Haarlems Dagblad De Perzische Kwestie Sub-commissies in Batavia „Er is nog teveel onzeker" Spaak's Ministerie verworpen Rusland vraagt uitstel zitting Veiligheidsraad De verwerping van Musserts beroep ftOe Jawing No. 18285 Bureaux: Groote Houtstr. 93 en Soendaplein 37, Haarlem IJmuiden: Kennemerlaan 154, Telef. 5437. Tel.: Administratie 10724. Expeditie 14825 -Iloofdroducteur: Itobert I'eereboom Duiiilenlm: 21 Mtuirt 1916 Uitgave Stichting Voorlichting Abonnementen: p. week 31 ct. per kwartaal f 4. Postgiro 273107. Tel.: Redactie 10600. Dir.-Hoofdred. 15054 PERZIë, dat eigenlijk sinds een aantal jaren Iran heet, maar door een groot deel van de wereldpers en ook in publi caties, die van Britsche officieele diensten uitgaan, nog 6tecds als Perzië wordt aan geduid, heeft zich op den Veiligheidsraad van de Vereenigde Naties beroepen. De Perzische ambassadeur te Washington heeft aan den secretaris-generaal van de U.N.O., den Noor -Trygve Lie, de nota overhandigd, die een protest tegen het op treden- van de Sovjet-Unie in Perzië in houdt en tevens het verzoek bevat, het geschil in den Veiligheidsraad te doen behandelen. Het protest geldt, zooals wij gisteren gemeld hebben, twee hoofdpun ten: ten eerste het handhaven van Sovjet troepen op Perzisch grondgebied, hetgeen in strijd is met het Drie-Mogendheden- Verdrag van 1942 (gesloten door de Sov jet-Unie, Groot-Brittannië en Perzië) en ten tweede de inmenging van de Sovjet- Unie door middel van agenten, beambten en gewapende troepen in binnenlandsche Perzische aangelegenheden. Dit laatste betreft o.a. het streven naar autonomie onder de bevolking van de provincie Azerbeidsjan, waarvan het niet duidelijk is of het door de Russische bezetting is gestimuleerd of niet. In elk geval is er het Drie Mogendheden-Verdag van 1942: de Russen hadden volgens dit stuk op uiterlijk 2 Maart hun troepen uit Perzië moeten terugtrAken, evenals de Engel- schen dat met de hunne hebben gedaan. De toestand wekt ernstige bezorgdheid, vooral in Londen. Maandag a.s., op 25 Maart, zal de Veiligheidsraad te New- York bijeenkomen. Gromyko heeft nu uitstel tot 10 April gevraagd; de Ameri kanen houden evenwel vast aan 2! Maart. Zelfs voor dien datum zouden zich wel eens nieuwe alarmeerende ge beurtenissen in Perzië kunnen voordoen, want de zaakgelastigde der Sovjets te Teheran (die nu juist door een ambassa deur is vervangen) heeft verklaard dat hij een Perzisch beroep op den Veiligheids raad als „een onvriendelijke daad" zou beschouwen en dat de Sovjet-Unie, als het gedaan werd, volgens deze vatting handelen zou. De Perzen, blijk baar gesterkt door een mededeeling van de regeering der Vereenigde Staten, dat zij op volledigen Amerikaanschen steun kunnen rekenen als zij het geschil voor den Veiligheidsraad brengen en dat de Vereenigde Staten het zelf zullen doen, als Perzië op het laatste oogenblik mocht terugdeinzen, zijn niet voor dit dreige ment opzij gegaan. Het is een zonderling dreigement. Waar moet het heen met de U.N.O., zal men zich voora'l bij de kleine volken afvragen als het onderwerpen van een geschil aan het oordeel van den Veiligheidsraad door de machtiger tegenpartij als een on vriendelijke daad wordt beschouwd en met bedreigingen begeleid? Als zulk een beleid wordt aanvaard, welke veiligheid wordt den kleinen volken dan eigenlijk nog gewaarborgd door den Veiligheids- rand? Zelfs vóór de behandeling van hun zaak zouden zij al in gevaar komen te verkeeren, nog daargelaten wat er tijdens de behandeling en na het vallen van een beslissing, die ongunstig voor de tegen partij zou zijn, zou kunnen gebeuren! Hieruit