£e#t Qemeem&est Jüdaiiz&ië Overleg te Batavia als deelgenoot in het Koninkrijk Waarover in Batavia beraadslaagd wordt „Volledige bevoegdheid tot onderhandelen" voor Sjahrir. Het hooge water j uouuiuoujuu i anp ujiz ijAi mod'h 'ooa }i»aAwa sueq «Ho Jaargang No. IS252 T T T\ 1 I I Mann das 11 Februari 19411 Bureaux: Groote Houtstr. 98 1 I /Y IT 8 YYlj "CJ 1 J/'H I Uitgave Stichting VoorlichtUrg en Soendaplein 37, Haarlem g JL XO JL4^ JrTi^ J, »y^L Abonnementen: p. week 31 ct, IJmuiden: Kennemerlaan 154, per kwartaal f 4.— Telef. 5437. Postgiro 273107. Tel.: Administratie 10734. Expeditie 14825 UI.eeteur-Hoofdredaeteur: Robert MM» Tel.. Redaclle I0600 Dir,-Hoofdred. 15054 rf ondag is te Batavia het overleg aan- gevangen, dat' naar wij allen hopen tot een gunstige en beslissende wending ir de Indonesische crisis zal leiden. Om tv .i.df uur werd in ons land een regee- mededeeling bekend gemaakt, die 1 vplan der Nederlandsche regeering in i- o."dtrekken behelst. Een uur later hi eft de minister voor de Overzeesche G.niedsdeelen, prof. Logemaan, een r: Uti-rede gehouden. Beide stukken vindt men. in dit nummer. liet Plan der Nederlandsche regeering ia, naar men weet, door haar uitvoerig ir.et dc Britsche regeering in Londen be- 6proken. Het heeft daar volkomen in- tt mming gevonden. In comité-generaal hr eft ons Noodparlement verleden week een breedvoerige uiteenzetting van de regeering in ontvangst genomen. Blij kens de thans gedane publicatie beoogt het een ontwikkeling van zaken in twee phasen. Het grondt zich op de rede van II. M. de Koningin van 6 December 1942 en op het recht van zelfbeschikking, zoo als dat tot uiting is gebracht in. het At lantisch Handvest en in het Handvest der Vereenigde Volken als het rechtmatig doel van ieder volk. Bestendiging van het rijksverband wordt vooropgesteld als de beste waarborg voor het heil van het land en van de onderscheiden volkenvan Indonesië. Daarbij is de door de Koningin gebruikte definitie aangehaald: ,,een rijksverband, waarjn Nederland, Indonesië, Suriname en Curacao tezamen deel zullen hebben, terwijl zij ieder op zichzelf de eigen in wendige aangelegenheden in zelfstandig heid en steunend op eigen kracht, doch met don wil elkander bij te staan, zullen behartigen". Nu moet dus in Batavia in overleg met de Indonesische vertegen woordigers minister Logemann heeft verklaard te weten dat de mannen, die daar ginds samenkomen, beschikken over verantwoordelijkheidsbesef, werkelijk heidszin en tegelijk idealisme de grond slag worden gelegd van een nieuwe ont wikkeling. In eerste phase zal volgens het plan het gemcenebest, Indonesië deelgenoot in het Koninkrijk, samengesteld uit lan den met uiteenloopende graden van zelf bestuur, een op democratische wijze sa mengestelde volksvertegenwoordiging met aanmerkelijke Indische meerderheid ver krijgen een ministerie dat daarmee in po litieke harmonie staat en een vertegen woordiger van de Kroon dus kennelijk een Nederlander als hoofd der regee ring. Helpeerste parlement moet blijkbaar als een Noodparlement of Noodvolksraad opgevat worden. De vertegenwoordiger van dc Kroon zal bijzondere bevoegdheden krijgen tot waarborging van fundamen- tecle rechten, goed bestuur en gezonde financiën, waarvan hij alleen gebruik zal mogen maken als de rechten en belangen worden aangetast. De positie van dezen hoogen functionaris is niettemin, zooals wol blijkt, van groote beteekenis. Het com muniqué onthult ons niet hoe de politie ep het leger, de ordehandhaving dus, in deze eerste periode zullen zijn georgani seerd, al moet daar natuurlijk in het plan in zijn voorzien. De kwestie van de rege ling dezer machtsorganen is een belang rijk punt juist in de eerste phase. De constitutie, eenmaal tot stand geko men, wordt zeer ruim beoogd, inderdaad als die van een vrij volk, want zij moet waarborgen behelzen ten aanzien van godsdienstvrijheid, rechtsgelijkheid onge acht geloof en ras, bescherming van