Haarlem
Soekarno draagt de macht over
Neurenberg proces
Burgemeester
Reinalda
tmB?
Sonnet op Haarlem
V an zeven eeuwen weten wij uw tijding
In oude konden en in nieuwen stijl,
'T is of het lot u gaf de goede leiding
V oorzichtig in een rust, die werd tot heil,
I ndachtig aan de burgerdeugden, wijl
M acht noch geweld u bracht schennis of scheiding.
V ictorie over Markt en Prinsenhof,
u it donk're dalen dwalen de gedachten
S tad aan het Spaarne u toe, vol dank en lof!
Nog ernstige botsingen op Java
Salaristoeslag voor
Overheidspersoneel
ziet zijn meesters weer.
deel der pogingen
tot beveiliging van den vrede.
«Oo Jaargang No. 1818T I I I Vrijdag 23 November 1943
Bureaux: Groote Houtstr. 93 I Cfc! I J/^f f"*fT I l^f Uitgave van de Stichting
en Soendaplein 37, Haarlem V_jjL I j- jjj_ _f J_ frj J. Vvt- Voorlichting te Haarlem.
IJmuiden: Kennemerlaan 154. J Abonnementen: p week 31 ct.
Telef. 5437. per kwartaal 4.
Tel.: Dir.-Hoofdred. 15054. Adm. 10724 Directeur-Hoofdredacleur: Robert recreboom TeL: Redactie 10600. Expeditie 14825.
HAARLEM is jarig vandaag. Het is zeven
eeuwen stad. Vol van de trots op de
zevenhonderdjarige schoone, die den ge
boren Haarlemmer vervult, richt ik tot
haar mijn eerbiedigen gelukwensch. Het
zij een dubbele wensch. Want de achtste
eeuw van het stadsbestaan is ingeluid door
een nieuwen burgemeester en met zijn be
noeming dient niet alleen hij, maar ook
Haarlem gefeliciteerd te worden. Want hij
is de man dien wij noodig hebben op deze
post. Dat dit erkend wordt bleek gister
avond in de Concertzaal, toen de Commis
saris der Koningin in zijn krachtige, aan
grijpende rede. ter gelegenheid van het
stedelijk jubileum, mededeeling van de
benoeming deed. Een daverend applaus
onderbrak zijn rede, het publiek verrees
van zijn zetels en er werden drie hoera's
op den benoemde uitgebracht.
Deze ontvangst en het hartelijke, per
soonlijke woord dat zijn voortreffelijke
ambtsvoorganger tot hem richtte de
Commissaris der Koningin sprak zijn in
genomenheid met de benoeming onomwon
den uit komen den nieuwen burgemees
ter toe. De stad Haarlem kent hem als een
van haar zonen. Hij is hier geboren en ge
togen en hij heeft hier gewerkt: hard en
recht door zee, met een groote en onver
moeide belangstelling voor de openbare
zaak en voor zijn medemenschen.
Gemakkelijk is het Marius Antoon Rei
nalda, die op 28 Juni 1888 geboren werd
en dus nu 57 jaar oud is. waarlijk niet
gemaakt. Als zoon uit een arbeidersgezin
heeft hij er geheel door eigen werkkracht
en begaafdheid moeten komen. Na de la
gere school heeft hij zich met energie den
weg tot verdere ontwikkeling gebaand. Hij
was nog geen vijftien jaar oud toen hij als
jongmaatje te werk werd gesteld bij H.
D. Tjeenk Willink en Zoon's Uitgevers
Mij. De omgeving, een uitgeverskantoor,
dat zich in belangrijke mate aan weten
schappelijke uitgaven wijdt, heeft zijn
dorst naar kennis en ontwikkeling zeker
gestimuleerd. Zijn carrière in de uitgeve
rij zou leiden tot de functie van procura
tiehouder, later die van adjunct-directeur,
tenslotte die van directeur van de firma
Tjeenk Willink. Al jong was hij in de po
litiek gegaan, gedreven door zijn belang
stelling voor de openbare zaak, en lid van
de S.D.A.P. geworden. Toen hij op 28 April
1917 voor het eerst tot lid van den Haar-
lemschen gemeenteraad werd gekozen
tijdens het burgemeesterschap van jhr. mr.
