Haarlems Dagblad Godsvrede in Indië? Amerika wijst Rusland op zijn verantwoordelijkheid Britsche Wederopbouw Bali Spaak Kabinetsformateur DIrecteur-Iïoofdredacteur: Robert Peercboom Vrijdag 8 Maart 1046 Uitgave Stichting Voorlichting Abonnementen: p week 31 ct, per kwartaal f 4 Postgiro 273107 Tel.: Redactie 10600. Dir.-Hoofdred 15054 Dringend verzoek tot ontruiming van Perzië Het woord is aan. Spinoza: Wat wij toeval noemen is het toexüuchtsoord der on wetendheid. ItOo .Tuju'gnng No. 18274 Bureaux: Groote Houtstr. 93 en Soendaplein 37, Haarlem IJmuiden: Kennemerlaan 154, Telef. 5437. Tel.: Administratie 10724. Expeditie 14825 IN dezen tijd zijn de oorlogservaringen van andere volken en ook de verwoes tingen, die in hun landen aangericht zijn, door velen vergeten. Engelsche publicaties omtrent den wederopbouw herinneren aan de zware slagen, die het Duitsche lucht- wapen Engeland in het begin van den oor log toebracht en aan het feit, dat door de enorme oorlogsinspanning, die daarna van het geheele volk gevraagd is, er zes jaar lang bijna niets meer kon worden ge bouwd. Het normale bouwprogramma werd dus verwaarloosd, terwijl intusschen nog vele luchtaanvallen verwoestingen in tal van plaatsen veroorzaakten, al gebeur de dat nooit moer op zoo massale schaal als tijdens den blitz". Zoo noemt men in Engeland den Blitzkrieg, waarmee de Duitschers hun oorlog begonnen. Alleen in het Londensche gebied werden gedurende den oorlog meer dan honderd duizend huizen verwoest. Dat wil dus zeg gen: huisvesting voor meer dan vierhon derdduizend mcnschen. Daar komen de ver woestingen in tientallen andere steden bij, plus de achterwege gebleven normale nieuwe aanbouw, plus de aftakeling van oude huizen die geen onderhoud en her stel meer gehad hebben, plus het normale bouwprogramma van de komende jaren, om tot een totaal te geraken van vier mil- lioen nieuwe woningen hui/en en flats dat door den expert Leslie Merrion is opgegeven als de eisch, die voor Groot- Brittannië moet worden gesteld. Natuur lijk moet men er de noodige winkels, scholen, werkplaatsen, fabrieken en zie kenhuizen aan toevoegen. Merrion neemt aan dat de Britsche bouwnijverheid min stons twintig jaar noodig zal hebben om den achterstand in te halen en de uitbrei ding de baas te worden. Daartoe moeten dan nog maatregelen genomen worden om zich van een vol doend aantal arbeidskrachten te verzeke ren. Want dat is er nu lang niet. Vóór den oorlog bezat het land ongeveer een millioen bouwvakarbeiders. Nu bezit het nauwelijks een half millioen en zooals Merrion verzekert zijn ter uitvoering van het door hem genoemde programma an derhalf millioen man noodig. Werkgevers en werknemers hebben met het Ministerie van Arbeid gezamenlijk een plan uitge werkt, volgens hetwelk een leerlingen- stelsel is ontworpen en toetredende nieuwe klachten in de bouwnijverheid een spe ciale training krijgen. Binnen twee jaar zal de nieuweling een volledig geschoold vakman moeten zijn, die volle bezoldiging ontvangt Het lijkt voor sommige vakar beiders in de bouwnijverheid een onuit voerbare eisch ik noem bijvoorbeeld de timmerlieden maar men zal dat begrip „volledige scholing" wel met een korrel tje zout moeten nemen. Aan practlsch in zicht hapert het evenwel in Engeland nooit, .vermoedelijk zal bij de opleiding specialisatie in beperkte, nauwkeurig om schreven arbeidstaken worden toegepast. Met dat al is het nog niet duidelijk, hoe men i.i korten tijd het aantal bouwvak arbeiders van een half millioen tot ander half millioen wil verhoogen, althans niet zoolang een paar millioen soldaten in dienst blijven. Er is dan ook een sterke aandrong om de legcrsterkte verder te verminderen. Die wordt niet alleen bc- lnvioed door de omstandigheid, dat hon derdduizenden ver van hun vaderland