Haarlems Dagblad
Godsvrede in Indië?
Amerika wijst Rusland
op zijn verantwoordelijkheid
Britsche
Wederopbouw
Bali
Spaak Kabinetsformateur
DIrecteur-Iïoofdredacteur: Robert Peercboom
Vrijdag 8 Maart 1046
Uitgave Stichting Voorlichting
Abonnementen: p week 31 ct,
per kwartaal f 4
Postgiro 273107
Tel.: Redactie 10600. Dir.-Hoofdred 15054
Dringend verzoek tot ontruiming van Perzië
Het woord is aan.
Spinoza:
Wat wij toeval noemen is
het toexüuchtsoord der on
wetendheid.
ItOo .Tuju'gnng No. 18274
Bureaux: Groote Houtstr. 93
en Soendaplein 37, Haarlem
IJmuiden: Kennemerlaan 154,
Telef. 5437.
Tel.: Administratie 10724. Expeditie 14825
IN dezen tijd zijn de oorlogservaringen
van andere volken en ook de verwoes
tingen, die in hun landen aangericht zijn,
door velen vergeten. Engelsche publicaties
omtrent den wederopbouw herinneren aan
de zware slagen, die het Duitsche lucht-
wapen Engeland in het begin van den oor
log toebracht en aan het feit, dat door de
enorme oorlogsinspanning, die daarna van
het geheele volk gevraagd is, er zes jaar
lang bijna niets meer kon worden ge
bouwd. Het normale bouwprogramma
werd dus verwaarloosd, terwijl intusschen
nog vele luchtaanvallen verwoestingen in
tal van plaatsen veroorzaakten, al gebeur
de dat nooit moer op zoo massale schaal
als tijdens den blitz". Zoo noemt men in
Engeland den Blitzkrieg, waarmee de
Duitschers hun oorlog begonnen.
Alleen in het Londensche gebied werden
gedurende den oorlog meer dan honderd
duizend huizen verwoest. Dat wil dus zeg
gen: huisvesting voor meer dan vierhon
derdduizend mcnschen. Daar komen de ver
woestingen in tientallen andere steden bij,
plus de achterwege gebleven normale
nieuwe aanbouw, plus de aftakeling van
oude huizen die geen onderhoud en her
stel meer gehad hebben, plus het normale
bouwprogramma van de komende jaren,
om tot een totaal te geraken van vier mil-
lioen nieuwe woningen hui/en en flats
dat door den expert Leslie Merrion is
opgegeven als de eisch, die voor Groot-
Brittannië moet worden gesteld. Natuur
lijk moet men er de noodige winkels,
scholen, werkplaatsen, fabrieken en zie
kenhuizen aan toevoegen. Merrion neemt
aan dat de Britsche bouwnijverheid min
stons twintig jaar noodig zal hebben om
den achterstand in te halen en de uitbrei
ding de baas te worden.
Daartoe moeten dan nog maatregelen
genomen worden om zich van een vol
doend aantal arbeidskrachten te verzeke
ren. Want dat is er nu lang niet. Vóór
den oorlog bezat het land ongeveer een
millioen bouwvakarbeiders. Nu bezit het
nauwelijks een half millioen en zooals
Merrion verzekert zijn ter uitvoering van
het door hem genoemde programma an
derhalf millioen man noodig. Werkgevers
en werknemers hebben met het Ministerie
van Arbeid gezamenlijk een plan uitge
werkt, volgens hetwelk een leerlingen-
stelsel is ontworpen en toetredende nieuwe
klachten in de bouwnijverheid een spe
ciale training krijgen. Binnen twee jaar
zal de nieuweling een volledig geschoold
vakman moeten zijn, die volle bezoldiging
ontvangt Het lijkt voor sommige vakar
beiders in de bouwnijverheid een onuit
voerbare eisch ik noem bijvoorbeeld de
timmerlieden maar men zal dat begrip
„volledige scholing" wel met een korrel
tje zout moeten nemen. Aan practlsch in
zicht hapert het evenwel in Engeland
nooit, .vermoedelijk zal bij de opleiding
specialisatie in beperkte, nauwkeurig om
schreven arbeidstaken worden toegepast.
