Haarlems Dagblad
De Volksgezondheid.
Belgische Senaatszetels
door links en rechts gedeeld
Afwachten
TweeHaarlemsche schilders
Ook de verdediging
krijgt in Neurenberg het volle pond
Blüm's Handvest
WVJ
it Ad) .Tniwvtniift Xo. 18201
Bureaux: Groote Houtstr. 93
en Soend&plein 37, Haarlem
Tel.: Administratie 10724. Expeditie 14825
Maandag 25 Februari 1940
Uitgave Stichting Voorlichting
Abonnementen: p. week 31 ct,
per kwartaal f 4
Postgiro 273107
Redactie 10600. Dir.-Hoofdred. 15054
TIKT Ls noodig ronduit te zeggen, dat
Aide volksgezondheid direct benadeeld
wordt doordat niet voorzien wordt in het
groote tekort aan auto's voor de doktoren.
Daarvan heeft op sprekende wijze de
advertentie van de afdeeling Haarlem van
de Maatschappij tot Bevordering der
Geneeskunst in ons nummer van Zaterdag
getuigd Het bestuur deelde erin mede.
dat de doktoren door gebrek aan bruik
bare auto's niet meer kunnen garandee
ren, behoorlijk op tijd te komen in geval
van spoedbehandelingen, ongevallen en
bevallingen. Het voegde er aan toe, dat in
de toekomst op verergering van den toe
stand gerekend zal moeten Worden.
Deze misstand heerscht niet alleen in
dit district, maar doet zich in ons geheele
land gelden. Ten plattelande, waar de
doktoren de grootste afstanden moeten
afleggen om hun patiënten te bezoeken,
doe hij zich in de ergste mate gelden. Stelt
u zich maar eens even het geval voor van
dien medicus ergens ten Noorden van Alk
maar, wiens practijk zich uitstrekt over
een gebied ter lengte van ongeveer 20 K.M.
en die geen ander vervoermiddel heeft
dan een fiets met massieve banden. Ik
noem hier een specifiek, bestaand geval.
Denk u de taak- van dien huisarts in dezen
wintertijd eens in, met inbegrip van de
vele gelegenheden waarbij hij er, na een
afmattenden dag, 's nachts uitgehaald
wordt. Maar stel u niet voor dat de toe
stand in do steden veel beter is. Tijdens
een griepepidemie zooals in de laatste
maanden heerscht, als medici vaak veertig
bezoeken per dag moeten maken in de
slechtste weersomstandigheden, is het on
vermijdelijk dat zij in plotseling optre
dende haastgevallen niet op tijd kunnen
z.ijn. En laat ik nu, om het niet als een
locale Zaak voor te dragen, eens het Am-
sterdamsche voorbeeld noemen. Er werken
in de hoofdstad vierhonderd huisartsen,
van wie er 250 een auto bezitten, maar
vele van die wagens zijn zoo versleten,
dat er niet op gerekend kan worden en zij
herhaaldelijk buiten gebruik zijn. De
overige 150 hebben heelemaal geen auto.
Laat ons nog ruimer overzicht nemen.
Ter voorziening in den onmiddellijken
nood zijn vijftienhonderd dokterauto's in
Nederland noodig. Het baat dus niet veel
dat de autoriteiten hebben toegezegd, dal
bij de te verwachten komst van zeshon
derd nieuwe auto's uit het buitenland de
medici het eerst aan bod zullen zijn. Want
al krijgen zij er dan eenige honderden, er
zal een enorm tekort blijven bestaan. En
dat is niet noodig! Ook nu behoefde er
geen tekort aan auto's voor de doktoren
te zijn. Want wij hebben er genoeg in
Nederland om te kunnen waarborgen dat
de enkele duizenden wagens, die voor de
handhaving van de volksgezondheid ver-
eischt worden, daartoe worden gebezigd.