W. B. Sandberg was hij 28 jaar oud,
procuratiehouder bij Tjeenk Willink, voor
zitter van de afdeeling Haarlem van den
Ned. Bond van Handels- en Kantoorbe
dienden, bestuurslid van de afd. Haarlem
van de S.D.A.P., voorzitter van een com
missie uit de arbeidersbeweging voor de
levensmiddelenvoorziening (wij leefden
toen ook in oorlogstijd en temidden van
distributiebepalingen en er was een leelijk
voedsel-tekort), plaatsvervangend lid van
den Reclasseeringsraad enzoovoorts. Hij
was toen al meer dan een veelbelovende
jongeman; er werd met recht meer van
hem verwacht.
Als raadslid onderscheidde hij zich spoe
dig door helderen betoogtrant en door zijn
gave, de kern van de aanhangige kwestie
naar voren te brengen en hoofdzaken in
het licht te stellen. Dat kon niet slechts
een gave bereiken; Reinalda stelde zich
altijd nauwkeurig op de hoogte. Er werd
bij-alles gewérkt. En het wekte geen ver
wondering dat hij in 1923 tot wethouder
van Openbare Werken, Volkshuisvesting
en arbeidszaken werd gekozen. Vijf jaar
bleef hij dat; toen trad hij af wegens zijn
•benoeming tot directeur van de uitgevers
firma. Maar in 1936 aanvaardde hij het
zelfde wethouderschap opnieuw en ver
vulde het tot Maart 1941, toen hij het neer
legde. Inmiddels was hij ook langen tijd
lid van Provinciale Staten, later fractie
leider van de S.D.A.P. in de Staten ge
weest en van 1937 tot 1940 was hij Eerste
Kamerlid, een functie die hij onlangs in
het Noodparlement heeft hervat. Na de
bevrijding, toen dr. J. E. baron de Vos
van Steenwijk tot waarnemend Commis
saris der Koningin werd benoemd, werd
hem het waarnemend burgemeesterschap
toevertrouwd, dat nu met een definitieve
Crisis en oorlog stuwden steeds uw peil
I n dieper bedding van toch weer bevrijding -
I n de oude gevels langs de groene grachten,
Reeds kan een toekomst blijder op u wachten:
T hans ligt uw vijand als weleer in 't stof -
L. A. C.
Soekarno heeft vandaag op een bijeen
komst formeel het nieuwe „kabinet" geïn
stalleerd. Soekarno zei bij deze gelegen
heid. waarbij zoowel het oude als het nieu
we „kabinet" tegenwoordig waren: ,,Ik hoop
dat de regeeringsmachiue goed zal func-
tionneeren. Wij beleven het meest kritieke
en belangrijke oogenblik in onze geschiede
nis en slechts door een nauwe samenwer
king van alle zonen van Indonesië kunnen
wij de moeilijkheden overwinnen. Ik weet
dat het oude kabinet op harmonieuze wijze
met het nieuwe zal samenwerken."
De „premier" Soetan Sjarir zei dat hij alle
mogelijke hulp van het oude „kabinet" had
gekregen. „Wij staan voor moeilijkheden
die wij alleen gezamenlijk zullen kunnen
overwinnen en wij werken ten nauwste
samen omdat wij weten dat het voor ons
land is. De grond waarop wij staan is niet
zeer sterk en daarom moeten wij ons volk
doordringen van de noodzakelijkheid de
wereld een vereenigd front te toonen". Na
de plechtigheid hielden de beide „kabinet
ten" met Soekarno en Hatta een gemeen
schappelijke zitting.
Hoewel in Batavia de laatste 24 uur geen
incidenten zijn voorgevallen, worden er uit
andere eentra door de Indonesiërs ernstige
botsingen gemeld.
