Hitiers Veel artikelen bon-vrij Oudejaarsavond Batavia onder volled ïge Britsche controle De Oranje Oude j aarsavond-rede „laatste wil" Voor de Stille Armen Hei woord is aan.... Partij van den arbeid flWto Jaargang No. 18217 II I Maandag 31 Dwmlrr 194» Bureaux: Groote Houtstr. 93 l"™! fl" f^^S" i £n| T"V^| I 1 f^l j I /^j| Uitgave Stichting Voorlichting en Soendaplein 37, Haarlem JL X W JL \^4L Abonnementen: p. week 31 ct Bureaux: Kennemerlaan 154, J Per kwartaal 4.— Telef. 5437. Postgiro 273107. Tel.: Administratie 10724. Expeditie 14825 Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom Tel.: Redactie 10600. Dir.-Hoofdred. 15054 VAN alle stormachtige jaren, die wij hebben beleefd, is dit jaar 1945, waar van wij vanavond afscheid nemen, wel het meest bewogene geweest. Het ving aan in de slechtste omstandigheden die wij onder de bezetting gekend hadden. Het Duitsche schrikbewind over ons land, verscherpt in de toenemende zekerheid van de Duitsche nederlaag, bereikte zijn hoogtepunt. Terwijl het veroverde Zuiden van ons land het aanvalsgebied van onze naderende bevrijders was geworden, werd het Noorden gemarteld met deportaties, met roof en moord en een toenemenden hongersnood. De slechtste omstandigheden, die wij sinds de bezetting gekend hadden, werden nog veel slechter in 1945. De inundatie van zooveel kostbare polders, die een climax bereikte in den door geen enkele „militaire noodzaak" gerechtvaar digden aanslag op den Wieringermeerpol- der en het wegvoeren van machines uit de fabrieken, bewezen dat de misdadigers van het Derde Rijk het op de vernieti ging van onze bestaansbronnen voorzien hadden. Intusschen trokken de eindelooze optochten van den honger met fietsen en handkarren door het geteisterde land, door storm en regen en in barre vrieskou en kwamen velen ellendig om. Dat ge beurde niet alleen langs de wegen maar ook in de steden, waar duizenden ten prooi vielen aan hongeroedeem of door uitputting aan andere ziekten bezweken. De nachtmerrie van dien winter zullen wij niet vergeten. Ook de herinnering aan het gemartel met geen of onvoldoende verlichting in de huizen en met het ge brek aan brandstof, dat noopte tot het kappen van boomen en het afbreken van hekken en schuttingen zal ons bijblijven. Maar ook het verzet tegen den Duit- scher bereikte het hoogtepunt in den winter van ellende. Het werd volgehou den tegen alle verdrukking in; het scheen zelfs aan kracht te winnen naarmate meer executies geschiedden en meedoo- genloozcr werd opgetreden tegen wille keurig gegrepen gijzelaars. De geest van het Nederlandsche volk bleek niet te breken. En Goddank kwam de bevrijding nog bijtijds om een massale sterfte door den honger te voorkomen. De zware beproe vingen van den winter werden door de blijde verlossing van de Meidagen ge volgd. Nederland leefde op. En het groote, moeilijke werk van herstel en vernieu wing begon, eerst traag, omdat een toe stand van afmatting zich deed gevoelen, later in toenemend tempo. Met vele fou ten, maar ook met veel nieuwen onder nemingsgeest. Middenin die eerste groei periode brak de atoombom den weerstand van Japan, dat evenals Duitschland capi tuleerde en volgde de vertraagde bevrij ding van Indië, die helaas nog niet vol tooid is en door misverstanden en de ge volgen van Japansche intriges tot de ellende zou leiden, waarin onze landge- nooten in het Verre Oosten nog steeds verkeeren. In ons land is inmiddels in materieelen zin veel hersteld, meer dan in andere zwaargetroffen gebieden in Europa. Onze nieuwe regeering, eind Juni opgetreden en belast met de zwaar ste taak die ooit een Nederlandsch bewind ten deel viel, is met energie en moed er in geslaagd, in een