Haarlems Dagblad
Londen en Den Haag
Ovmeemtemmmg,
Eendracht
te Londen
met Indonesiërs zeer waarschijnlijk
zijn het eens over te volgen gedragslijn
Streven naar overeenstemming
tusschen Nederlanders en Nationalisten
Canada neemt afscheid
Vele arrestaties in Palestina
Spanje verweert zich
Weerbericht
Hef woord is aan....
Sjarir over
samenwerking
Van Mook:
Indonesische politie
80e .Voorgang No. 18a#«
Bureaux: Groote Houtstr. 93
en Soendapleln 37, Haarlem
Bureaux: Kennemerlaan 154,
Telef. 5437.
Tel.: Administratie 10724. Expeditie 14825
Direeteur-Hoofdredactour: Robert Peereboom
Zaterdag 39 December 1945
Uitgave Stichting Voorlichting
Abonnementen: p. week 31 et.
per kwartaal i.
Postgiro 273107.
Tel.: Redactie 10600. Dir.-Hoofdred. 15054
HET offieiëele communiqué, door Dow-
ningstreet geopenbaard betreffende
de besprekingen tusschen de Engelsche
en Nederlandsche regeeringen over In
donesië, geeft blijk van eendrachtige op
vatting. In een persconferentie heeft de
luitenant-gouverneur-generaal dr. van
Mook bovendien verklaard, dat tusschen
hem en de Nederlandsche regeering geen
verschil van inzicht bestaat en dat na de
komende, hernieuwde besprekingen met
de Indonesiërs overeenstemming waar
schijnlijk ook met hen bereikt zal worden.
Het zijn dus wel optimistische beschou
wingen, die Londen doet hooren.
Het communiqué spreekt met eenigen
nadruk over „de consequente en voor
uitstrevende politieke gedragslijn, die de
Nederlandsche regeering gevolgd heeft
en voornemens is te blijven volgen met
betrekking toe het Indonesische vraag
stuk"
De Britsche regeering bevestigde haar
verplichting jegens haar Nederlandsche
geallieerden om zonder uitstel een toe
stand van veiligheid te scheppen, waarin
het voor de regeering van Nederlandsch-
Indië mogelijk zal zijn, besprekingen met
representatieve Indonesiërs voort te zet
ten. Onmiddellijk zullen stappen worden
gedaan, om zooveel mogelijk de veilig
heid te verzekeren van de krijgsgevange
nen en geïnterneerden in Indonesië, die
bedreigd worden door geweld der extre
misten.
Deze passage zal sterk de aandacht trek
ken. En terecht. De beoordeeling van
den toestand op Java wordt ook in Ne
derland in hooge mate beïnvloed dooi
de schier dagelijks binnenkomende be
richten over geweldpleging door de z.g.
extremisten. Dit woord, dat blijkbaar bij
gebrek aan een beter gebruikt is, duidt
geen georganiseerde politieke beweging
aan en wordt dus eigenlijk verkeerd toe
gepast. Het is zeker geen gewoonte roo-
verbenden, „rampokkers", als extremis
ten aan te duiden. Onder de benaming
rekent men weliswaar ook een aantal
zeer jonge menschen, die onder Japan-
sche leiding tot verbeten verzet zijn op
geleid en al meermalen met de Hitler-
Jugend zijn vergeleken. Die groep draagt
een zeker politiek cachet, maar men kan
jongens van 17 en 18 jaar bezwaarlijk
beschouwen als dragers van een bewe
ging, die tot eenige politieke rijpheid is
gekomen. Van een bepaalde leiding der
„extremisten" wordt trouwens nooit ge
wag gemaakt en de Indonesische „repu-
blikeinsche regeering" blijkt geen gezag
over hen te kunnen uitoefenen: evenmin
over de rooverbenden als over de op
standige jeugd.