De groote fout is dat zooveel rijvergun
ningen verstrekt zijn aan menschen, die
hun auto's voor veel minder noodzakelijke
doeleinden gebruiken. Er komen zelfs ge
vallen voor, waarin één gezin er twee
auto's op na houdt. En wat velerlei mili
tairen er voor gewichtige bezigheden op
na houden, die hen ertoe nopen zich uit
sluitend per auto te verplaatsen, is niet
duidelijk. De autoriteiten schijnen er niet
veel voor te voelen, tot vordering van
auto's over te gaan. Ik begrijp dat niet.
Als de volksgezondheid het eischt, moet
het gebeuren, nadat is nagegaan hoeveel
wagens aan militaire en andere officieele
diensten kunnen worden onttrokken, zon
der hot werkelijke belang van die diensten
te schaden.
Dat de volksgezondheid in het geding
is, staat vast. Daarom heb ik haar als
titel boven dit artikel gezet. Dit betreft
niet het persoonlijk belang van de dok
toren. maar de volksgezondheid. Om vol
komen duidelijk te zijn: het is mij met
zekerheid bekend dat al heel wat sterf
gevallen zijn voorgekomen doordat de
dokter, die redding had kunnen brengen
als hij over een behoorlijk vervoermiddel
had beschikt, te laat kwam. Dat minister
Van Schalk onlangs, sprekende over dé
toewijzing van auto's, de doktoren heeft
aangeduid als „een toch al bevoorrechte
groep" is er dan ook volkomen naast. De
zaak betreft niet de personen of de groep,
maar de volksgezondheid!
Er heerschen veel misstanden in ons
land Sommige zijn moeilijk oplosbaar en
ingewikkeld. Het komt voor dat zij ver
oorzaakt worden door gebrek aan midde
len. om erin te voorzien. Hier is geen ge
brek aar, middelen om verbetering te
brengen Daarom vind ik het zoo treurig
en ergerlijk dat deze wantoestand maar
blijfl voortbestaan. En verslechtering in
de situatie is te voorzien door het ge
brek aan reservedeelen. De wagens van de
dokters, die in de oorlogsjaren hun zwaren
dienst hebben moeten voortzetten, zijn alle
versleten, terwijl duizenden officials en
particulieren in goede, deels nieuwe auto's
rijden.
Dat in deze omstandigheden het moreel
van sommige artsen wordt aangetast is
geen wonder Dat sommigen, vooral in de
provincie, geprikkeld en ontmoedigd be
ginnen te raken, ligt voor de hand. Zij
hebben al zulke zwase jaren achter dpn
rug: zij mochten me» recht verwachten
dat in dezen tijd voldoende begrip voor
organisatie en inzicht in het belang van
hun patiënten ^ou bestaan, om hun de
goede uitoefening van hun beroep moge
lijk te maken
Dit is een beschamende, armoedige, on-
Nederlandsche misstand. De behartiging
Aan de hand~vat! de Belgische verkie
zingsresultaten van Zondag kan worden
berekend, dat van de 11 „provinciale"
scnaatszetels 21 ten deel zullen vallen aan
de Christelijke Volkspartij en 23 aan de
linkerzijde, indien alle linksche partyen
in alle provinciën een cartel vormen.
Door coöperatie zullen dan worden aan
gewezen 11 senatoren van de C.V.P. en 11
van de linksche partyen.
De C.V.P. heeft dan in totaal 83 zetels
in den senaat tegen de linksche partyen 84.
De verkiezingen voor de provinciale
senaatszetels zijn in goede orde ver-
loopen. De socialisten en de Katholie
ken hebben meer stemmen behaald dan
bij dc verkiezingen van 17 Febr., ten
nadeele van de Liberalen, de Com
munisten en de V. D. B.
