Zuinig met Gas!
van
Uitspraak van den
Bijzonderen Raad van Cassatie
ïeering
uit Indië
Economische
Haarlems jeugd
Hoeveel leerlingen
op Gymnasium,
Lyceum of H.B.S.
De prijsvraag
van TeylersStichting
Georgette Hagedoorn.
De staking bij Figee
Weerbericht
Burgerlijke Stand
van de twee
Sinterklazen
Wie zag deze aanrijding?
De kwestie van de doodstraf voor po
litieke misdadigers heeft reeds vele pen
nen in beweging gebracht en reeds veel
is daarover, vooral in de kringen der
juristen, gediscussieerd. In verband hier
mede is de Dinsdag door den bijzonderen
raad van cassatie gedane uitspraak in
zake Max Blokzijl van groot belang.
In zijn antwoord op het verweer zegt
de raad:
„Overwegende, dat de regeering in den
noodtoestand, geschapen door de bezet
ting van het rijk in Europa, die het grond
wettelijk voorgeschreven overleg tus-
echen de kroon en de Staten-Generaal
volstrekt verhinderde, bevoegd was de
door de bijzondere omstandigheden gebo
den maatregelen van wetgevenden aard
bij Kon. Besluit te treffen,
„dat deze noodtoestand het ter hand
nemen van het onderwerp van het besluit
buitengewoon strafrecht door de regee
ring rechtvaardigt en zij bij het uitvaar
digen van de artikelen haar bevoegdheid
niet heeft misbruikt,
„noch uit den tekst van art. 100 wet
boek van strafrecht, noch uit zijn wor
dingsgeschiedenis blijkt, dat aan dit ar
tikel een strekking moet worden toege
kend, welke in zou houden, dat ook voor
den noodtoestand, die door de volledige
bezetting van het rijk in Europa is ont
staan, de bevoegdheid van de regeering
tot het uitvaardigen van voorschrift op
strafrechtelijk gebied binnen enge grenzen
zou moeten blijven."
Ook in het arrest tegen Jacobus Breed-
veld, dat eveneens Dinsdag is gewezen,
heeft de raad zich in dien zin uitgespro
ken. In dit arrest wordt n.l. o.m. gezegd:
„Dat met betrekking tot de uitoefening
van deze regelende macht door de regee-
ring in noodtoestand de rechter niet
heeft te treden in de beoordeeling van
de doelmatigheid der tot stand
gebrachte Tegelingen, maar hij zich
heeft te bepalen tot het onderzoek van
de vraag, of de noodtoestand het ter hand
nemen van de materie door de re
geering rechtvaardigt, en zij alzoo geen
misbruik van haar gezag heeft gemaakt,
„dat de raad van oordeel is, dat de re
geering bij het tot stand brengen der
bovengenoemde Kon. Besluiten haar be
voegdheid niet is te buiten gegaan."
De menschen, die uit Indië repatrieeren
zullen alle mogelijke medewerking van de
betreffende instanties ondervinden. In
Suez wordt voor kleeding gezorgd die
voor een deel door de Nederlandsche in
dustrie geleverd wordt. Hier zal eveneens
een identiteitspapier worden uitgereikt, dat
het persoonsbewijs moet vervangen, en
waarop de houders allerlei faciliteiten ge
nieten. Ook is voor de noodige ontspan
ning gezorgd. Toiletbenoodigdheden zullen
verkrijgbaar worden gesteld. Met de
Oranje, de Nieuw Amsterdam en de Johan
van Oldebarneveldt zal de reis naar het
vaderland worden voortgezet. Wellicht
kunnen deze schepen niet geheel naar
Nederland komen, daar de Noordzee nog
niet geheel mijnenvrij is, maar ook hierin
is voorzien. De passagierslijsten van de
schepen komen per luchtpost naar ons
land, zoodat hier de noodige voorzorgs
maatregelen kunnen worden getroffen.