volgt dat de Perzische kwestie de belangen van alle kleine eri zelfs de z.g. „middclgroote" mogendheden, die bij do U.N.O zijn aangesloten, ten nauwste raakt Dus ook de Nederlandsche. Als de U.N.O. de bepalingen van het Handvest van San Francisco niet scherp handhaaft en nakomt, zal haar gezag ondermijnd worden Dit is van des te grooter belang nu zij nog in het eerste stadium van haar arbeid verkeert en haar optreden precedenten schept. Houdt zij vast aan haar statuut, dan zal veler twijfel in haar mogelijkheden in vertrouwen verkeeren Geeft zij krimp, faalt zij, dan zal het tegendeel het geval zijn en dit des te krachtiger en sneller, omdat men haar mislukkingen onmiddellijk met die van den Volkenbond zal vergelijken. Wij moeten hopen dat de pas aangeko men Sovjet-ambassadeur te Teheran het standpunt van den zaakgelastigde niet onderschrijven zal. Het is weliswaar moeilijk aan te nemen, dat deze laatste zulk een houding aangenomen zou heb ben zonder instructies uit Moskou, maar de ambassadeur zou kunnen doen alsof dit het geval ware. Hetgeen al een op luchting zou geven. En dan moeten wij verder hopen op de behandeling van de kwestie in den Veiligheidsraad en op de goede gevolgen daarvan. Ik geef toe dat do uitdrukking „wij moeten hopen" op pijnlijke wijze aan het verleden herinnert. Ook de omstandigheid dat hier van in breuk op een verdrag sprake is en het feit, dat groote oliebelangen in Perzië op hot «pol staan, herinneren pijnlijk aan het verleden. Engeland bezit In dat land groote olie-concessies, Amerika heeft dergelijke belangen in de nabijheid en de Sovjet-Unie streeft ernaar. De Russische houding is ook in deze raak in menig opzicht raadselachtig. Op twee nota's, waarin de Engelsche regee ring inlichtingen vroeg betreffende de voortdurende aanwezigheid van Russische troepen in Perzië, heeft zij nog geen ant woord uit Moskou ontvangen. Het eerste verzoek werd tweeënhalve week geleden verzonden, het tweede tien dagen geleden. waren nog niet gereed De derde formeele conferentie te Ba tavia is niet doorgegaan, omdat de sub commissies nog druk bezig zijn met de onderhandelingen over aangelegenheden, welke op de derde plenaire vergadering moeten worden besproken. De eerste politieke raadsman van Sjahrir heeft aan een correspondent van A.F.P. te Batavia over den huidigen poli- tieken toestand van Indonesië het volgen de medegedeeld: „Indonesië voelt zich thans volkomen in staat met de Nederlanders doeltreffend samen te werken; de Nederlanders moe ten dezelfde gevoelens koesteren. Indien beide partijen tot een samenwerking kon den komen, zou dit verre de voorkeur verdienen boven het mengen van een der de hierin. Alleen een vreedzame oplossing is voor beide partijen wenschelijk. De tegenstanders van Sjahrir vormen slechts een kleine roerige minderheid on der de nationalisten. Tot het doen van concrete voorstellen zijn zij nooit in staat geweest en zij zijn verder verzwakt door het feit, dat de partij der nationalistische jeugd niet meer aan hun kant staat." De Nederlandsche parlementaire com missie is op Java gearriveerd. Vertrek Br.-Indische troepen. De Daily Express bevat een bericht, volgens hetwelk morgen het eerste troepen .transportschip met Br,-Indische troepen uit Nöd.