naariems uqqdiqq
Nog geen Republikeinsch antwoord
Haarlems
Noodraad
De dank van Nijmegen
Bevin: Overgangsperiode van machtspolitiek
naar samenwerking
Bandoeng een militair centrum
Fenner Brockway
bemiddelaar?
Het woord is aan.,..
Het college van B. en W.
van Haarlem
Recht tot vorming van een westelijk blok geëischt
«Oc Jaargang No. 18174 TT 1 A 1 "1 _1 Donderdag 8 Nov. 1945
IJmuiden: Kennemerlaan 154. J Abonnementen: p. week 31 ct.
Telef 5437 per kwartaal 4.
Tel.: Dir.-Hoofdred. 15054. Adm. 10724 Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom Teto Redactie 10600. Expeditie 14825
N\ al die jaren verscheen er dan
Woensdagmiddag eindelijk weer een
gemeenteraad ten Prinsenhove. En de
oude Statenzaal, die niet mooi is vanwege
haar minder gelukkige maatverhoudingen,
maar die toch wel deftige ramen bezit en
oude schilderijen en een schoorsteenstuk-
met-bloemen, dat mij altijd aan burge
meester Boreel herinnert, ontving den
Raad met de gelatenheid, die oude zalen
kenmerkt. Haar sfeer heeft veel beleefd;
zij verwondert zich niet over een Nood
raad.
Het begon met een algemeene onderlinge
begroeting. Er waren wel nieuwe gezich
ten, maar veel meer vanouds bekende en
die schenen alle verheugd, elkaar hier
weer te zien. Veel stevige handdrukken
werden gewisseld en er was een discrete
aanduiding van een „viering" van dit
oogenblik in de aanwezigheid van eenige
groote kamerpalmen. Zij deden aan Indië
denken. Daar bedoel ik verder niets mee,
maar zij deden aan Indië denken.
Het is geen leeg woord dat zij, die voor
goed heengegaan zijn, bij dit weerzien ge
mist werden. De communist Peper, met
zijn wonderlijke, vaak fijne humor, zijn
lange, haastig-uitgesproken redevoeringen,
de scherpzinnige jonge socialist mr. H. O.
Drilsma, de welbespraakte secretaris van
den Vrijzinnig-Democratischen Bond mr.
L. G. van Damzij waren de drie
Joden in den vooroorlogschen Raad en zij
zijn alle drie door toedoen van de Duit-
schers omgekomen. Van de beide eersten
staan de feiten vast; mr. Van Dam werd
naar Duitschland gebracht en verdween
voorgoed. Twee andere raadsleden, de
oud-wethouder van Onderwijs Westerveld
en notaris Wolzak, overleden in den loop
van dit jaar. Alleen de laatste beleefde
de bevrijding nog.
Allen waren van hun zetels verrezen
toen wnd. burgemeester Heinalda de doo-
den herdacht. Met name deze dooden,
maar ook de anderen die in de oorlogsjaren
gevallen zijn.
De voorzitter deed er een lange rede op
volgen. Hij ving die aan met zijn leed
wezen uit te spreken, dat de communisti
sche fractie in dezen tijdelijken gemeente
raad ontbreekt (er zijn maar 37 inplaats
van 39 leden) en de hoop te uiten, dat bij
de komende vrije verkiezingen geen for-
meele fouten zullen worden begaan, zoo
dat alle stroomingen in de bevolking ver
tegenwoordigd zullen zijn.
Toen kwam er een gedétailleerd over
zicht van den stand van zaken in de ge
meente Haarlem, toegelicht met vele cij
fers. Ik verwijs naar het verslag in dit
nummer, maar releveer toch enkele pun
ten, zooals het feit dat de bevolking van
Haarlem bij de bevrijding ongeveer 151.000
was en dat de reconstructie van het be
volkingsregister, waaraan sinds de be
vrijding gewerkt wordt, ver gevorderd is.
Ander feit: een woningvoorraad van
38.300 woningen met een tekort van 2650,
dat nog wel wat toenemen zal wegens het
gebrek aan bouwmaterialen.
De voorzitter sprak over het aantal
ondersteunden en over het gelukkig
dalende aantal wachtgelders van de
particuliere bedrijven en wekte er bij her
haling toe op, alle krachten in te span
nen om de ramp der werkloosheid te hel
pen voorkomen. Ik geloof dat dit gebeu
ren zal; de werkloosheid is de zwarte
bladzijde in het historieboek van de voor-
oorlogsche jaren. Ieder voelt het.