Met dat al is het nog niet duidelijk, hoe
men i.i korten tijd het aantal bouwvak
arbeiders van een half millioen tot ander
half millioen wil verhoogen, althans niet
zoolang een paar millioen soldaten in
dienst blijven. Er is dan ook een sterke
aandrong om de legcrsterkte verder te
verminderen. Die wordt niet alleen bc-
lnvioed door de omstandigheid, dat hon
derdduizenden ver van hun vaderland
blijven en hun families hen eindelijk eens
terug willen zien, maar ook door het besef,
dat Groot-Brittannië die mannen noodig
heeft vc-or den wederopbouw van het land
Attlee heeft nu beloofd, dat dc legcr
sterkte verminderd zal worden tot 1 100.000
man. Maar hij heeft er niet bij gezegd
wanneer dat gebeuren zou. De troebele
internationale verhoudingen, de onlusten
in verschillende deelen van het Britsche
Keizerrijk en de voortdurende noodzaak
voor de aanwezigheid van een bezettings
leger in Duitschland wekken de verwach
ting, dat het nog wel even zal duren en
dat men den Prime Minister nog meer
malen aan zijp belofte zal moeten herin
neren. Ongetwijfeld zou hij, evenmin mi-
litairist zijnde als zijn landgenooten, niets
liever willen dan de snelst mogelijke de
mobilisatie.
Met de voor den wederopbouw beschik
bare krachten heeft men, blijkens een
officieel rapport, in elk geval al een goed
begin gemaakt. Herstelwerkzaamheden op
groote schaal hebben tengevolge gehad,
dat in tien maanden tijds 400 000 menschen
opnieuw konden worden gehuisvest. Ruim
22000 nieuwe huizen zijn voltooid. Tien
duizenden Duitsche gevangenen hebben
gewerkt aan het bouwrijp maken van
gronden. Onlangs hoeft minister George
Tomlinson in het Lagerhuis medg^fedeeld,
dat de ..rompen" van 28.800 noodwoningen
gereed waren.
De statistische mededeelingen van de
regeering hebben een goede pers gehad,
ook wat de oppositiebladen betreft. Er zijn
hoopvolle verwachtingen aan vastge
knoopt voor do lente, wanneer men de
herstelwerkzaamheden voltooid zal heb
ben en bij beter weer in hoofdzaak tot
den bouw van nieuwe huizen zal kunnen
overgaan. De Times heeft voldoening uit
gesproken over het feit, dat het particu
liere initiatief een belangrijk aandeel in
het werk hoeft kunnen behouden.
Deze enkele gegevens omtrent den Bri'-
schen opbouw geven een indruk van d.e
De regeering van de Vereenigde Staten
heeft Moskou een nota gezonden, waarin
zy een dringend beroep op de Sovjet-
regcering doet tot onmiddeliyke ontrui
ming van het Perzische grondgebied. Dit
beroep ging gepaard met een verwyzing
naar de zware verantwoordelykheid der
groote staten voor wat betreft het respec
teeren der souvereine rechten van andere
landen.
De nota dringt er op aan, dat de Ver
eenigde Staten „stipt zullen worden inge
licht" over de besluiten der Sovjets en
geeft uitdrukking aan de hoop dat deze
besluiten zullen overeenstemmen met de
inzichten der V. S., zooals die in de nota
naar voren zijn gebracht.
De nota zegt o.a.: „De regeering van de
Ver. Staten, handelend in den geest van
de vriendschappelijke verbondenheid,
welke bij de succesvolle krachtsinspan
ning tegen den gemeenschappelijken vijand
is gegroeid, en als medelid van de Ver
eenigde Volkeren, geeft uitdrukking aan
haar ernstige hoop, dat de regeering van
de Sovjet-Unie, door onmiddellijk alle
Sovjettroepen uit het gebied van Perzië
De uitleeiiing der Halsen
Commissie van Toezicht neemt
ontslag.
Eenige weken geleden deelden wij mede,
dat een tijdelijke ruil zou plaats hebben
van schilderstukken tusschen Nederland
en België. Nederland zou een keur-col-
lectie stukken naar België zenden, om
daar tentoongesteld te worden, terwijl in
Nederland een expositie zou plaats hebben
van een groot aantal meesterwerken uit
België De musea waren overeengekomen
alleen beroemde stukken uit te wisselen.
Het Frans Halsmuseum heeft daarvoor
afgestaan drie stukken van Frans Hals
en wel „De maaltijd van de Cloveniers-
doelen", „De Regenten" en de „Regen
tessen van het Oudemannenhuis".
