Haarlems Dagblad tegen Mussert geëischt Duitschland verkrachtte Versailles Herstel en Vernieuwing Proces tegen De Geer op komst Het woord is aan. De werkloozensteun Engelsche liulp aan Nederland Een wereld werd bedrogen B9e Jaargang Wo. 18191 Bureaux: Groote Houtstr. 93 en Soendaplein 37, Haarlem Bureaux: Kennemerlaan 154, Telef. 5437. Tel.: Dir.-Hoofdred. 15054. Adm. 10724 Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peerobootn Woensdag 28 Nov. 1945 Uitgave van de Stichting Voorlichting te Haarlem. Abonnementen: p. week 31 ct. per kwartaal 4. Tel.: Redactie 10600. Expeditie 14825. TV AT is de naoorlogsche leus. Na zeven ■^maanden begint evenwel onder enthou siaste vernieuwers onrust te ontstaan. Zij meenen dat de reactie veld wint en dat er wel hersteld, maar niet vernieuwd wordt. Zij voeren betoogen, waarin aan bedoelde reactie verweten wordt dat zij eenvoudig de toestanden van 1940 wil her stellen en daarmee tevreden zou zijn. Zelf „vernieuwer'' zijnde, in de eerste plaats in dien zin dat ik geloof, dat wij deel uit moesten gaan maken van een nieuwe, waarlijke aaneensluiting van volken in Federale Unie, dat wij met alle kracht daarnaar moeten streven en dat dit vraag stuk het welslagen van andere vernieu wingsplannen van zich afhankelijk maakt, ben ik toch minder ongeduldig dan zij. Ook wil mij voorkomen dat er een misver stand is. Velen schijnen niet te begrijpen hoeveel herstel vereischt wordt eer men een grondslag voor vernieuwing heeft. De Commissaris der Koningin in Noordhol land drukte dat op den feestavond van Haarlems 700-jarig bestaan in een kort maar beslist woord uit, toen hij zeide dat wij in menig opzicht het peil van 1940 nog lang niet bereikt hebben. Natuurlijk wordt niet het materieele herstel bedoeld. Dat vordert naar omstan digheden snel. Buitenlanders hebben er zelfs hun groote bewondering voor geuit. In Amerika en Engeland is men van mee ning dat wij ons in materieelen zin snel ler herstellen dan eenig ander volk in Europa. Maar er is meer noodig dan dij ken repareeren, polders droogleggen, lan derijen opnieuw in cultuur brengen, hui zen oplappen, spoor- en tramwegen regel matig laten functioneeren, nieuwe boomen planten en de straatverlichting weer in werking brengen. En zijn dingen, die zelfs nog belangrijker zijn dan de hervatting van den arbeidNn zooveel bedrijven. Het geestelijk herstel, dat tot geestelijke vernieuwing moet leiden, vordert minder goed. Dit wekt de bezorgdheid van velen. Dat het noodig blijkt een strijd te voeren voor het herstel van rechtszekerheid in ons land en dat zoo menigmaal Duitsche methoden en Duitsche begrippen worden geïmiteerd, is onrustwekkend. Dat bij ve len zoo weinig inzicht bestaat in de hooge waarden en de leidende beginselen van de democratie is het eveneens. Dat een aan tal menschen, na de gebeurtenissen in be zettingstijd, maar domweg blijft door- knoeien nu ons eigen bewind hersteld is, dat zooveel fraude voorkomt zelfs in ons eertijds zoo betrouwbare ambtenarencorps, is benauwend. Het ware te wenschen dat de processen tegen de oorlogsmisdadigers, behalve min of meer interessante lectuur, dit veel grootere voordeel opleverde, dat veel menschen eindelijk eens inzagen dat alle methoden, die door het régime van die lieden zijn toegepast, voor ons verwer pelijk zijn. Niet alleen hun misdaden maar ook hun geheele levenshouding en opvat tingen waren verkeerd, minderwaardig, in strijd met de beschaving en wat het ergste is: anti-Christelijk. Er zijn ook een verruwing van zeden en een zekere gevoelloosheid tegenover het leed van anderen merkbaar. „Ik hoop, dat wij nu nog beseffen, hoe diep wij bezig zijn te zakken", schrijft dr. W. Ban ning in een artikel in Tijd en Taak. „Het gevaar van besmetting met onaandoen lijkheid vindt in de gemoedsgesteldheid van de