Egyptisch amendement over Indonesië A A* jk jj ibwbwmhi SP* verrast den Veiligheidsraad Een stuk van Shaw Haarlemsche Sportweek iJjSr" j| Canada leent ons honderd millioen Ontdooiing Van Mook ontmoette Sjahrir bij Kerr I joux ajiuouop.) optoiaa aap iuua)tM*> upsip #<k- luww No. J8IM4 T T I I "N 1 1 Woensdag rWimrl HM Bureaux: Creole Houlstr. 93 |™H rfHT OTYl Q I JH I H" H Ci.gav. Stichting Voorlichting en Socndapleln 37, Haarlem J. iUlllO JLy vlvj jJlVXUL ^r° k°™rta° 4 iSSjwOT Ke"ne",Crli,anJM' W Postgiro 273107. Tel.: Administratie 10724. Expeditie 14825 Bircetenr.nooMredactem-: Robert Pecroboom Tei.: Redactie 10600. Dlr.-Hoofdred. 150M IN 1929 werd, merkwaardigerwijze te Warschau en dus in het Poolsch. de première gegeven van George Bernard Shaw's tooneelstuk „The Apple Cart". In Augustus van hetzelfde jaar werd het voor het eerst in Engeland opgevoerd. Natuur lijk had de fonkelende geest van den gril lige»» Ier de wereld weer verrassingen bereid. Zij gingen ditmaal verder dan vondsten in conflict en dialoog. Shaw, vanouds democraat, had een stuk geschre ven waarin een democratische regeering het aflegt tegen den constitutioneelen Koning van Groot-Brittannië, als zij poogt hem te berooven van zijn recht, de open bare mcening te beïnvloeden en hem tot een marionet wil maken. Koning Magnus beantwoordt het ultimatum zijner regee ring met de mededeeling, dat hij dan lie ver afstand doet ten gunste van zijn zoon Robert. Hij zal zich evenwel, met een voortreffelijke kans op succes, candidaat laten stellen bij de verkiezingen en acht de mogelijkheid oiet uitgesloten, dat zijn zoon hem met de vorming van de nieuwe regcering belastBij deze houding van den schranderen en populairen Ko ning blijft de regeering geen andere keus over. dan haar ultimatum in te trekken en.haar nederlaag te aanvaarden. Den auteur werd verweten dat dit een anti-democratisch stuk was, hetgeen Shaw met kracht van argumenten weerlegde. Intusschen werd de opvoering in Dresden verboden, omdat het stuk de democratie zou bespotten. Ja, werkelijk in Dresden! Dat kon, want hot gebeurde ruim drie jaar vóór- Hitier; de republiek van Wei- mar bestond nog. Dat ik aan The Apple Cart herinner heeft evenwel een andere reden dan het stormpje, dat indertijd om zijn democra tische hoedanigheid woedde. Er komt namelijk een scène in voor, waarin de ambassadeur van de Vereenigde Staten Koning Magnus de verrassende mededee ling komt doen, dat zij, de in de achttien de eeuw afgevallen Britsche koloniën met al wat zich daar later bij aangeslo ten heeft, besloten hebben tot terugkeer tot het Britsche Keizerrijk. De Onaf hankelijkheidsverklaring is vervallen. Natuurlijk maakt Amerika aanspraak op hot statuut van Dominion, dus op recht van zelfbestuur, maar het erkent Koning Magnus als zijn vorst. Het stelt even wel de voorwaarde, dat hij den titel van Keizer zal voeren „Koning" mag dan goed genoeg zijn voor dat kleine Britsche eiland. maar als de Amerikanen er bij komen willen zij iets indrukwekkenders. De Koning is ontzet. Hij doorziet on middellijk de fatale beteekenis van den terugkeer van koloniën, die tot een grootmachtig rijk zijn gegroeid. Zijn eerste gedachte is, te vechten voor Enge- lands onafhankelijkheid. Hij protesteert hevig. „Wij zouden kunnen strijden tot onze laatste druppol bloed, liever dan een aanhangsel van een groot Ameri- kaansch concern te worden." „Neen, neen", zegt de ambassadeur, „wij moeten niet tcrugkeeren tot het bar- baarsche verleden. En de cosmopolitische bemanning van de Atlantische vloot van den Volkenbond zal er ook niets voor voelen. De vloot zou uw land blokkeeren, Sire. En ik vrees, dat wij u zouden moe ten boycotten Dat zou u twee milliard per jaar schelenPolitieke Unie met ons, daarentegen, is niet anders dan de officieele erkenning van een. reeds vol dongen feit" Zoo gaat de discussie, waaraan ook Koningin Jemima deelneemt, verdet Ik moet de verleiding weerstaan er veel