Het Centraal Bureau voor Verzorging van
Oorlogsslachtoffers is ingeschakeld en een
speciale organisatie is in het leven geroe
pen, om de terugkeerenden zoo spoedig
mogelijk naar hun woonplaatsen te ver
voeren. Een financieele regeling van het
Ministerie van Overzeesche gebiedsdeelen
voorziet in geldelijken steun. De garantie
regeling hieromtrent is als volgt: f 150 per
gezinshoofd per maand, f 100 voor het eer
ste gezinslid boven 17 jaar, f 75 voor elk
gezinslid boven de 17 en f 60 voor de jon
gere kinderen. Wanneer hier dus een we
duwe arriveert die een inkomen van f 120
per maand geniet, krijgt zij f 30 toeslag.
Het Centraal Distributiekantoor verstrekt
allen menschen een extra-bonkaart. Ver
der genieten zij een verhoogd brandstof-
fenrantsoen, n.l. per hoofd twee een
heden.
samenwerking in het Westen
De regeeringen van België, Frankrijk,
Nederland en Luxemburg hebben besloten
zich met elkander te verstaan betreffende
de bevoorrading van levensmiddelen en
leveringen van eerste levensbehoeften, de
wederzijdsche levering van grondstoffen
en werktuigen, die onmisbaar zijn voor
het weer op gang brengen van de nijver
heids- en landbouwproductie, en samen
werking op het gebied van de bestaande
productie, waarbij rekening gehouden zal
worden met den traditioneelen handel tus-
schen de vier landen.
Deze vraagstukken zullen bestudeerd
worden door een Raad van Economische
Samenwerking, die bestaan zal uit drie
afgevaardigden welke onderscheidenlijk de
regeeringen der Belgisch-Luxemburgsche
tolunie, der Nederlanden en van Frank
rijk zullen vertegenwoordigen, aldus meldt
het Brusselsche „Laatste Nieuws".
John D. Rockefeller Jr. heeft een bedrag
van een millioen dollar beschikbaar gesteld
voor „den religieuzen opbouw dor getrof-
,"en Europeesche landen". (U.P.)
De inrichtingen voor Middelbaar en
Voorbereidend Hooger Onderwijs in Haar
lem en omgeving zijn den nieuwen cursus
begonnen met het voigende aantal leer
lingen.
Totaal Uit Haarlem
Gymnasium 394 186
H.B.S. A 354 260
le H.B.S. B 448 246
2e H.B.S. B 335 300
Meisjes H.B.S. 297 186
Christelijk Lyceum 741 298
R.K. Meisjes Lyceum 304 138
Kennemer Lyceum 762 ±180
R.K. Lyc. v. jongens 724 344
Deze statistiek geeft als wij haar ver
gelijken met statistieken van vroegere
jaren aanleiding tot eenige aanteekenin-
gen.
Wat de 5 gemeentelijke onderwijsinrich
tingen te Haarlem betreft (het Gymna
sium, de H.B.S. A, de twee H.B.S.-en B
en de Meisjes H.B.S.) blijkt, dat nu op de
1828 leerlingen 650 jongelui uit de buiten
gemeenten zijn, dus 35.55%. In 1938 waren
er op een totaal van 1692 leerlingen
687 van buiten, dus 28.78%. Een toeneming
van de groep buitenleerlingen dus met
6.77%.
Het totaal aantal leerlingen is in die
jaren belangrijk gestegen, namelijk van
1692 tot 1828, maar het aantal Haarlem
mers steeg slechts van 1178 tot 1205.
In verhouding is het aantal leerlingen
van buiten de gemeente Haarlem op de
inrichtingen voor bijzonder onderwijs nog
grooter. Wij verwijzen naar het boven
staande staatje. Niet meer dan 25% van de
leerlingen van het Kennemer Lyceum
komt uit Haarlem, bij het Christelijk Ly
ceum is het ongeveer 40%.
Uit bovenstaand lijstje blijkt dat 2138
jongelui uit Haarlem Middelbaar of Voor
bereidend Hooger Onderwijs ontvangen.
