Haarlems dooden van Maart 1945 De Radio geeft vanavond „Roept uw dokter bijtijds" De oude Schoenenbomen Kort en Bondig Twee geestverschijningen in den Hout Avonturen Fusillade op de Dreef herdacht Terwijl van alle kanten «le Haarlemsche be volking toestroomde, om één van haar diep ste wonden uit den bezettingstijd te herden ken: de scheurende, wreede knallen die een einde maakten aan 15 jonge levens nu precies een Jaar geleden, gingen onze gedachten terug naar de maand Maart van het jaar dat de vrijheid heeft doen voorafgaan door een weeklacht In honderden harten Nu legde een Ijzige Noord-Ooster zijn verlammende koude over pleinen en stra ten maar de mensch ls ontsnapt aan den ban van een menschonteerend bewind. Toen kondigde zich een stralende lente aan. het verdrukte en gegeeselde Neder land boog zich echter steeds dieper onder de slagen van een barbaarschen bezetter. Toon werden velen gedwongen toe te zien, hoe 14 mannen. Jongens soms nog, werden neergeknald, daar tegen de glooiing van den eersten schuilkelder aan de Dreef. Nu Stonden duizenden vrijwillig aangetreden, om het Maart-offer te gedenken. Hierop voortbouwende hekelde Ds. C. H. Brandt de aanvankelijke propaganda-pogin- gen van den vijand, om alle bloed en tranen achter het „Es is nicht wahr" te verbergen. Maar In Haarlem moesten de menschen het alen. zij moesten weten, hoe hard die Duit- scher kon toeslaan. Nu er uit hel gewonde „bezet gebied" een vrij Nederland geboren Is, en niet in de laatste plaats dank zij de duizenden, die hun leven gaven, in het ver zet, rijst de vraag, of wij, overgeblevenen dat vrtje Nederland wel waard zijn. Vlaggen boven groen. Tegen half vijf brak het carré, gevormd door gezagstroepen, het Muziekcorps van 2-1 RI 2e bataljon tc Bloemendaal en de duizendkoppige menigte om een kleine groep padvinders door te laten. Drie trommen sloegen een regelmatige cadans tegen den straffen wind. het „Wilt heden nu treden" begon statig uit het koper van de stramme muzikanten te vloeien, deputaties van de ver schillende Middelbare Scholen, de Centrale Werkplaatsen en een oud-Illegale groep leg den hun bloemen en kransen aan den voet van het voorlooplg monument. Boven het groene vlak, nu doorgloeid met de teere tinten van krans en bou quet waaien de vlaggen van onze ge allieerden vrijuit, vastgehouden door een aantal padvinders. Kapelaan Bregten, die als eerste sprak, memoreerde tegelijk met de dooden van de Dreef de talloozen in den 'ande, die welbe wust den dood ingingen toen het nationaal belang dit hoogste offer vorderde. Nu staan Katholiek en niet-Katholiek naast elkaar om zich hunner te herinneren. „Ook te Haar lem werd wellicht een fundament gelegd voor een eensgezlnden geestelijken en ma- terieelen opbouw van Nederland". De „marche Funèbre" van Chopin werd hierna onder leiding van Adjudant J. J. de Graaf door de militaire kapel gespeeld en na de hiervoor reeds vermelde treffende woorden van Ds. Brandt, de tweede spre ker, dreven de machtige tonen van ons Wil helmus over het Plein. Een oogenblik absolute stilte bracht allen persoonlijk dien moord van den 7en Maart 1945 in herinne ring en vorderde bezinning op de taak, die door de slachtoffers werd achtergelaten. Tenslotte maakte zich een lange rij op, om langs de executieplaats te defileeren. Onder de aanwezigen merkten wij onder meer op den gemeente-secretaris den lieer Th. A. Wesstra, die de Haarlemsche ma gistraat vertegenwoordigde; de militaire macht werd vertegenwoordigd door Kolonel H. F. Dudok van