Hulp aan Nederland
Montreal hoofdzetel
van Spionnage-complot
Indonesiërs trachten scheiding
Spanje gaat zich pantseren
«to Jaargang No. 18260 if TT^V I 1 I Woensdag 20 Februari 1016
Bureaux: Groote Houtstr. 93 j Tf* 3 j^|| I 1 Uitgave Stichting Voorlichting
en Soendaplein 37, Haarlem 1 II I I I I V A I I I al I -J V M m. A L I V J 1 J Abonnementen: p. week 31 ct.
IJmuiden: Kennemerlaan 154, wn»* W per kwartaal f 4.-
Telef. 5437. Postgiro 273107.
Tel.: Administratie 10724. Expeditie 14823 Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom Tel Redactie 10600 Dir.-Hoofdred. 15054
DOOR andere landen is in 1945 gewel
dig veel gedaan om Nederland in zijn
nood te hulp te komen. Iedereen herin
nert *ziph de vreugde waarmee wij. nog
voor de bevrijding, het Zweedsche en het
Zwitsersche wittebrood ontvingen. Het
was als een ongekende lekkernij, waarop
onze hongerige magen werden onthaald.
Iedereen weet ook nog van de ontroering,
die ons allen beving toen wij de grimmige
Engelsche bommenwerpers in reeksen uit
de wolken zagen omlaag duiken Om hun
goede gaven op onze vliegvelden te doen
regenen. Dat gebeurde ook nog voor de
bevrijding.
En daarna? „Wij constateeren met dank
baarheid. dat er snel is geholpen en op
groote schaal", zegt het departement van
Sociale Zaken in den ambtelijken stijl, die
regeeringsbureaux eigen is en die het ook
vol moet houden. Want waar zou het heen
gaan als departementen emotioneel wer
den of nog erger! zich in zwierigen
althans litterairen stijl gingen uiten?
Sociale Zaken valt daar niet aan ten
prooi. In een korte „considerans" stelt het
Amerika, Engeland, Denemarken, Zweden
en Zwitserland voorop als onze Voornaam
ste hulpverleeners en laat als landen, die
ook aanzienlijke giften zonden Argentinië,
Brazilië, Canada, Portugal. Ierland, Bel
gië en Zuid-Afrika volgen. Wist u dat het
er zooveel waren? Twaalf landen, die ons
in hoogen mate hulp hebben verstrekt!
Sociale Zaken zou Sociale Zaken niet zijn
als het dit niet toelichtte met een reeks
statistische gegevens, die wij volledig
zouden vermelden als Binnenlandsche
Zaken ons meer papier verstrekte. De
statistiek geldt vooral natura. Als ik ree
der was zou ik haar in scheepsladingen
gaan berekenen en een gansche vloot voor
mijn verheugd gedachlenoog zien opdoe
men. Weet ge dat de Amerikanen in 1945
ruim 166.000 kisten en colli naar Neder
land hebben verscheept, bevattende in
hoofdzaak nieuwe en gebruikte kleeren
en schoenen, keukengerei, looden afvoer
buizen. geconserveerde voedingsmiddelen
waaronder kindervoedsel en melkproduc
ten, voorts zeep en zeeppoeder, levertraan,
ledikanten en dekens? Deze bonte opsom
ming wordt door de Engelschen geëve
naard. die ons voor 1 November al bijna
een millioen artikelen hadden doen toe
komen. waarbij kleeren, ondergoed, fiet
sen, dekens, schoenen, bedden, timmer
gereedschappen, spijkers, rubber zolen en
hakken. Als speciaal geschenk van het
Engelsche volk deden zij ons 133 ambu
lance-auto's cadeau. Onze bibliotheken
ontvingen 14000 boeken en pas is geble
ken. dat het sinds 1 November geenszins
met deze Engelsche boekenzendingen is
afgeloopen, want de Haarlemsche Stads
bibliotheek is door den Help Holland
Council met een mooie collectie bedacht.
In Engeland, zelf zwaar beproefd door
den oorlog en zuchtend onder loodzware
belastingen, werd een paar millioen gul
den voor Nederland bijeengebracht en
gedeelten van dat geld kregen zulke
schoone bestemmingen als de bekostiging
van het voortreffelijke werk der medische
hulpdiensten in de Betuwe en op Walche
ren en den aankoop van kleeren. fietsen
en boeken voor studenten. De Engelsche
lijst is nog veel langer en in December
alleen werd zij weer verlengd met een
kleine 170Ü0 colli, bevattend goederen van
velerlei aard en vier ambulance-trailers.
Het kleine Denemarken volgt. Het heeft
ons duizenden tonnen levensmiddelen ge
zonden: meel, eieren, kaas. marmelade,
boter, worst en conserven, maar ook groo
te hoeveelheden huishoudelijke artikelen,
meubelen en medische instrumenten He't
heeft duizenden Hollanders gastvrij ont
haald. Het heeft een offervaardigheid ge
toond. die zoover ging, dat tijdens een
staking in de meelfabrieken de arbeiders
aanboden om het voor Holland bestemde
meel gratis te laden.
