Haarlems Dagblad
De Perzische
Kwestie
Sub-commissies in Batavia
„Er is nog teveel onzeker"
Spaak's Ministerie
verworpen
Rusland vraagt uitstel
zitting Veiligheidsraad
De verwerping
van Musserts beroep
ftOe Jawing No. 18285
Bureaux: Groote Houtstr. 93
en Soendaplein 37, Haarlem
IJmuiden: Kennemerlaan 154,
Telef. 5437.
Tel.: Administratie 10724. Expeditie 14825
-Iloofdroducteur: Itobert I'eereboom
Duiiilenlm: 21 Mtuirt 1916
Uitgave Stichting Voorlichting
Abonnementen: p. week 31 ct.
per kwartaal f 4.
Postgiro 273107.
Tel.: Redactie 10600. Dir.-Hoofdred. 15054
PERZIë, dat eigenlijk sinds een aantal
jaren Iran heet, maar door een groot
deel van de wereldpers en ook in publi
caties, die van Britsche officieele diensten
uitgaan, nog 6tecds als Perzië wordt aan
geduid, heeft zich op den Veiligheidsraad
van de Vereenigde Naties beroepen. De
Perzische ambassadeur te Washington
heeft aan den secretaris-generaal van de
U.N.O., den Noor -Trygve Lie, de nota
overhandigd, die een protest tegen het op
treden- van de Sovjet-Unie in Perzië in
houdt en tevens het verzoek bevat, het
geschil in den Veiligheidsraad te doen
behandelen. Het protest geldt, zooals wij
gisteren gemeld hebben, twee hoofdpun
ten: ten eerste het handhaven van Sovjet
troepen op Perzisch grondgebied, hetgeen
in strijd is met het Drie-Mogendheden-
Verdrag van 1942 (gesloten door de Sov
jet-Unie, Groot-Brittannië en Perzië) en
ten tweede de inmenging van de Sovjet-
Unie door middel van agenten, beambten
en gewapende troepen in binnenlandsche
Perzische aangelegenheden. Dit laatste
betreft o.a. het streven naar autonomie
onder de bevolking van de provincie
Azerbeidsjan, waarvan het niet duidelijk
is of het door de Russische bezetting is
gestimuleerd of niet. In elk geval is er
het Drie Mogendheden-Verdag van 1942:
de Russen hadden volgens dit stuk op
uiterlijk 2 Maart hun troepen uit Perzië
moeten terugtrAken, evenals de Engel-
schen dat met de hunne hebben gedaan.
De toestand wekt ernstige bezorgdheid,
vooral in Londen. Maandag a.s., op 25
Maart, zal de Veiligheidsraad te New-
York bijeenkomen. Gromyko heeft nu
uitstel tot 10 April gevraagd; de Ameri
kanen houden evenwel vast aan 2!
Maart. Zelfs voor dien datum zouden
zich wel eens nieuwe alarmeerende ge
beurtenissen in Perzië kunnen voordoen,
want de zaakgelastigde der Sovjets te
Teheran (die nu juist door een ambassa
deur is vervangen) heeft verklaard dat hij
een Perzisch beroep op den Veiligheids
raad als „een onvriendelijke daad" zou
beschouwen en dat de Sovjet-Unie, als
het gedaan werd, volgens deze
vatting handelen zou. De Perzen, blijk
baar gesterkt door een mededeeling van
de regeering der Vereenigde Staten, dat
zij op volledigen Amerikaanschen steun
kunnen rekenen als zij het geschil voor
den Veiligheidsraad brengen en dat de
Vereenigde Staten het zelf zullen doen, als
Perzië op het laatste oogenblik mocht
terugdeinzen, zijn niet voor dit dreige
ment opzij gegaan.
Het is een zonderling dreigement. Waar
moet het heen met de U.N.O., zal men
zich voora'l bij de kleine volken afvragen
als het onderwerpen van een geschil aan
het oordeel van den Veiligheidsraad door
de machtiger tegenpartij als een on
vriendelijke daad wordt beschouwd en
met bedreigingen begeleid? Als zulk een
beleid wordt aanvaard, welke veiligheid
wordt den kleinen volken dan eigenlijk
nog gewaarborgd door den Veiligheids-
rand? Zelfs vóór de behandeling van hun
zaak zouden zij al in gevaar komen te
verkeeren, nog daargelaten wat er tijdens
de behandeling en na het vallen van een
beslissing, die ongunstig voor de tegen
partij zou zijn, zou kunnen gebeuren!