Heel, Majoor C. L. de Vries, de militaire bevelhebber van het district Haailem met hun staf-chefs en een groot aantal hooge officieren uit de rijen van ons leger. Het ernstige, sobere cachet, dat d"or de Vereeniglne „Plein en Omgeving" aan deze doodenherdenking is gegeven, me: alleen dooi de organisatie van de plech-. iigheid zelve, maar eveneens door de sfeer van herdenken, die door de rouwende vlag gen op het Houtplein en in de omgeving daarvan werd opgeroepen, vormde de juiste omlijsting van het stemmingsvolle geheel. Het conflict in de Gereformeerde kerk Ken nieuwe formuleering vastgesteld. De Generale Synode der Gereformeer de kerken te Utrecht heeft met algemeene «temmen een nieuwe formuleering vast gesteld, ter vervanging der bekende leer- uitspraak van 1905 en 1942. Dr. Kraan trok zijn verleden week ingediende voor stellen ter zake in. De commissie stelde vervolgens voor, aan de nieuwe formuleering nog toe te voegen, dat deze, omdat zijhals kerkelijke leeruitspraak gedaan is op grond van schrift en belijdenis, uiteraard gezag heeft )c hoogleeraren Aalders, Hepp en Den Hartoch, het synodclid ds. Duursema en drie ouderlingen dienden ter opneming in de acten, een verklaring in, waarin zij /.eggen, de nieuwe verklaring te aan vaarden, omdat deze kan dienen de moei lijkheden die velen in de Gereformeerde kerken met de leerbeslissing van 1905 ten vierde en van 1942 aangaande het genade- verbond sub 2-4 bleken te hebben, weg te nemen, en deze uitspraak, met het oog op nieuw gerezen vragen, aan te vullen. Zij hebben echter gestemd tegen de ver vanging van 1905 ten vierde, wijl zij van oordeel zijn: a. dat een leeruitspraak als deze van 1905 ten vierde die ook naar het oordeel der Synode in overeenstemming is met schrift en belijdenis en nog actueel is, haar plaats behoort te houden; b. dat in deze leeruitspraak het geloof krachtiger tot uitdrukking komt dan in de nieuwe verklaring. KRO 16.00 Gr.pl. 16.30 Operettemuz. 17.00 Voor de vrouwen. 17.15 Gr.pl. 17.30 Zang en plano. 18.00 Nina Dolce. 18.20 KRO-nieuws. 18 30 Nina Dolce. 18.50 Kinderuitzending. RNIO 19.00 Nieuws. 19.15 Departementale uitz 19.30 Progr. v d Ned. Str.kr. 20.00 Nieuws! KKO 20.05 Piano-duo. 20.30 V rooi ijk verhaal 20.45 Vaudeville orkest. RNIO 21 00 Op ds .brug. KRO 21.15 Gr.pl, 21.30 Vaudeville orkest, KNIO 22 00 Nieuws. KRO 22.15 Gr.pl. 22 20 Katholieke Sportorg. 22,34 Avondgebed 23 00 Ensemble Erica Helen. 23.30 Gr.nl. HILVERSUM II, 415 M. VARA li;.00 Muzikaal babbeltje. RNIO 17.30 Radio Strijktrio 17.45 Het Rijk Oveiz.ee 18 00 Nieuws. 18.15 Weeroverzlcht. VARA 18.18 Metropole Orkest. 18 45 NVV kwartiertje 19.15 Weekoverzicht. VPRO 19.30 N. II. Kerk. RNio 20.00 Nieuws. 20 05 Piano vpro 20.30 Onderwijsvernieuwing I. RNIO 2100 Op de brug VARA 21.15 Kentucky Minstrels 21 30 Men vraagt en wij draaien. 22.00 Metropciie Ork. VPRO 22 40 AVOndwijding. RNIO 23.00 Nieuws. VARA 23.15 Dansmuziek 23.45 Gr.pl. Haarlems jeugd eert de dooden vai Maart. HMf». Eerstdaags zullen er op ln het oog val lende plaatsen, overal ln Nederland, hel gele affiches verschijnen met het zwarte op schrift: „Roept uw dokter bijtijds! HIJ komt niet spoedig, want hy moet fietsen." Op de teekenlng ziet men een uitgeteerde zieke, wiens laatste hoop gevestigd ls op de komst van den geneesheer, die tilt. alle macht aan komt trappen, terwijl van don anderen kant de dood aanzweeft met bik kel en zeis. Een groene klauwhand met roode puntnagels sleurt ln zijn greep ber gen auto's weg. De vele doktoren, die