per soon en goed, onafhankelijkheid van recht spraak, bescherming van minderheden, vrijheid van onderwijs en meeningsuiting, een en ander te beschermen door centrale organen voor het geheele Koninkrijk. Ge dacht is aan een Rijkskabinet, samenge steld uit ministers van alle rijksdeelen en een rijkswetgeving, die de instemming behoeft van de volksvertegenwoordigingen der rijksdeelen. Daarmee zal men in de tweede en definitieve phase der ontwik keling beland zijn. Het is duidelijk dat dit alles niet Ineens tot stand gebracht kan- worden, evenmin als het mogelijk is om hals-over-kop verkiezingen voor een volksvertegenwoordiging in Indonesië te organiseeren. Het communiqué laat ons omtrent den ontwikkelingsgang der ge beurtenissen als het plan. eenmaal zou zijn aanvaard nog vrij wat te raden over. De algemeene strekking is evenwel duidelijk en het slotwoord, waarin de Ne derlandsche regeering toezegt dat zij, na de inwerkingtreding der constitutie, de spoedige toelating van het gemcenebest Indonesië als lid der U.N.O. zal bevorde ren, bezegelt die. Minister Logemann heeft met overtui ging gesproken en terecht verklaard, dat de meerderheid van ons volk in staat ls gebleken zich boven de directe gevoels- reactie van de Indische gebeurtenissen te verheffen en te zoeken naar begrip van de diepere oorzaken van het conflict. In deze meerderheid betrekt hij ook men- schen, die zelf slachtoffer van het tragisch gebeuren zijn geworden. Hij heeft gespro ken van een geestelijke breuk, in Indië zoowel als in Nederland door den -Oorlog veroorzaakt Wij hebben het land vóór 1940 goed bestuurd maar de spanningen onderschat, die in de menschelijke ziel veroorzaakt worden door de dooreenstren- gcling van twee volken, dragers van tweeërlei cultuur. Wij moeten nu naar nieuwe samenwerking zoeken en de.Ne- derlandsche regeering is bereid tot een r ON DA (.MIDDAG :epubllecer<l i 12 uur is in I»en Haag, Ixntdeu en Washington de tekst 'n nicdedeeling, welke weergeeft op welke wijze de regcering zich de oplossing der Indonesische kwestie voorstelt. Zij verklaart, daarin hij haar beleid ten aanzien van Indonesië uit te gaan van de overtuiging, uitgedrukt in de rede van H..M. de Koningin van tl December 1912. met de woorden: „Ik weet, dat geen politieke eenheid en verbondenheid op den duur kunnen blijven bestaan, die niet door de vrijwillige aanvaarding en trouw van de overgroofe meerderheid der burgerij worden gedragen." De regeering plaatst zich, daarop voort bouwend. op het standpunt dat de bevol king van Indonesië na een begrensde pe riode van voorbereiding in vrijheid over haar staatkundig lot zal moeten kunnen beslissen. Mitsdien acht zij het haar plicht, uit hoofde van de op haar rusten de en door haar diep gevoelde verant woordelijkheid, alles in het werk te stel len om zoo spoedig mogelijk de voorwaar den in het leven te roepen of tot vervul ling te brengen, die zulk een vrije beslis sing mogelijk zullen maken en haar in ternationale erkenning zullen verzekeren, daarm'ede tevens uitvoering gevende aan het bepaalde in £rt. 73 van het Charter der United Nations. I)c regcering is daarbij, zonder iets aan het In den aanvang gestelde beginsel te kort te doen. harerzijds eveneens over tuigd. dat ook daarna het heil van het land en van de onderscheiden volken van Indonesië z'yn besten waarborg zal kun nen blijven vinden in de vrijwillige be stendiging naar de woorden van H. M. „een rijksverband, waarin Nederland. In donesië. Suriname en Curacao tezamen deel zullen hebben, terwijl zij ieder op zichzelf de eigen inwendige aangelegen heden In zelfstandigheid en steunend op eigen kracht, doch met den wil van elkan der bU te staan, zullen behartigen." Op den grond van het vorenstaande stelt dc Nederlandsche regeering ,zich voor om in overleg met veelzijdig geko zen, gezaghebbende vertegenwoordigers van Indonesië, een structuur te ontwer pen voor het Koninkrijk en voor Indo nesië, gebaseerd