Hieruit volgt dat de Perzische kwestie
de belangen van alle kleine eri zelfs de
z.g. „middclgroote" mogendheden, die bij
do U.N.O zijn aangesloten, ten nauwste
raakt Dus ook de Nederlandsche. Als de
U.N.O. de bepalingen van het Handvest
van San Francisco niet scherp handhaaft
en nakomt, zal haar gezag ondermijnd
worden Dit is van des te grooter belang
nu zij nog in het eerste stadium van
haar arbeid verkeert en haar optreden
precedenten schept. Houdt zij vast aan
haar statuut, dan zal veler twijfel in haar
mogelijkheden in vertrouwen verkeeren
Geeft zij krimp, faalt zij, dan zal het
tegendeel het geval zijn en dit des te
krachtiger en sneller, omdat men haar
mislukkingen onmiddellijk met die van
den Volkenbond zal vergelijken.
Wij moeten hopen dat de pas aangeko
men Sovjet-ambassadeur te Teheran het
standpunt van den zaakgelastigde niet
onderschrijven zal. Het is weliswaar
moeilijk aan te nemen, dat deze laatste
zulk een houding aangenomen zou heb
ben zonder instructies uit Moskou, maar
de ambassadeur zou kunnen doen alsof
dit het geval ware. Hetgeen al een op
luchting zou geven. En dan moeten wij
verder hopen op de behandeling van de
kwestie in den Veiligheidsraad en op de
goede gevolgen daarvan. Ik geef toe dat
do uitdrukking „wij moeten hopen" op
pijnlijke wijze aan het verleden herinnert.
Ook de omstandigheid dat hier van in
breuk op een verdrag sprake is en het
feit, dat groote oliebelangen in Perzië op
hot «pol staan, herinneren pijnlijk aan het
verleden. Engeland bezit In dat land groote
olie-concessies, Amerika heeft dergelijke
belangen in de nabijheid en de Sovjet-Unie
streeft ernaar.
De Russische houding is ook in deze
raak in menig opzicht raadselachtig. Op
twee nota's, waarin de Engelsche regee
ring inlichtingen vroeg betreffende de
voortdurende aanwezigheid van Russische
troepen in Perzië, heeft zij nog geen ant
woord uit Moskou ontvangen. Het eerste
verzoek werd tweeënhalve week geleden
verzonden, het tweede tien dagen geleden.
waren nog niet gereed
De derde formeele conferentie te Ba
tavia is niet doorgegaan, omdat de sub
commissies nog druk bezig zijn met de
onderhandelingen over aangelegenheden,
welke op de derde plenaire vergadering
moeten worden besproken.
De eerste politieke raadsman van
Sjahrir heeft aan een correspondent van
A.F.P. te Batavia over den huidigen poli-
tieken toestand van Indonesië het volgen
de medegedeeld:
„Indonesië voelt zich thans volkomen
in staat met de Nederlanders doeltreffend
samen te werken; de Nederlanders moe
ten dezelfde gevoelens koesteren. Indien
beide partijen tot een samenwerking kon
den komen, zou dit verre de voorkeur
verdienen boven het mengen van een der
de hierin. Alleen een vreedzame oplossing
is voor beide partijen wenschelijk.
De tegenstanders van Sjahrir vormen
slechts een kleine roerige minderheid on
der de nationalisten. Tot het doen van
concrete voorstellen zijn zij nooit in staat
geweest en zij zijn verder verzwakt door
het feit, dat de partij der nationalistische
jeugd niet meer aan hun kant staat."
De Nederlandsche parlementaire com
missie is op Java gearriveerd.
Vertrek Br.-Indische troepen.
De Daily Express bevat een bericht,
volgens hetwelk morgen het eerste troepen
.transportschip met Br,-Indische troepen
uit Nöd.-Indië zal vertrekken. Dit is het
begin van het plan om binnen 6 maanden
alle Britsche troepen uit Java weg te
voeren.
Volgens het blad zouden nog 2000 man
Nederlandsche troepen in Java zijn aan
gekomen.
Australische waarnemers
afgewezen
De Nederlandsche regeering heeft het
voorstel om J. V. Barry en J. F. Chappie
den tocht van een Nederlandsch schip
met reliefgoederen mee te laten maken,
verworpen. Ook is de Nederlandsche re
geering tegen het maken van een proef
tocht.
Poolsche soldaten, naar huis
Naar Un. Press mededeelt hebben 200.000
Poolsche soldaten buiten Polen vandaag
hun demobilisatie-orders ontvangen en
hebben het verzoek gekregen naar hun
land terug te keeren op voorwaarde dat
er politieke veiligheid voor hen zij in het
vaderland. Zij hebben een verklaring ont
vangen van de regeering te Warschau en
een van de Britsche regeering. Warschau
belooft dat geen politieke actie zal wor
den ondernomen tegen de terugkeerende
soldaten.