volkomen chaos een zekere mate van orde te scheppen. Er moet nog ontzaglijk veel gedaan worden. Het parlementair-democratisch bewind, dat wij wenschen en welks volledige wer king wij behoeven om Nederland weer werkelijk op dreef te brengen, is nog maar ten deele verwezenlijkt. Naar den geest en de samenwerking, die vereischt wor den, hapert er ook nog veel in ons volk. "Wij moeten geen wonderen verwachten van 1946. Het zal niet vanzelf komen. Wij moeten ons op dezen Oudejaarsavond aangorden tot een moed en energie, die wij tenvolle noodig zullen hebben om het groote werk, dat pas begonnen is in 1946 een stuk verder te kunnen brengen. Als die moed en energie er zijn, als de samenwerking zich ontwikkelt en het eigenbelang niet overheerscht, als boven dien mededoogen en edelmoedigheid groeien jegens diegenen, die in bezettings tijd geen boosdoeners zijn geweest, maar alleen slapheid en gebrek aan moed ge toond hebben waarbij velen in zeer moeilijke dilemma's verkeerden en ge kweld werden door angst voor het lot van hun gezinnen dan alleen zal ons volk, met Gods hulp, kunnen slagen. Wij zijn er nog lang niet. Daar heerseht nog zooveel verwarring in de geesten, nog zooveel ontwrichting in de maat schappelijke en menschelijke verhoudin gen. Wij moeten vooruitzien en samen werken. Allen, die van goeden wille zijn, hebben elkaar noodig. Wij moeten het nieuwe bouwen dat sterk genoeg is om den duivel, die geheerscht heeft en die slechts, afgemat, is teruggeslagen maar loert op zijn volgende kans, te weerstaan. Ook in internationalen zin waarin wel iets begonnen maar nog weinig volbracht is, zal van Nederland een stimuleerende werking moeten uitgaan, die het aan zijn verleden verplicht is te geven en die voor zijn eigen toekomst vereischt wordt. Want wij leven niet op een eiland temid den der volken. Wij zijn deel van het ge heel. Toen de geallieerden ons uit den nood redden en ons voedsel zonden, toen het Engelsche volk bij onze bevrijding zon der morren toestemde in een verminde ring van zijn rantsoenen, om het vaste- I>e Britsche troepen in Batavia hebben thans alle openbare bedreven overgenomen, zonder dat een schot gelost is en onder volkomen samenwerking met de plaatse lijke technici. Er is in de kampongs bij Batavia een zorgvuldig onderzoek oegbn- nen. De troepen willen echter een atmos feer van paniek onder de bevolking ver mijden, daarom gaan auto's met loud speakers aan de troepen vooruit die het doel van het onderzoek bekend maken. De dan volgende troepen hebben pamfletten met dezelfde mededeeling bij zich. Om vier uur Zondagmiddag waren ei* 91 arrestaties verricht, waaronder die van zeven bekende terroristenleiders. Een aantal vroegere le den van het politiecorps werd ook gearres teerd op beschuldiging van samenwerking met de terroristen. Te Buitenzorg namen de Britten de wa terleiding over. de watervoorziening was hier de laatste maanden onvoldoende ge weest. Ned. Indische soldaten, waaronder een officier, gingen Zondagmorgen Sjarirs wo ning binnen en namen zijn auto mede, die echter korten tijd later weer door de Ne derlandsche autoriteiten werd teruggege ven met de mededeeling dat door het Ne derlandsche opperbevel disciplinaire maat regelen genomen zouden worden. De Britsche autoriteiten ontkennen dat de Indonesische hoofdmoskee te Medan op Sumatra door de Britten vernield zou zijn. Britsche troepen hadden het gebouw bezet, waaruit door Indonesiërs geschoten was. Onder de soldaten die het gebouw bezetten bevonden zich ook Indiërs, waaronder Mo hammedanen die later verklaarden dat niets in het gebouw er op wees, dat het als Moskee gebruikt was. Het gebouw werd ver nietigd door sappeurs, waarvan de