Haarlems Dagblad
Weer een verklaring van Hatta
Walcheren over 5 weken droog?
Terug naar
Rechtszekerheid
50 gr. meer vleesch
Hel woord is aan....
Hel lekorl
aan verpieegslers
Verhooging van hel
gasranlsoen?
23.3 Milliard
Monetaire
onderhandelingen
Mijnindustrieraad
geïnstalleerd
•Oc Jaargang No. 18158
Bureaux: Groote Houtstr. 93
en Soendaplein 37, Haarlem
IJmuiden: Kennemerlaan 154.
Telef. 5437.
Tel.: Dir.-Hoofdred. 15054. Adm. 10724
Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom
Zaterdag 2d October 1945
Uitgave van de Stichting
Voorlichting te Haarlem.
Abonnementen: p.week 31 ct.
per kwartaal 4.
1'el: Redactie 10600. Expeditie 14825.
■yRIJDAGAVOND is de minister van
Justitie, mr. H. A. M. T. Kolfschoten,
eindelijk „op de brug" verschenen. Naar
dit optreden voor de radio werd door velen
sinds geruimen tijd uitgezien. De minis
ter, dit wetende, begon met het uitstel te
verklaren door te spreken over de reser
ves, waartoe zijn positie hem dwingt en
over „zijn eigen brug, brug der zuch
ten, die het paleis van de vrijheid ver
bindt met den kerker, bestemd voor hen,
die deze vrijheid verspeelden." Een dich
terlijk beeld.
In zijn rede heeft de minister weinig
reserve meer doen gelden. Hij was open
hartig. Er bleek dan ook uit, dat hij ge
reed is met zijn plannen tot herstel van
rechtszekerheid in Nederland. Ik herhaal
nog maar eens, dat er niets is waaraan
zoo sterke behoefte bestaat.
Minister Kolfschoten heeft deze be
hoefte erkend: „Het gaat in ons lieve land
nog niet goed met de justitie. Laat mij dat
zonder voorbehoud vooropstellen. Wie zou
het meer en beter weten dan hij die da
gelijks, men mag haast zeggen: aan den
lijve, ondervindt, hoezeer ons rechtsleven
ontwricht is? Men richt tot mij vertogen
en smeekbeden: „Geef ons Justitie terug.
Wat denkt gij te doen om ons volk den
smaad en het leed der rechteloosheid af te
nemen? Kunt gij zooveel Duitsch aanslib
sel niet spoedig en grondig verwijderen?"
Dat is een duidelijke erkenning en een
leerzame voor de struisvogel-naturen, die
plegen te beweren, dat het zoo erg niet
is. Als zij er persoonlijk geen last van
hebben is het zoo erg niet.
De minister heeft nog eens een uitvoe
rige uiteenzetting van de noodmaatrege
len en de positie van het Militair Gezag
gegeven. Het was niet mogelijk, direct en
geruischloos op de oude en beproefde
methoden en instellingen terug te schake
len. De organen van politie en justitie
moesten eerst van smetten gezuiverd wor
den. „In het algemeen hebben zij aan
vertrouwen in de vervulling van hun taak
in normalen tijd niet ingeboet", zei de
minister woordelijk en dat zal, geloof ik,
inderdaad in breeden kring worden be
aamd. Het is van groot belang, want wij
zouden er nog heel wat erger aan toe zijn
als het geloof in de instellingen als zoo
danig geschokt was.
Nu is het plan om de diensten der poli
tieke opsporing onder te brengen bij de
gewone politie, die gezuiverd is. Die dien
sten komen daar niet volledig bij. Er zal
een schifting naar bekwaamheid en ge
schiktheid worden toegepast door erkende
poliiie-deskundigen. En het nieuwe direc
toraat-generaal voor bijzondere rechtsple
ging zal een snelwerkend klachtenbureau
instellen. Daar is dringende behoefte aan.