Naar aanleiding van mijn verslag over
de demonstraties der toongeslachten van
de 3de orde, gebezigd in de door de des
kundige Jury bekroonde composities van
onzen stadgenoot M. J. Lürsen, mocht ik
een schrijven van Prof. dr. A. D. Fokker
ontvangen, dat ik wegens drukke werk
zaamheden eerst nu kan beantwoorden.
Mijn veronderstelling, dat die composities
voor het speciaal voor die toongeslachten
geconstrueerde orgel bedoeld zouden zijn,
blijkt onjuist te zijn geweest: zij zijn voor
verschillende instrumentale ensembles ge
schreven. En inderdaad kunnen strijk
instrumenten in zuivere kwinten gestemd
worden (doch m.i. alleen dan, wanneer
ze niet met instrumenten met vaste, ge
temperde stemming, als piano en orgel
moeten samenwerken); echter dissoneeren
dan reeds de kleine terts op de d- en a-
snaar der cello óf met de losse a en d, óf
met de losse C-snaar. En ook bij a-capella-
zang en blaasensembles zijn zuivere ac-
coorden mogelijk. Doch bij modulaties
blijft het altijd schipperen. Intusschen
was reeds J. S. Bach zóó blij over de ge-
tempereerde stemming, dat hij er twee
monumentale werken aan wijdde. Die
stemming beteekent het vrije verkeer tus-
schen alle tonaliteiten, dat de componis
ten niet gaarne voor autarkische beper
king zouden prijsgeven. Zoo lang nog niet
blijkt dat de toongeslachten van den 3den
graad dat ook toelaten, zou hun toepassing
met een teruggang gelijkstaan. We moe
ten dus omtrent hun bruikbaarheid in de
praktische muziek vooralsnog een afwach
tende houding aannemen. Dit was ook de
meening van eenige musici en physici,
aan wier indrukken ik de mijne toetste.
Van het belangwekkende dezer proefne
mingen behoeft dit niets af te doen.
K. DE JONG.
De voordrachtskunstenares Georgette
Hagedoorn, die eenigen tijd geleden met
veel succes in Haarlem optrad in een pro
gramma onder den titel „Chansons", zal
binnenkort een soortgelijke uitvoering
geven.
Naar wij vernemen, zal heden een einde
komen aan de staking bij Figee te Haar
lem De arbeiders zullen morgenochtend
het werk hervatten, daar de reden tot
staking is weggenomen.
De directie deelde Woensdagmiddag
mede, dat het nooit in de bedoeling heeft
gelegen den ouden bedrijfsleider in zijn
functie te herstellen. Zij had kennis ge
geven van haar voornemen den betrok
kene te houden buiten contact met en
zonder gezag over de werklieden. Deze
heeft Woensdag echter zelf zijn ontslag
gevraagd en dit is door de directie aan
vaard, zoodat er geen aanleiding meer
was de staking voort te zetten.
Anders gaslooze uren
Door de Directie van het Gemeente-
Gasbedrijf te Haarlem wordt een drin
gend beroep gedaan op de medewerking
der inwoners van Haarlem en Omstreken
de zuinigheid bij het gasverbruik in acht
te blijven nemen.
Zij herinnert er "het publiek daarom
aan, dat het gebruik van gas voor ruimte
verwarming is verboden, behoudens in
die gevallen en in die mate, waarin daar
voor uitdrukkelijk toestemming is ver
leend.
Door een langdurige vorstperiode en
gesloten waterwegen zou de aanvoer van
gaskolen ernstig bemoeilijkt of zelfs ge
heel afgesneden kunnen worden, met het
hoogst onaangename gevolg, dat Haar
lem. evenals in den winter 19441945, ge
heel van gas verstoken zou geraken.
Het Gasbedrijf moet alles in het werk
stellen om met de thans beschikbare, ge
ringe hoeveelheden brandstof de winter
periode door te komen.
Men blijve daarom zuinig met het gas
Slaat men deze waarschuwing in den
wind, dan zal het niet te vermijden zijn
tot toepassing van strengere maatregelen
of zelfs tot invoering van gaslooze uren
over te gaan.
