Haarlems Dagblad
Rusland is heel ver weg, zegt Sjahrir
Nederland hongerde, Seyss stal
Fransche Crisis
De stakingen in Amerika
Gouin
Koning Leopold
Herdenkingsplechtigheid
te Haarlem
Het aantal Haarlemmers
De distributie
IWo Jaargang: Wo. 18234
Bureaux: Groote Hputstr. 9$
en Soendaplein 37, Haarlem
IJmulden: Kehnemerlaan 154,
Telef. 5437.
Tel.: Administratie 10724. Expeditie 14825
Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peerebooi»
Woensdag 23 Januari 101*
Uitgave Stichting Voorlichting
Abonnementen: p. week 31 ct.
per kwartaal f 4.—
Postgiro 273107.
Tel.: Redactie 10600. Dir.-Hoofdred 15054
HET aftreden van generaal Charles de
Gaulle, die plotseling de leiding van
zaken in Frankrijk heeft neergelegd en
zich uit de politiek teruggetrokken, heeft
dn het buitenland den indruk van een on
aangename verrassing gemaakt. De onge
twijfeld groote figuur De Gaulle, onver
saagd er. onvermoeibaar leider van het
Fransche verzet in de oorlogsjaren en ge
durende anderhalf jaar, sinds de bevrij
ding van het land, het hoofd van zijn
regeering, werd als de drager van Frank-
rljk's komende herleving beschouwd. Al
meer dan eens is er op deze plaats de
aandacht dp gevestigd dat het herstel van
Frankrijk, de grootste mogendheid van
het West-Europeesche vasteland, ook voor
ons land en in het algemeen voor Europa
van hot grootste belang is. Daarbij toonde
De Gaulle, oen man uit. één stuk, zich
overtuigd democraat, dus wars van alle
dictatoriale neigingen en kenmerkten zijn
optreden en persoon zich door een on
baatzuchtigheid, die men bij weinige lei
dende persoonlijkheden aantreft. „La
France d'abord" eerst Frankrijk was
zijn devies en in zijn buitenlandsch beleid
.had hij, in zijn streven naar een Wesl-
Europeesch blok, bovendien al blijk ge
geven van een inzicht dat niet door de
grenzen van zijn vaderland beperkt werd.
De vervulling van zijn ontzaglijk zware
taak is hem niet langer mogelijk gebleken
door hei gebrek aan samenwerking der
drie partijen, die tezamen een regeering
onder zijn leiding gevormd hadden nadat
de Fransche kiezers, nu drie maanden ge
leden. een Wetgevende Vergadering, (de
Constituante) hadden gekozen, die binnen
zeven maanden met een nieuwe grondwet
voor de Vierde Republiek voor den dag
moest komen. Het feit dat het Mouvement
Républicaine Populaire (de partij van De
Gaulle), de socialisten (onder leiding van
Léon Blum) en de communisten (onder
leiding van Maurice Thorez) elk ongeveer
140 zetels in de Constituante bc-haalden,
terwijl de overige partijen tot kleine
greepjes ineenkrompen, maakte een drie
partijen-regeering tot de aangewezen op
lossing. Bovendien scheen bij den aanvang
de samenwerking tusschen de M.R.P. en
de socialisten vrijwel verzekerd te zijn.
In de praetijk viel dat evenwel niet mee.
Er ontstonden geschillen over de vorming
van een groot leger, die De Gaullo on
danks de groote economische moeilijk
heden bleef voorstaan. Met de commu
nis ten wilde het van den aanvang af niet
botoren. Bovendien bleek het nadeel van
een innerlijk-verdeelde partijen-groepee-
,ri:ig, die verder geen oppositie van eenige
beteekenls ondervond. Want de tegen
stand tegen het régime-De Gaulle werd
binnenskamers gevoerd, maar kwam in het
openbaar niet tot uiting. Het is dit soort
oppositie in eigen kring, dat in het ver
leden ook zoo menige Fransche regeering
ten val heeft gebracht. En de generaal is
ongetwijfeld meer generaal dan politicus.
Zijn geduld, volgens degenen die hem van
nabij kennen, geenszins onuitputtelijk, is
op geraakt en hij is heengegaan zonder
dat eenig votum van wantrouwen of af
keuring tegen hem in het openbaar is
uitgesproken.