De minister kan erover meepraten, zegt
hij. Ik twijfel er niet aan. In minder mate
kan schrijver dezes het ook en dat zal
wel met alle hoofdredacties van dagbla
den 7.oo zijn.
Aan onrechtmatig en onduldbaar optre
den zal energiek een einde worden ge
maakt. In voorkomende gevallen zal niet
worden geschroomd, een strafvervolging
in te stellen wegens wederrechtelijke vrij-
heidsberooving. Begrip en eerbied voor de
persoonlijke vrijheid moeten terugkeeren.
Dat de waardeering voor zulke rechtsgoe
deren bij uitnemendheid is geschonden,
blijft een der zwaarste erfschulden van
den bezetter. De minister doet een beroep
op hoogere en lagere medewerkers „in
naam der Nederlandsche beschaving." Ja,
zoo-/er is het gekomen dat dit noodig is!
De noodzaak, dat zelfs de zwaarste mis
dadigers op zuivere berechting aanspraak
kunnen maken en de waarlijk niet aan
trekkelijks beroepsplicht der advocaten
heeft de minister met nadruk betoogd.
Juist: de waarlijk niet aantrekkelijke be
roepsplicht! Zoo is het en zoo behoort het
door ieder begrepen te worden.
Bij een nieuw besluit onder den titel
„Politieke delinquenten 1945" zullen nu
waarborgen tegen ongemotiveerde ar
restaties worden vastgelegd en zal de per
soonlijke vrijheid worden beschermd. Bij
aanhouding moet binnen 24 uur een ver
hoor worden afgenomen, op grond waar
van zal moeten worden uitgemaakt, of er
termen zijn voor een bevel tot bewaring.
Het bevel tot bewaring is veertien dagen
van kracht en kan uitsluitend door den
procureur-fiscaal worden verlengd, aan
vankelijk tot maximaal drie maanden,
zoodat de zaak van iederen arrestant op
gezette tijden opnieuw moet worden be
zien. En dat door de hoogste autoriteit
op dit gebied.
Tot de vier normen voor invrijheids-
stelling zal deze behooren: „De arrestant
wordt in vrijheid gesteld als redelijkerwijs
moet worden aangenomen, dat hij bij ver
oordeeling door Bijzonder Gerechtshof of
tribunaal niet langer van zijn vrijheid zal
worden beroofd dan voor den tijd, dien
hij al in bewaring heeft doorgebracht".
Een noodzakelijk en niet meer dan recht
vaardige bepaling. De vierde norm houdt
rekening met den lichamelijken en gees
telijken toestand van arrestanten. Het
geen een eisch van de beschaving is, want
wij zijn geen Duitschers.
Scherp onderscheid makend tusschen de
lichte en de zware gevallen, heeft de mi
nister aangekondigd dat de procureurs
fiscaal de bevoegdheid krijgen hen, die in
vrijheid gesteld worden voorwaardelijk of
onvoorwaardelijk buiten vervolging te
plaatsen. Het is geenszins de bedoeling de
In de Rotterdamsche haven z.ijn twee Nederlandsche vliegdekschepen
aangekomen, n.l. de motorschepen „Macona" en „Cadila" van de
Nederlandscli-Indische Tankstoomhoot Mjj. Oorspronkelijk waren
't gewone tankschepen, maar zij werden in 1943 volgens een Engelse!»
ontwerp geheel omgebouwd tot vliegdekschepen, met een startdek
van ruim 100 Motor lengte. Tijdens den oorlog hebben deze schepen
belangrijke diensten als escortevaartuigen verricht. Het m.s.
„Cadila", dat benzine en levensmiddelenpakketten uit de West naar
ons land bracht, aan den steiger van de B.P.M.
De Merdeka bevat vandaag een verkla
ring die zegt dat de republiek bet niet eens
is met de uitbarstingen van woede zooals de
bevolking nu te zien geeft. Hatta wijst erop
dat naast binnenlandsche actie ook reke
ning gehouden moet worden met de buiten
landscbe betrekkingen en besluit met zoo
wel de uitdrukking als de daad van „oor
logsverklaring" en „heilige oorlog" te ver
bieden.