De ontevredenheid, in ons land gewekt
door het voortduren van de gewelddaden
der extremisten, ontstaat niet alleen uit
groote bezorgdheid over het lot van de
krijgsgevangenen en geïnterneerden, maar
ook uit ergernis over het feit, dat tot
dusver geen gezag in staat is gebleken om
de orde te herstellen. Het is toch duide
lijk dat als de regeering-Sjahrir wenscht
te onderhandelen, hetgeen zij trouwens
we! dient te doen om tot eenig resultaat
te komen, zij er eveneens prijs op moet
stellen dat orde in het land geschapen
wordt. In den huidigen toestand blijkt
immers dat haar landgenooten ook haar
niet gehoorzamen. Dit is een slechte basis
om onderhandelingen op te voeren. Men
zou dus moeten concludeeren dat beteu
geling van het gedesorganiseerde geweld,
dat ais „daden der extremisten" wordt
aangeduid, in het belang van alle par
tijen is. In elk geval belooft het Londen-
sche communiqué, dat dit nu geschieden
zal en erkent de Britsche regeering zelfs
een verplichting, om zonder uitstel een
toestand van veiligheid te scheppen.
Uit een zeer ingewikkelde en niet al te
duidelijke zin betreffende de opheffing
van de Japansche bezetting moet blijkbaar
worden afgeleid, dat die als een gemeen
schappelijke zaak van de Britsche en Ne
derlandsche regeeringen en van het Indo
nesische volk wordt beschouwd. Maar het
blijft een taak voor de Engelschen, hun
toevertrouwd door het geallieerde opper
commando. Hopelijk volgt spoedig nadere
opheldering van dit punt. In welk tempo
zal de evacuatie der Japanners worden
voltrokken?
De Britsche en Nederlandsche regeerin-
gen zijn het eens over hun gedragslijn om
te bevorderen, dat de leiders van de na
tionalistische beweging tot overeenstem
ming komen met de Nederlandsche auto
riteiten. Het communiqué geeft geen ver
deren uitleg van deze gedragslijn of bij
zonderheden over de gekoesterde plannen,
maar blijkens mededeelingen van Asso
ciated Press heeft dr. Van Mook in de
bewuste conferentie verklaard, dat een
nieuwe grondwet zal worden voorgesteld,
betrekking hebbende op geheel Oost-
Indië, dat „een soort gemeenebest" zal
worden met plaatselijke besturen, aange
past aan den aard en de bijzondere om
standigheden van het betreffende gebied.
Het is niet mogelijk hieruit afdoende ge
volgtrekkingen te maken.
Overeenstemming met Engeland, die
blijkbaar nu bereikt is, was noodzakelijk
om tot verdere ontwikkeling van zaken
te komen. Het communiqué wekt de
hoop, dat er een spoedige daadwerkelijke
verbetering in den toestand od zal volgen.
R. P.
Veiligheid voor geïnterneerden
Over de besprekingen in Londen tus
schen de Nederlandsche delegatie en
leden van de Britsche regeering, waarbij
de chef van den imperialen generalen
staf, is een communiqué uitgegeven, waar
in wordt gezegd:
De bespreking betrof den toestand op
Java, die in den laatsten tyd is achteruit
gegaan en de meest doelmatige wijze om
rust en orde te herstellen. In den loop
van deze besprekingen, die een bevredi
gend resultaat hadden, werd de Britsche
regeering volledig op de hoogte gesteld
van de consequente en vooruitstrevende
politieke gedragslijn, welke de Nederland
sche regeering gevolgd heeft en voor
nemens is te volgen met betrekking tol
het Indonesische vraagstuk. De Britsche
regeering bevestigde haar verplichting
jegens haar Nederlandsche Geallieerden
om zonder uitstel een toestand van veilig
heid te scheppen waarin het voor de re
geering van Ned.-Indië mogelijk zal zijn
besprekingen met representatieve Indo
nesiërs voort te zetten.
De respectieve regeeringen waren het
er over eens, dat een oplossing van het
politieke conflict beschouwd moet wor
den als een essentieele bijdrage tot de
succesvolle vervulling van de taak door
het oppercommando van de geallieerde
mogendheden toevertrouwd aan Groot
Brittannië om de Japansche bezetting van
deze gebieden te liquideeren en dat voor
wat dit betreft, dit een gemeenschappe
lijke zaak is van de Britsche en Neder
landsche regeeringen en van het Indo
nesische volk.
De Britsche en Nederlandsche regee
ringen zijn het daarom eens over de ge
dragslijn om te bevorderen, dat de leiders
van de nationalistische beweging tot over
eenstemming komen met de Nederland
sche autoriteiten.