De Zwitsersche bevolking heeft vijftig
millioen francs bijeengebracht, waarvan
tweederde# voor Nederland is bestemd.
Op Zwitsersche rekening staat ook een
opsomming van levensmiddelen, medicij
nen. schoenen, dekens, gereedschap, veel
nieuwe kleeren, met de zending van een
kleine achtduizend colli in het laatste
kwartaal van 1945 en de bijzondere ver
melding van die 140 démontabele barak
ken. die voor huisvesting van arbeiders
in -Zeeuwsch-Vlaandcren op Walcheren,
in de Betuwe en in Noord-Limburg en ook
nis noodwoningen zoo prachtig van pas
zijn gekomen en zoo uitstekend in orde
bleken, zoodat zij in een minimum van
tijd konden worder. gemonteerd en meteen
in gebruik genomen.
Moet ik nu nog de hoofdposten uit de
indrukwekkende Zweedsche opsomming
noemen en over het Iersche slachtvee.
25000 kisten uit Zuid-Afrika en levens
middelen en kleeren uit Zuid-Amerika en
Canada, alsmede Portugeesche stoffen, die
nu tot kleeren verwerkt worden, gaan
uitweiden?
Neen. er is meer behoefte aan een ge
volgtrekking. Die is dat wij reden tot
groote dankbaarheid hebben, niet alleen
voor de materieele hulp die zoovelen on
der ons hoevel6 duizenden hebben niet
bovendien directe particuliere zendingen
uit het buitenland gekregen! ui» don
nood gered heeft, maar ook en vooral
voor de groote en spontane hartelijkheid,
aan ons volk bewezen. Die treft het diepst.
Ik zou erbij willen zeggen: ik hoop dat
wij haar verdienen. Het best kunnen wij
dat bewijzen door onze energie om "er
Aanslagen op voornaamsten getuige gepleegd
United Press meldt, dat onder de perso
nen die vanwege het Canadeesche spion-
nage-onderzock gearresteerd zijn, zich
ook een vrouw bevindt, naar te Ottawa
verluidt.
Te Montreal dat in gezaghebbende verkla
ringen een van de voornaamste centra
van het spionnage-complot wordt ge
noemd, werden zes personen gearresteerd,
waaronder een lid van den Nationalen
Raad voor wetenschappelijk onderzoek.
Volgens het te Toronto verschijnende
blad „Daily Star" zal Canada eischen dat
alle Russische agenten die bij spionnage fh
Canada betrokken zijn. worden terugge
trokken. Volgens deze krant die het be
richt uit Ottawa heeft zal Canada er op
staan dat er in de staf van de Russische
ambassade een zorgvuldige schoonmaak
zal worden gehouden en dat op de een of
andere wijze gezorgd zal worden dat de
actie om zich in het bezit van Canadee"
sche militaire en wetenschappelijke ge-
heifnen te stellen, niet hervat zal worden.
De „Montreal Gazette" beweerde Dins
dag, dat. naar verluidde, een Sovjet-Rus
sisch complot om voor een bedrag van
meer dan een half millioen dollar ura
nium „op de zwarte markt" in Canada op
te koopen, ontdekt zou zijn. Deze manoeu
vre, aldus schrijft het blad, had het besluit
moeten zijn van de samenzwering rond de
atoombom, welke in Ottawa en andere
deelen van het Dominion was opgezet."
Volgens het blad zouden verschillende
maatschappijen betrokken zijn geweest
bij het beweerde verdwijnen van uranium-
voorraden, ofschoon de Sovjet-Russische
agenten er niet in geslaagd zouden zijn
het uranium-erts het land uit te krijgen.
Er zfjn aanslagen gepleegd op den voor
naamsten getuige l>ü liet onderzoek naar
de spionnage, die in Canada zou ztjn ge
pleegd. naar Reuter meldt. Het Cana
deesche persbureau deelt mee. dat de
autoriteiten zich zorgen maken over de
veiligheid van dezen getuige.
Verklaring van Byrnes
De Amerikaansche minister van buiten
landsche zaken. James Byrnes, heeft ver
klaard. dat, zoover hij wist, het geheim
van de atoombom nog uitsluitend in het
bezit van de Ver. Staten is. Hij zeide ech
ter, dat niemand kan zeggen, of het ge
heim werkelijk in vreemde handen is ge
vallen. Hen zeide verder, dal er geen
Amerikaansche burgers noch van Cana
da, noch van de Ver. Staten, in deze
spionnage-affaire betrokken zijn
Publicatie in Moskou.