De geüniformeerde nationalistische po
litie die alle politiediensten in Batavia ver
richt, heeft in het geheim 20 plunderaars
vrijgelaten, die door de Seaforth Highlan
ders op heeterdaad waren betrapt. Dezelfde
politie weigerde om 5 Indo-Europeaansche
Nederlanders, die zij „voor hun eigen vei
ligheid" hadden gearresteerd, over te geven.
Dergelijke dingen beginnen tot de da£e-
lijksche voorvallen te behooren in Batavia.
130 Indonesische zeelieden van de Sibajak
zijn in staking gegaan.
Er worden plannen ^litgewerkt om de
groote meerderheid der Nica te demilitari-
seeren.
United Press meldde hedenochtend, dat het
rustig was in Batavia. In Soerabaja was re
gistratie van alle Europeanen (in verband
met interneering?) bevolen. De Geallieerde
troepen kunnen binnen enkele dagen in Soe
rabaja zijn. Op Midden-Java is een Nica-
officier gelyncht. Op Java wordt nog door
verschillende groepen getracht de bevolking
op te zweepen.
Uit Deli wordt gemeld, dat P.T.T., radio
Distributie
De verbeterde vleeschpositie maakt het
mogelijk het vleeschrantsoen voor de vol
gende week met 50 gram te verhoogen,
zoodat dit 150 gram zal bedragen.
Het Centraal Distributiekantoor maakt
in verband hiermede bekend, dat naast
de in de bonnenlijst aangewezen vleesch-
bonnen A, B, C, D 775 voor 100 gram
vleesch, eveneens zjjn geldig verklaard
de bonnen A, B, C en D 782 voor 50 gram
vleesch.
Binnenkort zeeppoeder
Over enkele weken zal de distributie
van zeeppoeder beginnen. De pakjes zul
len nu geen „waschpoeder" bevatten,
maar zeeppoeder, welke slechts in ge
ringe mate zal afwijken van de vooroor-
logsche kwaliteit, maar zóó weinig, dat
men het nauwelijks zal merken. De pro
ductie ondervindt momenteel nog hinder
doordat er niet voldoende meisjes zijn om
te helpen bij het vullen van de pakjes.
De vervaardiging van huishoudzeep
wordt binnenkort hervat. Voor scheer-
zep en toiletzeep zijn nog niet alle grond
stoffen ontvangen.
hekken van de kampen nu ineens wijd
open te zetten voor alle lichte gevallen.
Laat men geen onjuiste conclusies trekken
en ook niet meenen dat de voorwaardelijk
losgelatenen een gemakkelijk leventje
kunnen gaan leiden, want zij kunnen aan
een geduchte lijst van beperkingen en ver
plichtingen onderworpen worden. Daartoe
behooren: arbeidsplicht, verbod van lid
maatschap van vereenigingen en zelfs van
omgang met bepaalde personen, beheer
over hun vermogen, storting van een
waarborgsom, afstand van eigendommen,
uitsluiting uit ambten en rechten.
De gedeeltelijke invrijheidstelling, nu in
uitzicht gesteld, is dus omgeven met
waarborgen. En de minister duidt haar
aan als een uiting van bezinnende gerech
tigheid. Doordat zij ontlast worden van
een aantal lichte en lichtere gevallen zul
len de bijzondere gerechtshoven en tri
bunalen hun werk met meer zorg en
nauwkeurigheid kunnen verrichten.
Deze rede kondigt „een stap vooruit"
aan. R- P.
en spoorwegen in nationalistische handen
zijn. Er zijn gevechten voorgevallen tusschen
vcm »che jongeren en „verraders" vol
gens radio Medan. Er zou een Sumatraan-
öche Volksraad zijn gevormd onder leiding
van Mohamed Sjafen, die geen trouw aan
Soekarno heeft betuigd.
