Haarlems Dagblad
Indonesiërs tot onderhandelen bereid
Koffie en biscuits op de bon
De Eersfe
Noodraadszitting
Weerbericht
Bandoeng helpt zichzelf
Het woord is aan....
Ley pleegt
zelfmoord
Bloemendaals Noodraad
Vleeschrantsoen 150 gram
608 Jaargnmg No. 18103
Bureaux: Groote Houtstr. 93
en Soendaplein 37, Haarlem
IJmuiden: Kennemerlaan 154.
Telef. 5437.
Tel.: Dir.-Hoofdred. 15054. Adm. 10724
Ditecteur-Hoofdreda'cteur: Robert Pcereboom
Vrijdag 20 October 1945
Uitgave van de Stichting
Voorlichting te Haarlem.
Abonnementen: p. week 31 ct.
per kwartaal 4.
Tel.: Redactie 10600. Expeditie 14825.
DË eerste Noodraad in Kennemerland,
die zijn entrée heeft gemaakt, is de
Bloemendaalsche. Dit college heeft zich al
bij zijn benoeming onderscheiden door
een bijzondere geste: de zeventien leden
wenschten hun samenwerking in het ge
meentebelang tot scherper uitdrukking te
brengen door den wensch te uiten, dat
hun namen bekendgemaakt zouden wor
den zonder vermelding van partij-etiket
ten. Toen zij gisteren voor het eerst ver
gaderden bleek, dat zij zich ook niet frac-
ties-gewijs gerangschikt hadden, zooals
vroeger in gemeenteraden gebruik was.
Deze eerste Noodraadszitting was ge
wijd aan de benoeming van drie wethou
ders en commissies. In den ouden tijd,
toen alle gemeenteraden in den lande dat
gelijktijdig plachten te doen, had iemand
voor dien dag de benaming van Natio-
nalen Verveeldag uitgevonden.
Maar er was geen sfeer van verveling
in den debuteerenden Noodraad van Bloe-
mendaal. Want de burgemeester had de
vergadering geopend met een zakelijke,
zelfs grimmige uiteenzetting van den toe
stand der gemeente, waarin hij duidelijk
deed gevoelen dat werk nu voorop moet
gaan en woorden bijzaak zijn. Daartoe
keerde hij een gewone volgorde om, be
gon met de uiteenzetting en besloot met
zijn welkomstwoord aan den Noodraad.
Beide stelden nadrukkelijk vast, dat het
gemeentebestuur voor een zware taak
staat.
Aan den liefelijken naam van het
schoone Bloemendaal was vroeger een
andere, meer materieele faam verbonden:
die van de rijkste gemeente in den lande.
Dat was zij nog in 1940. Het is nu radicaal
uit. Burgemeester den Tex, die er geen
doekjes om wond, weet het aan een be
sluit van de Secretarissen-Generaal van
Binnenlandsche Zaken en van Financiën,
gedateerd van 15 Juli 1943, dat de eertijds
meest-welvarende gemeente nu nood
lijdend is. Bij dit besluit werden de ge
meente de opcenten op de gemeentefonds
en vermogensbelastingen ontnomen. Het
verlies aan inkomen bedroeg meer dan
een half millioen. Dit heette vergoed te
zullen worden door een nieuwe bron van
Inkomsten, de ondernemingsbelasting. Na
tuurlijk schoot die in een forensenge
meente ver tekort, al kon er nog een ver
hoogde uitkeering uit de grondbelasting
bijgeteld worden. Het gevolg was, dat de
volgende begrootingen alle reserves van
de gemeente opslokten, in 1945 ook die
van de met groote zorg beheerde bedrij
ven. Op de begrooting-1945 bedraagt het
tekort een half millioen.
Hoe het verder zal gaan met het toe
zicht van hoogere autoriteit op de gemeen
tehuishouding, dat uit noodlijdendheid
voortvloeit, staat nog niet vast. Er staat
veel nog niet vast. De burgemeester voor
ziet evenwel overwegende zeggenschap
van het departement in de gemeentelijke
zaken. En een financieele commissie, kort
na de bevrijding benoemd, heeft al ver
klaard, dat nieuwe ingrijpende bezuini
gingsmaatregelen onuitvoerbaar zijn zon
der de heele gemeentelijke machinerie te
ontwrichten.
