Terugtrekking van Inheemsche Ned. Indische troepen uit Batavia? Wettigheid vergeefs betwist Bouw Neurenberg Alle verdachten: wij zijn onschuldig 60e Jaargang No. 18185 j II Woensdag 21 \Tov, 1945 Bureaux: Groote Houtstr. 93 ffl I «Ol Cf I J ^""NT 1 Uitgave van de Stichting en Soendaplein 37, Haarlem J, Vyfl. J. I V/ A X -ft. fiïj H tJP V_>fl V_-f jl/lVivl. Voorlichting te Haarlem. IJmuiden: Kennemerlaan 154. Abonnementen: p week 31 ct. Telef. 5437. per kwartaal 4. Tel.: Dlr.-Hoofdred. 15054. Adm. 10724 Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom Tel Redactje 10600 Expeditie 14825. /~A NDER den korten, krachtigen titel „Bouw" is het openingsnummer ver schenen van het nieuwe centrale weekblad voor het bouwwezen. Het is heel mooi uitgevoerd en geniet bij zijn verschijning geen geringen bijval van officieele zijde, want vijf ministers hebben artikelen op hun naam. Natuurlijk opent dr. ir. Ringers, de minister van Openbare Wer ken en Wederopbouw, de rij. Zijn op hem volgende ambtgenooten van Sociale Zaken, van Onderwijs, Kunsten en Wetenschap pen, van Financiën en van Handel en Nij verheid bewijzen door hun tegenwoordig heid en hun betoog, hoe veelzijdig de be langen zijn, die bij de bouwvakken zijn betrokken. Bovendien behoort het vraag stuk van den huizenbouw, van herstel en van nieuwen bouw, tot de allerbelangrijk ste in de lange rij problemen, die het na- oorlogsche Nederland ter oplossing zijn voorgelegd.' De Troonrede heeft pas een bouwplan voor 1946 aangekondigd. In de openings-vergaderingen van de Nood- gemeenteraden wijden alle burgemeesters bijzondere aandacht aan de volkshuisves ting. En zonder uitzondering sommen «ij groote tekorten in den woningvoorraad op. In sommige plaatsen zijn die extra groot tengevolge van Duitsche verwoestingen of Duitsche afbraak voor „militaire doelein den". In andere is het tekort eenvoudig ontstaan doordat vijf jaar lang de normale bouw van nieuwe woningen gestaakt is geweest. Ook in die gevallen is het al ernstig genoeg. In Engeland werd onlangs een enquête gehouden over de vraag, welke binnen- landsche voorziening van overheidswege de bevolking het meest dringend achtte. De groote meerderheid wees de voorzie ning in het huizentekort aan. Bij ons zijn de nooden grooter dan in Engeland en in den huidigen toestand zouden wij wellicht het herstel van het bedrijfsleven op de eerste plaats zetten. Maar de verbetering van de volkshuisvesting zou er snel op volgen en er is geen twijfel aan. dat zij binnen korten tijd nr. 1 op de lijst van wenschelijkheden zal zijn. Het weekblad „Bouw" beroemt er zich op, dat het gemeenschappelijk orgaan is van alle vertakkingen van de bouwnijver heid. Voor het eerst zitten hier alle bij de bouwwereld betrokken werkers om een tafel. De opsomming vormt een lange lijst, want zij omvat, behalve overheid en be drijfsleven, werkgever en werknemer, ar chitecten en ambachtslieden, deskundigen op het gebied van de volkshuisvesting en stedebouwkundigen, bouweconomen en technici. „Bouw" is van meening, dat deze aan gelegenheid bespreking in de krant ver dient, want hier zijn nu veler wenschen omtrent concentratie van krachten, beter wederzijdsch begrip, eenheid in het be drijfsleven enz. verwezenlijkt. Dat beaam ik van harte. Het is een mooi voorbeeld, dat hier gegeven wordt en dat navolging moge vinden. De vlag kon daarbij niet gélukkiger gekozen zijn. Onder Bouw ver staan wij in onze taal meer dan de arbeid van de specifieke bouwvakken alleen. Wij moeten bouwen op ieder gebied. Het korte woord zou als titel en met een uitroep- teeken erachter als motto voor ons ge- heele werkprogramma kunnen dienen! Bouw! En als ge dat met succes wilt doen, ga dan met alle menschen op het betrok ken gebied om één tafel zitten en breng een gemeenschappelijk plan tot uitvoering. Dat heeft de bouwwereld met dit tijdschrift gedaan en dat zal haar maar ook anderen kunnen inspireeren. Anderen, die soms hun tijd verdoen met eindelooze gedach- tenwisselingen