Hhskou
Op auto van Sjarir geschoten
Croote Verhuizing
„zeer opbouwend" geëindigd
Groote Drie
Nieuwe directeur der M.T.S.
Ir. G. L. Ludolph
Het woord is aan.
Heden besprekingen
met Attlee
80c Jaargang No. 182(4 TT I J 1 "J Dondcixlag 27 Deo. 1045
Bureaux: Groote Houtgtr. 93 gl If 1 Êmmk al N&*. I III ITiS I Uitgave Stichting Voorlichting
en Soendaplein 37, Haarlem A j, 1|,M JL^ VJL yJ ii J_ VJ1-' Abonnementen: p. week 31 ct.
Bureaux: Kennemerlaan 154, J per kwartaal 4
Telef. 5437. Postgiro 273107.
Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peeroboom
Tel.: Administratie 10724. Expeditie 14825 Tel.: Redactie 10600. Dir.-Hoofdred. 15054
VERLEDEN week is in Londen het be
sluit genomen tot een groote verhui
zing. In de Britsche hoofdstad zetelt de
commissie, die de in Januari te houden
algemeene vergadering van de Vereenig-
de Naties moet voorbereiden. Die verga
dering zal ook in Londen worden gehou
den. Maar de commissie had bovendien de
opdracht, vast te stellen waar de Bonds-
zetel van de Vereenigde Volken gevestigd
zou worden. U weet het: zij heeft beslist
dat het ergens in Amerika zal zijn. De
stad is nog niet aangewezen, maar in
Amerika moet zij liggen. De oude Vol
kenbond was in de Oude Wereld geves
tigd, de Nieuwe Volkenbond gaat zetelen
in de Nieuwe.
Dit zal sommige menschen koud laten.
Zij hebben nooit in Volkenbonden geloofd,
evenmin in nieuwe als in oude, beschou
wen ze als centra van paperasserie, pom-
peuse redevoeringen en diplomatieke
diners en zien er niets bijzonders in dat
Amerika, op zijn beurt, deze komedie nu
eens gaat opvoeren. Maar hun meening
geeft niet den doorslag. Zij is wat te zeer
beperkt. Al moet men hun toegeven, dat
de nieuwe Volkenbond nog in ernstigen
mate met de gebreken van zijn voorgan
ger behept is, hij is in ieder geval ster
ker, omdat de machtige groote mogend
heden er alle deel van uitmaken. Ook
biedt hij grooter mogelijkheden, zoowel
wat betreft zijn reorganisatie als zijn in
terne ontwikkeling. De historie herhaalt
zich in velerlei opzichten, maar nooit in
alle. En de wereld van 1945 verkeert in
dieper nood en is dus tot krachtiger red
dingsmethoden bereid dan de wereld van
1918. Aux grands maux les grands remè-
des, zeggen de Franschen: voor de groote
kwalen dienen de groote geneesmiddelen.
De patiënt is veelal niet bereid, ze dade
lijk te aanvaarden. Eerst moet hij tenvolle
beseffen, hoe ernstig zijn kwaal is,
Dit alles moeten degenen, die ongeloo-
vig blijven ten aanzien van Volkenbon
den, overwegen, als zij zich niet met wat
oppervlakkig scepticisme tevreden willen
stellen. Maar bovendien kan de groote
verhuizing, waartoe in Londen besloten
is, zelfs hen niet koud laten omdat eruit
blijkt, dat naar de meening van de meeste
regeeringen het centrum van de wereld
politiek van Europa naar Amerika ver
legd is. Wij zijn er altijd aan gewend ge
weest dat Europa niet alleen in culturee-
len, maar ook in politieken zin de leiding
had. Vroeger was het ook zoo in finan-
cieei-economisch en in technisch opzicht.
Dat was bij ons leven al veranderd, maar
of Wallstreet dan wel Threadneedle Street
den toon aangaf in de „haute finance"
raakte de meeste menschen niet en op
technisch gebied bleven wij, al reden wij
bijna allen in Amerikaansche auto's en
al werden de Fokkers van de K.L.M. door
Douglas-toestellen vervangen, toch altijd
een aardig partijtje meeblazen.
Nu ontvalt Europa ook het centrum der
Internationale politiek. Het heeft zijn best
gedaan om het te behouden, maar zooals
altijd was het weer niet geheel vereend
in zijn streven. Tsjecho-Slowakije en
Joego-Slavië stemden voor Amerika en
het belangrijkste was wel, dat de Sovjet-
Unie er ook voor was. Na veel wederzijd-
sche behendige manoeuvres in de voor
bereidende commissie, waarop ik maar
niet meer terug zal komen, want het is
nu toch gebeurd, won de Amerikaansche
voorkeur den strijd op het nippertje en
behaalde juist de vereLschte meerderheid.