Den Haag, inmiddels op de hoogte van
den toestand gebracht, toonde zich niet
geneigd om de wetgeving te herzien, wilde
wel een verhooging van de Rijksbijdrage
overwegen en was het met de financieele
commissie eens, dat Bloemendaal niet als
een noodlijdende gemeente behandeld
mocht worden. Maar verder is men nog
niet gekomen.
Dit Bloemendaalsche geluid klinkt wel
als een waarschuwing. Hoe zal het moe
ten gaan met de autonomie der gemeen
ten, die voor den oorlog in zooveel andere
gevallen al in het gedrang was geraakt?
Bij de andere hoofdstukken heeft bur
gemeester den Tex blijmoediger taal
kunnen spreken dan bij Financiën, of
schoon overal moeilijkheden overwonnen
moeten worden. Hij beklaagde zich in
duidelijke termen over Haagsche traag
heid, daarbij erkennend dat men niet
veroordeelen moet zonder de, moeilijkhe
den „hoogerop" goed te kennen. Maar
met zekere ongerustheid vroeg hij zich af
of de sterke centralisatie, in de laatste
jaren doorgevoerd, geen noodlottigen in
vloed zou hebben op de vrije ontwikke
ling van het gemeentelijk leven. Hetgeen
een belangrijke vraag is, die in de naaste
toekomst alom aan de orde zal komen.
Men is geneigd de bezorgdheid van den
burgemeester van Bloemendaal te deelen,
temeer als men denkt aan de losse hand,
waarmee de Staat thans zelf uitgaven
doet. Voor den oorlog hield den Haag de
koorden van de beurs strak, jarenlang
zelfs te strak. Maar nu! En de gemeente
lijke autonomie is een der traditioneele
pijlers van ons staatsbestel geweest. Aan
het hoofd van de gemeente staat de Raad.
Tot de bevoegdheid van den Raad be-
hooren de regeling en het bestuur van
de huishouding der gemeente. Het zijn
kostbare wettelijke grondslagen.
Burgemeester den Tex heeft zijn Nood
raad tenslotte in kernachtige beeld
spraak welkom geheeten. Hij heeft ge
sproken van een schip, ontmast in zwa-
ren storm en stuurloos ronddrijvend op
den nog hoogen zeegang. In zulken nood
maakt de ervaren schipper een noodmast
en spoedig krijgt het schip weer gang en
zit er weer stuur in. Onze voorouders
zouden er een kunstige zinneprent op ge-
Reuter meldt uit Batavia: Als onmiddellijk resultaat van de twee dagen geleden
tussk'hen Soekarno en den politieleen adviseur van liet Engelsche ministerie van
buitenlandsclie zaken Maberley Denning gevoerde bespreking geel't een verklaring
namens de „Indonesische regeering" van ir. Soekarno uitdrukking aan de bereid
heid van de Indonesische leiders om alle belanghebbenden te ontmoeten (to meet
any party) om de toekomst van Indonesië te bespreken.
Deze beslissing lteteekent een aanzienlijke verandering in de houding' der
Indonesische nationalisten ten aanzien van een besprekjng met de Xederlandsche
autoriteiten, die zij tot dusverre hebben geweigerd te ontmoeten behalve onder
auspiciën van Geallieerde autoriteiten.
Donderdagmiddag zijn fn Batavia be
sprekingen gehouden tusschen de voor
naamste republikeinen over den vorm en
de methode van de toenadering tot de Ne
derlanders. De voornaamste leden hoe
wel niet noodzakelijk de meerderheid
zijn van meening, dat deze besprekingen
zoo spoedig mogelijk moeten plaats heb
ben, hoewel dit als voorbereidende infor-
meele bespreking tusschen Nederlanders,
Britten en Indonesiërs zou kunnen ge
schieden. Ook wordt beseft, dat de Indo
nesische delegatie voor deze besprekin
gen moet worden voorgezeten door een
voor de Nederlanders acceptabele per
soonlijkheid. Deze leden van het werk
comité stellen voor, dat niet alleen een
conferentie van drie partijen, dus met de
Britten samen, maar ook directe bespre
kingen met de Nederlanders buiten Java
zouden moeten worden gehouden. De keu
ze van de republikeinen lijkt Singapore
te zijn.