blijven en hun families hen eindelijk eens terug willen zien, maar ook door het besef, dat Groot-Brittannië die mannen noodig heeft vc-or den wederopbouw van het land Attlee heeft nu beloofd, dat dc legcr sterkte verminderd zal worden tot 1 100.000 man. Maar hij heeft er niet bij gezegd wanneer dat gebeuren zou. De troebele internationale verhoudingen, de onlusten in verschillende deelen van het Britsche Keizerrijk en de voortdurende noodzaak voor de aanwezigheid van een bezettings leger in Duitschland wekken de verwach ting, dat het nog wel even zal duren en dat men den Prime Minister nog meer malen aan zijp belofte zal moeten herin neren. Ongetwijfeld zou hij, evenmin mi- litairist zijnde als zijn landgenooten, niets liever willen dan de snelst mogelijke de mobilisatie. Met de voor den wederopbouw beschik bare krachten heeft men, blijkens een officieel rapport, in elk geval al een goed begin gemaakt. Herstelwerkzaamheden op groote schaal hebben tengevolge gehad, dat in tien maanden tijds 400 000 menschen opnieuw konden worden gehuisvest. Ruim 22000 nieuwe huizen zijn voltooid. Tien duizenden Duitsche gevangenen hebben gewerkt aan het bouwrijp maken van gronden. Onlangs hoeft minister George Tomlinson in het Lagerhuis medg^fedeeld, dat de ..rompen" van 28.800 noodwoningen gereed waren. De statistische mededeelingen van de regeering hebben een goede pers gehad, ook wat de oppositiebladen betreft. Er zijn hoopvolle verwachtingen aan vastge knoopt voor do lente, wanneer men de herstelwerkzaamheden voltooid zal heb ben en bij beter weer in hoofdzaak tot den bouw van nieuwe huizen zal kunnen overgaan. De Times heeft voldoening uit gesproken over het feit, dat het particu liere initiatief een belangrijk aandeel in het werk hoeft kunnen behouden. Deze enkele gegevens omtrent den Bri'- schen opbouw geven een indruk van d.e De regeering van de Vereenigde Staten heeft Moskou een nota gezonden, waarin zy een dringend beroep op de Sovjet- regcering doet tot onmiddeliyke ontrui ming van het Perzische grondgebied. Dit beroep ging gepaard met een verwyzing naar de zware verantwoordelykheid der groote staten voor wat betreft het respec teeren der souvereine rechten van andere landen. De nota dringt er op aan, dat de Ver eenigde Staten „stipt zullen worden inge licht" over de besluiten der Sovjets en geeft uitdrukking aan de hoop dat deze besluiten zullen overeenstemmen met de inzichten der V. S., zooals die in de nota naar voren zijn gebracht. De nota zegt o.a.: „De regeering van de Ver. Staten, handelend in den geest van de vriendschappelijke verbondenheid, welke bij de succesvolle krachtsinspan ning tegen den gemeenschappelijken vijand is gegroeid, en als medelid van de Ver eenigde Volkeren, geeft uitdrukking aan haar ernstige hoop, dat de regeering van de Sovjet-Unie, door onmiddellijk alle Sovjettroepen uit het gebied van Perzië De uitleeiiing der Halsen Commissie van Toezicht neemt ontslag. Eenige weken geleden deelden wij mede, dat een tijdelijke ruil zou plaats hebben van schilderstukken tusschen Nederland en België. Nederland zou een keur-col- lectie stukken naar België zenden, om daar tentoongesteld te worden, terwijl in Nederland een expositie zou plaats hebben van een groot aantal meesterwerken uit België De musea waren overeengekomen alleen beroemde stukken uit te wisselen. Het Frans Halsmuseum heeft daarvoor afgestaan drie stukken van Frans Hals en wel „De maaltijd van de Cloveniers- doelen", „De Regenten" en de „Regen tessen van het Oudemannenhuis". Vhans vernemen wij, dat de commissie van toezicht op het Frajis Halsmuseum zich indertijd tegen het uitleenen van deze stukken heeft verklaard Nu het college van B en W. daartoe toch besloten heeft is dit een van de hoofdmotieven geweest, die het college er toe