Er zit een voordeel in deze beslissing,
namelijk dat zij de Amerikanen, die van
hun isolements-beleid afscheid hebben
genomen, ertoe nopen zal niet op hun ge
nomen beslissing terug te komen. Als
gastheeren van de Vereenigde Volken zul
len zij niet anders kunnen doen, dan hun
volle medewerking aan het nieuwe beleid
verleenen. De Nederlandsche delegatie
heeft dit voordeel blijkbaar geringer ge
acht dan het nadeel, dat de Amerikaan
sche politiek een al te overwegenden in
vloed zou krijgen. Want zij heeft voor
Europa gestemd. Het zal moeten blijken
of de Nederlandsche delegatie dat juist
heeft ingezien. Aangezien wij den invloed
der groote Westersche democratieën in
de wereldpolitiek wenschen, moeten wij
de situatie ook aandurven. Er is trouwens
geen ontkomen aan: dit Amerika is
sterk en machtig en Europa, zoolang het
zich niet vereenigt, zwak en verscheurd.
Misschien zal juist zekere veronachtza
ming het tot eenheid kunnen brengen.
Het geweldige Volkenbondspaleis te
Genève, dat nog maar heel kort voltooid
was toen de tweede wereldoorlog uit
brak, is nu overbodig geworden. Men
zou de millioenen kunnen betreuren, die
het gekost heeft, als de oorlog niet een
duizenden malen zoo groot bedrag gevor
derd had. In vergelijking daarmee heeft
de mislukte poging, om den vrede te be
waren. dus niet veel geld gekost. Maar
de Groene Amsterdammer had wel reden
om te veronderstellen dat de vijftig werk
sters. die eiken dag zes-en-een-halven
kilometer linoleum in Genève afstoffen,
aan het nut van haar arbeid zullen gaan
twijfelen. Wat moet Zwitserland met het
paleis beginnen? Het zal er niet veel aan
hebben. Voor Wereldtentoonstellingen
lijkt Genève niet erg geëigend en het ge
bouw evenmin.
Als Volkenbondsstad is Genève nooit
een succes geweest. Het was niet cosmo-
politisch. De stugge, ietwat provinciaal-
sche bevolking bleef tegenover het bonte
De minister-president prof. Ir. W. Schennerhoni bracht een bezoek aan den
nieuw benoemden Kardinaal. Z. H. Exc. Mgr. Dr. Johannes de Jong, Aarts
bisschop van Utrecht. De minister-president wenscht Z. E111. geluk met diens
hooge benoeming, (P.)
Overeenstemming over procedure der vredesverdragen
Volgens een te New-York ontvangen be
richt uit Moskou is de conferentie der
drie ministers van Buitenlandsche Zaken,
die tien dagen heeft geduurd, vannacht
om drie uur, Engclschen tijd, geëindigd
en heeft Byrnes verklaard, dat de confe
rentie „zeer opbouwend" was.
Aan den vooravond van Kerstmis heeft
Radio Moskou een verklaring der drie
ministers bekend gemaakt, die luidde: „De
regeeringen der U.S.S.R., Groot-Brittan-
nië en de Ver. Staten verklaren, dat zij
overeenstemming hebben bereikt en de
regeeringen van Frankrijk en China uit-
noodigen met haar tot overeenstemming
te geraken inzake een te volgen procedure
betreffende de voorbereiding van vredes
verdragen."
In aansluiting op deze verklaring is be
kend gemaakt, dat slechts de landen, die
de wapenstilstandsverdragen hebben on-
dertcekend, hun handteekening zullen
plaatsen onder de vredesverdragen. Tot
de onderteekenaars behooren in elk ge
val Groot-Brittannië, de Ver. Staten, de
Sovjet-Unie, België, Nederland, Tsjecho-
Slowakije en Joego-Slavië. Welke verdra
gen het betreft, meldt het bericht niet.
De Moskousche radio heeft vervolgens
bijzonderheden gegeven over een te Lon
den te houden eerste zitting van een Raad
van ministers van Buitenlandsche Zaken.
Na de voltooiing van een reeks voorbe
reidende werkzaamheden zal de Raad een
conferentie bijeenroepen voor de bespre
king van de vredesvoorwaarden met Italië
Roemenië, Bulgarije. Hongarije en Fin
land.