uit te citeeren. Wel is het een schoon en typisch-Shawsch moment, dat niet on vermeld mag blijven,- als de Koning, veronderstellend, dat de Amerikaansche President Bossfield, nimmer aan dezen meesterlijken zet gedacht kan hebben, „omdat Z. M zijn mond als het meest efficiënte deel van zijn hoofd beschouwt", vraagt wie dan wel op het idee is ge komen De ambassadeur erkent dat het' aan den Ierschen President, bij zijn vrienden bekend als Mick O'Rafferty, wordt toegeschreven. „De schurk!", zegt zijne Majesteit. Aan deze passages uit een tooneelstuk van een der meest brillante geesten, die dit tijdperk heeft gekénd, herinner ik eenvoudig, omdat zij in 1929 als eeri gril lige toekomst-fantaisic aandeden en nuzoo dicht bij dc werkelijkheid zijn gekomen. Al zal de Amerikaansche ambassadeur in Londen morgen niet bij Koning George binnenstappen met de mededeeling, dat de oude koloniën hun Declaration of Independence hebben ver scheurd en in het Rijk terugkeeren de tegenwoordige machtsverhoudingen brengen de verhoudingen in „The Apple Cart" dicht tot de realiteit. Er is, gezien door Amerikaansche oogen, nu inder daad sprake van „dat kleine Britsche eiland" Wie zal de mogelijkheid van boycott en de afhankelijkheid van Ame rikaansche milliarden nog als een on werkelijkheid zien? En al bezit de we reld nog geen cosmopolitisch-bemande vloot van de Vereenigde Naties, wij kun nen die bij de internationale ontwikkeling, waarop zij voor haar redding hoopt, geens zins meer als een onwaarschijnlijkheid be schouwen. Zooveel is er veranderd, in weerwil van de lieden die plegen te zeg gen, dat er niets in de wereld verandert. Maar ais George Bernard Shaw, die ook in den lijve onsterfelijk schijnt te zijn en blijkbaar op weg naar de honderd is, op- Men was Dinsdag in den Veiligheidsraad büna aan een beslissing toe t.a.v. de Oekraïnsche klacht, dat de aanwezigheid van Kritschc troepen in Indonesië een bedreiging voor de veiligheid van de we reld inhoudt, toen de Egyptische afgevaar digde door het voorstellen van een nieuwe wijze van handeling voor een verrassing zorgde. Zijn amendement hield in, dat de Veilig heidsraad zou verklaren, na de verklarin gen van Nederland, de Oekraïne, de So vjet-Unie en het Vereenigde Koninkrijk, zich een oordeel te hebben gevormd over de volgende feiten: De Britsche troepen ln Indonesië zou den onder geen voorwaarde tegen de In donesische beweging worden gebruikt. Zij zouden worden teruggetrokken, zoodra zij zich van hun rechtmatige taak, n.l de bescherming van personen uit de Geal lieerde landen en het ontwapenen der Japanschc troepen, zouden hebben gekwe ten. De Raad hoopt, dat de onderhande lingen, die nu in Indonesië begonnen zijn, gunstige resultaten zullen hebben, in over- eenstefnming met het Atlantisch Hand- vestten het recht van zelfbeschikking der volken. Voorts verlangt de Raad den uit slag der onderhandelingen te vernemen en behoudt zich het recht voor; in de toe komst acties te voeren, welke hij noodig acht. Aldus het Egyptische amendement In, een officieele verklaring wordt mee gedeeld, dat dr. van Mook Dinsdagavond on» 6.00 uur (Batavia-tfjd) ten huize van Sir Archibald (Mark Kerr een bespreking heeft gehad met Soetan S.iahrir. De bij eenkomst. die plaats had in een vriend schappelijke sfeer, was voor het grootste deel gewijd aan het geven van toelichting op enkele punten van de verklaring der Nedcrlandschc regeering. Voorts is de evacuatie van Rapwi-ambtenaren uit het binnenland besproken. Overeengekomen werd, dat nog meer besprekingen gevoerd zullen worden, zoodat deze en andere kwesties uitvoeriger behandeld zullen worden. Maandagavond heeft Si$ Archibald Clark Kerr Sjahrir in zijn woning be zocht en Dinsdagochtend heeft hij dr. van Mook ontvangen en ook den republikein- schen burgemeester van Batavia. In een commentaar op dc Nederland- sche regceringsverklaring schrijft „Het Dagblad" te Batavia, dat de voorstellen den verjongden