overgroote meerderheid van ons volk een gunstigen voedingsbodem. Wij zijn in menig opzicht hard en onbarm hartig geworden en hebben ons afgesloten voor het groote leed. De vernietiging van zooveel millioenen menschenlevens hoort nu eenmaal bij een oorlogWij decla- meeren er op z'n best over, lyrisch, dramatisch of stichtelijk, maar pantseren ons tevens, om er niet aan kapot te gaan." De schrijver herinnert eraan dat wij in den verzets-strijd gedragen werden door de overtuiging, dat men wel menschen kan dooden maar niet de waarheid, die zij belichamen. Wij konden ons daarbij zelfs beroepen op het Evangelie: Christus kon men dooden, maar zijn Boodschap leeft. Nu ziet hij allerlei anti-fascisten, die hun leven in deze zekerheid hebben gewaagd, dwars daartegen in redeneeren: het Nazi dom woet worden uitgeroeid en dus moeten de dragers van deze overtuiging worden gedoodalsof zoo een ideologie wordt overwonnen! Psychologisch noemt hij dit niet onbegrijpelijk. Maar voor ons volk als geheel is het gevaarlijk. Het is namelijk deze gesteldheid, die een nieuw fascisme voorbereidt. „Wij zijn daar," zegt ds. Ban ning woordelijk, „naar mijn meening hard mee bezig." En hij betoogt dan dat dit onder andere namen, met andere leuzen en onder andere leiders zou komen, maar daarom niet minder gevaarlijk zou zijn. Hij constateert ook de neiging om groote problemen maar te vereenvoudigen, te „denken in zwart en wit", om bijvoorbeeld te dazen over een onderwerp als annexatie zonder eenig benul van de geweldige tech nische, economische en zedelijke moei lijkheden, die eraan vast zitten. Hij uit de meening, dat bij de groote verarming van ons werelddeel de gevaren voor een nieuw fascisme nu veel grooter zijn dan na 1918. Hij eindigt met naar het Evangelie terug te wijzen en naar de volstrekte gehoor zaamheid aan de brandende, heilige liefde, die van dat Evangelie uitstraalt. Het is hard noodig dat wij ons bezinnen «P meer dan het maierteele herstel, dat D© proc.-fiscaal bij liet Bijz. Gerechtshof in Den Haag heeft naar te ver wachten whs de doodstraf tegen Mussert geëischt. Bij liet hooren van dezen cisch viel er op het gelaat van den beklaagde geen bijzondere ontroering of ont hutsing waar te nemen. Vlak vóór dezen eisch zorgde de proc.-fiscaal voor d e sensatie van dit proces toen hij de volgende woorden sprak: „Hij. die ten opzichte van hen die onze vijanden waren spreekt van begrijpen - verzoenen - vriend schap - bondgenootschap, begaat een misdaad tegen zijn volk. Hij mag nu Mussert lieeten of de Geer". Hieruit valt wel op te maken, dat er een proces tegen den zoo even genoemden oud-premier op komst is. Mr. Zaayer, procureur-fiscaal, begon met te constateeren dat de bestraffing van Mussert even onverbrekelijk is ver bonden aan het einde der bezetting als de terugkeer der Koningin onverbreke lijk was met de bevrijding van ons land. Een snellere berechting was mogelijk ge weest, maar spreker heeft van de voor bereiding meer werk gemaakt dan strikt genomen noodzakelijk was. Het is voor hem niet uitsluitend het proces tegen den leider der N.S.B., doch tegen de geheele N.S.B. geworden. Dit beeft hem gedwon gen veel documentatiemateriaal te ver zamelen, dat een interessant beeld geeft van de rol, wleke de N.S.B. in de afgeloopen jaren heeft gespeeld. Mussert's wensch was: een groot Neder- landsch rijk. met Indië georiënteerd op en verbonden met Duitschland. Van annexa tie van Nederland door Duitschland was hij een tegenstander. In zooverre moet men zeggen, dat de politiek, die hij voerde, inderdaad Nederlandsche politiek was, maar men moet verstomd staan over de naieve manier,-.waarop hij zich in de armen van Duitschland wierp, zonder te weten of hetgeen hij wenschte ook strook te met wat Duitschland begeerde. Ware het niet, dat dit de natuurlijke conse