De conferentie zal worden belegd door
de vijf leden van den Raad van ministers
van Buitenlandsche Zaken, aangevuld
met de vertegenwoordigers van al die
Geallieerden (Vereenigde Volken), welke
daadwerkelijk in Europa aan den strijd
hebben deelgenomen en daartoe militai
ren in het veld hebben gebracht. De
vredesverdragen zullen worden ondertee
kend door telkens die landen, die met
elkaar in oorlog zijn geweest. Zij worden
van kracht onmiddellijk na die onder-
teekening.
Alle groote mogendheden met uitzon
dering van China zullen aan het opstellen
van het verdrag met Italië meewerken.
Finland zal bij de onderhandelingen
J slechts tegenover Engeland en de Sovjet-
Unie staan. De Chineesche regeering is
het eens met de te Moskou genomen be
slissing aangaande de procedure bij het
tot stand brengen der vredesverdragen,
terwijl de Fransche regeering op het
oogenblik de tekst van het betreffende
communiqué bestudeert en wellicht reeds
voor het einde van deze week haar stand
punt ten opzichte van deze methode aan
de drie mogendheden kenbaar zal maken.
Men acht het te Parijs mogelijk, dat het
Fransche antwoord het verzoek zal be-
internationale gezelschap in het algemeen
een afwijzende houding aannemen. Als
men in 1919 den Volkenbond in een groot
centrum gevestigd had zou deze „basis"
sterker zijn geweest. Maar de groote
mogendheden vertrouwden elkaar niet en
daarom kwam de zetel in een stille stad
in een klein land.
Dat verandert nu ook radicaal. De
achtenveertig Vereenigde Staten vormen
een geheel en wantrouwen eikaars poli
tiek niet. Amerika's staten en steden zul
len elkaar de huisvesting van de organi
satie der Vereenigde Volken alleen uit
het oogpunt van voordeelig vreemdelingen
verkeer betwisten. Dat zal nog een leven
dig zakelijk dispuut worden! R, P.
vatten dat Frankrijk vertegenwoordigd
zal zijn bij alle besprekingen, waarbij de
vredesverdragen op den Balkan ter sprake
zullen komen.
Atoomenergie
werktuig voor den vrede
De New York Times meldt, dat te Mos
kou besloten is aan de groote vergadering
der Ver. Volkeren te verzoeken de vol
gende problemen aan den Veiligheidsraad,
met inbegrip van Canada, over te dragen:
1. Het bcstudccren en doen van aanbe
velingen voor een uitwisseling van weten
schappelijke inlichtingen voor vredesdoe-
len.
2. Controle over atoomenergie en het
gebruik daarvan uitsluitend voor vrede
lievende doeleinden.
3. Verwijderen van atoomwapens uit
de arsenalen van de verschillende landen.
4. Beveiliging der Ver. Volkeren tegen
schendingen en overtredingen van inter
nationale overeenkomsten betreffende
atoomenergie.
De ministers zouden voorts overeenge
komen zijn een controleraad van vier
landen te vormen voor Japan, waarin de
Ver. Staten, Engeland en Rusland elk
met één lid zitting zouden hebben. Het
vierde lid zou Australië en Britsch-Indië
vertegenwoordigen.
Naar wij vernemen, zal het bestuur der
Vereeniging voor Nijverheidsonderwijs, be
houdens goedkeuring van het ministerie van
Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen, met
ingang van 1 Januari a.s. tot directeur van de
M. T. S, .te Haarlem benoemen den heer Ir.
G. L. Ludolph, sedert de bevrijding waarne
mend-directeur.
Als adjunct-directeur zal met ingang van
denzelfden datum, evenals behoudens goed
keuring van het ministerie van O., K en W.
worden aangesteld de heer G H. Schaap Jzn!
W h i t t i e r:
Het goede is altijd schoon,
het schoone goed.
Nederlandsche Ministers
te Londen
De Nederlandsche minister-president,
professor Ir. W. Schermerhorn, is Woens
dagmorgen in gezelschap van enkele
andere Nederlandsche autoriteiten per
vliegtuig in Engeland aangekomen, voor
het voeren van besprekingen met de Brit
sche regeering over den toestand in Ned.
Indië.
Prof. Schermerhorn was vergezeld door
den minister voor overzeesche gebieds-
deelen, professor dr. J. H. A. Logemann,
den luitenant-gouverneur-generaal dr. H.
van Mook en den minister mr. J. H. van
Royen, die den minister van buitenland
sche zaken, van Kleffens, wegens ziekte
vervangt.
De besprekingen tusschen de Neder
landsche autoriteiten en de leden van het
Britsche kabinet zouden heden beginnen.
Bij zijn aankomst heeft de minister
president verklaard, dat de duur van zijn
verblijf in Engelands hoofdstad zal af
hangen van het verloop der gedachten-
wisseling met Attlee over Indonesië.