gedoemd zijn by dag en nacht, door weer en wind, soms op ver ren afstand en langs slechte wegen per flets hun patiënten te bezoeken, zyn zoo langzamerhand het vergeefsche beroep op onvermurwbare bureaucratische Instanties om een motorrytulg beu. Fel getuigt hiervan hun tweewekelijkscli blad „Arts en auto", waarin een „klachtenboek" is opgenomen met droeve verhalen over bittere ervaringen met Koning Bureaucratius. Daar ls de sati rieke teekenlng van de auto, die dokter Fiet- kreeg, een begrafenisauto, want hy heeft smema na onvermoeid aanvragen toch zich „doodgetrapt." En de carlcatuur van baardige heeren op racefietsen, met het on derschrift: „Het lijkt ln de bedoeling te lig gen, de „Tour de France" ploeg voor 1946 uitsluitend uit artsen samen te stellen, zijnde de meest getrainde wielrenners, spe cialisten in étappewerk". Dit ls humor, maar voor de gedupeerde artsen is de zaak allerminst humoristisch en het ls hun ook bitteren ernst bij hun streven, desnoods hard tegen hard hun doel te bereiken. Het gaat hier niet alleen om hun eigen gezondheid, maar om die van het geheelc Nederlandsche volk. Dit moge blij ken uit de volgende greep uit veel somber heden: „Een der kinderartsen te X. werd op Zondag 13 Dec. 1945 geroepen bij een kind met asphyxle. Er was geen vervoer. Bij de komst van den arts tenslotte was het, kind overleden. De betrokken arts had op 6 Nov 1945 bericht gekregen van de R V I dat hy zeer binnenkort een toewyzlng kon ver wachten." Kinderkoor „De Kleine Slem" Het klnderzangkoor „De kleine Stem" zal op Maandag as. in de Gem. Concertzaal voor het eerst sinds 1940 weer optreden Het programma wordt aangevuld door het dubbel mannenkwartet „Harmonie", het dameskoor „Arcis" en het mandoline-en semble „Sciolto". In elk geval inleveren Zooals het Centraal Distributiekantoor heelt medegedeeld, zullen met ingang van 1 April nieuwe schoenenbonnen in omloop worden gebracht, terwijl oude bonnen na 16 Maart 'hun geldigheid verliezen, ln aansluiting hierop deelt men van bevoegde zyde mede, dat evenals zij, voor wie geen passende schoenen bij den schoenenhandel voorradig zijn, ook zij, die een bon hebben ontvangen, doch niet over de noodige middelen beschik ken om deze bon te besteden, in afwachting van het consumenten-crediet (voorschot regeling) hun bon op de voorgeschreven wijze tegen ontvangstbewijs bij een schoen handelaar moeten inleveren. Schepen en radio Nederlandsche schepen, welke via het kuststation Scheveningen-radio telegrafisch bereikbaar zyn. Algorab, Amstelkerk, Boschfontein, Cot- tica, Delfldijk, van Heutsz, Kota Agoeng, Kota Inten. Leerdam, Nieuw-Amsterdam, Nieuw-Holland, Nigerstroom, Nijkerk, Oranje, Pericles, Randfontein, Ruys, Socrates, Som- melsdljk, Sumatra, Tarakan, Tabinta, Weerbericht Weersverwachting tot Zaterdagavond: Meest zwaar bewolkt. Geen neerslag van beteekenis. In de kuststrook temperatuur om het vriespunt, in het binnenland lich te vorst. Zwakke wind. Ze waren pas 15 en 16 jaar oud Het was duister vannacht in den Hout. Een eenzame wandelaar, al of niet onder vrouwelijke geleide, een minnekoozend paar op de nieuwe bank bij het nog weinig beschutting gevende boompje, 4 loren in de aanschouwing van elkaar, bankje en de blauwzwarte nacht. Verder doodsche stilte. Plotseling wordt deze natuuriyke zwijg zaamheid verscheurd door een rauwe kreet, de wandelaar kijkt schichtig om en „zij" drukt zich dichter tegen haar amant aan. Het drietal staart gespannen in de duisternis. Daar, tussclicn cie hoo rnen maakt zich