Met groote warmte uitte de wnd. burge
meester Haarlems dankbaarheid voor het
voortreffelijke werk van het Inter Ker
kelijk Bureau. En het was verheugend dat
hij kon verklaren dat het sterftecijfer,
dat in den laatsten winter tot zoo ontstel
lende hoogte was opgeloopen, nu weer
bijna normaal is, dat besmettelijke ziek
ten zich nauwelijks voordoen (behalve
ten aanzien van de tuberculose, waar
omtrent geen preciese cijfers zijn te
geven), dat honger-oedeem vrijwel ver
dwenen is en dat de voeding bevredigend
kan worden genoemd. Het aantal geval
len van geslachtsziekten is gedaald maar
nog veel te hoog; gevallen van scabies en
luizen komen ontstellend veel voor; het
tekort aan textiel wordt sterk gevoeld.
De gemeenteschuld van 49 millioen was
na vijf oorlogsjaren met twee millioen
verminderd, omdat er zoo weinig gedaan
was, maar er zal nieuw geld geleend
moeten worden om de tekorten op den
dienst van die jaren te delgen. Mooi is de
financieele toestand van Haarlem niet en
hoe zou men dat ook kunnen verwachten
Maar gewerkt wordt er wel, in steeds
toenemender mate en de voorzitter gaf
een indrukwekkende opsomming van al
de opruimings- en grondwerken, sinds de
bevrijding ondernomen. Hij wil de school
jeugd boomen laten planten en dat is een
goed idee. Een groot deel van de jeugd
zal er, naar ik hoop, bij ontdekken dat
het veel aardiger is te bouwen dan te
vernielen en dat het eigenlijk gekken
werk is, ruiten in te gooien, straatlan
taarns stuk te smijten en tegels in het
water te werken.
Er zijn veel nieuwe plannen, die sanee
ringen zoowel als uitbreidingen betref
fen, met veel sportterreinen en volks
tuinen: aanlokkelijke plannen, waarvoor
onteigeningen van gronden al zijn voor
bereid.
De voorzitter besloot met hartelijke
woorden aan het adres van het gemeente-
Volgens United Press is men in repu-
blikeinsche kringen te Batavia uiterst te
rughoudend over de kwestie of de infor-
meele besprekingen met dr. van Mook zul
len worden voortgezet. Soekarno weigert
nog altjjd een officieel antwoord te geven
op de Nederlandsche verklaring.
Volgens Britsche mededeelingen is het
aan de oppervlakte op Java kalm, maar
ononderbroken hebben er troepenbewe
gingen plaats nabij Bandoeng en Mage-
latjg. Bandoeng lijkt de nationalistische
verzamelplaats te worden voor 6 te vor
men Indonesische divisies. Naar Magelang
trekken troepen op uit dorpen in de om
geving. Daarom zijn al menschen uit de
stad begonnen hun bezittingen in veilig
heid te brengen.
Hoewel het dan aan de oppervlakte
kalm mag zijn, vinden er toch geregeld
incidenten plaats. In Batavia is op ver
schillende plaatsen geschoten. Eén Neder
lander werd ernstig, een ander licht ge
wond bij een botsing tusschen Nederland
sche militairen en een bende Indonesiërs.
In Kramat, Meester Cornelis en bij het
vliegveld Tjililitan was het zeer roerig
en naar een enkele plaats werden door
de Britten zelfs tanks gezonden ter ver
sterking van de Geallieerde troepen. Uit
de residentie Bantam worden geregelde
veldslagen tusschen gematigde en extre
mistische Indonesiërs ge'meld.
De evacuatie van de geïnterneerden
wordt op alle mogelijke wijzen bespoe
digd. Er wordt hierbij ook van vliegtui
gen gebruik gemaakt.
De politieke corr. van Un. Press te
Batavia meldt, dat de Nederlandsche
regeeringsverklaring voor het eerst een
duidelijk beeld geeft van de hervormin
gen, die de regeering wil invoeren. Of
schoon het woord dominion-status niet
genoemd wordt, heeft men den indruk,
dat de nieuwe situatie, als zij tot stand
komt. daarmee vrijwel overeenkomt. In-
tusschen zwijgt de verklaring over de
wederzijdsche betrekkingen tusschen de
donimions en het Moederland en in het
bijzonder over de vraag, welken invloed
het nieuwe Indonesia in de buitenland
sche politiek zal hebben. Een andere
vraag is het tijdstip, waarop de beoogde
hervormingen zullen worden ingevoerd.
Reeds vele jaren was het een grief der
Indonesische leden van den Volksraad, dat
de Nederlandsche plannen aantrekkelijk
waren, maar dat het zoo lang duurde
voordat zij uitgevoerd werden.
