Haarlems Dagblad Wereldvolksvertegenwoordlgïog Het Croote Proces Sjarir onder extremistischen druk De Distributie Nederlandsche troepen naar Indië Eensgezindheid in Frankrijk Zangen Vriendschap Weerbericht «<k> Jaargang No. 1S188 Bureaux: Groote Houtstr. 93 en Soendap'ein 37, Haarlem IJmuiden: Kennemerlaan 154. Telef. 5437. Iel.: Dir.-Hoofdred. 15054. Adm. 10724 Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom Zaterdag: 24 November 1945 Uitgave van de Stichting Voorlichting te Haarlem. Abonnementen: p. week 31 ct. per kwartaal 4. Tel.: Redactie 10600. Expeditie 14825. TPETvflDDEN van de Neurenbergsche •*- bouwvallen is het groote proces tegen twintig van Duitschlands eertijds leidende boosdoeners aangevangen. Maar van de vier kopstukken is er nog maar één: Goe- ring. De drie anderen. Hitier, Himmler en Goebbels, zijn dood. Wij moeten tenminste aannemen dat Hitier dood is, al zijn wij er niet zoo erg zeker van. Omtrent de twee anderen bestaat geen twijfel. Het is een wonderlijk proces: nieuw in de wereldgeschiedenis. Het wordt gevoerd in vier talen voor een internationaal sa mengesteld Hof. De beschuldigden staan terecht voor de koele, bezonnen rechtspre kers uit landen, die zij ten ondergang ge doemd hadden. Zij hebben hun hooge, ge- wetenlooze spel-met-de-menschheid ver loren en moeten boeten voor hun wanda den. Zal dit een blijvenden nieuwen vorm van rechtspraak inluiden? Wij hebben tot dusver slechts een Hof voor Internationale Justitie gekend, waarvoor de staten hun geschillen ter beslechting kunnen brengen. Is een tweede permanent Hof op komst, dat de staatslieden en militaire leiders, die andere volken overvallen hebben, voor den rechterstoel zal dagen? Een com mentaar van een der Amerikaansche juris ten duidde op die gedachte. Hij meende dat de kans op oorlog verminderen zou, doordat de leiders van agressieve staten zich voortaan persoonlijk bedreigd zou den voelen als zij naar het zwaard beter gezegd: de atoombom grepen. Maar zal die gedachte hen weerhouden? Het kost moeite zich dat voor te stellen. Het lijkt onwaarschijnlijk. Persoonlijk gevaar weer houdt de groote eerzuchtigen niet. Een internationaal gezelschap van hon derden journalisten is in Neurenberg ver- zameld en rapporteert het groote proces aan de volken der bondgenooten. Ook aan ons. Het heeft de houding der beschuldig den beschreven. Het heeft de voorlezing van de lange aanklacht van twintigdui zend woorden, in vier talen, gemeld. Ook heeft het bericht hoe alle twintig, een voor een ondervraagd, verklaard hebben dat zij onschuldig waren. Dat heeft som migen tot breede beschouwingen vervoerd. Maar hadden zij iets anders verwacht? Dachten zij, berouwvolle zondaars te zul len ontwaren in zulk een groep? Dat kon toch niet! De eenige houding, die van der gelijke lieden nog te verwachten is, moet koppige volharding in hun onschuld zijn: tegenover hun rechters, maar ook en vooral tegenover zichzelf. Daar hebben zij zich sinds jaren in vastgebeten. Men zal hun nu films van martelkampen voor draaien. Zij zullen zeggen dat anderen daar verantwoordelijk voor zijn. Zij heb ben het niet gewild en die anderen zijn natuurlijk dood. Het zal hen wel niet ba ten, maar zij zullen die houding toch aan nemen. Hess, Rudolf Hess, eenmaal plaatsver vanger des Führers, zal jarenlange ver antwoordelijkheid afwijzen, want in Mei 1941 vloog hij al naar Engeland en werd daar voor den restenden duur van den oorlog opgeborgen. Waarom vloog hij naar Engeland? Men hoopt ongetwijfeld, het in den loop van het proces te zullen ont dekken. Wonderlijk