Woensdag was reeds een compagnie gur-
kha's erin geslaagd Ainbarawa te bereiken.
Den volgenden dag kwam de tweede com
pagnie aan, die haar weg vechtend had
moeten banen. Zfj telde een doode en ne
gen gewonden. De Indonesiërs verloren
150 man.
De zuivering van Soerabaja heeft voort
gang ondanks koppig maar ondoelmatig
verzet. Dag en nacht wordt er geschoten op
de posities der extremisten in en buiten de
stad. De Britsche strijdkrachten zijn nu in
de zakenwijk en de bestuurswijk doorge
drongen en hebben veel van de voornaam
ste gebouwen bezet. De Indonesiërs hebben
een eigen munitie-opslagplaats. Het verzet
der Indonesiërs neemt langzaam maar ze
ker af.
In Batavia zijn verscheidene plunde
raars gearresteerd en gewapende extremis
ten aangehouden. In Semarang verhindert
het tekort aan troepen het uitvoeren van
effectieve controle op wapens, hoewel de
benoeming door H.M. de Koningin is be
zegeld. Zijn vele verdere arbeidstaken, in
den loop der jaren in besturen van ver-
eenigingen en andere instellingen ver
vuld, zal ik hier maar niet gaan opsom
men. De lijst is te lang.
Haarlem heeft hem vooral leeren ken
nen als wethouder Reinalda. Zijn vervul
ling van een wethouderschap, dat veel
tijd en veel beleid eischte, heeft hem al-
gemeene waardeering doen oogsten. Ook
bij politieke tegenstanders, die zijn be
kwaamheid en eerlijkheid gaarne erken
den. Zijn belangstelling en begrip voor
zijn medewerkers en zijn bereidwillig
heid om menschen met bijzondere be
kwaamheden hun kans te geven en hun
oordeel te aanvaarden maakten hem zeer
gezien bij het gemeentepersoneel. De
Dienst van Openbare Werken had de
grootste achting voor den wethouder. En
tijdens zijn bewind is voortreffelijk werk
gedaan voor de volkshuisvesting, waarbij
het behoud en de ontwikkeling van stads-
schoon hem bijzonder ter harte gingen.
Dat er veel goeds en moois gebouwd is in
Haarlem, dat begaafde architecten aan
het werk zijn gezet, danken wij in be
langrijke mate aan wethouder Reinalda
en is van blijvende beteekenis voor de
stad.
Ja, deze benoeming is verheugend. Bur
gemeester Reinalda is een man met ruime
begrippen en ruime belangstelling, die al
tijd verder heeft gezien dan partijbe
langen en de algemeene zaak weten te die
nen. En het is goed, in dezen tijd vooral,
dat in Haarlem een man aan het roer
komt wiens carrière, geslaagd door har
den, opgewekten arbeid, een voorbeeld
voor velen is. Hij zal veel voor Haarlem
kunnen doen en wij rekenen op hem.
stad voor 'n steeds grooter deel bezet wordt.
Naar vernomen wordt is de chef van po
litie te Djokjakarta in Semarang gearres
teerd maar een aantal andere extremistische
leiders zouden naar Pekalongan gevlucht
zijn. Medan wordt rustig gemeld. Te Padang
zijn twee ongeïdentificeerde lichamen ge
vonden. Een verkenningsafdeeling is ngar
fort de Koek opgetrokken.
Het beperkt aantal troepen dat Ban
doeng beschermt maakt de autoriteiten be
zorgd.
De uitgestelde besprekingen.
Een officieel communiqué van het repu-
blikeinsche ministerie van voorlichting be
vestigt het bericht, dat de bespreking die
voor Donderdagavond was voorbereid tus-
schen de republikeinen en van Mook, door
de republikeinen is uitgesteld.
Van niet-officieele zijde verneemt Uni
ted Press dat de Engelschen de Indonesi
sche weigering om de Nederlanders te ont
moeten niet beschouwen als een volkomen
mislukking der besprekingen, die immers
althans formeel nog nimmer begonnen zijn.
