£e#t Qemeem&est
Jüdaiiz&ië
Overleg te Batavia
als deelgenoot in het Koninkrijk
Waarover in Batavia beraadslaagd wordt
„Volledige bevoegdheid
tot onderhandelen"
voor Sjahrir.
Het hooge water
j uouuiuoujuu i anp ujiz ijAi mod'h 'ooa }i»aAwa sueq
«Ho Jaargang No. IS252 T T T\ 1 I I Mann das 11 Februari 19411
Bureaux: Groote Houtstr. 98 1 I /Y IT 8 YYlj "CJ 1 J/'H I Uitgave Stichting VoorlichtUrg
en Soendaplein 37, Haarlem g JL XO JL4^ JrTi^ J, »y^L Abonnementen: p. week 31 ct,
IJmuiden: Kennemerlaan 154, per kwartaal f 4.—
Telef. 5437. Postgiro 273107.
Tel.: Administratie 10734. Expeditie 14825 UI.eeteur-Hoofdredaeteur: Robert MM» Tel.. Redaclle I0600 Dir,-Hoofdred. 15054
rf ondag is te Batavia het overleg aan-
gevangen, dat' naar wij allen hopen
tot een gunstige en beslissende wending
ir de Indonesische crisis zal leiden. Om
tv .i.df uur werd in ons land een regee-
mededeeling bekend gemaakt, die
1 vplan der Nederlandsche regeering in
i- o."dtrekken behelst. Een uur later
hi eft de minister voor de Overzeesche
G.niedsdeelen, prof. Logemaan, een
r: Uti-rede gehouden. Beide stukken
vindt men. in dit nummer.
liet Plan der Nederlandsche regeering
ia, naar men weet, door haar uitvoerig
ir.et dc Britsche regeering in Londen be-
6proken. Het heeft daar volkomen in-
tt mming gevonden. In comité-generaal
hr eft ons Noodparlement verleden week
een breedvoerige uiteenzetting van de
regeering in ontvangst genomen. Blij
kens de thans gedane publicatie beoogt
het een ontwikkeling van zaken in twee
phasen. Het grondt zich op de rede van
II. M. de Koningin van 6 December 1942
en op het recht van zelfbeschikking, zoo
als dat tot uiting is gebracht in. het At
lantisch Handvest en in het Handvest
der Vereenigde Volken als het rechtmatig
doel van ieder volk.
Bestendiging van het rijksverband
wordt vooropgesteld als de beste waarborg
voor het heil van het land en van de
onderscheiden volkenvan Indonesië.
Daarbij is de door de Koningin gebruikte
definitie aangehaald: ,,een rijksverband,
waarjn Nederland, Indonesië, Suriname
en Curacao tezamen deel zullen hebben,
terwijl zij ieder op zichzelf de eigen in
wendige aangelegenheden in zelfstandig
heid en steunend op eigen kracht, doch
met don wil elkander bij te staan, zullen
behartigen". Nu moet dus in Batavia in
overleg met de Indonesische vertegen
woordigers minister Logemann heeft
verklaard te weten dat de mannen, die
daar ginds samenkomen, beschikken over
verantwoordelijkheidsbesef, werkelijk
heidszin en tegelijk idealisme de grond
slag worden gelegd van een nieuwe ont
wikkeling.
In eerste phase zal volgens het plan
het gemcenebest, Indonesië deelgenoot
in het Koninkrijk, samengesteld uit lan
den met uiteenloopende graden van zelf
bestuur, een op democratische wijze sa
mengestelde volksvertegenwoordiging met
aanmerkelijke Indische meerderheid ver
krijgen een ministerie dat daarmee in po
litieke harmonie staat en een vertegen
woordiger van de Kroon dus kennelijk
een Nederlander als hoofd der regee
ring. Helpeerste parlement moet blijkbaar
als een Noodparlement of Noodvolksraad
opgevat worden. De vertegenwoordiger
van dc Kroon zal bijzondere bevoegdheden
krijgen tot waarborging van fundamen-
tecle rechten, goed bestuur en gezonde
financiën, waarvan hij alleen gebruik zal
mogen maken als de rechten en belangen
worden aangetast. De positie van dezen
hoogen functionaris is niettemin, zooals
wol blijkt, van groote beteekenis. Het com
muniqué onthult ons niet hoe de politie
ep het leger, de ordehandhaving dus, in
deze eerste periode zullen zijn georgani
seerd, al moet daar natuurlijk in het plan
in zijn voorzien. De kwestie van de rege
ling dezer machtsorganen is een belang
rijk punt juist in de eerste phase.