geest in het nieuwe Ne derland aantoonen. Daardoor was het in staat, ondanks verkeerd begrip, de wen- schen van andere volkeren beter aan te voelen, zoo schrijft het blad. De keuze van de meerderheid van het Nederland- sche volk is nu neergelegd in deze ver klaring. die door hot parlement is goed gekeurd. In het Indonesische blad' „Merdeka" is tot heden nog geen commentaar op de voorstellen verschenen. Het „Repubiikeinsche Centrale Na tionale Comité" heeft ln haar vergade ring een beroep op de republiek gedaan om de organisatie van de Vereenigde Volken uit te noodigen zoo spoedig mo gelijk een commissie van onderzoek naar Indonesië te zenden teneinde te bereiken: a een doelstelling zooals deze is ge- wenscht door dc Sovjet-Oekraïnsche delegatie; b. om te onderzoeken, hoeveel leden en leiders van dc Nedcrlandschc Nazi-partij nog hun ongehinderde activiteit onder de Nederlanders in Indonesië uitoefenen. Politieke waarnemers te Batavia zijn volgens Un. Press hierover ten zeerste verbaasd. De „New York Times" heeft te Batavia uit zeer betrouwbare bron vernomen, dat men in meer gematigde Indonesische krin gen, gunstig gestemd is ten aanzien van een eventueel aanvaarden van de Nedcr landschc voorstellen, mits in de definitie ve formuicering de bepalingen nauwkeu rig omschreven slaan. De wetenschap, dat de buitenwereld het aanbod royaal vindt, heeft deze houding beïnvloed Er zal ech ter een aanzienlijke druk op de extremis ten moeten worden uitgeoefend vóór deze nieuw een anaaksche fantaisic over de democratie en het koningschap mocht schrijven loopt hij wel alle kans, dat ook dit stuk weer in Duitschland verboden wordt. Want daar doen ze nu, ondanks zichzelf, weer aan democratie. En zij heb ben nog altijd geen gevoel voor humor. Voordat het amendement was ingediend, was het duidelijk, dat Engeland den sterkst mogelijken steun had voor zijn zaak en de voorgestelde Oekraïnsche resolutie geen schijn van kans maakte, aangenomen te worden. 8 van de 11 gedelegeerden had den Teeds uiting gegeven aan hun inzicht, dat de Oekraïnsche bewering, als zou de aanwezigheid van Britsche troepen in Indonesië den „internationalen vrede be dreigen", niet staande gehouden kon wor den. Deze gedelegeerden waren van En geland, Nederland, China, Mexico, Egyp te, Frankrijk, Brazilië en Australië. De Oekraïnsche delegatie heeft zelf geen stemrecht. De meeningen over het zenden van een commissie van onderzoek naar Indonesië zijn een weinig meer verdeeld. Het deel van de Oekraïnsche resolutie, dat dit aan beveelt, werd bestreden door Engeland, Nederland, de Ver. Staten en Brazilië. De Sovjet-Unie, Mexteo en Polen steu nen het voorstel tot hel zenden van ten commissie; Frankrijk, China en Australië zijn principieel niet tegen een commissie, doch achten het wenschelijk, dat de Raad eerst de resultaten van de in Batavia aan den gang zijnde onderhandelingen afwacht. De gchecle situatie is thans echter in gewikkelder gemaakt door het Egyptische amendement, dat volgens Visjinsky „het bestudeeren waard i6" hun eischen van voltedige onafhankelijk heid laten varen. Mariniers gedood in Meester Cornclis. Maandag zijn bij een aanval van Indo nesiërs in de wijk Polonia te Meester Cor nells drie Nederlandsche mariniers ge dood. Nadere bijzonderheden zijn nog niet bekend. Dit jaar 4-10 Juli Het uitvoerend comité voor het organi- seeren van een Sportweek te Haarlem, heeft den datum voor 1946 vastgesteld.Deze eerste volledige sportweek na de bevrij ding zal gehouden worden van 4 tot en met 10 Juli. 1 Het woord is aan Macchia velli: Gansch verkeerd is de gangbare meening, dat geld de pees van den oorlog is. Kapitein en acht onderofficieren gearresteerd In den nacht van 10 op 11 Januari j.l. werd in Huisduinen een overval gepleegd op de voormalige weesinrichting aldaar, waar goe deren van N.S.B.'ers, die op het oogenbhk in een interneeringskamp zitten, waren op geslagen. Een flinke-, hoeveelheid meubelen