en disputen en herhaalde lijk in de fout vervallen, hun krachten te versnipperen over organisaties die het zelfde werk verrichten en elkaar in de wielen rijden. Er zit in dit nieuwe weekblad bovendien een sterke drang tot het betreden van nieuwe wegen. Het wil vooruit. Het schrijft over nieuwe bouwmethoden, maar ook over betere arbeidsvoorwaarden, over ra tionalisatie en industrialisatie, over nieuwe bouwmaterialen, over verbetering van het vervoer en drooglegging van pol ders en ook over nieuwe werkwijzen in het buitenland, waarbij o.a. „prefabricage" in Amerika vermeld wordt. Dat is het stel sel van de demonteerbare woningen, waar bij de onderdeelen in massa pasklaar in fabrieken worden vervaardigd. Het is pret tig hierbij te kunnen vermelden, dat een groot Hoilandsch bedrijf dit stelsel op het oogenblik voor den bouw van noodwonin gen in Zeeland toepast. Het Amerikaan- sche bericht meldt dat nabij Newport News (Virginia) in drie maanden tijds een dorp van 5000 huizen werd gesticht met scholen, een kerk en winkels. Wij stellen andere eischen dan de Amerikanen en hebben geen behoefte aan bliksemsnel- verrijzende nieuwe centra maar wel aan herstel en uitbreiding van de oude, waarbij wij wenschen, dat met zorgvuldi- gen aanleg, met de eischen van modernen stedebouw en met aesthetics wordt ge rekend. Toch zijn ook die Amerikaansche fabricagemethoden van groot belang. Dit is maar een enkel voorbeeld, dat tot velen zal spreken. Hoofdzaak in dit be toog blijft de samenwerking door Bouw gesymboliseerd en toegepast. Als de be trokkenen die over de geheele linie weten door te voeren en vol te houden ziet het er voor de oplossing van het groote bouw- vraagstuk in ons land goed uit. R. P. Order van Geallieerden bevelhebber Volgens een Reuter-bericht uit Batavia moeten op order van den Geallieerden bevelhebber alle Nederlandsche en In- landsche troepen uit Batavia worden te ruggetrokken. Uit een later binnengeko men A.N.P.-Ancta telegram blijkt, dat hier alleen sprake is van „inheemsche soldaten, bchoorende tot het Kon. Ned. Indische Leger". Het verwijderen dezer troepen moet ge- geschieden vanwege het uitbreken van ernstige onlusten en wanordelijkheden. Voorts wordt in een officieele Britsche mededeeling verklaard, dat Britsche troe pen thans van Magelang teruggetrokken worden om elders een gelijksoortige taak te vervullen. Op vele punten in het centrum van Ba tavia zijn gistermiddag de gevechten weer opgelaaid, o.a. op het Koningsplein. De strijd duurt voort. Men vermoedt, dat een aanzienlijk aantal jeugdige Indonesiërs, door de Japanners opgeleid en bewapend, de stad binnenkomt. „De republikeinqche" staatssecretaris var. het ministerie van Voorlichting", Boediardjo, heeft namens de „Republikeinsche regeering" een ver klaring afgelegd, waarin gezegd wordt dat de gebeurtenissen, die tusschen 17 en 19 November in Batavia zijn voorgevallen, „veel schade hebben gedaan aan de sfeer van algemeene vrede en orde, in het bij zonder aan de betrekkingen tusschen het Geallieerde bezettingsleger en de Repu blikeinsche regeering." In de verklaring worden een aantal incidenten genoemd, die in deze dagen zijn voorgevallen. Generaal Christison is in Batavia terug gekeerd, nadat hij te Soerabaja de-Chi- neesche en Arabische wijken heeft bezocht, waar hij op de meest vriendschappelijke wijze is ontvangen. Volgens een officieele Britsche verklaring bevinden zich in het havengebied van Soerabaja 5000 Nederlan ders, die niet wenschen te vertrekken, onder de hoede van de Britten. Er moe ten ongeveer 20.000 goed-uitgeruste Indo nesiërs in de stad zijn met mitrailleurs, mortieren, van licht-, middelbaar en zwaar kaliber en kanonnen van 15,5 en 7,5 cm. De opstandelingen hebben een sec tor in handen, doch houden er geen gene rale stat en geen aanvalsplan op na. Ter wijl een groot aantal Indonesiërs met de troepen mee terugtrekken, blijven alle Chineezen in Soerabaja achter en zij her stellen zich verrassend snel. Zij steunen