Men verwacht in Britsche kringen, dat in
de toekomst de besprekingen toch doorgang
zullen vinden. Het uitstel wordt evenwel
betreurd, daar de toestand op Java met den
dag slechter wordt.
De schatten van den modernen
Attila
Hitiers huisknecht en vertrouweling, Ar
thur Kannenberg, heeft in een verhoor
verhalen gedaan over een geheime berg
plaats in Berchtesgaden, waarin voor mil-
lioenen aan schatten en kostbaarheden
verstopt zijn. Hiertoe behooren veel histo
risch porcelein, tapijten, zilver, meubilair
en een keur vanpiano's, waaronder
die van Rich. Wagner. Volgens Kannenberg
zou bij de nederlaag in Mei veel ervan ge
stolen zijn door SS-lieden. Bepaalde nazi's
hadden hem met den dood bedreigd, als
hij zijn mond voorbij zou praten.
Dat viel niet mee
E-en grijpgrage duisterling trachtte op den
Bloemendaalsehe weg een dame haar hand-
tasch te ontfutselen. Zij was echter zeer
vasthoudend en maakte bovendien voldoende
lawaai om den zwarten broeder den wijsten
weg te doen kiezen. Inplaats van de tasch
nam hij de beenen.
De commissie, die maatregelen moest voor
stellen ter verbetering van de financieele po
sitie van overheidspersoneel, heeft een eerste
advies uitgebracht, waarin een tijdelijke toe
slag wordt voorgesteld van 240 's jaars voor
gehuwden, 120 voor ongehuwden die den
21-jarigen leeftijd bereikt hebben, met uit
zondering van hen wier basisbezoldiging
12000 per jaar of meer bedraagt. Verder
wordt voor 21-jarigen en ouderen een gega
randeerde bezoldiging voorgesteld, die voor
gehuwden per jaar bedraagt in le klasse ge
meenten 1300, 2e klasse 1675, andere g'e*
meenten 1550; voor ongehuwden resp. 1400
1325, 1250. Beide maatregelen zouden moe
ten gelden van 15 Sept. '45 af. Men verwacht,
zoo deelt het A.N.P. mede, dat de regeering
het advies zal aanvaarden.
Het repatrieeren der Marine
Voor de uit Japansche krijgsgevangen
schap terugkeerende leden van hef perso
neel der marine is te Doorn in huize „La
Foret" een repatrieeringskamp ingericht.
Zoowel officieren, onderofficieren als
manschappen zullen hier aankomen. BIJ
terugkeer op vaderlandschen bodem na
lange jaren van opsluiting, ontbering en.
vernedering gaat iedere marineman naar
„La Foret". Daar wordt hij geregistreerd,
gelegerd,-gekleed, gevoed en uitbetaald,
dit laatste met terugwerkende kracht, van
het oogenblik af, dat hij geen gage meer
ontving. Bovendien wordt iederen repa-
trieerende gevraagd naar feitelijke ge
gevens omtrent omgekomenen en vermis
ten.
Men zal naar chatting moeten rekenen
op ongeveer 2000 gasten. Deze keeren
uiteraard niet tegelijkertijd uit de Oost
terug, zoodat de beschikbare capaciteit
voldoende is om hen, die gedurende lan-
geren tijd in „La Foret" wenschen te blij
ven, gastvrijheid te verleenen. Dit ge
schiedt tegen een geringe vergoeding. Het
meerendeel echter zal na vervulling der
noodzakelijke formaliteiten waarschijnlijk
wel zoo spoedig mogelijk doorreizen naar
zijn gezin, ouders of verdere familie. Het
repatrieeringskamp is er evenwel op be
rekend den marineman met zijn vrouw en
eventueele overige gezinsleden te ontvan
gen. In het kamp arriveerde dezer dagen
reeds de eerste gasten.