Vhans vernemen wij, dat de commissie
van toezicht op het Frajis Halsmuseum
zich indertijd tegen het uitleenen van deze
stukken heeft verklaard Nu het college
van B en W. daartoe toch besloten heeft
is dit een van de hoofdmotieven geweest,
die het college er toe geleid hebben te
besluiten ontslag te nemen.
Het uitleenen van kostbare schilderijen
is altijd een moeilijke aangelegenheid.
Natuurlijk worden alle denkbare voorzor
gen genomen, om het risico tot een mini
mum te beperken. Toen de andere musea
in Nederland het voorbeeld gegeven had
den het Rijksmuseum te Amsterdam
stelde o.a. de Staalmeesters van Rem
brandt beschikbaar kon Haarlem niet
achterblijven. Er is bovendien in den
laatste tijd een nieuwe geest in het
museumwezen gekomen. Men kan als
streekmuseum niet op een eiland blijven
zitten, want dan isoleert men zich. Toen
Haarlem in 1937 zijn groote Frans Hals
tentoonstelling hield, was men hier ge
lukkig. dat andere bezitters kostbare wer
ken daarvoor afstonden De algemeene
stelling is „voor wat. hoort wat". Boven
dien heeft Haarlem voor de groote ten
toonstelling, die dezen zomer in het Frans
Halsmuseum gehouden wordt, ter gelegen
heid van het 700-jarig bestaan van Haar
lem. reeds toezeggingen van Musea ont
vangen voor verschillende belangrijke
werken.
Toch zal men in Haarlem blij zijn als
de 3 thans uitgeleende Halsen weer veilig
terug zijn.
Sjahrir heeft verklaard dat hy
een voorstel der Indonesiërs, om rege~
lingen te treffen voor een algemeenen
wapenstilstand, verwachtte.
Hij zeide verder dat hij dit voorstel,
dat zou inhouden de wapens te laten rus
ten gedurende de komende onderhande-
kolossale arbeidstaken, waarvoor men ook
in andere door den oorlog getroffen lan
den staat. Zelfs naar verhouding berekend
zijn die taken dikwijls nog heel wat
zwaarder dan die, welke ons deel zijn.
Hoeveel millioenen huizen zijn verwoest
in Rusland, hoeveel in Duitschland en
hoeveel tientallen jaren zal het daar wel
vorderen, eer men „den achterstand zal
hebben ingehaald en de uitbreiding vol
tooid?" R. P.
terug te trekken, haar deel zal bijdragen
tot het bevorderen van het internationaal
vertrouwen, dat noodzakelijk is voor een
vreedzaam samengaan van do volkeren
van alle landen."
Na een verwijzing naar de Russische
verklaring van 29 November J.I., waarin
het Britsch-Russisch-Perzisch verdrag van
19 Januari 1942 door Moskou als maatstaf
voor het verblijf der Sovjet-troepen in
Iran wordt genoemd, zegt de nota:
„Het besluit van de Sovjet-regeering
troepen te handhaven in Iran na de pe
riode, vastgelegd in het driemogendheden-
verdrag, heeft een situatie geschapen ten
aanzien waarvan de regeering der Ver.
Staten als lid der Vereenigde Volkeren
en als partij in de verklaring betreffende
Iran gedateerd 1 Dec. 1943 niet onver
schillig kan blijven."
De nota wijst vervolgens op de tegen
spraak, die te constateeren is tusschen het
feit van de voortgezette aanwezigheid der
Sovjettroepen in Perzië en de verklaring
der drie groote mogendheden, dat zij
eensgezind waren in hun verlangen naar
het handhaven van de onafhankelijkheid,
souvereiniteit en integriteit van Iran en
besluit met een herinnering aan de mce-
ning van den Veiligheidsraad, volgens
welke het handhaven van troepen van een
lid der Vereenigde Volkeren op het gebied
van een ander lid zonder toestemming van
deze natie niet in overeenstemming is met
de begiriselen der Vereenigde Volkeren.
Onrust in Perzië
Een Iraansch minister heeft verklaard,
dat de Sovjets tot nu toe geen enkele
plaats ontruimd hebben en dat desbetref
fende berichten valsch waren.
Bij relletjes in Teheran in de nabijheid
van het parlementsgebouw werden ver
scheidene personen gedood en gewond.
Rechtsche en llnksche elementen raakten
slaags met de politie.
De minister-president, Ghavam Sultaneh,
is per vliegtuig uit Moskou teruggekeerd.