Tegen het einde van deze week denkt
minister Schermerhorn weer in Nederland
te zijn.
De diplomatieke correspondent van
Reuter voegt er aan toe dat prof. Scher
merhorn ook Philip Noel Baker (Britsch'
minister van staat) zal ontmoeten. Baker
vervangt Bevin, zoolang laatstgenoemde
te Moskou verblijft. Bij de Nederlanders,
die thans naar Londen zijn gekomen, be
vindt zich, aldus gaat de correspondent
verder, geen militair deskundige, waaruit
valt op te maken, dat de te nemen beslis
singen uitsluitend op politiek terrein lig
gen. Men hoopt te Londen, dat de gedach-
tenwisseling vruchten zal afwerpen en
aan den strijd op Java een einde zal
maken.
houden zich met
Indonesië bezig
Volgens Amerikaansche pcrstelegram-
men zullen de besprekingen te Moskou
invloed kunnen uitoefenen op den toe
stand in Indonesië. De Londensehe cor
respondent van de „Chicago Sun" bericht
te aan zijn blad, dat Attlee besloten zou
hebben aan de Nederlandsche delegati»
te zeggen, dat Engeland van plan is haar
troepen van Java terug te trekken zoodra
hun taak volbracht zal zijn en tevens den
dominion-status voor Indië te vragen. De
schrijver voegt eraan toe: „maar Molotof
lijkt zwaren druk op Gr. Brittannië uit te
oefenen om Indonesië spoedig te verlaten"
Molotof zou, hoewel hij
keiijk zou hebben gezegd,
ping van het Roode Leger
hankelijk zou zijn van de
oer Amerikaansche troepen
der Britsche strijdkrachten
elders, toch deze kwesties
chologisch en politiek" met
band brengen.
niet uitdruk-
dat terugroe-
uit Perzië af-
terugtrekking
uit China en
van Java en
„moreel, psy-
elkaar in ver-
Moordaanslag of poging tot autodiefstal
Op Soetan Sjarir, den president van den
Indonesischen Raad is volgens berichten
van het republikeinsche „Ministerie van
Voorlichting" te Batavia door een Indo-
Europeaan, die herhaaldelijk op hem
vuurde, een aanslag gepleegd.
De schoten op Sjarir zouden zijn gelost,
toen hij om 12.30 uur langs den Menteng-
weg reed van een andere auto uit, welke
de auto van Sjarir inhaalde.
In de verklaring der republikeinen
wordt verder medegedeeld: „Tegelijkertijd
opende een van de vijf inzittenden van
de auto, allen jonge Indo-Europeanen en
Surinamers in Nederlandsche uniform,
het vuur met een revolver. De kogels
raakten de motorkap van Sjarirs auto,
waarbij gelukkig geen enkele kogel doel
trof.
De mededeelingen van Britsche zfjde en
die door Sjarir zelf verstrekt zjjn over den
aanslag stellen de gebeurtenissen in een
totaal verschillend daglicht. Volgens een
geazghebbende Britsche bron was er een
auto-aanrijding op den Mentengweg, die
ruzie veroorzaakte tusschen Ambonnee-
sche soldaten van het Ned. Indische leger
en een of andere tegenpartij.
Toen Sjarir, die zelf achter het stuur
zat, vergezeld door een van zijn vrienden
vervolgens langs reed, heeft een der Am-
bonneesche soldaten „erop los geslagen",
zoo zegt deze Britsche lezing. De Ambon-
neesche soldaat, die met drie anderen en
een meisje in zijn auto zat, is daarna naar
Sjarir's auto gereden en de reeds gemelde
gebeurtenissen hebben plaats gehad. Sja
rir heeft verklaard dat eer hjj tijd had om
uit zijn auto te komen de soldaten hem
met de kolf van een revolver neersloegen.
Toen hjj uit de auto kroop drong een me
nigte om hem samen.
De „premier" zei verder dat een Neder-
landsch officier op de groep afkwam en
een pistool op hem richtte.
Op de vraag of hij van meening was
dat men het op hem persoonlijk gemunt
had, antwoordde hij: „Ik geloof niet dat
zij wisten wie ik was."
De Britsche militaire politie heeft de
vier daders gearresteerd en ook dengene
die de revolver heeft afgevuurd en die
trachtte te ontkomen. De Nederlandsche
legerautoriteiten zijn volledig op de hoog
te gesteld en er bestaat geen twijfel dat de
daders zullen worden gestraft. Men is van
meening dat Sjarir het slachtoffer werd
van een poging tot autodiefstal,