De constitutie, eenmaal tot stand geko
men, wordt zeer ruim beoogd, inderdaad
als die van een vrij volk, want zij moet
waarborgen behelzen ten aanzien van
godsdienstvrijheid, rechtsgelijkheid onge
acht geloof en ras, bescherming van per
soon en goed, onafhankelijkheid van recht
spraak, bescherming van minderheden,
vrijheid van onderwijs en meeningsuiting,
een en ander te beschermen door centrale
organen voor het geheele Koninkrijk. Ge
dacht is aan een Rijkskabinet, samenge
steld uit ministers van alle rijksdeelen en
een rijkswetgeving, die de instemming
behoeft van de volksvertegenwoordigingen
der rijksdeelen. Daarmee zal men in de
tweede en definitieve phase der ontwik
keling beland zijn. Het is duidelijk dat dit
alles niet Ineens tot stand gebracht kan-
worden, evenmin als het mogelijk is om
hals-over-kop verkiezingen voor een
volksvertegenwoordiging in Indonesië te
organiseeren. Het communiqué laat ons
omtrent den ontwikkelingsgang der ge
beurtenissen als het plan. eenmaal zou
zijn aanvaard nog vrij wat te raden
over. De algemeene strekking is evenwel
duidelijk en het slotwoord, waarin de Ne
derlandsche regeering toezegt dat zij, na
de inwerkingtreding der constitutie, de
spoedige toelating van het gemcenebest
Indonesië als lid der U.N.O. zal bevorde
ren, bezegelt die.
Minister Logemann heeft met overtui
ging gesproken en terecht verklaard, dat
de meerderheid van ons volk in staat ls
gebleken zich boven de directe gevoels-
reactie van de Indische gebeurtenissen te
verheffen en te zoeken naar begrip van
de diepere oorzaken van het conflict. In
deze meerderheid betrekt hij ook men-
schen, die zelf slachtoffer van het tragisch
gebeuren zijn geworden. Hij heeft gespro
ken van een geestelijke breuk, in Indië
zoowel als in Nederland door den -Oorlog
veroorzaakt Wij hebben het land vóór
1940 goed bestuurd maar de spanningen
onderschat, die in de menschelijke ziel
veroorzaakt worden door de dooreenstren-
gcling van twee volken, dragers van
tweeërlei cultuur. Wij moeten nu naar
nieuwe samenwerking zoeken en de.Ne-
derlandsche regeering is bereid tot een
r ON DA (.MIDDAG
:epubllecer<l
i 12 uur is in I»en Haag, Ixntdeu en Washington de tekst
'n nicdedeeling, welke weergeeft op welke wijze de regcering
zich de oplossing der Indonesische kwestie voorstelt. Zij verklaart, daarin hij haar
beleid ten aanzien van Indonesië uit te gaan van de overtuiging, uitgedrukt in de
rede van H..M. de Koningin van tl December 1912. met de woorden: „Ik weet, dat
geen politieke eenheid en verbondenheid op den duur kunnen blijven bestaan, die
niet door de vrijwillige aanvaarding en trouw van de overgroofe meerderheid der
burgerij worden gedragen."
De regeering plaatst zich, daarop voort
bouwend. op het standpunt dat de bevol
king van Indonesië na een begrensde pe
riode van voorbereiding in vrijheid over
haar staatkundig lot zal moeten kunnen
beslissen. Mitsdien acht zij het haar
plicht, uit hoofde van de op haar rusten
de en door haar diep gevoelde verant
woordelijkheid, alles in het werk te stel
len om zoo spoedig mogelijk de voorwaar
den in het leven te roepen of tot vervul
ling te brengen, die zulk een vrije beslis
sing mogelijk zullen maken en haar in
ternationale erkenning zullen verzekeren,
daarm'ede tevens uitvoering gevende aan
het bepaalde in £rt. 73 van het Charter
der United Nations.
I)c regcering is daarbij, zonder iets aan
het In den aanvang gestelde beginsel te
kort te doen. harerzijds eveneens over
tuigd. dat ook daarna het heil van het
land en van de onderscheiden volken van
Indonesië z'yn besten waarborg zal kun
nen blijven vinden in de vrijwillige be
stendiging naar de woorden van H. M.
„een rijksverband, waarin Nederland. In
donesië. Suriname en Curacao tezamen
deel zullen hebben, terwijl zij ieder op
zichzelf de eigen inwendige aangelegen
heden In zelfstandigheid en steunend op
eigen kracht, doch met den wil van elkan
der bU te staan, zullen behartigen."