Radio Moskou heeft over de gevoerde on
derhandelingen het volgende communiqué
verspreid: „De besprekingen zijn in vriend
schappelijken geest gevoerd. Beide re-
geeringen zullen alle pogingen in het werk
6tellen om gunstige omstandigheden voor
een versterking van de vriendschappelijke
betrekkingen tusschen de twee landen te
scheppen."
lingen, binnen veertien dagen tegemoet
zag.
Vertrek parlementaire commissie.
Het ligt in het voornemen van de par
lementaire commissie, welke naar Ned -
Indië zal gaan, Dinsdag 12 Maart des
ochtends te 8 uur te vertrekken per Sky-
masler van Schiphol. De commissie reist
met het gewone verkeerstoestel der K.
L. M. en langs de Indië-route van den
laatsten tijd.
Naar het ANP verneemt, gaat prof. De
Savornin Lohman niet mee Hij is ziek
geworden, doch is voornemens zoo moge
lijk na te komen.
De commissie gaat rechtstreeks naar
Batavia, waar zij allereerst haar opwach
ting zal maken bij den luitenant-gouver
neur-generaal. dr. Van Mook. 7.ij heeft
het voornemen omstreeks vier weken in
Indië te blijven.
met ongeladen geweren bezet
Wij vernemen in aansluiting aan de
reeds vermelde berichten omtrent de lan
ding op Ball, dat de voedseltoestand al
daar gunstig is. Met hun gebruikelijke
vrijmoedigheid gaven de Balincezen
uiting aan hun teleurstelling over het
feit, dat bij de landing de troepen de ge
weren in den aanslag hielden, waaruit zij
concludeerden, dat de geallieerden hen
niet vertrouwden. Zij konden uiteraard
niet zien, dat de wapens ongeladen waren.
De correspondenten waren onder den
indruk van de sterk pro-Nederlandsche
uitlatingen der bevolking.
Omtrent Timor kan gemeld worden,
dat aldaar onder benarde economische
omstandigheden hard aan den opbouw
gewerkt wordt.
Bij besluit van den Lt. Gouverneur-
Generaal is een bcloonlng van 150 gulden
toegekend aan den Timoreeschen be-
stuursagent J Daos, die gedurende de
Japansche bezetting de stukken betref
fende de vernietiging van de residents
woning en van het betaalkantoor met le
vensgevaar had verborgen gehouden.
Conferentie tusschen de
drie grooten?
United Press meldt uit Londen: In diplo
matieke en politieke kringen te Londen
oppert men de mogelijkheid van een nieu
we conferentie tusschen president Tru
man, Attlee en maarschalk Stalin als de
beste methode om de toenemende mec-
ningsverschillen tusschen Rusland en de
Westelijke democratieën- weg te nemen.
De correspondent van de Daily Mail gaat
zelfs verder en weet uit New-York te be
richten dat „een groote poging wordt on
dernomen in het bijzonder door de re-
geering-Attlee om een nieuwe samen
komst der Groote Drie tot stand et bren
gen Deze correspondent. Don Iddon,
acht de kans van slagen echter niet zeer
groot, daar Truman zou willen dat Stalin
deze keer naar Washington zou komen en
de mogelijkheid van zulk een reis niet
groot moet worden geacht.
Kranten van redelijker
omvang?
Minister Vos heeft meegedeeld, dat hij
gaarne zou probeeren gedurende een half
jaar zooveel krantenpapier ter beschik
king te stellen, dat de bladen In eenigs-
zin.s redelijken omvang zouden kunnen
verschijnen. De minister gelooft hiermede
te zullen bereiken, dat velen zich dan tot
een abonnement op één blad zullen gaart
beperken.
De Belgische Prins-regent heeft dert
heer De Schrijver, voorzitter der C.V.P.,
verzocht een regeering te vormen. De
heer De Schrijver heeft deze opdracht
niet aanvaard.
Hierna heeft de I'rins-regent den heer
Spaak ontboden en hem opgedragen een
kabinet te formeeren. Spaak heeft de op
dracht aangenomen.
De Belgische communisten hebben ver
klaard geen doel te zullen nemén aan
een regeering waarin de Katholieken zit
ting hebben.
Talrijke ex-geïnterneerden uit Japansche gevangenenkampen zijn In
Australië liefderijk opgenomen en in een soort jeugdherbergen onderge
bracht. De foto toont een aantal kinderen, uil Japansche kampen samen
gebracht. die niet een truck naar school gebracht worden. (I*.)
Sjahrir verwacht Indonesisch i>oorstel