Z. Exc. prof. dr. G. van der Leeuw,
min. van O.. K. en W. zal in de Vrijdagsche
reeks „Praatjes op de brug" spreken over
de toekomst van de Nederlandsche bescha
ving.
Verwachting tof Vrijdagavond: Vrij
koud. In den nacht plaatselijk lichte
vorst, overdag tijdelijk zonnig. Matige
wind, meest tusschen Noord en Oost;
geen neerslag, vrij koud.
HAARLEM, 5 Dec. 1945.
Bevallen: 3 Dec. M. W. A. van der Wiel
Rademaker, z. 4 Dec.: G. W. van den
Haakde Korte, d. J. M. DijtElzinga, d.
A. J. InpijnNegrijn, z. 5 Dec.: L. H. Oos-
terveerZandstra, d. M. M. Lablansvan
Koningshoven, z. C. M. van EedenVen-
neker, z.
Overleden: 2 Dec.: S. de Vriesde Jong,
56 j., Coornhertstraat. 3 Dec.: G. L M., 4
j., z. van G. P. Warmerdam, Gasthuissin
gel. C. J. M., 2 j., d. van C. P. H. J. v. d.
Werff, Berkenrodestraat. 4 Dec.: J. Siet-
sesGroot, 76 j., Düvenvoordestraat. A.
Ploeg, 73 j., Bakkerstraat. A. P., 4 m., z.
van H. J. van Kampen, Veenbergstraat.
Ondertrouwd: 5 Dec.: A. W. de Ruig en
M. E. Bom. A. T. Switser en C. C. P. Voor-
douw. H. J. Haan en J. Keur. F. G. de
Ligt en A. van Hedel. P. J. Heijerman
en J. Webster. N. Otte en M. Draijer. A.
Vooren en J. Schuur. A. Stolwijk en G.
Schouten. J. H. de Groot en M. Mooij. A.
Bakker en J. G. Jouvenaar. J. H. Gaart-
man en E. Moerwijk. D. W. Treffers en
M. Baars. S. A. Tukker en A. C. Verhallen.
.Gehuwd: 5 Dec.: J. Halsema en H.
Maasdam. A. van Gorkum en A. J. M.
Grootes. C. M. van der Wijden en J. Boone
A. W. van der Hoek en C. W. Jansen. M.
Zweiphennig en J. H. Steenmeijer. J. C.
de Smidt en M. H. van Es. W. H. A. van
Duuren en J. A. Stiphout. G. A. Cove en
I. B. Anthonysz. J. Baars en J. J. Kerner.
H. Wijker en F. van Riemsdijk. A. M.
Pestill en T. Borst. J. C. Baks «n J. C. O.
d'Arnaud. D. Buij en M. E. van Maasdam.
P. R. Both en W. Wijers.
Teneinde te beletten, dat de Neurenhergsohe oorlogsmisdadigers, indien
zfj daartoe neiging mochten voelen, zich naar beneden zouden kunnen
storten, heeft men in de gevangenis In de ruimte boven het trojipenhuis
gaas gespannen. <P.)
Adv.
Daar stonden zij, in den druilerigen
avond van den vijfden December. Traag
drupte een koude drup in hun baarden
en hun mijters werden ontsierd door on
ooglijke plooien en onverwachte bobbels.
Maar de ware geest van hun grooten
voorganger, den Bisschop van M.vra, was
in hen gevaren en zij waren vol goeden
wille om van dezen avond iets te maken.
Zij spraken af, na het volbrengen van
hun taak in „De Gulden Roemer" bijeen
te komen, om daar hun belevenissen uit
te wisselen onder het genot van een har-
tigen dronk en een bonloos broodje-met
huzarensla. De avond streed met den
nacht en moest het ten allerlaatste af
leggen. Maar in de muren van de huizen
pinkten nog de gele ramen, waarachter
de pepernoten rolden en het pakpapier
zich ophoopte.