de Britten veel door verborgen centra van verzet en wapen depóts te helpen opspo ren. De Britsche officier, die deze gege vens verstrekte, deelde tevens mede dat er nimmer sprake is van grootscheepsche bombardementen. Een andere Britsche officier heeft in een rapport over den strijd sterke vermoe dens geuit over het gebruik van oorlogs- gas door de Indonesiërs en wel in den vorm van flesschen, die, met chloorgas gevuld,, naar den tegenstander worden ge worpen. Uit Batavia wordt gemeld, dat het Rapwi-gebouw te Semarang door extre misten is bezet. Sjarirs „kabinet" heeft officieel ver klaard. dat de Indonesiërs „bereid'zijn hun De Skymaster reeds in Caïro Het Indië-vliegtuig is op zijn terugreis Karachi gepasseerd en in Cairo aangeko men. In deze plaats zal men een dag blij ven om de repatrieerende passagiers in de gelegenheid te stellen, de noodige kleeding uit de voorraden, die daar speciaal met dit doel gereedliggen, aan te schaffen. Vrijdag verwacht men de „Skymaster", die 216 K.G. post aan boord heeft, te Am sterdam terug. taak te vervullen als lid van de familie der Vereenigde Volken". Het motorschip „Oranje" is de haven van Melbourne binnengeloopen met aan boord 857 Nederlandsche oud-geïnterneer den uit de Java-kampen, die voor reke ning van de Nederlandsche regeering een rustkuur van 4 maanden in Australië zul len ondergaan. Geen loven en bieden. De Regeeringsvoorlichtingsdienst meldt: Dat de eerste bijeenkomst met den heer Soetan Sjarir en zijn groep geen duide lijk resultaat heeft opgeleverd valt zeker te betreuren, maar men beseft in Neder landsche regeeringskringen zeer wel de moeilijke positie,, waarin deze leiders verkeeren. De taak, die zij op zich geno men hebben om de nationale beweging ervan te overtuigen, dat voor Indonesië samengaan met Nederland noodzakelijk blijft, is geen lichte. Het beteekent dat de beweging zich weder verzoent met het Koninkrijk, ondanks de omstandigheid, dat de massa, in andere richting is opge zweept en de noodzakelijke maatregelen tot ordeherstel en beveiliging der Neder landers de gevoelens onvermijdelijk ver scherpen. Te betreuren valt, dat telkens opnieuw, ook na de bekrtidmaking van een gede tailleerd hervormingsschema, het geluid wordt gehoord, dat de Nederlanders geen verdergaande staatkundige toezeggingen willen doen. Het is niet redelijk van ons te verwachten, dat wij bij elk nieuw con tact een stap verder gaan. Wij wenschen het Koninkrijk te reconstrueeren op rea listische en rechtvaardige grondslagen. Het kader, waarin die reconstructie door Hare Majesteit is geplaatst, dit wil zeg gen in kern: zelfregeering voor inwendige aangelegenheden en volledig deelgenoot schap in het Koninkrijk, is niet vaag, zoo als men het probeert voor te stellen, maar ruim. Ruim genoeg, dunkt ons, om het de moeite waard te maken aan de ronde tafel plaats te nemen. Wij staan open voor con structief overleg, niet voor een loven en bieden, waarbij men telkens verdere con cessies poogt uit te lokken. Burgers mogen Batavia niet ver laten of binnenkomen. A.F.P. meldt uit Batavia dat er een ver bod is uitgevaardigd, volgens hetwelk burgers zich niet naar deze stad mogen begeven, noch haar per trein verlaten. In- tusschen gaan de extremisten door met het zenden van versterkingen naar Ban tam waar alle gezag van Soekarno reeds verdwenen en overgenomen is door ter roristen. In Batavia spelen zich voorna melijk gevechten af op het Koningsplein en in het Tanak Abang gebied. De Brit ten hebben verklaard geen vrees te koes teren de controle over de situatie te zul len verliezen. J. Schelling overleden Te Heemstede is Maandagmiddag, nog vrij onverwacht, op 66-jarigen leeftijd overleden de heer J. Schelling, in leven directeur van Openbare Werken der Gemeente Heemstede. De overledene werd op 24 Juli 1879 te Numansdorp ge boren en trad, nadat zijn opleiding vol tooid was, als teekenaar in dienst van het Haarlemsche architectenbureau J. v. d. Ban. Eenige jaren vervulde hij daarna