geleid hebben te besluiten ontslag te nemen. Het uitleenen van kostbare schilderijen is altijd een moeilijke aangelegenheid. Natuurlijk worden alle denkbare voorzor gen genomen, om het risico tot een mini mum te beperken. Toen de andere musea in Nederland het voorbeeld gegeven had den het Rijksmuseum te Amsterdam stelde o.a. de Staalmeesters van Rem brandt beschikbaar kon Haarlem niet achterblijven. Er is bovendien in den laatste tijd een nieuwe geest in het museumwezen gekomen. Men kan als streekmuseum niet op een eiland blijven zitten, want dan isoleert men zich. Toen Haarlem in 1937 zijn groote Frans Hals tentoonstelling hield, was men hier ge lukkig. dat andere bezitters kostbare wer ken daarvoor afstonden De algemeene stelling is „voor wat. hoort wat". Boven dien heeft Haarlem voor de groote ten toonstelling, die dezen zomer in het Frans Halsmuseum gehouden wordt, ter gelegen heid van het 700-jarig bestaan van Haar lem. reeds toezeggingen van Musea ont vangen voor verschillende belangrijke werken. Toch zal men in Haarlem blij zijn als de 3 thans uitgeleende Halsen weer veilig terug zijn. Sjahrir heeft verklaard dat hy een voorstel der Indonesiërs, om rege~ lingen te treffen voor een algemeenen wapenstilstand, verwachtte. Hij zeide verder dat hij dit voorstel, dat zou inhouden de wapens te laten rus ten gedurende de komende onderhande- kolossale arbeidstaken, waarvoor men ook in andere door den oorlog getroffen lan den staat. Zelfs naar verhouding berekend zijn die taken dikwijls nog heel wat zwaarder dan die, welke ons deel zijn. Hoeveel millioenen huizen zijn verwoest in Rusland, hoeveel in Duitschland en hoeveel tientallen jaren zal het daar wel vorderen, eer men „den achterstand zal hebben ingehaald en de uitbreiding vol tooid?" R. P. terug te trekken, haar deel zal bijdragen tot het bevorderen van het internationaal vertrouwen, dat noodzakelijk is voor een vreedzaam samengaan van do volkeren van alle landen." Na een verwijzing naar de Russische verklaring van 29 November J.I., waarin het Britsch-Russisch-Perzisch verdrag van 19 Januari 1942 door Moskou als maatstaf voor het verblijf der Sovjet-troepen in Iran wordt genoemd, zegt de nota: „Het besluit van de Sovjet-regeering troepen te handhaven in Iran na de pe riode, vastgelegd in het driemogendheden- verdrag, heeft een situatie geschapen ten aanzien waarvan de regeering der Ver. Staten als lid der Vereenigde Volkeren en als partij in de verklaring betreffende Iran gedateerd 1 Dec. 1943 niet onver schillig kan blijven." De nota wijst vervolgens op de tegen spraak, die te constateeren is tusschen het feit van de voortgezette aanwezigheid der Sovjettroepen in Perzië en de verklaring der drie groote mogendheden, dat zij eensgezind waren in hun verlangen naar het handhaven van de onafhankelijkheid, souvereiniteit en integriteit van Iran en besluit met een herinnering aan de mce- ning van den Veiligheidsraad, volgens welke het handhaven van troepen van een lid der Vereenigde Volkeren op het gebied van een ander lid zonder toestemming van deze natie niet in overeenstemming is met de begiriselen der Vereenigde Volkeren. Onrust in Perzië Een Iraansch minister heeft verklaard, dat de Sovjets tot nu toe geen enkele plaats ontruimd hebben en dat desbetref fende berichten valsch waren. Bij relletjes in Teheran in de nabijheid van het parlementsgebouw werden ver scheidene personen gedood en gewond. Rechtsche en llnksche elementen raakten slaags met de politie. De minister-president, Ghavam Sultaneh, is per vliegtuig uit Moskou teruggekeerd. Radio Moskou heeft over de gevoerde on derhandelingen het volgende communiqué verspreid: „De besprekingen zijn in vriend schappelijken geest gevoerd. Beide re- geeringen zullen alle pogingen in het werk 6tellen om gunstige