een witte gedaante los uit de inktzwarte omgeving, ginds nog een. Een heksensabbath Nee lezers, dit is geen opwindende pas sage uit een stuiversroman, maar reali teit van nauwelijks een dag geleden. In den afgeloopen nacht zijn twee lawaaie rige spoken in den Hout verschenen, die minnenden en fietsenden de stuipen op het lijf joegen. Een agent van politie, die op het spookgerucht af kwam. greep dc gedaanten bij hun te verwachten ont vleesde botten, maar voelde een gezond jongenslijf. Toen hij discreet de witte gewaden optilde, bleken er twee paar Hollandsche jongensbeenen onder te zit ten, die wel graag een goed heenkomen hadden willen 'Zoeken, maar dank zij den robuusten diender naar de Smedestraat verhuisden. Daar werd hun doopceel ge licht en het bleken de 15- en 16-jarige Dure IJdelheid Hedenmorgen stond voor den Economi- schen Politierechter te Haarlem de kap per v. P. uit IJmuiden terecht, die op 13 September 1945 aan G. M. aldaar f 25 voor permanent-wave had berekend, ter wijl de vastgestelde maximumprijs f 8 be droeg. De tuchtrechter had v. P. tot f 1500 boete veroordeeld en nu was hij in apftèl. Nadat getuigen en deskundigen waren ge hoord, kreeg de officier het woord. Hij noemde de overtreding van verd. „een weinig fraaie speculatie op de vrouwelijke ijdelheid" en eischte een geldboete van f 2000. De raadsman mr. Simons schetste de moeilijke omstandigheden, waaronder v. P. na zijn terugkeer in IJmuiden (hij was geëvacueerd) zijn zaak weer op dreef moest brengen en vroeg een matige straf, die preventief zou kunnen werken. De po litierechter veroordeelde v. P. tot een geldboete van f 600. De kapper G. M. K te Driehuls had zich aan een soortgelijk vergrijp bezon digd; hij had voor permanenten f 10 en f 15 berekend. De officier vroeg tegen hem een boete van f 250. Mr. Simons woes er op, dat ook K. door den oorlog ten zeerste was gedupeerd en dat hij zich bo vendien verdienstelijk had gemaakt door het onherkenbaar maken van door S.D. en Gestapo gezochte personen. Het vonnis luidde f 100 boete. AGENDA VRIJDAG 8 MAAKT. Hotel Boekenroode: dr. Spoelder over de Doodstraf, 20 uur. Stadsschouwburg: Kermls- revue, 20 uur. Tuinzaal Concertgeb.: Lezing spir. „Harmonla", 20 uur Rembrandt: Golden Boy, 14, 16.15, 19 en 21.15 uur. Palace: I'll be your sweetheart, 14, '16.15, 19 en 21.15 uur. Luxor: Gravin Alexander, 14, 16.15, 19 en 21.15 uur. Frans Hals: J'accuse. 14, 16.30, 19 en 21.15 uur. ZATERDAG 9 MAART. 74. „1.0e weet jij, dat wij komen zou denvraagt Wag. De visch slaat met zijn platten staart op het water en kijkt erg boos, wanneer hij antwoordt: Zeg klein torremormel van een brutaal knikkcrlijf, wil jij wel eens een beetje beleeSder zijn, of ik verzwelg jullie bei den met een hap. Klim op mijn rug, dan zal ik jullie naar den koning, geprezen zij zijn naam en„Ja, dat weten we nou wel, dat jullie koning schoone voe ten heeft", merkte Wag op, tnaar hij ging toch een beetje achteruit, want je kon nooit weten. Heemstedenaars S. en M. te zijn, die, ge grepen door de vele spookverhalen van de laatste tijden, met behulp van een lap parachutezijde en een laken, een doods hoofd en een blauw mombakkes hun bo vennatuurlijke poging botvierden op ar- gelooze Houtbezoekers en hun vrouwe lijke gezellinnen. De twee jongens werden den geheelen nacht vastgehguden en zullen nu wel be komen zijn van hun spookvermaak. Hedenmorgen kwam uit de Haarlem mermeer wederom een geest-melding; op den Nieuwen Weg is in den vroegen och tend een gedaante met een roode