com mandant zelft een Mohammedaan was. In het gebouw dat door de Indonesische pro paganda het grootste en mooiste van Indië was genoemd, werd geen ammunitie ge vonden. Mariniers. Twee groote Nederlandsche schepen zijn Zaterdagavond de haven van Tandjong- priok biimengeloopen. Het eene de Noordam had een in Amerika geoefend en van Ame- rikaansche uitrusting voorzien Neder landsch bataljon mariniers aan boord, naar schatting duizend man. Het tweede schip had een lading Amerlkaansche en andere uitrusting aan boord. Naar verluidt zullen deze mariniers de Hollandsche en Inland- sche troepen aflossen waarvan de laatstge noemden sedert Zaterdag buiten de hoofd stad geconcentreerd waren. Naar verluidt hebben de Britsche militaire autoriteiten er de Indonesische leiders van verwittigd dat de Nederlandsche marine troepen op Java aan land zou zetten. In totaal zouden 2000 man mariniers arriveeren. Lord Wavell, de onderkoning van Br. In- van den Minister-President De Minister-President, Prof. Ir. W. Schermerhorn, zal heden, 31 December, des avonds om 10 uur, over de zenders Hilversum I en II, een Oudejaars avond-toespraak houden. Zaterdagavond is door den commandant van het derde Amerïkaansche leger be kend gemaakt, dat Hitler's politieke testa ment, bestaande uit vier afzonderlijke do cumenten, in een landhuis gevonden is. Het testament is gedateerd 29 April 1945 en levert een overtuigend bewijs van den dood van Adolf Hitler. Het geeft een overzicht van Hitler's leven en ontzenuwt natuurlijk de „lasterlijke verklaringen", als zou Duitschland den oorlog gewild hebben. De schuld wordt geworpen op de Joden. Even wordt belicht, hoe hopeloos de toe stand te Berlijn was, voor Hitier en zijn vrouw Eva Braun zelfmoord pleegden en deze schildering wordt direct gevolgd door een opwekking, om den strijd in naam van Duitschland voort te zetten, ook na een eventueele capitulatie. Hitier besloot, voor zyn dood Göring en Himmler uit de party te stooten, omdat zjj „onderhandeld hadden met den vij and". Tegelijkertijd werd een nieuw kabi net gevormd, waarin ook Seyss-Inquart zitting zou hebben. Hieruit is het ongemo tiveerde vertrouwen in de Duitsche over winning, dat Hitler tot even voor zijn sterven bezat, te concludeeren. In een aanhangsel op het testament wordt de laatste verklaring van Göbbels bekend ge maakt. Deze dacht Duitschland een dienst te doen, wanneer hij tot het laatste mo ment bij zijn „Führer" bleef. Deze en andere documenten worden van groote beteekenis geacht in de krin gen van het Neurenbergsche tribunaal. land te kunnen helpen een der groofe daden van 1945, die wij nimmer mogen vergeten toen werd een beeld gegeven van de samenleving der volken, zooals zij zal moeten worden om herhalingen van de rampen van 1914 en 1940 te voor komen. Oudejaarsavond-1945 moge goede voornemens brengen.... en het Nieuwe Jaar hun verwezenlijking! R. P. dië, zou gevraagd hebben de Br. Indische troepen van Java en elders terug te trekken Volgens het Fr. persbureau A. F. P. zou de voormalige souschef van den Ned. In lichtingendienst te Batavia tot leider van het Indonesische volksleger aldaar zijn be noemd. De Br. luit. kol. H. C. G. Harding zal het bevel op zich nemen van de gereorga niseerde stedelijke politie. Sjarir over de Londensclie besprekingen Sjarir heeft met betrekking tot de be sprekingen, die in Engeland tusschen Ne derlandsche en Britsche ministers zijn ge voerd, verklaard: „Wij zijn bereid alle voor stellen, die dr. van Mook mee terugneemt, te bespreken, mits zij gebaseerd zijn op het algemeene principe van zelfbeschikking." met ingang van 1 Januari Zooals onlangs door den minister van landbouw, visscherij en voedselvoorziening