Onafhankelijk van de Donderdagmid
dag gehouden conferentie is nog een ver
klaring uitgegeven door den Indonesischen
minister van voorlichting, waarin gezegd
wordt, dat besprekingen over de Indone
sische kwestie slechts dan vrucht zullen
kunnen dragen als zij op internationale
basis worden gehouden. De nadruk wordt
gelegd op de bereidheid besprekingen te
beginnen met iedereen op basis van het
zelfbeschikkingsrecht van het Indonesi
sche volk.
Soekarno zou hedenmorgen een bespre
king hebben met den consul-generaal der
Ver. Staten.
De situatie op Sumatra is over het al
gemeen rustiger dan op Java. Er hebben
zich minder gewelddaden voorgedaan dan
op Java.
Landing te Soerabaja
Om 10.30 Batavia-tijd zjjn Donderdag te
Soerabaja de eerste troepen zonder ver
zet aan land gezet. Er waren geen Ncder-
landsche troepen bjj. De bemanningen
van de Thunderboltvliegtuigen die de lan
dingen van de lucht uit beschermden,
meldden dat er veel rood-witte vlaggen
zichtbaar waren, maar dat er geen teeke
nen van verzet waargenomen konden
worden.
Volgens mededeeling van de zijde der
Br. Indische troepen bestaat de kans, dat
vijf van de 11 Nederlandsche officieren,
die bij Tjiandjoer in handen van extre
misten waren geraakt, nog in leven zijn.
In een kamp nabij Soekaboemi zijn een
groot aantal Europeanen en Indo's geïn
terneerd.
Tweeduizend Europeesche vrouwen, die
in een kamp te Semarang «Is gijzelaars
werden vastgehouden, zijn vrijgelaten.
270 gevangen gehouden Europeanen in
Ambawara zijn aan de Geallieerden over
gedragen. Volgens de laatste berichten
lijkt het terrorisme in de buitenwijken
van Batavia weer toe te nemen.
In Magelang is ook de Britsche vlag
geheschen.
Republikeinsche kringen verwachten,
dat volgende week de besprekingen met
de Nederlanders zullen beginnen in aan
wezigheid van generaal Christison.
Denning heeft den Indonesiërs ver
klaard, dat Engeland de Indonesische re
publiek niet kan erkennen. Dit heeft tot
gevolg een appèl op de Ver. Staten.
De republikeinsche vergadering te Ba
tavia is verdaagd. Men kon niet tot een
besluit komen wie de republikeinen bij
de besprekingen moeten vertegenwoordi
gen. Waarschijnlijk zal als leider der de
legatie worden aangewezen de 38 jaar
oude minister van voorlichting Amir Sja-
Aanvankelijk stormachtige, later gelei
delijk afnemende westelijke wind, wisse
lende bewolking, regenbuien, (vooral aan
de kust met kans op hagel of onweer),
vrij koud.
Wind en stormwaarschuwingsdienst aan
alle districten, Donderdag 11 uur: Wordt
verwacht storm uit het Zuid west
kwadrant.
rifoedin, die voor den oorlog in regee-
ringsdienst was. Tijdens den oorlog is hij
door de Japanners tot levenslange gevan
genisstraf veroordeeld.
Tusschen 26 Oct. en 6 Nov. worden in
Tandjong Priok 23 Nederlandsche, Brit-
sche en Amerikaansche vrachtschepen
verwacht.
De Nederlandsche gemeente van Ban
doeng heeft zelf het initiatief genomen
voor de verzorging van krijgsgevangenen
en geïnterneerden. Het eerste Rapwi-
team dat arriveerde zag, dat het hier niets
kon verbeteren. Onder leiding van Dr. J.
v. d. Velde werkt een organisatie van
ruim 2300 menschen thans in Rapwi-
Roode-Kruisverband. Zij verzorgt den
hospitaal- en medischen dienst, de evacu
atiecentra, het transport, de kleeding en
voeding en de ondersteuning aan hulp
behoevenden. Een postdienst en een con
tactbureau onderhouden de betrekkingen
met de buitenwereld. Indonesiërs en Ne
derlanders worden op denzelfden voet be
handeld. Met vele mannen, vrouwen en
kinderen uit de kampen bij Bandoeng en
een aantal oud-geïnterneerden uit die bij
Tjimahi telt de Nederlandsche gemeente
thans rond 36000 personen. Uit het bin
nenland worden er nog honderden ver
wacht, voor wie goed geoutilleerde ont
vangstcentra in gereedheid worden ge
bracht.