quentie was van zijn geestelijke oriën teering, van de overgave bij voorbaat aan wat er van Duitsche zijde zal worden ge decreteerd, mits hij er maar een rol bij kan spelen. Zijn „Nederlandsche poli tiek" was er alleen een, op den grondslag van de a priori vaststaande onderworpen heid aan Duitschland. Mussert brak de brug naar het verleden af door zijn verloochening van het Ko ninklijk Huis op 5 Juni 1940. Hij noemde Koningin Wilhelmina de laatste der re- geerende Oranjes. Hierop besprak mr. Zaayer uitvoerig de aanteekeningen van Mussert inzake de besprekingen, welke hij op het kasteel Oud-Wassenaar hield naar aanleiding van de reis van Seyss Inquart en Schmidt naar Berlijn ter regeling van de verhouding NederlandDuitschland en van het bestuur in Nederland. De be- het geestelijke herstel èn de geestelijke hernieuwing ons aller toewijding winnen. En dat wij beseffen dat doodvonnissen de wereld niet zullen bevrijden van den geest, die de veroordeelden tot hun wandaden bracht. De doodstraf waar wij vroeger in groote meerderheid tegen waren en die nu een meerderheid zekere voldoening schijnt te schenken, ruimt slechts wat individuen op, die toch afgedaan hebben. Maar niet den boozen geest. Dien te bestrijden is een andere, veel meer eischende taak. Om die te volvoeren moeten wij hooge beginselen erkennen en naleven en beginnen met al datgene op te ruimen, dat uit den Nazi geest voortkomt. Want, zooals Ley dat erkend heeft in zijn afscheidsbrief voor zijn zelfmoord: die was een dwaling. De zelfmoord van Ley is belangrijker dan de doodstraffen. R. P. spreking had de uitwerking op papier van Musserts plan tot vorming van een bond van germaansche staten tot gevolg. Een gemeenschappelijk leger, een gemeenschap pelijke economie en het geheel onder de opperste leiding van Hitier, als Ger- maansch führer, was de korte inhoud van Mussert's plan. Moeten wij nu van deze gebeurtenissen zeggen, aldus mr. Zaayer, dat hier op het geestelijk landverraad het daadwerkelijk landverraad is gevolgd, dus het strafbaar feit is gepleegd? Feitelijk is het zoo ge weest, dat Mussert, zich eenigszins voor doende als de vertegenwoordiger van Ne derland, zonder meer zich aan Hitier on derwierp, daarbij bescheidenlijk in over weging gevende, of hij de verhouding tot Nederland maar niet in den vorm van den Germaanschen bond zou willen regelen. Indien dit door een willekeurig particulier zoo was gedaan, zou men het een onschul dige en onschadelijke klucht kunnen noe men. (Vervolg op pag. 3). Inayat Khan: De mislukking komt als de wil zich overgeeft aan het verstand; succes daarente gen als het verstand, de voorraadschuur der erva ring, zich overgeeft aan den wil. Overbruggingsuitkeering gedeeltelijk buiten werking De minister van Sociale Zaken heeft beslo ten, de regeling der overbruggingsuitkeering voor timmerlieden, metselaars, straatmakers en loodgieters onmiddellijk voor het geheele land buiten werking te stellen. Verder is voor verschillende deelen van ons land voor bepaalde beroepen, de over bruggingsregeling eveneens buiten werking gesteld. Deze buitenwerkingstelling zal zoo spoedig mogelyk moeten ingaan, maar in elk geval voor 15 December. Voor het gebied van 't Gewestelijk Arbeids bureau te Haarlem zyn genoemd de beroe pen drukker, zetter, automonteur, bakker, kappersbediende, schoenmaker, kleermaker en spinner. Engeland zal de hulpverleening thans laten geschieden op de basis van 't HARK- adoptieplan. Steden in Engeland zullen zich ontfermen over geteisterde steden in Nederland. Binnenkort zullen door de HARK nadere bijzonderheden worden medegedeeld. In Amerika heeft men het plan nog zeker twee jaar voort te ga^n met de hulp verleening aan Nederland." De zitting van Dinsdag van het Interna tionale Militaire Gerechtshof te Neuren berg behandelde voornamelijk