lantaren gesignaleerd Laat het allen Nederland- schen spoken gezegd zijn, dat de politie niet gediend is van hun geheimzinnige omzwervingen en dat één nacht celstraf lang niet de maximum straf is voor der gelijke straatschenderijen. Bezwaar tegen methode van zuiveren der pers De heer Polak Daniels vraagt ontslag als commissielid. Het ANP meldt: De heer G. Polak Daniels, die als oud voorzitter van den Ned. Journalisten Kring deel uitmaakt van de perszuive ringscommissie, heeft den minister van binnenlandsche zaken ontslag als lid van deze commissie verzocht. In een uitvoerigen brief aan den minis ter zet de heer Polak Daniels uiteen, dat de felle actie van belanghebbende dag bladen om de regeering verder te drijven dan het tijdelijk persbesluit 1945 toelaat, tot onrechtvaardigheden moet leiden waar aan hij niet wil medewerken. De meer derheid van de perszuiveringscommissie streeft in dezelfde richting als genoemde belanghebbenden. Men wil de mogelijk heid scheppen om den naam van bladen, die gedurende de bezetting bleven ver schijnen. le verbieden en om dergelijke bladen te verplichten tot liquideeren. Hiertegenover stelt de heer Polak Da niels, dat alle dagbladen, die na Mei 1940 zijn blijven verschijnen, allerlei vij andelijke berichten en artikelen moesten plaatsen. Er zijn nuances, maar alle moesten zondigen en er is geen billijke maatstaf, waardoor gemotiveerd zou wor den welke van de hier bedoelde bladen a. onder hun ouden naam zouden mogen herrijzen; b onder een nieuwen naam zouden mogen verschijnen; c zouden moe ten Uquideeren. De heer Polak Daniels herinnert aan een uitspraak van minister Beel in de Tweede Kamer, dat men de zuivering niet mag gebruiken, laat staan m i s bruiken om andere oogmerken te verwezenlijken en waarschuwt daarom tegen het streven om de goodwill van dagbladen te vernie tigen. waarvan de baten aan concurren ten, die de bovengenoemde actie voeren, ten deel vallen. Een belangrijk deel van ons volk ver langt blijkens de ervaring met herrezen bladen naar zijn oude courant terug. „Maar de nieuwe heeren willen dit niet", aldus besluit de heer Polak Daniels zijn brief. „Indien dit democratische ver nieuwing wordt geheeten, zullen velen eerder aan neo-fascisme denken. Omdat ik hiervan afkeerig ben, verzoek ik Uw Excellentie eerbiedig mij van het lidmaat schap der perszuiveringscommissie ont heffing te willen verleenen". De Engelscho geheime dienst zal ln het komende begrootingsjaar 5.000.000 gulden kosten, dat is vijf maal zooveel als In 1939. Wegens fraude zijn te Nijmegen 5 distrl- butleambtenaren en eenige particulieren ge arresteerd. De Slbajak is ln Amsterdam gearriveerd. Met de debarkeering is hedenmorgen be gonnen. BURGERLIJKE STAND HAARLEM 7 Maart 1946 BEVALLEN: 3 Maart, B. W M. Grün— Stijnman, d.; 5 Maart, A. C. van Oijen—Geu- kers. d 6 Maart, D. F. de Graaff— Negrijn, T. A den Hertog—Breedijk. d.; M. Snel— Hoos, z.; A. L. Verdurmende Bakker d.; M A. ^ersteeg—Kok. z.; G. W. van der Lit— Seders. TÉ W. Kalkman—Boelens. d.; W. Hon- koopMeijer, 7. H. van den Eijkhoff—Bos man, z.7 Maart, M. Hoonakker—Eikenhout, d.; G. W. LcveldStaal, z. OVERLEDEN: 5 Maart, G. J. van Eeden, 51 JMilddenweg; J. M., 22 m„ z. van W. J. Wltteman, Lijsterstraat. ONDERTROUWD: 7 Maart, A. Vuljst'en H. J. Kok; N. Beun en M. L. A. Kramer; P. A. de Nljs en G. F. Schrama; A. Smit en J M. RUneveld; D. P. G. de Groot en A II. van Meel; J. Zuidhoff en J. Waalewijn; R, Boek- holt en E. C. Huisman; J. Hilliger en A M. Hermans; H. W van Dijck en