De verkiezingsuitslag heeft den eenigs-
zins zonderlingen toestand tot gevolg, dat
de regeering, bij de nieuwe zetelverdee-
ling, kan afhangen van de verplaatsing
van één stem. Een kleine partij kan dus
Joseph Mac Ix'od, de bekende Sohotsohe
omroeper der li.B.C. nieuwsuitzendingen
gedurende den oorlog, vertoeft In ons
land, waar lilj in verschillende plaatsen
lezingen houdt. Mae I.eod op het spreek
gestoelte tijdens een lezing lit do hoofd
stad. (P.)
Mantsoerije weer in vlam
A.F.P. deelt mede, dat er tusschen re
geering en communisten te Tsjoengking
een overeenkomst gesloten is. Generaal
Marshall trad op als adviseur. Niet alleen
de getalsterkte van de regeeringstroepen
en die der communisten is thans bepaald,
maar ook zou men het eens zijn geworden
over de netelige kwestie van de vereeni-
ging der beide legers. Voor de officieele
onderteekening moet de overeenkomst
echter nog goedgekeurd worden door
Tsjang Kai Sjck. Dc uitvoering der be
sluiten zal verscheidene maanden in be
slag nemen In dien tijd zullen de regee-
ringsstrijdkrachten en die der communis
ten een „wapenstilstand" in acht nemen.
Volgens het Nationalistische hoofdkwar
tier zyn dc communisten in Mantsjoeryc
een offensief begonnen tegen de nationa
listische troepen. Dit offensief is gericht
op de verovering van Sinmin, 45 K M. ten
Zuiden van Moekden en het afsnijden van
de spoorlijn naar Moekden. (Un. Press).
Onrust in Palestina.
Volgens berichten van Un. Press uit
Palestina heeft het geheime Joodsche
leger de „Haganah" Zondag j.I. gedurende
fi uren de stad Tel Aviv in zijn macht ge
had. Britsche troepen waren niet aanwezig.
van de volksgezondheid is in ons land
vroeger een zaak geweest, die de alge-
meene belangstelling had en die door de
groote toewijding der medici tot prachtige
resultaten had geleid. Moet dergelijk werk.
waarop Nederland trotsch placht te zijn,
nu door slapheid en desorganisatie wor
den verwaarloosd? Ik geloof dat het hoog
tijd is dat een perscampagne wordt ont
ketend. die duidelijk maakt" wat het pu
bliek voor zijn eigen bescherming tegen
ziekten verwacht. Dat is: een resoluut be
leid. Ik geloof ook dat het noodig is. dat
de zaak ten spoedigste in de Tweede
Kamer Ur sprake komt. Wij hebben onze
democrat!!ehe instellingen weer. al werken
zij nog niet in den ouden omvang en vorm
Wij kunnen en moeten ze gebruiken,
R. P.
den doorslag geven bij evcntueele beslui
ten van de regeering. Er zijn nu in totaal
145 senatoren gekozen, die zelf de restee-
rende 22 leden van den Belgischen senaat
zullen aanwijzen.
troef in Batavia
De politieke besprekingen, die gedu
rende het afgeloopen weekend te Batavia
gevoerd zijn, hebben het duidelijk ge
maakt, dal de onderhandelingen tusschen
de Nederlanders en de Indonesiërs moe
ten wachten tol het centrale nationale
comité een besluit genomen heeft. Intus-
schen-heeft Sir Archibald Clark Kerr be
sloten, deze periode van afwachten te ge
bruiken om zich op de hoogte te stellen
van den toestand in het binnenland.
Sjahrir en van Mook hebben naast el
kaar gezeten op een feestelijke receptie,
die Sir Archibald Clark Kerr Zondag heeft
gegeven.
Sjahrir vertrekt vandaag naar Djokja
karta. het nationalistische hoofdkwartier
op Midden-Java, en zal a.s. Zondag naar
Batavia terugkeeren.
Volgens berichten uit Nederlandsche
bron wordt in het gebied van Gorontalo
op Celebes sterke sympathie gekoesterd
voor het Indonesische extremisme. Dat
het hier nog tot geen opstand is gekomen,
moet uitsluitend worden toegeschreven
aan een gebrek aan durf. De toestand in
Gorontalo en te Menado wordt „precair"
genoemd.