Op den grond van het vorenstaande
stelt dc Nederlandsche regeering ,zich
voor om in overleg met veelzijdig geko
zen, gezaghebbende vertegenwoordigers
van Indonesië, een structuur te ontwer
pen voor het Koninkrijk en voor Indo
nesië, gebaseerd op een dcelgenootscfiap-
pelijken democratischen grondslag. Deze
structuur zal gelden voor een begrensden
tijdsduur,» binnen welken het mogelijk
wordt geacht, dat de voorwaarden voor de
hierbbven bedoelde vrije beslissing zullen
zijn vervuld. Aan het einde van dien
tijdsduur zullen de deelgenooten zelfstan
dig beslissen omtrent de voortzetting hun
ner betrekkingen op den grondslag van
een alsdan volledig en vrijwillig deelge
nootschap. Verschil van meening over de
vraag, of die tijdsduur alsnog behoort te
worden verlengd voordat een vrije beslis
sing mogelijk is. zal worden onderworpen
aan een verzoeningsprocedure of, zoo noo-
dig, aan arbitrage.
Ten aanzien van de in de vorjge alinea
genoemde structuur zal het overleg wor
den gevoerd aan de hand van de volgende
hoofdregels:
uiterste poging, om die te vinden. Bij de
ontworpen regeling van zelfregeerjng Voor
Indië zal Nederland slechts steun verlee-
nen en verder internationale maatstaven
van goed bestuur waarborgen.
Als de ontwikkeling van dit plan op de
beoogde vreedzame wijze slaagt, zal het
een grootsche episode in de geschiedenis
van ons volk worden en zullen latere ge
slachten dezen tijd zegenen, waarin zij
beraamd en ontwikkeld is. Wij moeten in
deze gansche Indonesische crisis wel ter
dege blijven beseffen, dat wij zelf een
uitermate vrijheidlievend volk zijn en uit
spraken over recht op zelfbeschikking
niet zien als phrasen, waarmee wij beleef
delijk instemmen maar tot welker ver
wezenlijking wij zelf, voor het feit gesteld,
moeten medewerken evenals andere vol
ken, als dit van hen gevergd wordt. Wat
men ook van het beleid onzer regeering
in deze zaak moge zeggen: het is niet
klein, niet benard, niet bekrompen. Het
toont durf en visie.
De voorgestelde verhouding van de
rijksdeelen is niet die van Engeland met
zijn Dominions, die door het Statuut van
Westminster alleen in erkenning van de
Kroon verbonden zijn en geen rijksregee-
ring met ministers van verschillende ge-
biedsdcelen kennen. Het is evenmin een
der tot dusver gekende vopmen van federael
unie. omdat geen federaal parlement is
ontworpen, dat bij de ver uiteenliggende
gebiedsdeelen ook niet gemakkelijk denk
baar zou zijn. Het etiket is evenwel bij
zaak. De Indonesische vertegenwoordigers
zullen het feit moeten erkennen dat het
volk hier een prachtige kans op ontwik
keling in zelfbestuur wordt geboden.
R. P.
A. Er zal zijn een Geraeenebest Indone
sië, deelgenoot in het Koninkrijk, samen
gesteld uit landen met uiteenloopende gra
den van zelfrcgeering.
B. Er zal ingesteld worden een Indone
sische burgerschap voor allen, die in In
donesië geboren zün; Nederlandsche en
Indonesische burgers zullen bevoegd zyn
tot het uitoefenen van alle burgerschaps
rechten- in alle dcelen van het Koninkrijk.
C. De inwendige aangelegenheden van
het Gemeenebcst Indonesië zullen door de
eigen organen van dat Gemecnebest zelf
standig worden geregeld, waarbij voor het
Gemcenebest als geheel wordt gedacht aan
een op democratische wijze samengestelde
volksvertegenwoordiging, derhalve met
een substantieelc Indonesische meerder
heid. een ministerie samengesteld in poli
tieke harmonie met de volksvertegen
woordiging' en een vertegenwoordiger van
de Kroon als hoofd van dc rcgécrlng.
D. Teneinde in 6taat te zijn om de
plichten na te komen, die art. 73 van het
Handvest der Vereenigde Volken op het
Koninkrijk legt, zal de vertegenwoordiger
van de Kroon onder verantwoordelijkheid
van de regeering van het Koninkrijk met
enkele bijzondere bevoegdheden bekleed
zijn ter waarborging van fundamenteele
rechten, van goed bestuur en gezonde fi
nanciën. Hij oefent deze bijzondere be
voegdheden alleen uit indien deze rech
ten en belangen worden aangetast.
C. De constitutie, wnarnr de vorenbe
doelde structuur zal zijn vervat, zal waar
borgen bevatten ten aanzien van funda
menteele rechten als godsdienstvrijheid,
recht^elijkheid, ongeacht geloof cn ras,
bescherming van persoon en goed, onaf
hankelijkheid der rechtspraak, bescher
ming van de rechten van minderheden,
vrijheid van onderwijs, vrijheid van mee
ning en meeningsuiting.