In sommige straten, deuren en
ramen open
Men meldt ons: De Nederlandsche Spoor
wegen gaan op het traject Haarlem-Velsen
rijden op dubbelspoor. De betonversperring
in bovengenoemde spoorbaan moet daarom
worden opgeruimd. Deze versperring ligt
pl.m. 400 M. ten Zuiden van de Kleverlaan.
De opruimingswerkzaamheden zullen be
ginnen Maandag 22 October a.s. en pl.m. 1
week duren. In verband met de explosies
zullen de deuren en ramen geopend moeten
zijn van 8.30 tot 16.30 en wel in de vol
gende straten: Kleverparkweg, Brederode-
straat, Verspronckweg tot Korte Verspronck
weg, Korte Verspronckweg tot Kennemer
Lyceum en voorbij Kennemer Lyceum ook
de Prins Maurltslaan.
WoodrowWilson:
De vrede kan niet met
zekerheid en met gerech
tigheid berusten op een
gewapend evenwicht der
volken.
Internaten voor
huishoudelijk personeel
Er komen er in Haarlem drie
Er is moeilijk aan huishoudelijk personeel
te komen. Niet alleen tobben de huisvrouwen
met het tekort aan dienstboden en werksters,
maar ook verschillende instellingen kunnen
moeilijk voldoende personeel voor huishou
delijk werk krijgen.
De ervaring heeft geleerd dat er wel meis
jes zijn die huishoudelijk werk willen doen
als het maar niet in eigen omgeving is. Dit
is de reden waarom Volksherstel" het voor
nemen heeft in verschillende steden interna
ten op te richten voor meisjes van elders.
In Haarlem heeft „Volksherstel" plannen,
gemaakt voor drie internaten, een Roomsch.
Katholiek, een Protestant en een Neutraal.
Elk internaat zal ongeveer plaats bieden voor
60 meisjes. Het eerste internaat komt in het
U.V.V.-huis op het Nassauplein.
Maar alleen aan gediplomeerden
Minister Drees heeft een maand geleden
gewezen op het tekort aan verpleegsters, dat
tengevolge heeft, dat er bedden in zieken
huizen en sanatoria ongebruikt moeten blij-*
ven, terwijl er toch groote behoefte aan be
staat. Ook te Haarlem doet zich dit ver
schijnsel voor, vooral in het St. Elisabeths
Gasthuis.
Sindsdien is er van vele zijden op aange
drongen dat jonge meisjes zich, in het be
lang dér Volksgezondheid, als leerlingver
pleegster zouden aanmelden.
Wij vernamen van den directeur van den
Geneeskundigen Dienst te Haarlem, dat er,
althans in onze omgeving, geen tekort aan
1 e e r 1 i n g-verpleegsters is. Die zijn er ge
noeg. Er is evenwel een nijpend tekort aan
gediplomeerden. Dit is ontstaan om
dat vele verpleegsters zich een anderen werk
kring gekozen hebben. Daarom is het aan te
bevelen dat de zusters die een diploma be
zitten, weer verpleegster worden.
Er zijn voldoende leerling-verpleegsters die
een opleiding volgen, het is dan ook aan te
nemen dat er over een jaar, hoogstens twee
jaar, geen tekort meer aan gediplomeerden
zal bestaan.
Ook bestaat er in de ziekenhuizen een te
kort aan meisjes en vrouwen voor huishou
delijk werk. Dit tekort is oorzaak, dat de
zusters nu werk moeten doen dat eigenlijk
gedaan moest worden door anderen. Dit is
jammer. Het is onverklaarbaar dat voor dit
huishoudelijk werk geen voldoende krachten
te krijgen zijn. Er bestaat voor dit perso
neel een goede loonregeling en een 8-ürige
werkdag, zoodat men alle avonden vrij heeft.