Phyllis Bottom e:
Wij moeten niet probee-
ren het leven naar onze
hand te zetten; veeleer moe
ten wij zien te ontdekken,
wat het leven van ons eischt
en ons oefenen om aan deze
eischen te voldoen.
Robert Ley, de voormalige leider van
Hitiers Arbeidsfront, heeft met behulp
van een strook van een badhanddoek te
Neurenberg zelfmoord gepleegd.
Uitsluiting kunstenaars
D'e eereraad voor muziek heeft den heer
Otto Glastra van Loon voor het openbare
muziekleven uitgesloten tot 1 October
1948.
De eereraad voor tooneel besliste dat de
heer Cor van der Lugt Melsert gedurende
2 jaar zijn beroep op geenerlei wijze in
het openbaar mag uitoefenen.
Donderdagmiddag kwam Bloemendaals
Noodraad voor het eerst bijeen, onder
voorzitterschap van den burgemeester jhr.
mr. C. J. A. den Tex.
Bij de opening der bijeenkomst werd,
op verzoek van den voorzitter, even stilte
betracht ter herdenking van de dooden
die gevallen zijn in den strijd en aan wier
offer wij danken, dat nu in vrijheid ver
gaderd kan worden.
Na de beëediging der leden hield de
voorzitter een rede, waarin hij aller
eerst het overlijden van het vroegere
raadslid baron van Til herdacht. Daarop
gaf hij een breedvoerig overzicht van de
oorlogsschade die Bloemendaal heeft ge
leden. Daarvoor verwijzen wij naar ons
hoofdartikel, in het bijzonder wat het
financieele gedeelte betreft.
Twee openb. scholen zijn nog niet in het
oude gebouw teruggekeerd. Van de 9 bij
zondere scholen is er nog een in een an
der gebouw gehuisvest. Er is evenwel
geestelijke schade aangericht door onvol
doende onderwijs, vooral voor de kinde
ren, die na den cursus 1944-'45 de school
verlieten. De andere kinderen kunnen
bijgewerkt worden.
Een maand geleden werden bij het
afgraven van den kop van den Zee
weg 10 mijnen blootgelegd. Tot heden
heeft men evenwel nog geen Duitscha
krijgsgevangenen gekregen om die op ta
ruimen.
De bedrijven,hebben niet veel geleden.
Op het gasbedrijf drukt evenwel het one-
reuse contract dat indertijd met Haarlem
gesloten is.
Geen orgaan is zoo door de Duitschers
misbruikt als de politie. Gelukkig is men
over het dieptepunt heen en kan een ge
stadige verbetering verwacht worden. Het
is intusschen de vraag of Bloemendaal zijn
g e m e e n t e-politie zal behouden in ver
band met de landelijke reorganisatie.
De heer Noorman wenschte na
mens den raad den burgemeester geluk
met zijn terugkeer. De raad staat voor
een moeilijke taak, maar verheugt zich op
de voortreffelijke leiding van zijn voor
zitter.
Met groote meerderheid van stemmen
werden de wethouders die nu zitting heb
ben herkozen, n.l. de heeren A. Cassee,
mr. F. P. Th. Roling en A. van Gelul:.
De benoeming van den heer v. Geluk ia
afhankelijk van de goedkeuring van Ged.
Staten, daar gemeenten beneden 20.000
inwoners slechts 3 wethouders mogen
hebben na sanctie van dit hoogere college.
maakt hebben; de burgemeester ziet reeds
een bolwangige Publieke Opinie, die den
wind in het nieuw gespannen zeil blaast.
Zijn visie op de Publieke Opinie moge
hier al dadelijk bewaarheid worden. De
vastberaden en openhartige hervatting
van Bloemendaals openbare bestuursbe
leid, onder den druk van zware zorgen,
verdient een goede pers. De burgemees
ter heeft gevraagd om de grootste
krachtsinspanning, de grootste bereidheid
die een bemanning geven kan. Want dat
beteekent „alle hens aan dek". Er is
tevoren veel critiek op de Noodraden ge
weest. Maar deze heeft een goeden start
gekregen. Moge hij slagen. R. P-
Geldig van 28 October t.m. 10 November.