genoeg bleek dezer dagen uit de Engelsche bladen, dat zelfs de Engelsche autoriteiten het nog altijd niet weten. Hess heeft zich beroepen op verlies van geheugen. „Wij hebben nu zijn geheugen gearresteerd", meldden de Lon- densche bladen verheugd. Want Hess' vroegere secretaresse is in Duitschland gegrepen en men hoopt, dat zij ophelde ring kan geven. Misschien was de man gek. Wellicht is hij het nog. Inplaats van de atoombom had de menschheid moeten uitvinden, wanneer staatslieden en ande ren werkelijk gek zijn. Een onaanvecht bare diagnostiek had zij moeten uitvinden. Daar zou de wereld waarlijk gebaat mee zijn, als zij er tenminste geen nieuw oor logswapen uit maakte: stoottroepen van erkende oorlogsgekken, of iets dergelijks. De correspondenten vinden het een ar moedig stelletje burgermannen, dat in de banken der beschuldigden in Neurenberg zit. Enkelen schrijven dit toe aan de af wezigheid van uniformen en distinctieven, zelfs bij Goering, van wien beweerd wordt dat hij gehuild heeft, toen zijn maarschalks staf hem werd ontnomen: gehuild als een klein jongetje, wiens speelgoed afgepakt wordt. Het kan best waar zijn. Maar ik geloof niet dat de groep er armetierig uit ziet omdat zij zonder uniformen en dis tinctieven is. Sommigen verschenen ook vroeger vaak in burgerkleeding. Neen, het heeft een andere oorzaak. De Macht van die mannen is weg. Groot is voor zoo- velen de begoocheling van Macht. Het uiterlijk-onaanzienlijkste mannetje schijnt erdoor te groeien en een Figuur te wor den: zij het dan een booze Figuur, maar in elk geval iets groots. Die grootheid is dezen lieden ontvallen. Er staat niemand meer achter hen. Zij kunnen zelfs niemand meer kwaad doen. Zij zijn eenzame over blijfselen van een „glorie" die vervlogen is, machtelooze restanten in menschen- gedaante. Tijdens het proces, als zij met drogredenen zullen pogen het Recht in te roepen, dat zij zelf veTtrapt hebben en nooit hebben verstaan, zal die indruk van machteloosheid en armetierigheid toene men. En de journalisten, evenals vele an deren, zullen zich gaan vervelen en af vragen: „Waarom moeten wij zooveel tijd en aandacht besteden aan zulke lui?" Ik weet dat, omdat ik groote verraad-proces- sen heb bijgewoond. De befaamde ver dachten schenen met den dag onbelang- Uit de berichten uit Batavia blijkt, dat het besluit van het „kabinet" van Sjarir om niet met de Nederlanders te onder handelen een gevolg Is van druk van ex tremistische zijde. Dr. v. Mook heeft ge zegd, dat de deur voor verdere besprekin gen nog open staat, maar dat het initiatief van de andere partij moet komen. Ook ontkende Van Mook, dat Nederlanders of Ambonneezen in Batavia hun kalmte waren kwijtgeraakt. In het Britsche Lagerhuis zeide Bevin, bij het bespreken van de Britsche buiten- landsche poitiek, dat de Engelschen in In donesië slechts de Japanners zullen ont wapenen en de krijgsgevangenen en ge- interneer<len zullen helpen. Daarna zullen de Engelsche troepen terug getrokken worden. Over het feit, dat Nederland met Soekarno niet wil onderhandelen zeide hij, dat enkele der belangrijkste gebeur tenissen in de geschiedenis van het Brit sche keizerrijk zijn voortgevloeid uit de omstandigheid, dat de Britsche regeering „zoo verstandig was met z.g. rebellen tot een vergelijk te komen." Wat de bekwaam heid om te onderhandelen en orde te hou den betreft, hebben de Indonesiërs Bevin tot nu toe zeer teleurgesteld. Hoe eerder zij den strijd staken en met de Nederlan ders gaan praten, des te beter zal dat vol gens Bevin voor het land zijn. Het terugtrekken van de Inlandsche