, heeft even eens het leven gelaten in een Japansch kamp. De heer M. A. Reinalda te Haarlem is benoemd in het bestuur der Dr. Wiardi— Beckmansti•'hting, die door de S.D.A.P. in het leven geroepen is de wetenschappe lijke bestudeering van het socialisme te be vorderen. Tot directeur van het Centraal- bureau voor Wetenschappelijk werk, Voor lichting en Documentatie is benoemd mr. G. H. Slotemaker de Bruine te Heemstede. In aansluiting op het borrelbericht mel den wij nog: De meeste zaken zijn nog niet of niet voldoende bevoorraad, zoodat men nog niet direct op Zaterdag zijn borreltje mag verwachten. De Vrijzinnig Prot. Jeugdraad te Haar lem heeft den heer W. Mokkenstorm uit Rot terdam benoemd tot algemeen jeugdleider. Ds. E. Dijkhuis uit Oldemarkt. de tweede predikant van wijk VI der Ned. Herv. Gem. van Haarlem, zal Zondagochtend te 10 uur in de Groote- of St. Bavokerk worden be vestigd door Ds. G. J. Frielink uit Raalte Des avonds zal Ds. Dijkhuis in de zelfde kerk zijn intrede doen in een dienst, die te 7 uur begint. De nieuwe predikant zal vooral ar beiden rondom Slachthuisbuurt en Zomer- kade. Maandagavond 8 October te 8 uur wordt een begroetingsavond gehouden in de Oosterkerk Ds. Jospin heeft aan de Waalsche Ge* meente een telegram .gezonden, dat hij a.s. Zondag den dienst In de Waalsche Kerk hoopt te leiden. Aan de papierfabriek te Velsen is het eerste schip met houtstof, de Venus van de K. N. S. M. binnengekomen.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1945 | | pagina 1