op een dcelgenootscfiap- pelijken democratischen grondslag. Deze structuur zal gelden voor een begrensden tijdsduur,» binnen welken het mogelijk wordt geacht, dat de voorwaarden voor de hierbbven bedoelde vrije beslissing zullen zijn vervuld. Aan het einde van dien tijdsduur zullen de deelgenooten zelfstan dig beslissen omtrent de voortzetting hun ner betrekkingen op den grondslag van een alsdan volledig en vrijwillig deelge nootschap. Verschil van meening over de vraag, of die tijdsduur alsnog behoort te worden verlengd voordat een vrije beslis sing mogelijk is. zal worden onderworpen aan een verzoeningsprocedure of, zoo noo- dig, aan arbitrage. Ten aanzien van de in de vorjge alinea genoemde structuur zal het overleg wor den gevoerd aan de hand van de volgende hoofdregels: uiterste poging, om die te vinden. Bij de ontworpen regeling van zelfregeerjng Voor Indië zal Nederland slechts steun verlee- nen en verder internationale maatstaven van goed bestuur waarborgen. Als de ontwikkeling van dit plan op de beoogde vreedzame wijze slaagt, zal het een grootsche episode in de geschiedenis van ons volk worden en zullen latere ge slachten dezen tijd zegenen, waarin zij beraamd en ontwikkeld is. Wij moeten in deze gansche Indonesische crisis wel ter dege blijven beseffen, dat wij zelf een uitermate vrijheidlievend volk zijn en uit spraken over recht op zelfbeschikking niet zien als phrasen, waarmee wij beleef delijk instemmen maar tot welker ver wezenlijking wij zelf, voor het feit gesteld, moeten medewerken evenals andere vol ken, als dit van hen gevergd wordt. Wat men ook van het beleid onzer regeering in deze zaak moge zeggen: het is niet klein, niet benard, niet bekrompen. Het toont durf en visie. De voorgestelde verhouding van de rijksdeelen is niet die van Engeland met zijn Dominions, die door het Statuut van Westminster alleen in erkenning van de Kroon verbonden zijn en geen rijksregee- ring met ministers van verschillende ge- biedsdcelen kennen. Het is evenmin een der tot dusver gekende vopmen van federael unie. omdat geen federaal parlement is ontworpen, dat bij de ver uiteenliggende gebiedsdeelen ook niet gemakkelijk denk baar zou zijn. Het etiket is evenwel bij zaak. De Indonesische vertegenwoordigers zullen het feit moeten erkennen dat het volk hier een prachtige kans op ontwik keling in zelfbestuur wordt geboden. R. P. A. Er zal zijn een Geraeenebest Indone sië, deelgenoot in het Koninkrijk, samen gesteld uit landen met uiteenloopende gra den van zelfrcgeering. B. Er zal ingesteld worden een Indone sische burgerschap voor allen, die in In donesië geboren zün; Nederlandsche en Indonesische burgers zullen bevoegd zyn tot het uitoefenen van alle burgerschaps rechten- in alle dcelen van het Koninkrijk. C. De inwendige aangelegenheden van het Gemeenebcst Indonesië zullen door de eigen organen van dat Gemecnebest zelf standig worden geregeld, waarbij voor het Gemcenebest als geheel wordt gedacht aan een op democratische wijze samengestelde volksvertegenwoordiging, derhalve met een substantieelc Indonesische meerder heid. een ministerie samengesteld in poli tieke harmonie met de volksvertegen woordiging' en een vertegenwoordiger van de Kroon als hoofd van dc rcgécrlng. D. Teneinde in 6taat te zijn om de plichten na te komen, die art. 73 van het Handvest der Vereenigde Volken op het Koninkrijk legt, zal de vertegenwoordiger van de Kroon onder verantwoordelijkheid van de regeering van het Koninkrijk met enkele bijzondere bevoegdheden bekleed zijn ter waarborging van fundamenteele rechten, van goed bestuur en gezonde fi nanciën. Hij oefent deze bijzondere be voegdheden alleen uit indien deze rech ten en belangen worden aangetast. C. De constitutie, wnarnr de vorenbe doelde structuur zal zijn vervat, zal waar borgen bevatten ten aanzien van funda menteele rechten als godsdienstvrijheid, recht^elijkheid, ongeacht geloof cn ras, bescherming van persoon en goed, onaf