Voor het eerst heeft Radio Moskou van
het onderzoek gewag gemaakt In het
nieuwsbulletin van Dinsdag werd de ver
klaring die Mackenzie King Vrijdag heeft
afgelegd voorgelezen. Commentaar werd
er echter niet op geleverd.
De kranten in Moskou maakten ook
Dinsdag voor het eerst gewag van de
spionnage-affaire. Zij publiceerden een
bericht van het Sovjet-nieuwsagentschap
te Ottawa, waarin wordt gesproken van
een „buitenlandsche missie in Ottawa",
maar de nationaliteit van die missie niet
nader wordt'aangeduid.
Het woord is aan.
Ramon de la Serna:
In den blik der dieren ligt
een ontzaglijk zelfvertrou
wen. Zij richten hém even
op ons en wenden hem dan
afalsof zij ons gepeild heb
ben tot in het diepst van ons
wezen en wij van geen ver
der belang meer voor hen
zijn.
Jo Juda in Kennemer Lyceum
De rector van het Kennemer Lyceum te
Bloemendaal heeft een actie op touw gezet
om den violist Jo Juda aan een heir waardig
Instrument te helpen. In het comité van aan
beveling zitten niet minder dar. vier mi
nisters, die tevens mede-gijzelaars zijn: de
heeren Schermerhorn, Logemann, Drees en
Lieftinck; voorts nog pater Henri elf Greeve,
dr. P. H. Rilter, prof. dr. W. Bnnntng, prof.
dr. j. Schmutzer.
Ter bekroning van deze actie vindt Vrij
dagavond een concert plaats In de kleine aula
van het Kennemer Lyceum, waar Jo Juda,
begeleid door zijn broer, een mooi program
ma ten gehoore zal brengen. Misschien zal
een van de genoemde autoriteiten op dien
avond het woord voeren. Belangstellenden
kunnen toegang verzoeken bij de admini
stratie van het Kennemer Lyceum, Adriaan
Stooplaan 128, tel. 11559.
bij Nationalistische partij te voorkomen
De ^anstaande besprekingen, waarvoor
Sjahrir. vergezeld van de meoste leden van
zijn kabinet, naar Djokjakarta vertrokken
is, zullen waarschijnlijk de positie van
Sjahrir bij de komende onderhandelingen
verduidelijken. Er wordt zichtbaar een
poging gedaan om Sjahrirs kabinet zoo
veel mogelijk steun te verleenen en om
een scheiding in de nationalistische par
tijen te voorkomen.
In een interview, gepubliceerd in de
„Rakjat" (Volk), heeft Sjahrir sterk den
nadruk gelegd op de noodzakelijkheid van
eenheid. Hierin heeft hij bekend gemaakt,
dat voor het begin van de „eigenlijke"
onderhandelingen het Centrale Nationale
Comité bijeengeroepen zal worden ton
einde deze eenheid te bevestigen. Sjahrir
'zeide voorts, dat Tan Malakka en andere
leiders ook uitgenoodigd zullen worden
tot het bijwonen van deze vergadering.
Welingelichte nationalistische kringen ne-
Tn penile plan (.-on van ons land heeft een aantal meisjes zich vereen ted tol
een organ Isa tic, <llo hulp biedt in gezinnen, waarvan de moeder ziek i- of
dringend rust noodlg heeft. De meisjes kwijten zlcli vol ijver van liaar
vrijwillige taak. (p.)
Rusland l><<rinl een
kol ('no ff ensie f
Rusland poogt op alle gebieden de in-
dustrieele productie op te voeren. Als
iritegreerend onderdeel van deze reorga
nisatie wordt thans de steenkolenwinning
op een nieuwe leest geschoeid. Inplaats
van het eene bestaande kommissariaat zal
worden overgegaan tot het oprichten van
een tweetal kommissa?laten, een voor het
Westen, een ander voor het Oosten. Het
vierde vijfjarenplan, dat dit jaar begint,
zal dergelijke eischen aan de industrie en
haar hulpbronnen stellen, dat deze decen
tralisatie gewettigd is. Het is de taak van
de beide kommlssariaten de bestaande
mijnen intensiever te exploiteeren en nieu
we aardlagen te ontginnen.
bovenop te komen en door onze
werking, zoodat ze in het buitenland zul
len zeggen: zij waren het waard. Verder
kunnen wij het toonen door onze gast
vrijheid. En ook door onze manier van
zakendoen met de buitenlanders, die ons
zoo goed gezind zijn. Ik zeg nog eens: ik
hoop dat wij het verdienen. Er zijn men-
schen aio blijkbaar te klein zijn voor
dankbaarheid. Anderen mogen hun dui
delijk maken hoe klein dot is. Die anderen
vormen gelukkig de groote meerderheid.,
B. P.
België's problemen
bij regeeriiigHvorming
Een correspondent van Reuter schrijft:
De mogelijkheid, die te Brussel het waar
schijnlijkst wordt geacht, is een reReering
van een Nationale Unie, welke de drie
voornaamste partijen omvat. Voordat dit
kan worden bereikt, moeten eerst twee
belangrijke hinderpalen uit den weg wor
den geruimd. 1. Het probleem van den te
rugkeer van den koning, welke gesteund
wordt door de katholieken, maar waar
tegen de andere partijen zich verzetten.