De heer Denning, politiek adviseur van
Mountbatten, die onlangs Batavia heeft
verlaten, wordt daar weer spoedig terug-
personeel, dat als geheel zijn goeden
naam heeft gehandhaafd en de heer Klein,
nestor geworden na het overlijden van
notaris Wolzak, antwoordde op hartelijke
wijs en beloofde geroerd de grootst moge
lijke samenwerking van den Raad. Luis
terend naar den voorzitter moeten vele
leden wel gedacht hebben: ja, waarom
zouden wij in deze gemeentezaken niet
kunnen samenwerken zonder over begin
selen te gaan twisten Dat dacht ik ten
minste van hen. Als de Raad zich tot zijn
gemeentelijke taak bepaalt zal hij goed
samenwerken.
Er zijn vier wethouders benoemd (allen
met 36 van de 37 stemmen) en verschei
dene commissies. De heeren Angenent
(R.K.), Geluk (V.D.) en Noordhoff (S.D.
A.P.) waren al in functie; mr. Sake C. van
der Wall (C.H.) is de nieuwe wethouder en
vervangt den heer A. van Driel, die als
gemeente-ambtenaar zijn taak nu moest
neerleggen. Van den jongen nieuwen
wethouder kunnen wij, geloof ik, de beste
verwachtingen hebben.
R. P.
verwacht.
Het personeel van de electriciteitswer-
ken te Djokjakarta heeft besloten geen
electrischen stroom meer aan Nederlan
ders te leveren.
De Indonesische communistische partij
de PKI is heropgericht. Aan Nehroe wordt
geen toestemming verleend naar Ned.
Indië te reizen.
De secretaris-generaal van de Onafhanke
lijke Britsche Arbeidersparty, Fenner Brack-
way, deelde aan een correspondent van Uni
ted Press mede, dat hy ten behoeve van
de regeering-Soekarno onderhandelingen
voert met een „hooge Nederlandsche auto
riteit, verbonden aan de Nederlandsche re
geering, betreffende de situatie in Indone
sië". Brockway, die verschillende telegram
men heeft ontvangen van Soekarno's minis
ter van buitenlandsche zaken Soebardjo met
het verzoek om te bemiddelen ter wille van
de Indonesische onafhankelijkheid, zeide
dat „de situatie gecompliceerd was door de
aankondiging van de politieke houding der
Nederlandsch-Indische regeering, die in vele
opzichten onaanvaardbaar voor de Indone
siërs moet zijn". „Ik hoop nog altijd", aldus
Brockway, „dat de principes waarover in
mijn besprekingen met de Nederlanders
overeenstemming werd bereikt, de deur mo
gen openhouden voor een regeering en voor
een verwerkelijking van Indonesiës onaf
hankelijkheid zonder voortzetting van een
gewapend conflict".
De Noodraad van Heemstede
De noodraad van Heemstede houdt zijn
eerste vergadering op a.s. Dinsdagmiddag
te 3 uur. Dan zullen o.a. de wethouders
gekozen worden.
De Engelsche minister van buitenland
sche zaken Bevin, heeft in een rede in het
Lagerhuis verklaard het als de belangrijk
ste zaak in de buitenlandsche politiek te
beschouwen, den last, welke op het leven
der menschen drukt, te verlichten. De
actie der geleerden inzake de atoomener
gie kon hij niet billijken, omdat de regee
ring in regeeringszaken noch haar macht,
noch haar verplichtingen kan overdragen
aan een deel der gemeenschap, i.e. de ge
leerden.
De Amerikanen trachten op dit oogen
blik zich een beeld te vormen van de ge
volgen van het publiceeren der atoom
bomgeheimen. Zelf heeft Bevin de bom
nooit bij het nemen van beslissingen op
internationaal gebied als politieke beslis
sing invloed laten uitoefenen. „Hoe vroot
de macht der wapenen ook moge zijn en
wie minister van buitenlandsche zaken is,
zoodra men afwijkt van de gedragslijn,
waarbij de problemen niet worden opge
lost op grond wat recht is, zal dat tot
verderf voeren."
Bij elk besluit, dat thans wordt genomen
moet worden gezorgd, dat het past in het
kader der Ver. Volken. Als gevolg van
den grooten strijd der laatste zes jaren is
de groote moeilijkheid ontstaan, of de z.g.
machtspolitiek en de invloedssferen kun
nen verdwijnen. Soms zag Bevin bij onder
handelingen de machtspolitiek naakt en
Swan Sw a n s o n:
Sommige menschen den
ken, dat zij zichzelf schoon-
wasschen kunnen door an
deren te bekladden.