hankelijkheid der rechtspraak, bescher ming van de rechten van minderheden, vrijheid van onderwijs, vrijheid van mee ning en meeningsuiting. F. De centrale organen, die functies uitoefenen voor het geheele Koninkrijk, zullen worden samengesteld uit vertegen woordigers van de Rijksdeelen. Gedacht is aan een rijkskabinet samengesteld uit mi nisters Uit alle rijksdeelen en een rijkswet geving, die de instemming behoeft van de volksvertegenwoordigingen der onder scheiden rijksdeelen. G. Na de inwerkingtreding van de bo vengenoemde constitutie zal de Nederland sche reggcring de spoedige toelating be vorderen van het Gemecnebest Indonesië als lid van de U.N.O. Weerbericht Geldig tot Dinsdagavond. Iets kouder. Matige aan de kust tijdelijk krachtige wind tusschen West en Noord. Wisse lende bewolking met plaatselijk een en kele bul. Iets laffere temperaturen. Het woord is aan. n t Bolingbroke: Het is gemakkelijk goede wetten te ontwerpen, maar moeilijk ze iets te doen uit werken. De vergadering in Seorakarta niet de republikcinsche voormannen is voor Sjah rir geen „krachtproef geworden, zonal* men algemeen wel verwacht had. Sjahrir verwachtte in Djogjakarta de leiders van het kort geleden gevormde „Volksfront", maar na eenige uren wachtens werd een boodschap gestuurd, dat de leiders van liet „Volksfront" nog qiet in de gelegenheid waren hem te ontmoeten. In Soerakarta echter kwamen afgevaardigden van het „Volksfront" met Sjahrir bijeen en wer den een aantal belangrijke punten hespro- ken. Sjahrir deelde aan correspondenten, die hem op zijn reis vergezelden, mede, dat deze deputatie hem „feitelijk de ver zekering van haar vertrouwen had ge geven." Naar bekend,is geworden, heeft Sjahrir van Sockarno en het „rcpublikeinsche ka binet" in Djogjakarta volledige bevoegd heid gekregen om te onderhandelen met dr. Van Mook en Sir Clark Kerr. Voorts kan Sjahrir zelf de afgevaardigden voor deze besprekingen kiezen. De besprekingen over het Nederlandsche hervormingsplan zooals dit Zondagmiddag in een bijeenkomst tusschen dr. van Mook, Sir Archibald Clark Kerr en Sjahrir aan de Indonesiërs is meegedeeld, zijn door Sjahrir en zijn medewerkers tot Zondag avond laat voortgezet. Een standpunt is niet bekend geworden. Zaterdag is bij Bredevoort. baanvak Winterswijk-Doetinchein, het laatste rijtuig van trein 3710 ontspoord tenge volge van baanverzakking. De gecon stateerde baanverzakking is zoodanig, dat het spoorwegverkeer op deze lijn is gestremd. De dienst Winterswijk— Doetinchem wordt nu onderhouden met bussen. De schipbrug bij Westervoort (bij Arnhem) is gesloten. De autobusdienst ArnhemDoetinohem loopt nu over Zutphen. Door den aanhoudenden regen zijn de beeken, welke zich in de kom van Hen gelo vereenigen, buiten haar oevers ge treden. Verschillende straten en lande rijen staan onder water. Velen onder vinden overlast van het water, doordat kelders volloopen en benedenverdiepin gen onbewoonbaar worden. In de Rotterdamsche haven sloegen door den storm eenige schepen van de trossen en raakten oo drift. Sloepboo ten moesten hulp verleenen. De brug over de iJssel bij Deventer is weggenomen. Wat de verzakking van den spoordijk bij de spoorbrug bij Deventer betreft, kan worden gemeld, dat deze in zoo verre is opgeheven, dat de treinen met verminderde snelheid over de brug kun nen rijden. Gazelle-fabrieken gaan u>eer rijwielen maken Dc directie van de Gazelle-fabrieken te Dieren deelt mede, dat het volledige machinepark uit Duitschland is terugge keerd. zoodat, wanneer de aanvoer van grondstoffen meevalt, zeer binnenkort de productie der Gazelle-rijwielen hervat kan worden. Straatbeeld in Batavia. Dat het verkeer ln Batavia nog met veel moei lijkheden gepaard gaat, blijkt uit bovenstaande foto, waarop niou een groot aantal pa—a gier* met litin omvangrijke bagage opeengewrst vlet lil een primitief tramrijtulg. H'-).

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1946 | | pagina 1