Naar uit betrouwbare cijfers blijkt, be
vinden zich in Ncd.-Indië nog steeds meer
dan 200.000 man aan .Tapansche strijd
krachten. Op Java zijn er nog 70 000, op
Sumatra 80.000 en in de andere gebieden
ruim 50.000.
Tusschen de Britsche en de Brltsch-Indlsche
troepen op Java is eenige wrijving ten ge
volge van de sympathie van laatstgenoem
den voor de Indonesiërs. Het moreel schijnt
echter goed te zijn, ondanks de Indonesi
sche propaganda en de berichten over de
muiterij der marine in Britsch-Indië.
3000 gallons vergiftige alcohol, genoeg om
de heele bevolking van Soerabaja te dooden,
zijn ontdekt bij een Arabischeri distillateur.
Aehmat genaamd, daar ter stede. I)e man Is
gearresteerd (Un. Press).
Projectiel
veroorzaakt schade.
Een huisgezin aan de Amsterdamsche
Vaart te Haarlem heeft weer eens kunnen
ervaren, hoe gevaarlijk het kan zijn, wan
neer kinderen op zoek gaan naar projec
tielen en de „interessante" vondsten mee
naar huis nemen. Het projectiel, dat de
jeugdige Vaartbewoner dezer dagen vond,
werd naast de haard gedeponeerd, viel om
en ontplofte. De gietijzeren haardmantel
vloog in stukken door de kamer en ver
oorzaakte, buiten de explosie, heel wat
schade aan meubilair, glas en vloer. Er
zijn wonder boven wonder geen persoon
lijke ongelukken veroorzaakt.
Het woord is aan.
H. B. F o t t u i n:
Vijfhonderd meter hard'
loopen kan gebeuren om:
iemand te doodendon
heet het: stormaanval
iemands leven te redden,
dan heet hetmenschen-
liefde;
den forensentrein te ha
len, die je naar je werk
moet brengen, dan heet het:
plichtsgevoel:
aan de politie te ontko
men, dan heet het: brutale
ontvluchting;
de beminde te begroeten,
dan heet het: liefde:
vet te verliezen, dan heet
het: hygiëne.
Het kan ook nergeifs om
gebeuren en dat is dan
Sport!
A. Arens en H. J. Wesseling
65 jaar
Twee bekende Haarlemsehe schilders,
de heeren A. Arens en H. J. Wesseling,
hebben veel gemeen. Beiden hebben zij
een uitgebreid oeuvre: portret, landschap,
bloemen en stilleven. Bovendien zijn zij
beiden vrijwel even oud. De heer Arens
is heden 65 jaar geworden, de heer Wes
seling wordt het morgen. Ook zijn beiden
verdienstelijke leden van het Haarlemsehe
schildersgezelschap „Kunst zij ons Doel"
geweest. Vele jaren zaten zij in het be
stuur. Van het nu opnieuw samengestelde
bestuur is de heer Arens voorzitter en de
heer Wesseling 2e voorzitter en zaalcom
missaris.
„Kunst zij ons Doel" heeft geen offi
cieele huldiging voorbereid, die wordt uit
gesteld tot de kunstenaars 70 jaar zullen
zijn. Toch kwamen vele kunstvriend .i
den heer Arens heden gelukwenschen.
Ook de heer Wesseling zal morgen wel
niet aan schilderen toekomen
„Kunst Zy Ons Doel"
„Kunst zij ons Doel" zal in April eet*
tentoonstelling houden van het werk van
leden in de zaal van het Frans Hals
museum. Er zijn thans 145 leden
In het najaar zal het 125-jarig bestaan
van het college feestelijk herdacht worden.