Aangevuld met
Mr. S. C. van der Wall
In de Woensdagmiddag gehouden zitting
van den Haarlemschen Noodraad werden
herkozen als wethouders de heeren F. S,
Noordhoff (S. D. A. P.), A. J. M. Angenent
(R.-K.), en D. J. A Geluk (V.D.). In plaats
van den heer A. v. Driel (A.R.) die, omdat
hij gemeenteambtenaar is, niet voor een
herbenoeming in aanmerking kon komen,
werd gekozen Mr S. C. v. d. Wall (C. H.),
die de afdeeling Sociale Zaken voor zijn
rekening zal nemen.
De nieuwe wethouder is de zoon van denö
vroegeren wethouder van financiën den
heer C. van der Wall. Hij is thans 28 jaar.
Na de lagere school bezocht hij het Gym
nasium te Haarlem, waarna hij in Leiden
in de rechten studeerde. Na zijn promotie
vestigde hij zich te Haarlem. De heer v. cL
Wall heeft in verschillende vereenigingen
zitting.
In de Dinsdagmiddag gehouden zitting
van het college van B. en W. is afscheid
genomen van den heer van Driel.
Twee concerten te Haarlem
Morgen, Vrijdag, komen de burgemeester,
het Algemeen Hulpcomité en de Vereenigde
Zangers uit Nijmegen naar Haarlem., om
officieel aan de gemeentebesturen en inwo
ners van Haarlem, Heemstede, Bennebroek.
Zandvoort, Bloemendaal en Velsen, hun
dank over te brengen voor de hulp, welke
aan Nijmegen is verleend.
Deze dank zal tot uiting worden gebracht
in den vorm van twee concerten, welke door
de Vereenigde Zangers, in samenwerking
met de Koninklijke Liedertafel Zang en
Vriendschap, in de Gemeentelijke Concert
zaal zullen worden gegeven op Vrijdagavond
9 November en Zaterdagmiddag 10 Novem
ber, waarbij als solist optreedt de heer Arie
Peters van de verwoeste Sint Stephanuskerk
in Njjmegen.
Er is nog een beperkt aantal kaarten ver
krijgbaar bij het Concertbureau Alphenaar,
alsmede voor de uitvoeringen aan de zaal.
.Wij zijn ervan overtuigd, dat velen, die
direct of indirect aan de actie: „Haarlem
en omstreken helpen Nijmegen en Venray"
hebben medegewerkt, deze gelegenheid zul
len willen aangrijpen om aanwezig te zijn,
teneinde op deze manier ook de cultureele
banden tusschen Nijmegen en ons nauwer
aan te halen.
Koeien en varkens
Hoe wij er nu voorstaan
In 1939 had Nederland in totaal
2.817.314 runderen, waaronder 1.566.281
melk- en kalf koeien waren. Thans is dit
aantal gedaald tot 2.277.105, waaronder
1.188.212 melk- en kalfkoeien zijn. Een
vermindering dus in totaal van 540.209
runderen.
Er zijn nu evenwel reeds 219.526
runderen meer ln ons land dan
in 1943.
In 1939 waren er 1.553.413 varkens in
ons land. Nu nog 768.733, dus iets meer
dan de helft. Maar er zijn toch al weer
224.000 varkens meer dan in 1943.
onbeschaamd hem voor oogen staan, maar
het andere oogenblik zag hij, dat men
zoekt en streeft naar andere idealen. Hij
wilde het Huis dus vragen niet ongeduldig
te zijn tijdens deze overgangsperiode.
Ten aanzien van het gebruik der atoom
energie voor vernietigingswapens deed hij
een beroep op de groote mogendheden de
kaarten open op tafel te leggen. Engeland
is daartoe bereid.
In de Oostelüke gebieden zal Groot
Brittannië niets ondernemen dat schadelijk
kan zijn voor de Sovjet-Unie. „Wanneer
wij de verzekering geven, kan ik mij niet
voorstellen, dat de natuurlijke reactie zou
zijn, dat men de deur sluit en dat men alle
contact tusschen menschen, hetzij voor den
handel, hetzij voor iets anders zou ver
bieden. Ik ben ook niet van zins de posi
tie te aanvaarden, die radio Moskou zoo
vaak uitbazuint. Zij eischen het recht om
goede betrekkingen te onderhouden met
hun naburen, terwijl ik een misdadiger
ben wanneer ik vraag om goede betrekkin
gen met de landen, die aan onze grenzen
gelegen zijn. Engeland eisclit het recht op
met Frankrijk, Nederland, België, Scan
dinavië of andere landen in een Westelijk
blok in contact te treden, landen, die En-
gelands cultureele vrienden waren, histo
rische relaties, die eenzelfde opvatting
hebben van democratie als Engeland.