verdween uit de inrichting. Het is /oo meldt het A.N.P. de politie in den Helder thans gelukt deze goederen op te sporen en de daders van dezen roofoverval te arres'ee- ren. Het blijken te zijn acht onderoffic:-'en van de le compagnie Gezagstroepen tc Den Helder gelegerd; bovendien heeft de pol'."e een kapitein, commandant van deze com pagnie en garnizoenscommandant van I)-n Helder gearresteerd, omdat hij, hoewel nie: bij den overval aanwezig, er van op de hoogte is geweest en pm zijn mannen e dekken, bij een yerhoor door de politie d< - ze volkomen om den tuin heeft geleld. Over de motieven wordt het volgend me degedeeld: De Gezagstroepen hadden in hur cantine een groot gebrek aan meubelen. F.r- kele onderofficieren „wisten hier wel aan te komen" en vroegen den kapitein d*i toe verlof. Zij hebben zijn kapiteinsjas geleend en bovendien sigaretten gekregen, welke zij noodig hadden om hun doel le bereiken inmiddels is te Den Helder een nieuwe garnizoenscommandant benoemd. Slachtoffer van een mijnexplosie Dinsdagmiddag te ongeveer vijf uur werd op het strand tusschcn Noordcrbad en Zeeweg bij Zandvoort gevonden het zwaar verminkte lijk van den 22-jarigea voerman J. van Koningsbruggen. Uit een ingesteld onderzoek is gebleken, dat het onvoorzichtig omgaan mot op het strand gevonden mijneiï, waarvan er een halt uitgegraven in zijn nabijheid werd aan getroffen, de oorzaak vajt zijn dood is ge weest. Het paard van den schclpenwagcn, waarmee hij zich op het strand bevond, was door de explosie op hol geslagen, doch kon later worden gegrepen Door het ruwe weer van dc laatste weken zijn weer vele mijnen losgeraakt en aangespoeld, zoodat voorzichtigheid ia geboden. Arrestaties l>ij de Unilever Naar het A.N.P. verneemt heeft de econo mische recherche te Rotterdam vijftien lei dende persoonlijkheden van de N V. Uni lever Verkoopcentrale gearresteerd, onder wie de geheeie directie, In het huidige sta dium van het onderzoek kunnen nog geen nadere mededeelingen worden verstrekt, maar in ieder geval lijkt vast te staan, dat er handigheidjes met boterbonnen hebben plaats gevonden, waarvan er duizenden werden verduisterd en opnieuw in omloop gebracht. Binnen enkele dagen hoopt dc po litie over deze aangelegcheid een boekje te kunnen opendoen. i, k'- i (f wutci-sutiicl omen. (I*.) Op 5 Februari is een overeenkomst ge- teekend, volgens welke Canada, als aan vulling op de leening yvan 25 inllllioen volgens overeenkomst van 1 Mei 1915, aan Nederland een leening van honderd mil lioen dollar zal toestaan. I)e leening van Mei 1945 is door dc Nederlandsche reger- ring reeds aangewend voor den koop in Canada van tarwe, bloem, vrachtuuto's, rundvleesch, houtpulp, meststoffen en landbouw- en industrie-machines. Het nieuwe crediot zal gebruikt worden om deze aankoopen voort te zetten alsmede voor den aankoop van verschillende an dere producten. De overeenkomst vat beide leeningen tezamen in een enkel totaal, dat tot 1 Mei 1947 gebruikt zal worden. Hel bedrag moet worden terugbetaald in 27 gelijke termij nen, te beginnen in 1950 en te beëindigen in 1976. De rente zal tot 30 April 1947 drie procent bedragen. Op genoemden datum zal het totaal geconsolideerd worden, Do bedragen, weike in de periode van 1938 tot 1970 vervallen, zullen drie procent rente dragen, het overschot 3Y\ procent. De gemiddelde rente zal 3,05 procent be dragen van onze Saldi in de Vereen. St. De minister van Financiën der Ver. Sta ten heeft het ontdooien van de Neder landsche geblokkeerde saldi in de Ver. Staten aangekondigd. Het vrijmaken van de Nederlandsche saldi zal geschieden volgens een procedure van certificaten, zooals reeds voor de Fransche, Belgische, Noorsche en Finsehe activa in werking is. In feite werden alle belemmeringen voor valuta-transacties met Nederland begin December opgeheven. In vriendschappelijke sfeer toelichting gegeven

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1946 | | pagina 1