troepen treft ongeveer 1400 man. De strijd op Java blijft voortduren. In Moge het feit, dat Haarlem zijn 700- jarig bestaan als stad herdenkt in het jaar van de bevrijding van ons Vader land, een goed voorteeken voor de toe komst zijn! Aldus beëindigde de burge meester, de heer M. A. Reinalda, zijn proclamatie ter inleiding van de feeste lijkheden van gisteren. Tijdens zijn bezoek aan de verschillende opleidingseenheden in Engeland heeft de minister van oorlog, Mr. J. Meynen, mede gedeeld, dat, in verband met de ontwik keling van de omstandigheden in Indië, besloten is, de in Engeland op geleide mannen toch zoo spoedig mo gelijk naar Nederlandsch-Indië uit te zenden. In den loop van Februari zal het kader zijn opleiding in Engeland hebben beëin digd en naar Nederland vertrekken. Dit kader zal dan de opleiding ter hand ne men van de lichting 1945, die omstreeks Mei onder de wapenen zal moeten komen. De eerste opleiding dezer lichting zal vijf a zes maanden duren en de hieruit gevormde divisie zal in het najaar van 1946 naar Indië worden verscheept. Het is de bedoeling, dat deze mannen dan onge veer een jaar in Indië zullen blijven. In September 1946 begint de opleiding eener tweede divisie, welke ter zijner tijd de eerste in Indië zal aflossen, tenzij in- tusschen het Koninklijk Nederlandsch- Indisch leger in staat zal zijn zijn taak in onze overzeesche rijksgebieden over te nemen. rijker te worden. Mijn collega's in Neuren berg noemen de twintig nu al „tweede rangs figuren". In ons land zal de volgende week Mus- sert terecht staan. Dat zal al bij den aan vang weinig indruk maken. Want hij is nooit machtig geweest, zelfs niet bij de gratie van Hitier, zooals de twintig man nen in Neurenberg. De groote processen vallen velen tegen. Zij zijn geen groote sensaties. Maar het was te voorzien. Er is geen spanning in, slechts een koel einde. R. P. Ambarawa is een Rapwi-kamp aangeval len, waarbij 16 personen, meerendeels vrouwen, zijn gedood. De Gurkha's dood den 200 Indonesiërs. Een colonne uit Se- marang onderweg naar het kamp wordt door barricaden opgehouden.Van een auto- convooi op weg naar Bandoeng is bij een aanval bij Tjikampek 6lechts een auto erin geslaagd de stad te bereiken. Van de overige wagens weet men nog niets. In Soerabaja neemt het verzet voort durend af. Bij Semarang zijn troepen In donesiërs met kanonvuur bestookt. Ne derlandsche vrouwen uit het Tjidengkamp hebben Christison verzocht de Ambonnee- sche soldaten niet weg te zenden, aange zien zij voor bescherming onmisbaar zijn. Uit Midden-Java zullen 15.000 vrouwen ge- evacueerd moeten worden, die „onder be dreiging leven". 2500 geïnterneerden zijn van Soekaboemi naar Buitenzorg overge bracht. De nieuwe Fransche regeering is Vrij dagmiddag voor de Constituante versche nen. De bijzondere correspondent van Reuter spreekt van een .waarlijk symbo lische eenheid", als hij beschrijft hoe De Gaulle naast den communist Thorez ach ter de ministerstafel zat. Alle partijen van uiterst links tot uiterst rechts hebben uitdrukking gegeven aan hun verlangen de regeering te steunen. Een motie van vertrouwen werd bij acclamatie aangeno men. De Gaulle kondigde in zijn regee- ringsverklaring nationalisatie van het bankbedrijf en de electriciteitsvoorziening aan. Later zal het assurantiebedrijf vol gen. Voorts zeide hij, dat een krachtige economische ontplooiing moet komen en een verhooging van de productie. In de internationale politiek zal Frankrijk een verbindingsschakel willen zijn en naar versteviging van de banden met Nederland België en Luxemburg