Nog: slechts drie weken geleden stonden de werkers, die op zich genomen hadden
Walcheren voor den winter droog te maken, met verbeten ge7,ichten te kijken
naar de kolkende massa's water, welke door de verschillende gaten in de dijken
bij de Nolle, Veere en Rammekens het eiland binnen stroomden. En nu, nu is het
gat bij de Nolle en bij Veere reeds weer geblokkeerd. Men heeft lang niet zooveel
moeilijkheden ondervonden als men verwacht had en al zijn de gaten niet geheel
en al dicht, het is er zeer na aan toe en men rekent er thans op, dat het eiland
over vijf weken geheel droog zal zijn. Men zal n.l. liet water, dat door opzettelijk
gemaakte gaten naar binnen is gedrongen, ook weer door met voorbedachten rade
gemaakte gaten in den dijk van het kanaal, dat Walcheren van Noord naar Zuid
doorsnijdt, zien verdwijnen. Het kanaal loost dit water bij eb hl zee. Zoo kunnen
grootere hoeveelheden in kortoren tijd weggewerkt worden en dit beteekent, dat
de polder over vijf weken waarschijnlijk geheel droog zal zijn. En dan gaat
Walcheren de schade opnemen.
Wordt nog overwogen.
Het is ongetwijfeld voor zeer velen een
teleurstelling geweest dat niet tegelijk
met de verhooging van het electriciteits-
rantsoen, ook het rantsoen voor gas ver
hoogd is. (Alleen het gasrantsoen voor
;r! 1 een-won enden is wat verhoogd). Naar
wij evenwel vernemen maakt de verhoo
ging van het gasrantsoen nog steeds een
punt van overweging uit. Er zal toe
worden overgegaan zoo gauw het moge
lijk is. De kolenpositie is in de laatste
weken evenwel niet verbeterd. Dit is een
gevolg geweest van de kolenstaking in
Amerika. Deze is evenwel tegen a.s.
Maandag afgelast, zoodat er kans bestaat
dat er over eenigen tijd verbetering in
den kolenaanvoer uit Amerika komt.
Onze Nationale schuld
Blijkens een intern rapport, opgemaakt
door de afdeeling Economisch Onderzoek
van het departement van Handel, omtrent
den economischen toestand, wordt de totale
nationale schuld van ons land per eind
Augustus 1945 berekend op f 23.3 milliard,
samengesteld als volgt:
Vlottende Schuld 9.5 milliard.
Gevestigde Schuld f 5.8 milliard.
Vordering op Duitschland f 4.4 milliard.
Grootboek „Wederopbouw" f 3 milliard.
Buitenlandsche credieten f 0.6 milliard.
Het Ministerie van Financiën deelt
mede, dat onderhandelingen worden ge
voerd over monetaire overeenkomsten
met Zweden, Noorwegen, Denemarken en
Zwitserland. Deze onderhandelingen zijn
reeds vrij ver gevorderd en hebben ge
leid tot het opstellen van concept-ver
dragen, welke worden bestudeerd. De op
zet der geprojecteerde verdragen is de
zelfde als van die met België en Engeland.
Bij de te Heerlen gehouden installatie
van den Mijnindustrieraad heeft min.
Van Schaik gewezen op de historische
beteekenis van dit gebeuren. Hij zei, dat
de bedrijfsordening den organischen
groei van de industrie moet bevorderen;
de overheid moet daarin de leiding ge
ven, niet in de richting van de grootst
mogelijke winst, maar van zoo ver mo
gelijke behoeftenbevrediging. De geza
menlijke werkgemeenschappen dragen
een verantwoordelijkheid en zij worden
vertegenwoordigd door haar hoogste col
lege: den industrieraad. Het bedrijfsleven
in Nederland zal uit deze eerste proef de
ervaring moeten putten voor de organi
satie ook van andere bedrijfstakken. Het
is aan den Mijnindustrieraad, deze proef
te doen slagen.