F. De centrale organen, die functies
uitoefenen voor het geheele Koninkrijk,
zullen worden samengesteld uit vertegen
woordigers van de Rijksdeelen. Gedacht is
aan een rijkskabinet samengesteld uit mi
nisters Uit alle rijksdeelen en een rijkswet
geving, die de instemming behoeft van
de volksvertegenwoordigingen der onder
scheiden rijksdeelen.
G. Na de inwerkingtreding van de bo
vengenoemde constitutie zal de Nederland
sche reggcring de spoedige toelating be
vorderen van het Gemecnebest Indonesië
als lid van de U.N.O.
Weerbericht
Geldig tot Dinsdagavond. Iets kouder.
Matige aan de kust tijdelijk krachtige
wind tusschen West en Noord. Wisse
lende bewolking met plaatselijk een en
kele bul. Iets laffere temperaturen.
Het woord is aan.
n t
Bolingbroke:
Het is gemakkelijk goede
wetten te ontwerpen, maar
moeilijk ze iets te doen uit
werken.
De vergadering in Seorakarta niet de
republikcinsche voormannen is voor Sjah
rir geen „krachtproef geworden, zonal*
men algemeen wel verwacht had. Sjahrir
verwachtte in Djogjakarta de leiders van
het kort geleden gevormde „Volksfront",
maar na eenige uren wachtens werd een
boodschap gestuurd, dat de leiders van liet
„Volksfront" nog qiet in de gelegenheid
waren hem te ontmoeten. In Soerakarta
echter kwamen afgevaardigden van het
„Volksfront" met Sjahrir bijeen en wer
den een aantal belangrijke punten hespro-
ken. Sjahrir deelde aan correspondenten,
die hem op zijn reis vergezelden, mede,
dat deze deputatie hem „feitelijk de ver
zekering van haar vertrouwen had ge
geven."
Naar bekend,is geworden, heeft Sjahrir
van Sockarno en het „rcpublikeinsche ka
binet" in Djogjakarta volledige bevoegd
heid gekregen om te onderhandelen met
dr. Van Mook en Sir Clark Kerr. Voorts
kan Sjahrir zelf de afgevaardigden voor
deze besprekingen kiezen.
De besprekingen over het Nederlandsche
hervormingsplan zooals dit Zondagmiddag
in een bijeenkomst tusschen dr. van Mook,
Sir Archibald Clark Kerr en Sjahrir aan
de Indonesiërs is meegedeeld, zijn door
Sjahrir en zijn medewerkers tot Zondag
avond laat voortgezet. Een standpunt is
niet bekend geworden.
Zaterdag is bij Bredevoort. baanvak
Winterswijk-Doetinchein, het laatste
rijtuig van trein 3710 ontspoord tenge
volge van baanverzakking. De gecon
stateerde baanverzakking is zoodanig,
dat het spoorwegverkeer op deze lijn
is gestremd. De dienst Winterswijk—
Doetinchem wordt nu onderhouden met
bussen.
De schipbrug bij Westervoort (bij
Arnhem) is gesloten. De autobusdienst
ArnhemDoetinohem loopt nu over
Zutphen.
Door den aanhoudenden regen zijn de
beeken, welke zich in de kom van Hen
gelo vereenigen, buiten haar oevers ge
treden. Verschillende straten en lande
rijen staan onder water. Velen onder
vinden overlast van het water, doordat
kelders volloopen en benedenverdiepin
gen onbewoonbaar worden.
In de Rotterdamsche haven sloegen
door den storm eenige schepen van de
trossen en raakten oo drift. Sloepboo
ten moesten hulp verleenen.
De brug over de iJssel bij Deventer is
weggenomen.
Wat de verzakking van den spoordijk
bij de spoorbrug bij Deventer betreft,
kan worden gemeld, dat deze in zoo
verre is opgeheven, dat de treinen met
verminderde snelheid over de brug kun
nen rijden.
Gazelle-fabrieken
gaan u>eer rijwielen maken
Dc directie van de Gazelle-fabrieken
te Dieren deelt mede, dat het volledige
machinepark uit Duitschland is terugge
keerd. zoodat, wanneer de aanvoer van
grondstoffen meevalt, zeer binnenkort de
productie der Gazelle-rijwielen hervat kan
worden.
Straatbeeld in Batavia. Dat het verkeer ln Batavia nog met veel moei
lijkheden gepaard gaat, blijkt uit bovenstaande foto, waarop niou een
groot aantal pa—a gier* met litin omvangrijke bagage opeengewrst vlet
lil een primitief tramrijtulg. H'-).