streven. De commu nist Duclos zeide, dat het conflict van de laatste weken thans tot het verleden be hoort en dat ieder spoor van twijfel om trent het „nationaal karakter van de com munistische partij thans is weggevaagd. Niet de communisten hebben in dit con flict de overwinning behaald, er is een overwinning behaald door Frankrijk en de republiek. De verklaring van De Gaulle schenkt ons volledige voldoening." Herdenking verzetsslachtoffers Dinsdag zal, zooals bekend is, te Haar lem een herdenking plaats hebben van de 422 slachtoffers van het verzet tegen de Duitschers. In tegenspraak met een reeds eerder ge publiceerd A.N.P.-bericht wordt meege deeld, dat er Maandag 26 Nov. a.s. van 12 tot 3 uur (en niet van 2 tot 4 uur) ge legenheid zal zijn in de Groote Kerk langs de baar te defileeren en een bloemengroet te brengen. De Nederlandsche vlag, welke in Sept. 1944 op het verblijf van de Koningin in Engeland werd geheschen. toen bericht werd, dat geheel Nederland bevrijd zou zijn. zal de baar dekken. Op 27 November zullen er ter gelegen heid van deze plechtigheid eenige extra- treinen loopen en wel des morgens om 9.14 en om 10 uur uit Amsterdam en des middags om 15.45 en 16.39 uit Overveen en om 15.50 en 16.45 uit Haarlem. In overleg met de politie wordt het tramverkeer tusschen Stationsplein en Houtplein van 9 tot 1.30 uur in beide rich tingen stopgezet. De tram rijdt dus alleen op de trajecten SoendapleinStation en Houtplein richting HeemstedeLeiden. Het groote verkeer zal Dinsdag in de binnenstad worden stilgelegd. Alleen genoodigden zullen dan doorgelaten worden. De tijd van stillegging is van 913 uur, zoodat het aanbeveling ver dient, dat de winkeliers na 13 uur hun waren bij de klanten thuis bezorgen. Het Centraal Distributiekantoor maakt bekend, dat de hoeveelheid van 200 gram kaas op bon 314 en 409 in het Westen des lands voor ongeveer 50 in Argentijn- sche kaas zal worden gelever# en voor ongeveer 50 in Nederlandsche kaas. Deze Nederlandsche kaas zal voor de helft als vette en voor de helft als 20 plus kaas verkrijgbaar zijn. Er kan, wanneer de voorraad der detaillisten hiertoe aan leiding geeft, in plaats van Nederlandsche vette of 40 plus kaas, geheel of gedeelte lijk Amerikaansche kaas worden afge leverd. Omstreeks Kerstmis krijgen alle leeftijds groepen een rantsoen slaolie van 2 d.l. (dat is ca. 180 gram). Deze slaolie wordt boven het normale vetrantsoen verstrekt. In verband hiermede deelt het centraal distributiekantoor mede, dat men hiervoor bon 328 of 422 der bonkaart 513 tegen onU vangstbewijs moet inleveren bij een detaiL- list, die eertijds gewoon was spijsolie te ver* koopen, en wel uiterlijk Zaterdag 1 Decem ber a.s. Te gelegener tijd zal bekend ge maakt worden, met ingang van welken datum men. onder overlegging van het ontvangst bewijs, de olie zal kunnen betrekken. Aflevering voor dien datum is niet geoor loofd. Nader zal worden medegedeeld, of voor het koopen van de spijsolie nog een afzon derlijke koopbon zal worden aangewezen. Oude voorraden koffiesurrogaat mogen thans zonder bon verkocht worden; Dit betreft uitsluitend voorraden van het z.g. regeerings-koffiesurrogaat, hetwelk des tijds met machtiging der regeering is ver vaardigd. Het Centraal Distributiekantoor deelt med», dat zomerjaponnen voor dames van 15 jaar en ouder verkrijgbaar zijn op 12 van de on langs aangewezen punten 1 tot en met 15 der textielkaart en zomerjaponnen voor meisjes van 3—15 jaar op 7 van deze punten. Voor japonstoffen heeft men 3 van deze punten per M2 noodig. Voor bovenstaande artikelen behoeven