Bulgaarsche regeering treedt af
De Bulgaarsche regeering heeft mede
gedeeld, dat zij heden haar ontslagaan
vrage bij het parlement zou indienen.
„Zoowel in de boeken te Amsterdam
als in die te Batavia hebben zich winst-
saldi geaccumuleerd. De ontwikkeling van
de toestanden op Java, die niet alleen
heeft teleurgesteld, doch ook met groote
zorg vervult, brengt echter te groote on
zekerheden met zich mede, dan dat men
thans reeds zou mogen voorstellen aan
deze winsten een bepaalde bestemming te
geven", zoo deelt de directie van de Ned.
Handel M(j. mede in een verslag omtrent
den gang van zaken na 1939.
Prinses •luliunu liccil cru bezoek gelvruelit aan liet hoofdkwartier der Unie van
Vrouwelijke Vrijwilligers Amsterdam, hij welke gelegenheid de Prinses be
noemd werd lot core-presidente van de U.V.V. Links naast de Prinses mevr. van
Nispen, vloc-presidente; reolits moj. Jane de Jongh, presidente der U.V.V. (P)
Het woord is aan.
Wijnaendts
Fran eken
Medevreugde is een hooger
bewijs van zielenadel dan
medelijden.
De woningbouw te Ilaarlrm
I>lt jaar ko
er 109 huizen bij.
In ons vorig nummer deelden wij mede,
dat de gemeente Haarlem (volgens het
Bouwplan 1946) dit jaar 100 nieuwe wo
ningen mag bouwen.
Nader vernemen wij dat de financieele
regeling het moeilijk maakt hierbij don
particulieren bouw te betrekken In dit
stadium van de zaak i« practisch alleen
gemeente- of vereenigingsbouw mogelijk.
De gemeente zal laten bouwen 40 wo
ningen aan den Ouden weg. Dit complex
was in 1940 al aanbesteed, maar toen kon
de bouw geen voortgang hebben. Verder
38 woningen aan de Dinkelstraat en om
geving (aan den Oostkant van den Rijks
straatweg in Haarlem-Noord). Ook z :lJcn
de vereenigingshuizen die bij het bombar
dement van 1943 vernield werden weer
opgebouwd worden. Ook zullen 15 wonin
gen ia Haarlem-Noord die door bewoners
en omwonenden na de evacuatie half ge
sloopt zijn, weer bewoonbaar gemaakt
worden. Deze huizen tellen bij de bereke
ning van het totaal aantal stuks voor de
helft. Tenslotte is er een particuliere on
derneming die de later komende finan
cieele regeling bij voorbaat aanvaardt
voor den bouw van 5 woningen
Alles bij elkaar zal dit jaar het aan
tal woningen in Haarlem met 109 toene
men.
Industrie te Haarlem
De (mthIc fabriek op liet Industrie-
Bij het Bouwplan 1946 zijn ook te
Haarlem belangrijke bedragen beschik
baar gesteld voor industriebouw.
Op dit oogenblik is Stork-Hijsch reeds
bezig een groote fabriekshal te bouwen op
het terrein van de „Conrad"
Verder zijn er onderhandelingen fbopen-
•ie over den verkoop van gronden van het
Industrieterrein bij de haven, die de ge
meente Haarlem in den Waarderpolder bij
het Noorder Bulten Spaarno heeft aange
legd. De bouw van een fabriek staat reeds
vast.
Lijstaanvoerders
Partij van den Arbeid
De Partij van den Arbeid zal voor de
Tweede Kamerverkiezingen met de volgende
lijstaanvoerders uitkomen: Amsterdam K.
Vorrlnk; Rotterdam prof. :r W. Sohermer-
horn; Den Haag-Lelden W. Drees: Haarlem-
den Helder S. I.. Mansholt; Dordrocht-Mid-
delburg mr. J. A. W. Burger; Den Bosch-Tll-
burg-Maastrtcht prof. Ir W. Schermerhorn;
Friesland mr. A. M. .Joekes; Gronlngen-As-
sen K. Vorrlnk: Zwolle ir. H. Vos; Arnliem-
Nijmegen Jhr. mr. M. v. d. Goes van Naters;
Utrecht prof. mr. P. Lleftlnck.
De partijraad is bij deze opstelling uitge
gaan van de overweging, dat dc Tweede Ka
merfractie zal moeten worden gekenmerkt
door een breede samenstelling. Aan de voor
malige partijen Is in eersten aanleg een tets
geringer aantal zetels toegemeten dan zij
thans in de Kamer Innemen.