Middelerwijl zullen onmiddellijk verde
re stappen worden genomen om zooveel
Nadat generaal Guy Simonds, bevelheb
ber van de Canadeesche strijdkrachten in
Nederland. Vrijdagmiddag een bronzen
plaquette op de Berlage'orug te Amster
dam aan burgemeester de Boer had over
gedragen als een blijvende herinnering
aan den intocht der Canadeesche troepen
in Mei van dit jaar, zaten ruim 200 pro
minente Nederlandsche en Canadeesche
gasten aan tijdens een officieel afscheids
diner in het Amstel-hotel.
Onder de gasten bevonden zich Prinses
Juliana en Prins Bernhard, luit.-gen. H.
J. Kruis, dr. H. Brugmans, talrijke burge
meester en Commissarissen der Koningin,
de ambassadeurs van Canada en de Ver.
Staten in Nederland en vele hooge Ca
nadeesche officieren.
Gen. Simonds hield een uitvoerige rede
waarin de geschiedenis van het Cana
deesche leger in dezen oorlog werd ge
schetst.
Hij besloot met een hartelijk woord van
dank aan de Nederl. regeering, het En
tertainment Committee en burg. de Boer.
Prins Bernhard, gen Kruis en de Com
missaris der Koningin in Noord-Holland,
Dr. J. E. baron de Vos van Steenwijk,
beantwoordden de rede van gen. Simonds
in korte hartelijke speeches. Het diner
werd met een bal besloten, waaraan nog
talrijke gasten deelnamen.
Alle telefoonverbindingen met Pales
tina zijn om veiligheidsredenen verbro
ken. De politie, bijgestaan door het le
ger, gaat over tot de arrestatie van hon-
lerden verdachte personen van alle
landen. In Tel Aviv en Jeruzalem wordt
streng de hand gehouden aan het uit
gaansverbod. Britsche troepen, verge
zeld van tanks en automatische mitrail
leurs komen in grooten getale in Tel
Aviv aan.
als mogelijk is, de veiligheid te verzeke
ren van de krijgsgevangenen en geïnter
neerden in Indonesië, die bedreigd wor
den door geweld der extremisten.
Hedenmorgen vroeg heeft de Spaansehe
regeering een nota uitgegeven, waarin
wordt medegedeeld, dat het kabinet in
vergadering „de verraderlijke lastercam
pagne" welke door de extremistische bui-
tenlandsche pers op touw is gezet, bespro
ken heeft. „De ministerraad betreurt, dat
eenige officieeie persoonlijkheden uit en
kele landen aan deze campagne hebben
deelgenomen met verwaarloozing van de
regels van internationale hoffelijkheid.
Spanje verwerpt de bewering, dat het
eenig fundamenteel binnenlandsch pro
bleem zou hebben, dat oplossing vereischt,
daar het land na een reeks van misluk
te pogingen tot eensgezindheid ruim zes
jaar geleden zelf zijn problemen heeft
opgelost, toen de nationalisten een over
winning behaalden."
Geldig tot Zondagavond. Wisselend be
wolkt, buien, weinig verandering in tem
peratuur. Aan de kust aanvankelijk tij
delijk krachtige, overigens matige tot
zwakke wifld uit Noordelijke richtingen.
George Washington,:
Het denkende deel der
menschheid vormt zijn oor
deel niet naar de uitkomst;
zijn billijkheid zal even
grooten roem toekennen aan
daden, die succes verdienen
als aan daden, die met suc
ces worden bekroond.
Sjarir heeft verklaard dat hij in prin
cipe accoord ging met de voorstellen
die door generaal Christison sedaan zijn
maar dat de bijzonderheden nog bespro
ken moesten worden tusschen de Brit
ten en de Indonesiërs.
DOEN OF LATEN.
Met het oog op deze verklaring van
Sjarir, herhalen Britsche militaire krin
gen, dat generaal Christison's voorstel
aan de Indonesiërs om samen te wer
ken een kwestie is van „doen of laten",
daar geen voorwaarden voor zulk een
samenwerking in overweging zullen
worden genomen.
De bevelhebber van de Nederlandsche
zeestrijdkrachen in Ned.-Indië heeft
medegedeeld, dat alle geregelde leden
van de vloot en de vlootreserve als ook
de vloot-dienstplichtigen, die na hun
vrijlating uit krijgsgevangenkampen en
die sinds hun werkelijke beëindiging
van hun actieve diensten tengevolge
van de bezetting, zich nog niet gemeld
hebben bij het hoofdkwartier van de
vloot, dit alsnog zoo spoedig mogelijk
moeten doen.