Incident
in interneeringskaini»
Dezer dagen weigerden de geïnterneer
den in het Interneeringskamp voor poli
tieke gevangenen te Haamstede (Z.) te
gehoorzamen, toen bevolen word het zin
gen van nationaal-socialistLsche liederen
te staken. Omdat het lossen van waarschu
wingsschoten niet hielp, wilde de dienst
doende bewaker dwars door de barak
schieten. De kogel ketste af tegen prik
keldraad en veranderde van richting,
waardoor de geïnterneerde A J. Leijdek-
kers, die in zijn bed lag, gedood werd.
Bombardement op Rotterdam ter sprake.
Het Tribunaal te Neurenberg heeft een
regeling gemaakt voor de verdediging der
oorlogsmisdadigers. Deze zal gaan in de
volgorde van de acte van beschuldiging,
zoudat eerst Göiings raadsman, dr. Stah-
mer, aan het woord zal komen. Deze zal
o.m, de generaals Kcsselring en Student
als getuigen liooren inzake het bombar
dement van Rotterdam. Voorts wenscht hy
den Zwcedschen ingenieur Dalerus een
groot aantal vragen te stellen en lord Ha
lifax. Dc generaal der vliegers Paul von
Bodcnschatz zal naar zyn mcening kunnen
verklaren, dat Göring pogingen heeft ge
daan den oorlog mei Polen te voorkomen
en weerstand heeft geboden tegen den
aanval op Rusland.
In het verloop der verdediging zullen de
beschuldigden aan het woord komen. Zij,
die niet wenschen te getuigen, zullen
daartoe niet gedwongen kunnen worden,
doch wel kunnen zij worden onderworpen
aan een verhoor door het Tribunaal zelf
Iedere beschuldigde zal slechts eenmaal
kunnen getuigen Wie voor zichzelf een
getuigenis wenscht af te leggen, zal dat
moeten doen bij de behandeling van zijn
eigen -zaak en het kruisverhoor zal dan
onmiddeliyk moeten volgen Wie alleen
voor een medebeschuldigde wil getuigen
kan dat doen wanneer diens zaak aan de
orde is.
Göring en Rotterdam
Dit „laatste oogenblik"-elcment komt
eveneens naar voren in een poging van
den dikken Rijksmaarschalk om de schuld
voor het bombardement op Rotterdam van
zich af te wentelen. Onder de vUftlen. door
hem verlangde getuigen bevinden zich n.l.
oök dc liooge officieren Kcsselring en
Student, die volgens Göring kunnen ver
klaren. dat alles in het werk is gesteld,
om de misdaad tegen Rotterdam te voor
komen. Maar de vliegtuigen waren al onder
weg, „om ingesloten parachutisten te ont
zetten", de eerste bommen vielen reeds,
toen het tegenbevel den commandant van
de vliegers bereikte. Bovendien, aldus Gö
ring, hebben de bommen op Rotterdam
niet dip schade veroorzaakt, welke tcweeg-
gebrachi werd door de daarna uitbrekende
branden.
drastisch gewijzigd
Op de vergadering van de federale ge
delegeerden van de Fransche socialisti
sche partij, die met gesloten deuren to
Parijs is gehouden en waarop het door
Leon Blum ontworpen nieuwe handvest
van de Partij werd besproken, zijn dras
tische amendementen op dil ontworp-
handvest aangenomen.
Volgens een der aangenomen amende
menten moet de volzin: „Het doe! van dc
partij is, het individu te bevrijden vun
alle dienstbaarheden, die het drukken",
worden vervangen door de vroegere ver
klaring: „De partij zal den klassenstrijd
voortzetten en haar doelstellingen zullen
zijn: Vernietiging van de kapitalistische
maatschappij en het instel!en van een
collectivistische of communiste -li" maat
schappij".
Er werd speciaal gestemd over het in-
lasschen van de woorden of com
munistische.
Journalisten hadden op deze vergadering
geen toegang. De besprekingen zouden
een stormachtig verloop gehad hebben,