In het buitenland heeft men er bewon
dering voor gehad, dat de altijd weer op-
veerondo Fransche vitaliteit opnieuw de
groote figuur had voortgebracht, die de
critieke omstandigheden vereischten. Des
te begrijpelijker is de schok, die het zich
langzaam herstellende vertrouwen in
Frankrijk ondervindt, nu het dezen man
laat heengaan. Met scepticisme aanschouwt
men hel gemarchandeer der partijen,
waarbij dc communisten eerst geöischt
hebben dat hun man de leiding zou heb
ben. De andere partijen wilden Thorez
niet en de socialisten kwamen met Vin
cent Auriol voor den dag. Hem wezen
de communisten af. Nu schijnt men het
eens te zijn geworden over den socialist
Félix Gouin, thans president van de
Constituante, waarbij evenwel de M.R.P.
de voorwaarde heeft gesteld, dat Bidault
minister van Buitenlandsche Zaken moet
blijven. Op een dergelijke basis wil men
dan voorttobben met de drie partijen-
regeer in a.
Het biedt weinig uitzicht en de naaste
toekoms' zal wel nieuwe politieke crises
brengen Het beperkte mandaat van de
Constituante biedt evenwel mogelijk
heden op uilkomst. Er zullen spoedig
nieuwe verkiezingen noodig zijn Als die
een eeniffszins belangrijke verschuiving
mochten brengen, zoodat men verlost zou
raken uit de impasse van de drie vrijwel-
evcn-sterke partijen, zou wellicht oen
solide en werkelijk samenwerkende meer
derheid kunnen worden gevormd. Dc
Gaulle's vertrek behoeft trouwens, zoo
als de Fransche politieke geschiedenis
ons overvloedig leert, geenszins een heen
gaan-voor-goed te beteekenen. Het is
veeleer waarschijnlijk dat hij binnen kor
ten tijd zal terugkeeren. Mannen van dit
kaliber zijn even exceptioneel als de om
vang van de moeilijkheden, waarin Frank
rijk thans verkeert. Het groote kaliber
en de groote moeilijkheden zijn op elkaar
aangewezen. De leider der Fransche so
cialisten, Léon Blum, die kort geleden
de Gaulle als een George Washington be
titelde. heeft door die uitlating alleen al
getoond, dit in te zien.
Intusschen moet men erkennen dat een
andere geest noodig is, om er bovenop te
komen, dan die welke het aftreden van
de Gaulle veroorzaakt heeft. Als wij In
Nederland dien anderen geest bezaten.
Engeland: niets te verbergen
Naar aanleiding van liet Oekrainische
verzoek tot behandeling van de Indone
sische kwestie voor den Veiligheidsraad,
hebben prominente Nederlanders te Bata
via verklaard, dat Nederland niets te
bergen heeft en ieder neutraal onderzoek
welkom zal heeten. ZU geloovcn dat Enge
land hierdoor meer en meer aan Nedcr-
landschc zijde zal komen te slaan. Men
meent, dat de zending van Clark Kerr naar
Batavia de voornaamste reden van het
Sov.iet-memorandtim is. Ofschoon de
Indonesische leiders steeds hebben ge
zegd. dat zü internationale interventie
zouden toejuichen, lijken zij thans niet
meer zoo enthousiast. Sjahrir verklaarde
openlijk Wij hebben niet verwacht, dat
dit van deze zijde zou komen. Rusland is
duizenden mijlen ver weg.
Britsche bronnen zeggen, dat zij van
meening zijn, dat Engeland „een rechte
zaak" zoowel in Griekenland ale in Indo
nesië heeft en eveneens dat het „niets te
verbergen" heeft. De meeste Engelsche
bladen beschouwen de beweegredenen van
Rusland daarentegen als niet geheel vrij
te zijn van boosaardigheid.
De leider der Oekrainische delegatie dr.