Het Frans Hals Museum is weer voor
het publiek opengesteld. Na zes lange en
voor het bezit van het Museum soms ge
vaarlijke jaren, zijn de kleurige Halsen,
de pittige Versproncks en de gloedvolle
Terborghs weer terug in de bekende zalen
aan het Klein Heiligland. Zij kijken u
weer aan en elk vertelt zijn eigen verhaal.
Zij hebben niet veel geleden, dank zij da
goede zorgen, die aan deze eminente
voortbrengsels van Nederland's kunnen
zijn besteed. Sommigen zijn wat doffer
geworden, anderen hebben een nieuwe
vernislaag noodig, maar geen enkele is
beschadigd of belangrijk achteruitgegaan.
Wij hebben ons weer geconfronteerd met
de prachtige schuttersstukken van Frans
Hals. Het is een gelukkige gedachte ge
weest van de directie van het Museum, de
openstelling van ons Museum samen te
laten vallen met de viering van het 700-
jarig bestaan van Haarlem als stad. In
zijn geheel heeft het museumbezit er
zelfs bij gewonnen: een omvangrijk legaat
van mr. H. J. D. D. Enschedé bestaande
uit een buitengewone verzameling antiek
meubilair werd in grooten dank aan
vaard.
R. P.
In zijn machtige, vernietigende aanklacht
noemde rechter Jackson de anti-Joodsche
terreur een experiment der Nazi's ter
voorbereiding van hun optreden tegen on
derworpen volken. Van de 9.600.000 Jood-
sche personen in het door de Nazi's be-
heerschte Europa zijn 60 pCt. vernietigd.
De beklaagden zaten ernstig te luisteren
naar Jackson's voordracht van huivering
wekkende feiten. De beruchte Streicher,
de man, die schreef dat de Joodsche kwes
tie in Europa niet kon worden opgelost
zoolang er nog een Jood in de wereld leef
de, zat kleintjes in de bank. Thans be
weert hij, dat hij slechts Zionist is en dat
hij alleen wilde, dat de Joden naar Pa
lestina zouden gaan. Uit de officieele do
cumenten, waarmee Jackson zijn betoog
staafde, bleek ook, dat de Duitschers een
plan hadden om Stalin te vermoorden,
waartoe de Japanner Oshima medewerking
zou verleenen. De aanklager vermeldde
nog speciaal het doorsteken van dijken in
Nederland, waarvan het doel was de ver
nietiging van de Nederlandsche volkshuis
houding. De economische plundering stelde
hij aan de kaak alsmede het wegrooven
van kunstschatten, waarvan Rosenberg een
schitterende catalogus van 39 deelen liet
samenstellen. Tot slot zeide Jackson, dat
de procesvoering te Neurenberg gebaseerd
is op nieuw recht, waarover de beklaagden
verbaasd zijn, maar zij stoorden zich in
het geheel niet aan recht. Het proces ia
een deel van de pogingen om den vrede
beter te beveiligen. De Ver. Staten zijn
het minst wraakzuchtig, want zij hebben
het minst geleden, maar zij zijn niet min
der vastbesloten de overtreding van het
Volkenrecht te bestraffen. Het middel om
oorlog te voorkomen is de staatslieden
verantwoordelijk te stellen.
De ochtendzitting van" Donderdag droeg
het karakter van een college over de in
richting der Nazi-partij. De openbare aan
klager der V. S. liet aan den wand eert
reusachtig schema ontvouwen, waarop de
organisatie der N.S.D.A.P. werd geschetst
ter aanduiding van de rol, die de beschul
digden hebben gespeeld in het geraffineer
de systeem, dat de Nazi's eens in staat
stelde Duitschland en Europa onder den
voet te loopen. Het college duurde enkele
uren en bleek den beklaagden meer be
langstelling in te boezemen dan den an
deren toehoorders. In de middagzitting
zette de Amerikaansche aanklager zijn
beschuldigingen voort met een verhande
ling over de wereldbeschouwing der Nazi's.
Hierbij maakten Göring en Seyss-Inquart
om het hardst aanteekeningen. s