Bonkaarten Ka, Kb, Kc 512:
190 t.m. 106 800 gram brood
107 200 gram bloem
108 125 gram biscuits
109 400 gram suiker
110 200 gram koffie
111 125 gram boter
112 250 gram margarine
113 100 gram vet
114 200 gram kaas
115 150 gram vleesch
116 117 2 K.G. aardappelen
b 01 b 02 400 gram brood
b 03 c 03 1 ei
b 04 1 K.G. aardappelen
a 05 2 liter melk
b 05 c 05 3Vè liter melk
Bonkaarten Kd, Ke 512:
200 201 800 gram brood
202 200 gram bloem
203 250 gram rijst of kindermeel
204 125 gram biscuits
205 250 gram suiker
205 500 gram suiker
207 125 gram margarine
208 200 gram kaas
209 1 ei
210 6 liter melk
211 150 gram vleesch
212 1 K.G. aardappelen
d 01 d 02 400 gram brood
e 01 250 gram rijst of kindermeel
Tabakskaarten Q 413:
03 2 rantsoenen tabaksartikelen
(geen import-cigaretten)
Vleesch-, melk- en aardappelenbonnen
zijn geldig tot en met Zaterdag 3 Nov. a s.
Zooals uit bovenstaande lijst, blijkt, ont
vangen personen van 4 jaar en ouder
1 K.G. aardappelen per week meer, dan
tot dusverre. Dit zal gedurende eenige
weken achtereen plaats vinden. De extra-
hoeveelheid van één kilogram per persoon
is bestemd om een voorraad te vormen.
Men houde hiermede dus rekening en be
ware iedere week 1 K.G. aardappelen.
Op de bonnen 114 en 208 zal 100 gram
Amerikaansche kaas én 100 gram Holland-
sche kaas worden geleverd. De Holland-
sche kaas zal voor de helft in volvette of
40 kaas en voor de helft in magere of
20 kaas worden geleverd.
Op de broodbonnen kan men Engelsche
biscuits betrekken, voor zoover de detail
list of bakker deze nog voorradig heeft.
Op een bon, welke recht geeft op 400 gram
brood, is voortaan 400 gram Engelsche
biscuits verkrijgbaar. Op de bonnen 108
en 204 wordt binnenlandsche biscuit ver
strekt, waarvan de distributie onlangs is
aangekondigd.
Voor de week van 4 t.m. 10 November
a.s. zullen nog bonnen worden aangewe
zen voor vleesch, melk, aardappelen,
bloem, zout. jam, peulvruchten en huis
houdzeep.
Bovengenoemde bonnen kunnen reeds
op Vrijdag 26 October a.s. van des mid
dags 12 uur af worden gebruikt, met uit
zondering van de bonnen voor melk ett
aardappelen, waarop eerst met ingang van
Maandag 29 Oct. mag worden geleverd.
Bij deelneming aan maaltijden van de
centrale keukens moeten aldaar de bon
nen 115 of 211 voor vleesch en 116 voor
aardappelen worden ingeleverd.
Fruit
Met ingang van 11 November wordt de
klantenbinding voor fruit in het geheele
Noorden des lands ingevoerd. Dan geldt
de bon F 01 der fruitkaart tot 8 Decem
ber. Voor 3 November moet die bon bij
den leverancier worden ingeleverd. Een
bon voor groente wordt nog aangewezen.
Aardappelen
Er wordt thans weer onderscheid ge
maakt tusschen bonnen voor aardappe
len in de steden en op het platteland.
Haarlem heeft stadsbonnen, evenzoo
Heemstede. Bloemendaal, Velsen en Be
verwijk.
15 Textielpunten geldig
Het rijksbureau „Distex" deelt volgens
het „Textielblad" mede, dat met ingang
van 29 Oct. van de textielkaart V.A. 510,
welke thans door de distributiediensten
wordt uitgereikt, tot nader aankondiging
15 punten (en wel no. 1 t/m 15) geldig zijn
voor den aankoop van kleinvakartikelen
en eenige andere artikelen.
De kaarten kunnen per gezin gecombi
neerd worden gébruikt. I