Manoeilsky heeft verklaard, dat hij beslo-
De Amerikaansche regeertng Is voorne
mens vandaag nog de vleeschverwerkende
industrie, waarin thans 253 .ooo arbeiders sta
ken, over te nemen, ondahks liet feit dat tot
dusverre slechts 70.000 arbeiders zich bereid
hebben verklaard om onder toezicht van ce
regeering weer aan het werk te gaan De ge
volgen van de staalstaklng doen zich reeds
gevoelen bij de spoorwegen, de openbare
nutsbedrijven en de bouwbedrijven ln het
geheele land. De staalproduette ls gedaald
tot beneden 5 pet. van de capaciteit en is
thans het laagste sinds 53 jaar. De regeering
heeft twee officieele bemiddelaars benoemd
voor de staking in de electrlciteitsindustrle,
waarbij 200.000 man betrokken zijn.
volgt de Gaulle op
Geen Volksfront-regeering
I»e Fransche communisten hebben zich
bereid verklaard den socialist Felix Gouin
als president van de voorloopige Fransche
republiek te kiezen en hun eigen candidaat
Thorez laten vallen. Tegen de canriidatuur
van den socialist Vincent Auriol hadden
zjj bezwaar. De M.R.I'. wil ook onder
zekere voorwaarden aan een drie-partyen-
regcering meewerken, n.l. als Bidault mi
nister van buitenlandsche zaken blijft en
de socialisten en communisten niet zullen
trarhten een nieuwe grondwet te dicteeren
I>e socialisten hebben de pogingen om
tot een Volksfront te komen, afgewezen.
De drie partijen zullen nu nog tot over
eenstemming moeten komen over de keuze
van Gouin's opvolger als voorzitter van
de Nationale Vergadering, die waarschijn
lijk weer een socialist zal zijn.
Gouin zou volgens Un. Press de be
doeling hebben een „integraal" drie-par-
tijen-kabinet te fopmeeren. Door het
woord „integraal" werd aangeduid, dat
hij oen kabinet van bijna uitsluitend po
litici wilde vormen, zonder de talrijke
buiten de partijen staande experts van
De Gaulle's regeering.
De secretaris van koning Leopold heeft
aan den Belgischen minister-president een
brief gericht, waarin wordt medegedeeld dat
de koning het noodzakelijk acht, nu de ver
kiezingen zijn uitgeschreven, die schikkin
gen te overwegen, welke het nieuwe parle
ment en hemzelf zullen veroorloven zich
In volkomen overeenstemming -net den volks
wil uit te spreken. De koning dringt opnieuw
aan op raadpleging van het volk,
Schaaktournooi te Londen.
De uitslagen van de achtste ronde luiden:
Groep a. Pomar—Broadbent 1—0; Stone— L 1st
0—1; Tartakower—Falrhurst 1—0: Bernstein
Golembek Opocensky—Prins afgebr.
In voor Prins betere stelling; Steiner—Fried-
mann, afgebr. in gelijke stelling Afgebr. par
tijen List—Falrhurst '/j—'.i; Golombek—
—Pomar 1—0.
Groep b. Thomas—Newman 1—0; Abrahams
-Wood 1—0; Euwe—König ChrlstOffel
—Winter 1—0; MedinaDevos 1—0; Denker—
Lupl afgebr. in voor Lupi betere stelling.
Afgebr. partij Winter—Denker Vi—',4.
Weerbericht
AFNEMENDE VORST
Geidlg tot Donderdagavond: Zwaar be
wolkt met later, vooral In het Zuid-Wes
ten van het.land. plaatselijk eenige neer
slag, langzaam afnemende vorst. Matige
wind hoofdzakelijk tusschen Zuid-Oost
en Zuid.
zouden wij meer recht tot critiek hebben.
Maar daar hapert veel aan. Het Fransche
geval kan ons toch tot extra-waarschu
wing dienen. R. P.
ten had tot den door hem genomen stap,
nadat hij tallooze telegrammen had ont
vangen van Indonesische nationalistische
groepen, waarin hem verzocht werd, of hij
hun geval aan de UNO wilde voorleggen,
daar zijzelf niet ln staat waren dit te
doen.
Als er één schaap over den dam is
Het Russische verzoek aan den Veilig
heidsraad is wellicht het startsein ge
weest voor een vloed van andere proble
men. Syrië en de Libanon willen hun
klacht over het blijven van Britsche en
Fransche troepen in hun land aanhangig
maken. Polen zag gaarne, dat de UNO den
status overwoog van de Poolsche troepen,
die nog altijd onder geallieerd commando
staan in Italië en Schotland. Bielo-^Rusland
verlangt steun van de UNO om Duitsche
oorlogsmisdadigers uit het hun asyl ver-
leenende Franco-Spanje te halen.