derhalve geen speciale textielpun ten meer te worden aangevraagd. Aftreden van Frits Schuurman Door zijn drukke werkzaamheden in Den Haag heeft de dirigent van de Ko ninklijke Liedertafei Zang en Vriend schap, Frits Schuurman, zich genoopt ge zien zijn ontslag als zoodanig in te dienen. De leiding van het Residentie Orkest vergt meer van hem dan ooit tevoren, nu de tweede dirigent Yvon Baarspul naar een ander orkest is vertrokken. Bovendien is Schuurman dezer dagen benoemd tot leeraar aan het Kon. Conservatorium te Den Haag, hetgeen eveneens veel van zijn tijd en toewijding eischt. Voor Zang en Vriendschap beteekent het a.s. vertrek van den dirigent een groot verlies. Het mannenkoor was onder zijn leiding tot een van de allerbeste in den lande geworden. Degenen die het Don derdagavond, bij de officieele viering van Haarlems 700-jarig stadsbestaan, in de Concertzaal onder Schuurman's leiding hebben hooren zingen, zullen dat opnieuw beseft hebben. Het was heel mooi: een uiting van voorname muzikaliteit. Ook voor het Haarlemsche muziekleven in het algemeen is dit aftreden van Schuurman een verlies. En Zang en Vriendschap is er natuurlijk juist op uit, na jarenlange afwezigheid van het podium opnieuw concerten voor zijn kunstlieven de leden te geven. Wij hopen dat de Lie dertafel erin slagen zal, onder de be kwaamste koordirigenten een waardigen opvolger te vinden. Het bestuur houdt zich met dit vraagstuk bezig. Geldig tot Zondagavond: Meest zwaar bewolkt, geen neerslag van beteekenis. Matige Oostelijke wind. Zelfde tempe ratuur. Een idee van Bevin om den vrede te waarborgen Het Britsche Lagerhuis heeft een ver klaring van Attlee aangehoord inzake de conferentie met Truman. De Engelsche minister-president deed geen enkele op zienbarende mededeeling. Hij noemde de atoomkracht een wereldkwestie, voor wel ker oplossing niet alleen de overeenstem ming der volken noodig is, maar ook de wil en het vertrouwen der volken. Hoe dit echter bereikt moet worden, gaf hij niet aan. Eden, de vroegere minister van buitenlandsche zaken zag wel een oplos sing: afschaffing van de huidige ideeën over souvereiniteit. Op de een of andere wijze zal het nationalisme zijn scherpte moeten worden ontnomen. Dit zal naar zijn oordeel de eerste plicht van de VeT- eenigde naties zijn. Bevin, de tegenwoordige minister van buitenlandsche zaken zeide in een uitvoe rige rede niet in te zien waarom er eigen lijk argwaan zou bestaan. Hij kwam ook weer tot een reeds vroeger afgelegde ver klaring, dat „alle kaarten op tafel gelegd behooren te worden". Dan kunnen alle verlangens onderzocht worden. Bovendien zeide hij, dat de regeering van Gr. Brit- tannië recht wenscht te doen en dat dit niet mag afhangen van de vraag of het de belangen van een groote, dan wel van een kleine natie betreft. De drie groote mo gendheden hebben niet altijd te beslissen. Niet de bewapening maar de cultuur is van beteekenis. Ten aanzien van Iran zeide hij, dat Molotof hem had verklaard, dat de Sovjet-Unie zich strikt aan de ver dragen zou houden. Bevin zeide tot Eden, dat men moest komen tot een wereldvolksvertegenwoor diging, onmiddellijk gekozen door het volk, waarvoor de regeeringen, die de Ver. Volken vormen, verantwoordelijk zijn. Deze vertegenwoordiging moest het wereldrecht vorm geven en dan zou het volk dit aanvaarden en zich er moreel door gebonden achten. Bevin is bereid met wien ook te gaan beraadslagen over de bevoegdheid of grondrichtlijn voor een wereldvolksvertegenwooróiging.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1945 | | pagina 1