Tegen het tijdstip, waarop de lucht in
het Oosten met vage lijnen werd door
trokken en de Groote Kerk niet meer
een donkere klomp maar een duidelijke
6ilhouet was, zaten in „De Gulden Roe
mer" twee vermoeide Sinterklazen bij
een. Hun Pietermannen hadden zij reeds
naar bed gestuurd. Het was niet geraden
met de Arbeidswet in conflict te komen,
nu de Sinterklaasbranche weer in eere
kwam. 11
„Ik ben geweest",zoo ving de oudste
en schamelste der twee grijsaards aan,
terwijl hij voorzichtig de punt van zijn
baard uit de koffie vischte, „in de arma
buurten, waar de kinderen onder de de
kens slapen, die kaal en versleten zijn en
waar de snoepbonnen zijn verkocht, om
Wimpie een paar nieuwe schoenen te
kunnen geven. Daar was het goed, bij het
eenvoudige gepraat van de menschen en
de stralende blikken van de kinderen.
Waar het getemperde licht van een roods
lamp een warmen schijn wierp op de
schamele, goedkoope meubelen." De oude
man verzonk in diepe overpeinzing en
zag het paardje weer, dat Kees gekregen
had, en dat na 'n gestrekten draf 't moede
hoofd onder de kachel had laten rollen.
Hij proefde nog den smaak van het suike
ren beest, dat die kleine meid hem in
dankbare offering in den mond had ge
stopt, toen ze met haar schrale knietjes
op zijn roode tabberd was geklommen.
Een pluis van zijn niet meer sthoone
baard was in de handjes van de kleine
gebleven, die met haar verwonderde oog
jes het rimpelige gelaat van den kinder
vriend had afgetast. Hij vertelde verder
van de lage deuren, waar hij bukkend
was doorgegaan, van de rafelige vlcer-
kleeden, waar zijn lahgë rokken achter
waren blijven hangen. Maar vooral ver
telde hij van de vreugde, de ongekunstel
de blijheid van zijn kleine klanten, die
in hooghaarlemsch hun vreugde kenbaar
maakten over een verdwaalde pepernoot,
waar de lapjeskat mee aan het spelen
was en van zooveel andere kleine din
gen, die dezen avond tot een schoonen
hadden gemaakt.
„Ach, mijn waarde", zoo begon- zijn
confrater, die voorzichtig een slokje nam
van het jonge en clandestiene wijntje,
dat hem op dit late uur tegen een nave
nanten prijs was voorgezet, „mijn erva
ringen zijn vele, maar zij zijn niet alle
even prettig. Zeker, ik heb onvervalschte
blijdschap ontmoet, maar hoe vaak werd
deze niet geremd door een achterdocht
tegen mijn persoon. Een verwaten jong-
mensch van zeven jaren ontdekte het
touwtje, dat ik al jaren aan mijn baard
draag, omdat deze te weelderig is ge
worden voor mijn oude, zwakke kin, en
beschouwde het als een poging tot om-
de-tuin-leiding.
Maar één ding weet ik zeker, broeder
Antonius, wanneer de tijden normaal zul
len zijn en de smetten van den laatsten
wereldkrijg zullen zijn uitgewischt, dan
kom ik weer aan bod. Dan zal de juiste
Sint-Nicolaasstemming weer levend zijn
onder de menschen, dan zal het geloof in
onzen eerbiedwaardigen persoon weer
hoogtij vieren en dan zullen chocolade
letters en tevreden kinderen, ook daar,
waar nu de letters zwart zijn en de vreug
de klein en onecht is, mijn werk verge
makkelijken. Tot volgend jaar, collega!
J. F.
Op Dinsdag 27 November J.l. om 17.15
uur is in de Wilhelminastraat te Haar
lem een wielrijdster aangereden door een
auto, waardoor zij ernstig gewond naar
een ziekenhuis moest worden overge
bracht. Zij, die getuige van bedoelde aan
rijding zijn gewees» worden verzocht zich
te melden aan het politieposthuis Leid-
scheplein voor het verstrekken van na
dere inlichtingen.