De Sovjet-vice-yolkscommissaris van Bui
tenlandsche zaken Visjinski is eindelijk te
Londen gearriveerd, waar hij zijn taak als
leider van de Sovjet-delegatie bij de UNO,
die zoolang door Gromyko is waargeno
men. zal overnemen.
Op 2 Febr. 1943 werden te Haarlem o.a.
gefusilleerd de hoeren Ph. Frank, opper
rabbijn van Noord-Holland; B. J Chapon,
voorzitter der Ned. Isr. Gem. te Haarlem
en mr. H. O. Drilsma, secretaris van den
Joodschen Raad te Haarlem.
Maandagavond 28 Januari 7.30 uur zal
een herdenkingsdienst in het gebouw der
Israëlitische Gemeente, Lange Wijngaard
straat 14 te Haarlem, gehouden worden.
De herdenkingsrede zal uitgesproken wor
den door den opperrabbijn van de Port.
Israël. Gem. te Amsterdam, S. Rodrigues
Pereira,
Vergadering der Medici.
Dinsdagavond hield de afdeeling Haar
lem en Omstreken van de Maatschappij
tot Bevordering der Geneeskunst een
drukbezochte algemeene ledenvergadering.
Dr. J. Roorda, thans lid van het Hoofd
bestuur der Maatschappij, die het voor
zitterschap van de afdeeling neerlegde
na dit acht jat»r lang met groote toewij
ding te hebben vervuld, werd tot eerelid
benoemd. Hem werd een geschenk aan
geboden en zeer hartelijke toespraken
werd«n tot hem gericht, waarbij tevens
zijn belangrijke stuwende kracht in het
zoo geslaagde verzet der Nederlandsche
medici gedurende de bezettingsjaren in
herinnering werd gebracht. Tot bestuurs
leden der afdeeling werden gekozen de
artsen Dr A. Mclehior (voorzitter), Dr.
O. H. Dijkstra, P. Floor, Dr. M. J. Heering,
Dr. J. G. Hoge, H. D. G. A. Immink en
Dr. J W. Kamerling.
De inbeslaggeiiomeii
Radio's.
Eenigen tijd geleden kwam uit Den Haag
het bericht, dat de nog bruikbare radio
toestellen, die indertijd door de Duitschers
inbeslag genomen waren, voor zoover die
althans in ons land achterhaald konden
worden, weer aan vroegere eigenaars
teruggegeven waren. Er was toen alleen
nog een groot aantal zeer gehavende toe
stellen over, die aan den radio-handel ver
kocht zouden worden om gebruikt te wor
den bij het maken van nieuwe toestellen.
Weinig personen uit Haarlem en om
geving hebben hun toestel teruggekregen,
omdat er hier weinig bijzonders door de
Duitschers was achtergelaten. Bovendien
waren vrijwel uit alle toestellen de lam
pen verwijderd.
Nu ziet men in verschillende radiozaken
tweede handsch toestellen te koop staan,
die er op het oog nog bruikbaar uitzien.
Enkelen hebben al de conclusie getrok
ken, dat dit door de Duitschers in beslag
genomen toestellen zijn. Ons wordt even
wel medegedeeld, dat dit onjuist is. In
die zaken staan thans de toestel 1.- dlo
van N.SB.'ers afkomstig zijn. Ook dit zijn
geen toestellen die onmiddellijk bruik
baar zijn, maar geschikt zijn om gekocht
te worden door een amateur die kans ziet
het zelf weer speelbaar te maken.
Een voorloopige telling van het aantal
inwoners na de reconstructie van het
Bevolkingsregister van Haarlem, toonde
aan. da» het aantal inwoners even onder
de 150.000 bleef. Er werden toen evenwel
nog opgaven verwacht. Die zijn inmid
dels ingekomen en daarna kon officieel
vastgesteld worden dat Haarlem op 31
December 1945 150.426 inwoners had.
Binnenkort zullen de nog resteerende
punten vun de textielkaart V 510 geldig
worden verklaard.