De Belgische Kamer van Afgevaardig
den heeft zich gisteren met 194 stemmen
uitgesproken over de regecringsverklaring
van Spaak. Met 90 tegen, 89 voor en 15
blanco werd de ininistcrieele verklaring
afgewezen. De 15 blanco-stemmen waren
van de liberalen.
Men verwacht dat Spaak heden den
prins-regent zijn ontslag zal aanbieden
en dat deze den leider der Christelijke
Volkspartij Deschrijver zal verzoeken een
nieuw kabinet te vormen.
Nader wordt gemeld dat Spaak zijn
ontslag heden heeft aangeboden; de Prins
regent aanvaardde het ontslag en verzocht
Spaak de loopende zaken af te handelen
Intusschen wordt door de Engelsche re
geering nog steeds'de meest vriendschap
pelijke en toenaderende houding jegens de
Sovjet-Unie aangenomen. Alle officieele
verklaringen en ook de Pers getuigen
daarvan, ofschoon de laatste tegelijkertijd,
zonder eenige reserve, alle feiten en on
rustwekkende verschijnselen meldt.
Het is te voorzien dat de volgende week
groote politieke spanning In de wereld
zal brengen, ook al moet hel ontstaan van
oorlogsgevaar tusschen dc groote Angel
saksische mogendheden en de Sovjet-Unie
in dezen tijd niet tot dc waarschijnlijk
heden worden gerekend. Het is evenwel
zeer belangrijk, het is dringende noodzaak,
d^t het ook voor de toekomst wordt uit
geschakeld en dat dus in dezen tijd bases
van overeenstemming worden gelegd In-
plaats van slechte verhoudingen ontwik
keld. R- P'
Gromyko en Stettinius
uiten tegengestelde wenschen
Precies een uur na elkaar arriveerden
Woensdagavond twee belangrijke brieven
bil het secretariaat-generaal van de Ver
eenigde Naties te Ncw-York: De eerste
brief was afkomstig van Gromyko, den
Kussischc-n ambassadeur te Washington,
waarin deze aan den secretaris-generaal
van de Organisatie der Ver. Naties. Trygve
Lie, verzocht dc bijeenkomst van den Vei
ligheidsraad, die op 25 Maart is vastge
steld, te verschuiven naar 10 April.
Het tweede schrijven was afkomstig van
Stettinius, den Amerikaanschen gedele
geerde in den Veiligheidsraad, waarin deze
mededeelde, dat de Ver Staten de bijeen
komst van den Veiligheidsraad op 25 Maart
eischen, cn tevens er op aandringen dat
de Iraansche kwestie bovenaan op de
agenda wordt geplaatst.
Gromyko gaf als reden voor zijn ver
zoek op dat hij meer tijd noodig had om
zijn verklaringen voor te bereiden.
Volgens Lie moet de Veiligheidsraad zelf
over deze verzoeken beslissen. Noch Tru
man. noch Bevin zal de zitting van 25
Maart bijwonen.
Naar A.F.P. meldt, zou radio-New-York
gisteren hebben medegedeeld, dat Stalin
een boodschap naar den Iraanschen minis,
ter-president heeft gezonden, naar aanlei
ding waarvan deze met spoed een minister
raad heeft belpgd.
Hedenavond zal, volgens dezelfde bron,
de Sjah een radiorede houden. Morgen-
zond zou de premier, Sultaneh, voor
idio-Teheran een verklaring afleggen.
„Geen kans".
Amerikaansche autoriteiten verklaren,
dat het verzoek van Gromyko geen kans
heeft, aangezien voor inwilliging ervan
het eenstemmig besluit van alle elf dei-
leden van den raad noodig zou zijn.
De zitting van Maandag gaat dus ln
leder geval door en het verzoek van Gro
myko zal het eerste agenda-punt zijn, al
dus Un. Press.
De BUz. Raad van Cassatie heeft over
wogen, dat Musscrts misdrijven behooren
tot de zwaarste welke ons strafwetboek
kent. terwijl zij werden gepleegd in een
tijd, waarin ons land om zijn voortbestaan
streed. Musscrt is tot zijn houding slechts
kunnen komen, doordat hij. de oogen slui
tend voor de verwerpelijkheid van het
regime van den bezetter en den weerzin
daartegen van het Nederlandsche volk,
cigengerechtigd een rol heeft willen ver
vullen. welke hem maakte tot een valsch,
doch voor velen vcrleidelilk symbool van
toenadering en zelfs vriendschap met den
vijand. HU Is deze rol nog blijven vervul
len ln een tUd, toen de door den bezetter
begane gruwelen Iedere zoodanige toena
dering zelfs voor hem onaanvaardbaar
moest maken. Dit rechtvaardigt de dood
straf volkomen.