omstandigheden voor een versterking van de vriendschappelijke betrekkingen tusschen de twee landen te scheppen." lingen, binnen veertien dagen tegemoet zag. Vertrek parlementaire commissie. Het ligt in het voornemen van de par lementaire commissie, welke naar Ned - Indië zal gaan, Dinsdag 12 Maart des ochtends te 8 uur te vertrekken per Sky- masler van Schiphol. De commissie reist met het gewone verkeerstoestel der K. L. M. en langs de Indië-route van den laatsten tijd. Naar het ANP verneemt, gaat prof. De Savornin Lohman niet mee Hij is ziek geworden, doch is voornemens zoo moge lijk na te komen. De commissie gaat rechtstreeks naar Batavia, waar zij allereerst haar opwach ting zal maken bij den luitenant-gouver neur-generaal. dr. Van Mook. 7.ij heeft het voornemen omstreeks vier weken in Indië te blijven. met ongeladen geweren bezet Wij vernemen in aansluiting aan de reeds vermelde berichten omtrent de lan ding op Ball, dat de voedseltoestand al daar gunstig is. Met hun gebruikelijke vrijmoedigheid gaven de Balincezen uiting aan hun teleurstelling over het feit, dat bij de landing de troepen de ge weren in den aanslag hielden, waaruit zij concludeerden, dat de geallieerden hen niet vertrouwden. Zij konden uiteraard niet zien, dat de wapens ongeladen waren. De correspondenten waren onder den indruk van de sterk pro-Nederlandsche uitlatingen der bevolking. Omtrent Timor kan gemeld worden, dat aldaar onder benarde economische omstandigheden hard aan den opbouw gewerkt wordt. Bij besluit van den Lt. Gouverneur- Generaal is een bcloonlng van 150 gulden toegekend aan den Timoreeschen be- stuursagent J Daos, die gedurende de Japansche bezetting de stukken betref fende de vernietiging van de residents woning en van het betaalkantoor met le vensgevaar had verborgen gehouden. Conferentie tusschen de drie grooten? United Press meldt uit Londen: In diplo matieke en politieke kringen te Londen oppert men de mogelijkheid van een nieu we conferentie tusschen president Tru man, Attlee en maarschalk Stalin als de beste methode om de toenemende mec- ningsverschillen tusschen Rusland en de Westelijke democratieën- weg te nemen. De correspondent van de Daily Mail gaat zelfs verder en weet uit New-York te be richten dat „een groote poging wordt on dernomen in het bijzonder door de re- geering-Attlee om een nieuwe samen komst der Groote Drie tot stand et bren gen Deze correspondent. Don Iddon, acht de kans van slagen echter niet zeer groot, daar Truman zou willen dat Stalin deze keer naar Washington zou komen en de mogelijkheid van zulk een reis niet groot moet worden geacht. Kranten van redelijker omvang? Minister Vos heeft meegedeeld, dat hij gaarne zou probeeren gedurende een half jaar zooveel krantenpapier ter beschik king te stellen, dat de bladen In eenigs- zin.s redelijken omvang zouden kunnen verschijnen. De minister gelooft hiermede te zullen bereiken, dat velen zich dan tot een abonnement op één blad zullen gaart beperken. De Belgische Prins-regent heeft dert heer De Schrijver, voorzitter der C.V.P., verzocht een regeering te vormen. De heer De Schrijver heeft deze opdracht niet aanvaard. Hierna heeft de I'rins-regent den heer Spaak ontboden en hem opgedragen een kabinet te formeeren. Spaak heeft de op dracht aangenomen. De Belgische communisten hebben ver klaard geen doel te zullen nemén aan een regeering waarin de Katholieken zit ting hebben. Talrijke ex-geïnterneerden uit Japansche gevangenenkampen zijn In Australië liefderijk opgenomen en in een soort jeugdherbergen onderge bracht. De foto toont een aantal kinderen, uil Japansche kampen samen gebracht. die niet een truck naar school gebracht worden. (I*.) Sjahrir verwacht Indonesisch i>oorstel

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1946 | | pagina 1