de Duitsche pogingen om de bepalingen van het Ver drag van Versailles te ontduiken. In 1937 is er heimelijk een boek, getiteld: „Duitschlands strijd tegen het verdrag van Versailles", gepubliceerd, dat den wederopbouw van de vloot beschrijft. Tijdens zijn geheime bewapeningscam pagne heeft de Duitsche staf, blijkens een verklaring van den beklaagde admiraal Rader o.m. in Nederland aan den bouw van duikbooten gewerkt, om aldus aan de bepaling, dat het duikbootwapen niet in Duitschland zelf mocht worden ontwikkeld te ontkomen. Ook de milita- riseering van de Duitsche burgerlucht vaart werd besproken. Schacht in het brandpunt Het grootste gedeelte van het materiaal, doof den Amerikaanschen aanklager Al- derman tijdens de ochtendzitting voorge dragen, is tegen Schacht gekeerd. Schacht 's de financieele drijfkracht geweest van Hitler's herbewapening. Schacht wendde de bij de Reichsbank berustende buiten- landsche tegoeden aan voor de bekosti ging van Duitsch oorlogstuig. Een gunsti ger licht op zijn persoon wordt misschien geworpen door het feit, dat hij Hitier waarschuwde, de bankbiljettenpers niet voor de financiering van de oorlogsuitrus ting te misbruiken, alhoewel het defini tieve doel: Duitschland uit te rusten voor De krauslegging op den Ecregrafhof door Prinses Juliana en Prins Bernhard een nieuwen oorlog een zware beschuldi ging inhoudt. Duitschland bouwde heimelijk zijn vloot Toen tegen het einde der ochtendzitting de herbewapening van de Duitsche vloot ter sprake kwam, bleek dat Duitschland sinds 1929 het herstel van zijn onderzee- vloot nastreefde. Ais bewijsstuk diende het manuscript van het werk „Historie der Duitsche vloot 1919-1939". Vooral in Nederland werden onder het mom van civiele maatschappijen voor Duitsche re kening onderzeeërs en onderdeelen ver vaardigd, en ook in andere landen zette Duitschland zijn herbewapening ter zee op. Aan bijna al deze schendingen van het verdrag van Versailles is de naam Rader verbonden. Psychologische achtergronden Een speciale A.N.P.-verslaggever tee kent den achtergrond van het Neuren- bergsche proces in groote trekken en wijst in zijn betoog vooral op de mede-aanspra kelijkheid die de groote mogendheden hebben voor het drama, dat zich voor en na 1939 h .aft afgespeeld. Jackson, de open bare aanklager refereert aan deze verant woordelijkheid, wanneer hij erkent, dat alle democratieën tot zichzelf het verwijt moeten richten, dat ze de democratische krachten in Duitschland niet voldoende hebben gesteund en het Nazi-beest de ge legenheid hebben gegeven, zich in het hart van Europa op te richten en om 'zich heen te slaan. Deze nationaal-socialistische geest moet uit het Duitsche volk gedreven worden, wil de heropvoeding slagen. De heer- schersmythe, waarvan het Duitsche volk eeuwen lang slachtoffer is geweest, moet worden weggenomen. De te berechten lei ders zullen hun handelingen met redenen omkleeden, zij zullen trachten de wereld goede bedoelingen voor te spiegelen. De publieke opinie dient echter bij het be- oordeelen van deze menschen andere maatstaven aan te leggen dan voor nor male individuen en op te passen voor deze psychologische truc. Tsjecho-Slowakije en Oostenrijk Nadat gisteren het „groene" plan tegen Tsjecho-Slowakije door de Amerikaansche aanklagers bekend is gemaakt, is men van daag begonnen met de openbaarmaking van nog sensationeeler stukken over de plannen tegen Oostenrijk. Men verwacht dat het Hof twee plannen te zien zal krij gen. Het schijnt dat Göring een belangrijke rol in de Oostcnriiksche zaken heeft ge speeld, ofschoon de wereld destijds meestal Von Papen als Hitler's voornaamste hand langer wat betreft Oostenrijk beschouwde. Stapels bewijsmateriaal zullen ook deze feiten documenteeren.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1945 | | pagina 1