„De besprekingen met de Britten leid
den tot bevredigende overeenstemming
tusschen het Britsche en Nederlandsche
gezichtspunt, bevredigende resultaten
werden bereikt", aldus zei dr. Van Mook
op een persconferentie na de besprekin
gen in Londen en legde er den nadruk
op, dat er tusschen hem en de Neder
landsche regeering nooit verschil van
meening was geweest, en dat hij nooit
tevoren een zoo groote overeenstemming
in politiek gezichtspunt had meege
maakt".
„Het kabinet en ik zijn één voor wat
gedaan zou moeten worden en kan wor
den". Van Mook zei verder: „Ik denk
niet dat het lang zal duren eer iets meer
bepaalds kan worden gezegd na de aan
staande hernieuwde besprekingen met
de Indonesiërs, daar ik van meening
ben, dat een overeenstemming niet al
leen zeer wel mogelijk, maar zelfs waar
schijnlijk is. Wij erkennen, dat de natio
nalistische aspiraties in Azië vasten wor
tel hebben geschoten en op realistische
wijze bevredigd zouden moeten worden".
De groep van Sjarir c.s. vertegen
woordigt de groote meerderheid der in-
tellectueelen en het gevoel van millioe-
nen, die een eind willen zien komen aan
de chaos en het bloedvergieten en die
verlangen naar terugkeer van een be
hoorlijke regeering.
De luit. gouv. gen. verklaarde, dat hij
uit het Oosten was overgekomen, om het
contact weer op te nemen, en dat hij
niet anders kon zeggen, dan dat zijn
bezoek zeer vruchtbaar was geweest. Hij
was van meening dat hij zou kunnen te
ruggaan naar Indië met de verzekering
dat de politiek die gevoerd zal worden,
in overeenstemming zou zijn met de re
devoering van de Koningin in 1942. In
antwoord op verschillende vragen, zeide
dr. van Mook, dat hij de ontvangst die
de Indonesiërs deze voorstellen zouden
bereiden, met optimisme tegemoet zag.
Op Borneo, Celebes en de Molukken
waren de goede betrekkingen met de
Nederlanders hersteld, op basis van ge
lijkheid, tenslotte zeide dr. van Mook,
dat de nieuwe grondwet die zal worden
voorgesteld, betrekking zal hebben op
geheel Ned. Oost-Indië, dat een soort
van gemeenebest zal worden met plaat
selijke besturen, aangepast aan den aard
en de bijzondere omstandigheden van
het betreffende gebied.
Een voorbereidende conferentie zou
de definitieve conferentie, waarop de
nieuwe regeeringsvorm uitgewerkt zal
worden kunnen voorafgaan. Dr. van
Mook is van plan, op 5 Januari naar
Ned.-Indië terug te keeren.
in Batavia ontwapend
De geheele Indonesische burgerlijke po
litie te Batavia is door generaal Christi
son ontbonden. Alle leden van de politie,
officieren en manschappen, zijn ontwa
pend en in hun hoofdkwartieren opgeslo
ten. Het dragen van uniformen is verbo
den. Een grootscheepsche overval door de
Britsche militaire politie op de Indonesi
sche politie-hoofdkwartieren had geen
volledig succes, daar vele Indonesische
politiemanschappen niet aanwezig waren.
Er zijn aanwijzingen, dat zij een „tip"
hadden gekregen omtrent de Britsche
voornemens.
Er zal een gemengde politie worden ge
vormd uit Britsche en Britsch-Indische
leden van de militaire politie en uit Ne
derlanders en Indonesiërs. Ook zou de
stad worden verdeeld in een Britsche
zone en Nederlandsche en Indonesische
wijken. Iedereen moet 's avonds om 10
uur binnen zijn.
Ene aanval op de Nederlandsche kazer
ne van Kemajoran is afgeslagen
In Medan zijn nieuwe Britsche troepen
aan land gezet.
In Soerabaja is door onbekende oorzaak
brand uitgebroken in de Karmo-kazerne.
De laatste overspanning' van de Moerdijkbrug werd dezer dagen op de pijlers geplaatst., Een belangrijke schakel in de verbin
ding Noord-Zuid is hiermede binnen eenige dagen weer voor het jniblick beschikbaar. (P.);