M. A. Me- denbllkG. G. Kroese en M Esser. GEHUWD: 7 Maart, J. Meertgens en M. C. Dekker; W. L. de Groot en R. Vijfschaft; R, Blokker en C. Welsz; J. M. Geerts en M. ter Beek. BINNENLAND Het, presidium van de PartU van den Ar beid Is samengesteld uit de heeren: K. Vorrlnk, algemeen voorzatter. R. v. d. Brug. Mr. A. M. Joekes en G. Ruygers, voorzitters, C. Wouden berg, alg. secretaris, J. Will ems, w. Thomas sen, secretarissen, plus een vacature. In het Persmuseum te Amsterdam zal ln Mei ter herdenking van de bevrijding een tentoon stelling worden gehou den van Nederlandsche perodieken, die illegaal verschenen of Illegaal hun normale uitgaven voortzetten. Ook bevrij dingsnummers en exem plaren van direct na de bevrijding zullen hier te zien zijn. Minister Prof. G. van ilcr Leeuw heeft een bezoek gebracht aan de geteisterde gebieden van de provincie Gro ningen, o.a. de Holwier- den, Dieren, Termunten en Loppersum. Hij zal Vrijdag besprekingen over den wederopbouw houden met verschillen de autoriteiten. Het wetsontwerp voor de kunstzulverlng zal I11 de afdeelingen der Eerste Kamer aan een onderzoek worden onderworpen. In Museum Boy mans te Rotterdam zal een tentoonstelling wor den gehouden van Fran- sche prentkunst uit de 19e eeuw, die Zaterdag a.s. wordt geopend. Haarlem en Omgeving. „Verontruste Jeugd In "dezen onrustlgcn tüd" ls het onderwérp van een lezing, te hou den door den heer M. J Ehrbecker ln het Huis voor Ouders en Opvoeders te Haarleitf op Dinsdag 12 Maart, des avonds om 20 uur. Zaterdagavond 9 Maart, organiseert het Haarlemsch Instituut voor Volksontwikkeling een „contactavond" ln ae zaal vnn lunchroom Munniks aan dc Groote Markt. Spreker K. de Boer uit Amsterdam. Aanvang 20 uur. De Christ. Jongc- lingsvercentging „Het Mosterdzaadje" tc Ben- nebroek bestaat 60 Jaar. A.s. Zondagavond 7.30 uur wordt in de Ned. Herv. Kerk een herden kingsdienst gehouden, als spreker treedt op Ds. W. Plaggcrmans. De feestelijke herdenking ls 14 en 15 Maart ln Reoboth. „Soil Deo Gloria" geeft 12 Maart een con cert in de Ned. Herv. Kerk te Bennebroek. De exploitatiekosten van de Provinciale Zie kenhuizen ln Noord-Hol land, hebben over 1943 f 351.487 meer bedragen dan geraamd was als een gevolg van de gedwon gen evacuatie. Dc Haarlemsche Kunstkring ls 4 Jaar on dergedoken geweest. Het ls de bedoeling tot her oprichting over te gaan als ten minste 500 per sonen zich bereid ver klaren als lid toe te treden, Zaterdag 16 Maart a.s. hoopt de beer J. Ry. broek den dag te her- denken, waarop hij 50 Jaar geleden als portier ln dienst trad bij de Modemagazynen A. Fun- ke Se Zoon N.V. Te Bennebroek ls opgericht een harddra- verlj-vereeniging, die groote plannen heeft. Van de Landeiyke Federatie van Klein kunst cn Toonkunste naars ls tc Haarlem een afdeeling opgericht. In het bestuur zJtten: I voor de vakgroep artis- ten: Martin van Delden, voorz.; Herman Tcunis- sen. penn.; Hulb van Meurs. seer., Marnlx- 1 straat 122. Voor de vak- 1 groep musici: J. J. de 1 Korte, voorz.; W. Fran sen, 2de voorz.-comm.- 1 adv., Luc Walchien, 1 penn,; Adr. C. van Lier en Dan. Vrugt, comm. propaganda; M. M, Ha- 1 meetman, secr., Spiegel- straat 6 rd. De algemee- 1 ne leiding hebben do 1 heeren Martin van Del- j den en M. M Hnmeet- man. 4 I»e lu-reumgiiig van 1 de Gereformeerde Ker- ken ln Hersteld Verband met de Ned. Herv. Kerk zal 15 Mei Ingaan. Het betreft 21 gemeenten met 4 17 predikanten cn 7000 t ledca. y

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1946 | | pagina 2