in de Tweede Kamer werd aangekondigd, komen een groot aantal artikelen thans in aanmerking om zonder bon in vrijen verkoop te worden gebracht. Hiermede wordt de eerste stap gedaan op den weg naar geleidelijke liquidatie van de officieele rantsoeneering en distri butie van levensmiddelen. Toch zal men er rekening mee dienen te houden, dat we nog maar aan het begin staan van een nieuwe periode en men mag zijn eischen bij gevolg niet te hoog stellen ten aanzien van de hoeveelheid van een begeerd artikel. Zeker zullen alle producten niet in onbeperkte mate ver krijgbaar zijn, want de industrie blijft voor een aantal artikelen aan toewijzin gen en grondstoffen gebonden. Loyale medewerking van winkelier en klant aan deze nieuwe regeling is de beste waarborg voor het welslagen, waarmede beide par tijen het meest gebaat zullen zijn. Op 1 Januari a.s. zullen vrij komen Grutterswaren: gort en gortproducten, gemengd meel (z.g. pannekoekenmeel), havermout, aardappeltapioca, tarwegries- meel. Vermicelli-puddingpoeder: vermicelli, macaroni, spaghetti, puddingpoeder, vla poeder, maizena, aardappelmeel, aard- appelsago. Peulvruchten, zout. Biscuits: biscuits, wafels, crackers, be schuit, toast (tot dusver op den bloem- bon), Paaschbrood: (matzes, tot dusver op den bloembon), paneermeel: (tot dusver op den bloembon). koekjes, banket, gebak, ontbijtkoek, taai-taai. Poffertjes, oliebollen, Parijsche- en Hol landsche wafels zullen voortaan zonder inlevering van bloembon, maar nog wel op wisselbon voor boter, verkrijgbaar zijn. In afwijking van de eerste mededeelin- gen over deze vrijmaking van een aantal producten, zal dit dus niet in twee etap pes geschieden, maar zullen op 1 Januari alle aangekondigde artikelen tegelijk in vrijen verkoop komen, uitgezonderd ca caopoeder, dat nog distributiegoed blijft. Wij geven heden vermoedelijk de laatste verantwoording van giften bij ons ingeko men voor de Stille Armen. Het totaal door ons ontvangen bijdragen is thans 10.265,27. Wij verheugen ons over dit mooie resultaat en betuigen onzen dank aan onze lezers. Veertiende verantwoording 31 Dec. 1945. Door ons ontvangen giften: F. T. f5, Mevr. Wed W. f 1,S. f 5,Personeel Ui tg. Mij Kemperman f87,—, K. O. B. f 10,— Door ons blad ontvangen girobiljetten: P. J. P. G. f25,—, A. M. d. C—S. f25,— C. M. M. H. f 25.—, J. v. d. P f 25.—. Bezorgers Haarlems Dagblad f 25,—, G. L. f 10.—, W. H. R. flO,—E. P. M. S—v. T. flO,—J. S. flO,—J. J. B. f 10,—P, d. R. f 10.—A. C. D. f5,S. E f5,Verpleegden Rusthuis Schoonzicht f5,—, M. E. B.—d. G. f5,—. R. J. G. f2.—. J. V. O. flO,—J. A. L—IC. S. f 50,—, F. T. v. B. f 25,— Totaal f 400,Reeds ontvangen f 9.865,27. Totaal ontvangen f 10.265,27. Comité voor de „Stille Armen" Hierbij betuigen wij aan allen, die meege werkt hebben om onze Kerstinzameling voor de Stille Armen" in korten tijd op zoo schitterende wijze te doen gelukken onzen hartelijken dank. In de eerste plaats brengen wij onzen dank aan allen, die door hunne milde gaven ons in staat hebben gesteld om in deze donkere dagen een lichtstraal te brengen in vele ge zinnen. U hebt ons vertrouwen niet be schaamd. Een woord van bijzonderen dank ook aan de Pers. Het Comité voor ,,de Stille Armen" Mr. R. C. Bakhuizen van den Brink, Voorzitter. Mr. P. E. Barbas, Secretaris. Alsnog zijn ingekomen bij het Comité.: Ir. J. f 10.—Mej. P. B. f 100,—Mej. W. A. V. d. B f7,50. J. v. d. G. flO,— Wegens den Nieuwjaarsdag verschijnt ons eerstvolgend nummer Woensdag i Dufresnes: Om in de wereld te sla gen moet men de eigen liefde van anderen weten te ontzien en de zijne weten te verbergen. 