Bij de eerstvolgende bonaanwijzing zal be
halve voor het gewone rantsoen huishoud
zeep ook een bon worden aangewezen voor
250 gram zachte zeep. Er wordt aangeraden
met verpakkingsmateriaal bij den kleinhan
delaar te komen.
Het Rijksbureau voor hulden en leder heeft
per 22 Jan. de beperkingen voor den handel
ln rubberhakken opgetiu.i...-..anueia.. u en
schoenfabrikanten kunnen voortaan deze
artikelen zonder de noodige vergunningen
betrekken, ook schoenherstellers kunnen dit
product vrij nunkoopen en zonder bonnen
aan het publiek leveren. De reparatiebona
zullen door dezen maatregel beschikbaar ko
men voor reparaties aan schoenzolen
De indertijd gevormde voorraad geconser
veerde eieren zal in uitgebreider distributie
worden gebracht met het oog op het nieuwe
legselzoen, dat gaat aanbreken, zoo wordt
van officieele zijde bericht. Jeugdige perso
nen tot 21 Jaar zullen tweemaal een ei toege
wezen krijgen, waarvoor de eerste bon ln de
komende periode bekend gemaakt zal worden.
Do Fransche aanklager gaat voort met
de Nederlandsche aanklacht voor het Neu-
renbergsche tribunaal voor te dragen. De
speciale organisatie, die Duitichland in
het leven had geroepen onder den naam
„Organisation Veltgens" zwarten handel
te bedriiven in de bezette gebieden, had
in ons land haar exponent, de „Grond-
stoffenhandel Maatschappij Roges". Ook
Ftankrijk werd met een zwarte markt
leeggeroofd, om de Duitsche bevolking
van snoepgoed, levensmiddelen en wat
dies meer zij, te voorzien.
He: is jammer, dat te Neurenberg
geen volledig beeld kan worden ge
geven van de Duitsche wandaden in
Nederland, daar de voorbereiding van
het Nederlandsche deel der aanklacht
te kort is geweest.
E: was in Den Haag geen medewer
king genoeg en dc departementen
stuurden slechts op, wat gevraagd
werd. zoodat niet alle bescheiden be
kend geworden zijn. Mogelijk is in
Nederland nog materiaal. dat van
groot nut kan zijn voor de recon- i
structie van het Nazi-optreden in ons
land.
De spoorwegstaking
en de honger.
Een speciale verslaggever van het A.N.
P. seint:
Onder dc Nederlandsche documenten,
aan het gerecht overgelegd in het verloop
der behandeling van het thema uitplun
dering der bezette landen bevindt zich
een rapport van ondervraging in oorlogs
tijd, waarin de verantwoordelijkheid voor
den hongersnood op Seyss wordt gelegd.
Louwes. de toenmalige directeur-generaal
van dc voedselvoorziening, hoeft verklaard
dat hij 22 September 1944. vijf dagen na
afkondiging van de spoorwegstaking, een
onderhoud van drie uur heeft gehad met
Seyss' vertegenwoordiger Von der Wense,
waarbij ook Hirschfeld aanwezig was.
Von der Wense cischte van Louwes en
Hirschfeld dat zij een proclamatie zouden
richten tot de spoorweglieden om de sta
king op te geven, daar Seyss anders het
voedsoltransport naar het Westen geheel
zou verbieden. De bedoeling van Von der
Wense die namens Seyss sprak, was do
staking te breken. De Nederlanders wei
gerden en protesteerden tegen Seyss'
maatregel. Louwes verklaarde, dat door
het daarna door Seyss afgekondigde ver
bod. da; tot 30 October van kracht bleef,
de voorziening van Holland met voedsel
voorraad voor den winter onmogelijk
werd. Louwes heeft voorts verklaard dat
de Duitschers tijdens het transportverbod
nog dertig duizend ton voedsel wegnamen.
Katyn in ware gedaante
In April 1943 bracht de Nazi-propagan
da met veel ophef het bericht van do
massagraven te Katyn. Uit de Sovjét-
piosecutie, die binnenkort eon aanvang
zal nemen, zal glashelder blijken, dat deze
massamoord op Poolsche officieren voor
rekening van de Duitschers komt.
Europee**-!)»" vrouwen in een li
rlngskiuiip <»p J«vh bozig met bet
vim vloeseh voor do mmUlUdon,