2 Het noode samengaan van de katholie
ken met de communisten.
Er bestaat niettemin bij de leiders van
de Chr. Volkspartij een duidelijk verlan
gen een compromis aan te gaan met do
socialisten. Een coalitie van deze be\do
partijen zou een meerderheid in het par
lement verschaffen, maar.leek Dinsdag
avond zelfs moeilijker te verwezenlijken
dan een van een Nationale Unie.
Een socialistisch lid zeide Dinsdagavond
dat zijn partij op een coalitie zou ingaan,
indien Van Acker aan het hoofd van de
regeering zou staan en Spaak minister
van Buitenlandsche Zaken zou blijven,
Het gratieverzoek van Itorms den Belgi
schen activist uit den vorlgcn wereldoorlog
is door het Brusselschc Hof van cassatie
verworpen,
men aan, dat Soekarno ook de resolutie
van de werkcommissie welke vraagt om
versterking van de structuur van het be
stuur, zal bestudeeren. Daarom zal de-uit
slag van de besprekingen te Djokjakarta
misschien eenige verandering in de sa
menstelling van het kabinet teweeg bren
gen. Er bestaat kans, dat Sjahrir naar Ba
tavia zal terugkeeren met de volmacht om
voort te gaan met de inleidende bespre
kingen met dr. van Mook. welke voor de
definitieve en met machtiging van het
centrale comité te voeren onderhandelin
gen noodige opheldering moeten scheppen.
Het is merkwaardig, dat het oorspron
kelijke plan, volgens hetwelk Sjahrir en
Soekarno of indirect of voornamelijk per
soonlijk contact zouden hebben, is omge
zet en nu bijna het geheele kabinet naar
Djokjakarta gaat, hetgeen de mogelijkheid
opent tot een duidelijker uiting van de
verschillende standpunten
Soekarno en de Ned. voorstellen.
Soekarno en Hatta, Oost-Java berei
zend, hebben toespraken gehouden voor
een volksvergadering te Pasoeroean Hatta
zeide, dat de Indonesiërs bereid waren
met andere volken samen te werken op
basis van honderd procent onafhankelijk
heid. Soekarno viel de Nederlandsche po
litiek aan, zeggende dat zij gericht is op
herkoloniseering.
DADELS ZONDER BON.
Binnenkort zullen dadels zonder bon in
den handel verkrijgbaar zijn. De regee
ring heeft een partij van 3000 ton aange
kocht De beste kwaliteiten zullen ter be
schikking van den consument worden ge
steld. Het overige wordt afgeleverd aan
de verwerkende industrieën.
Herdenking
Februaristaking 1941
In een door vele prominente figuren
uit de hoofdstedelijke oud-illegaliteit,
de vakcentrales, en den gemeenteraad
van Amsterdam onderteekenden op
roep worden de Jodenvervolgingen, die
aanleiding gaven tot de Februarista
kingen van 1241, gememoreerd.
Vele slachtoffers vielen er onder de
werkende standen en van de wegge
voerde Joden kwamen slechts weinigen
terug. Den 25en Februari zal het vijf.
jaar geleden zijn, dat het eerste groot-
sche verzet tegen den onderdrukker
uitbrak. Deze dag zal worden her
dacht in een bijeenkomst op hot Watcr-
looplein, waar werknemers uit alle be
drijfstakken- aanwezig zullen zijn. In
optocht zal men gaan naar de plaats
der plechtigheid. Ook hoopt men. dat
delegaties uit Haarlem. 't Gooi en de
Zaanstreek aanwezig zullen zijn
Door het Werk-comilé „Herdenking
Februari-Staking 1941", Dufaystraat 19,
Amsterdam, telefoon 23113, is het plan
opgevat, op het Waterlooplein, waar
het geweld van den bezetter het hevigst
woedde, een monument op te richten.
Verscheidene troepenschepen zijn on
langs uit Spaansch Marokko naar Spanje
vertrokken, met Moorsche troepen aan
boord, welke, naar men meent te weten,
de garnizoenen van eenige sleutclpunten
in het moederland moeten versterken in
geval de nood aan den man mocht komen.
Men zal zich herinneren, dat generaal
Franco tijdens den Spaanschen burgeroor
log zooveel mogelijk gebruik maakte van
Moorsche troepen, daar zij bekend stann
als het beste „vechtmateriaal" waarover
do Spanjaarden kunnen beschikken,