4 Januari in Southampton Omtrent den dag van aankomst van het m.s. Oranje van de Mij. Nederland kun-, nen wij thans mededeelen, dat dit schip 4 Januari in Southampton wordt verwacht waar het de passagiers zal ontschepen. Er bevinden zich ongeveer 1275 repatriee- renden aan boord, waarvan een groot aantal ziek is. Eenige dagen vóór de Oranje kan da Nieuw-Amsterdam met haar 3800 passa giers in Southampton verwacht worden, onvoorziene omstandigheden voorbehou den op den dag van heden. De passagiers zullen met het Engelsche s.s. Almanzora in 2 reizen naar Amster dam worden overgebracht. De eerste groep wordt Woensdag verwacht. Er is een dringend verzoek gedaan niet naar Am sterdam te komen. De grondslagen voor samenwerking Het overleg tusschen vertegenwoordi gers van de C. D. U„ de Ned". Volksbe weging, de S. D A. P.. de Vrijz. Dem. Bond en een deel van de Christofoor- groep heeft geleid tot principieele over eenstemming ten aanzien van de politie ke grondslagen en de waarborgen, welke voor een dergelijke samenwerking moe ten worden gesteld. Een kort programma van beginselen, voor een te stichten nieuwe socialisti sche volkspartij op breeden grondslag werd vastgesteld en zal nog deze week worden gepubliceerd. Als naam van de nieuwe partij stelt de commissie voor: Partij van den Ar beid. Een ontwerp-ureentie programma komt 5 Januari ter tafel. Vleeschbonnen pas op Maandag geldig Het Centraal Distributiekantoor deelt mede, dat men met ingang van 6 Januari op de nieuwe vleeschbonnen eerst mag koopen op Maandag, evenals dit met melk en aardappelen reeds het geval is. üubileum 3. de Breuk Lzn. Zaterdag j.l. werd de heer J. de Breuk Lzn. in den kring van zijn mede-commis sarissen gehuldigd in verband met het feit, dat hij gedurende veertig jaren on afgebroken de functie van commissaris van de Nutsspaarbank te Haarlem heeft vervuld, waarvan 26 jaar als lid van het dagelijksch bestuur, de laatste 9 jaar daar van als vice-voorzitter. In eenige rede voeringen werd getuigd van de groote liefde en toewijding, door den jubilaris in deze veeljarige en belangelooze werk zaamheid aan het schoone sociale doel van de Nutsspaarbank besteed. De periode van 40 jaar, waarin de heer de Breuk zijn krachten aan deze taak gaf. bracht, naast de bijzondere problemen diè twee wereld oorlogen ook voor de spaarbanken op leverden, een zeer belangrijke ontwikke ling van het spaarbankwezen, die nieuwe opvattingen en nieuwe methoden ver- eischte. De Haarlemsche Nutsspaarbank had 40 jaar geleden een inleggerstegoed /an ongeveer 900.000 gulden tegen thans omstreeks 23 millioen. Zij is den heer de Breuk voor zijn onvermoeide medewer king grooten dank verschuldigd en ver heugt zich erin dat hij ook verder de in stelling als een harer bestuurders blijft dienen. De Ledenvergadering van het Chr. Lyceum Naar aanleiding van de op 5 Januari a.s. te houden vergadering van leden van de Vereeniging tot Stichting en Instand houding van Inrichtingen voor Christelijk V. H. M. O. voor Haarlem en omstreken, kunnen wij mededeelen, dat op deze ver gadering bestuurswijzigingen het punt van behandeling zal zijn. De leeraren van het Christelijk Lyceum hebben zich uit gesproken dat zij het wenschelijk achten, dat het bestuur zijn mandaat ter beschik king van de algemeene vergadering stelt. In de laatste vier weken is er een actie gevoèrd, waardoor 170 nieuwe leden tot de vereeniging zijn toegetreden, van wie een 15-tal op grond van art. 15 der atu- ten het bestuur heeft uitgenoodigd tot het uitschrijven van een ledenvergadering. Het bestuur zal alsdan het gevoerde be leid verdedigen en ook mededeeling doen van de met den minister van Onderwijs gevoerde correspondentie. ,;J

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1945 | | pagina 1