het ambt van opzichter van Openbare Wer ken te Haarlem en ging in 1910 over naar de gemeente Heemstede, eveneens als op zichter. Tien jaar later werd „Openbare Wer ken" een zelfstandige afdeeling met den heer Schelling als feitelijk hoofd Zijn formeele benoeming in deze functie volg de in 1928. Het gemeentepersoneel heeft haar directeur leeren kennen als een har telijk, eenvoudig mensch en bij hoog en laag was hij een bemind persoon. Zijn werklust was bijkans spreekwoordelijk, dag en ook vaak 's nachts diende hij de belangen van Heemstede. Als gemeente opzichter kreeg de heer Schelling een zekere reputatie door zijn toezicht op het bouwen van het raadhuis onder leiding van architect J. Cuypers en ook in latere jaren heeft zijn gemeente veel aan zijn energie te danken gehad. Straten, wegen en sportparken kwamen onder zijn be kwame leiding tot stand. De teraardebestelling zal plaats hebben, op Vrijdag, 23 November a.s. des namid dags om half drie op de Algemeene Be graafplaats te Heemstede. DISTRIBUTIENIEUWS Bon V 03 van de bonkaart voor groente, fruit en visch is met ingang van heden aangewezen voor den aankoop van 2 bok kingen per bon. Van 21 November tot en met 24 De cember is op de bonnen 169 en 269 van de bonkaarten 512 2i/2 L. petroleum verkrijg baar. Bon 02 van de Lederkaart is aangewezen voor 25 gram leer of rubber voor schoen reparatie. Op den eersten dag van het wereldge richt te Neurenberg werd de dagvaarding (waarvan wij in ons blad van 10 November een overzicht hebben gegeven) voorgele zen. De urenlange aanklacht, de somber ste en zwaarste lijst van misdaden ooit opgesteld, stelde het geduld van allen op de proef. Zij werd voorgelezen in het En- gelsch, Fransch, Russisch en Duitsch; de zee van ellende, in vijf lange jaren door het Nazibewind over heel Europa uitge stort, leek opnieuw in alle hevigheid te bruisen en te kolken. De twintig verdach ten luisterden maar met een half oor, de Voor het eerst na 6 jaar word door H.M. de Koningin de zitting der voor- loopige Staten-Generaal geopend. Overzicht tijdens het voorlezen der Troonrede door H.M. de Koningin. (P.) meesten hunner legden de koptelefoon neer. Alleen Rosenbergs aandacht bleef gespannen, alsof hij iets nieuws vernam. Goering leunde soms met zijn nog steeds zwaar lichaam als een baliekluiver over den rand der beklaagdenbank. Hij knikte bevestigend toen zijn daden werden ge noemd. De brutaalste indruk van het heele gezelschap maakte Seyss-Inquart, die met een vuurrood geagiteerd gezicht en een verward opstaande kuif naar alle zijden zat rond te kijken en heftig gebarend zijn buren Speer, Streicher en Frank aan sprak. Achter de verdachten stonden be wegingloos acht Amerikaansche politie mannen met groote witte helmen en ter zijde stonden er nog twee. De belangstel ling ook onder de Duitschers voor het pro ces bleek uit den geweldigen toeloop vart menschen voor het gebouw. De Ameri kaansche politie had speciale veiligheids maatregelen genomen. Er stonden tanks om het gerechtsgebouw opgesteld en da politie hield met stenguns op de daken de wacht. Binnenkort zullen zestien journa listen van Duitsche dagbladen, die allen: tegen het nationaal-socia'isme hebben ge streden, het proces op de perstribune mo gen volgen. Vandaag een nieuw Fransch kabinet? Gisteren heeft De Gaulle besprekingen gevoerd met drie communistische leiders, die zich na afloop bevredigend over den keer der onderhandelingen hebben uitge laten. 's Avonds gaf het bureau van den generaal een verklaring uit, waarin werd; medegedeeld dat de communisten het voorstel van De Gaulle, in een driepartijen- kabinet onder zijn leiding zitting te nemen, hebben aanvaard. Tegelijkertijd werd Schumann, de leider van de katholieken, door den generaal ontvangen. Na een ver gadering van de socialistische fractie ia het Kamergebouw verklaarde Gouin, de voorzitter van de assemblée: „Het gaat den goeden kant uit."

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1945 | | pagina 1