-Indië zal vertrekken. Dit is het begin van het plan om binnen 6 maanden alle Britsche troepen uit Java weg te voeren. Volgens het blad zouden nog 2000 man Nederlandsche troepen in Java zijn aan gekomen. Australische waarnemers afgewezen De Nederlandsche regeering heeft het voorstel om J. V. Barry en J. F. Chappie den tocht van een Nederlandsch schip met reliefgoederen mee te laten maken, verworpen. Ook is de Nederlandsche re geering tegen het maken van een proef tocht. Poolsche soldaten, naar huis Naar Un. Press mededeelt hebben 200.000 Poolsche soldaten buiten Polen vandaag hun demobilisatie-orders ontvangen en hebben het verzoek gekregen naar hun land terug te keeren op voorwaarde dat er politieke veiligheid voor hen zij in het vaderland. Zij hebben een verklaring ont vangen van de regeering te Warschau en een van de Britsche regeering. Warschau belooft dat geen politieke actie zal wor den ondernomen tegen de terugkeerende soldaten. Bulgaarsche regeering treedt af De Bulgaarsche regeering heeft mede gedeeld, dat zij heden haar ontslagaan vrage bij het parlement zou indienen. „Zoowel in de boeken te Amsterdam als in die te Batavia hebben zich winst- saldi geaccumuleerd. De ontwikkeling van de toestanden op Java, die niet alleen heeft teleurgesteld, doch ook met groote zorg vervult, brengt echter te groote on zekerheden met zich mede, dan dat men thans reeds zou mogen voorstellen aan deze winsten een bepaalde bestemming te geven", zoo deelt de directie van de Ned. Handel M(j. mede in een verslag omtrent den gang van zaken na 1939. Prinses •luliunu liccil cru bezoek gelvruelit aan liet hoofdkwartier der Unie van Vrouwelijke Vrijwilligers Amsterdam, hij welke gelegenheid de Prinses be noemd werd lot core-presidente van de U.V.V. Links naast de Prinses mevr. van Nispen, vloc-presidente; reolits moj. Jane de Jongh, presidente der U.V.V. (P) Het woord is aan. Wijnaendts Fran eken Medevreugde is een hooger bewijs van zielenadel dan medelijden. De woningbouw te Ilaarlrm I>lt jaar ko er 109 huizen bij. In ons vorig nummer deelden wij mede, dat de gemeente Haarlem (volgens het Bouwplan 1946) dit jaar 100 nieuwe wo ningen mag bouwen. Nader vernemen wij dat de financieele regeling het moeilijk maakt hierbij don particulieren bouw te betrekken In dit stadium van de zaak i« practisch alleen gemeente- of vereenigingsbouw mogelijk. De gemeente zal laten bouwen 40 wo ningen aan den Ouden weg. Dit complex was in 1940 al aanbesteed, maar toen kon de bouw geen voortgang hebben. Verder 38 woningen aan de Dinkelstraat en om geving (aan den Oostkant van den Rijks straatweg in Haarlem-Noord). Ook z :lJcn de vereenigingshuizen die bij het bombar dement van 1943 vernield werden weer opgebouwd worden. Ook zullen 15 wonin gen ia Haarlem-Noord die door bewoners en omwonenden na de evacuatie half ge sloopt zijn, weer bewoonbaar gemaakt worden. Deze huizen tellen bij de bereke ning van het totaal aantal stuks voor de helft. Tenslotte is er een particuliere on derneming die de later komende finan cieele regeling bij voorbaat aanvaardt voor den bouw van 5 woningen Alles bij elkaar zal dit jaar het aan tal woningen in Haarlem met 109 toene men. Industrie te Haarlem De (mthIc fabriek op liet Industrie- Bij het Bouwplan 1946 zijn ook te Haarlem belangrijke bedragen beschik baar gesteld voor industriebouw. Op dit oogenblik is Stork-Hijsch reeds bezig een groote fabriekshal te bouwen op het terrein van de „Conrad" Verder zijn er onderhandelingen fbopen- •ie over den verkoop van gronden van het Industrieterrein bij de haven, die de ge meente Haarlem in den Waarderpolder bij het Noorder Bulten Spaarno heeft aange legd. De bouw van een fabriek staat reeds vast. Lijstaanvoerders Partij van den Arbeid De Partij van den Arbeid zal voor de Tweede Kamerverkiezingen met de volgende lijstaanvoerders uitkomen: Amsterdam K. Vorrlnk; Rotterdam prof. :r W. Sohermer- horn; Den Haag-Lelden W. Drees: Haarlem- den Helder S. I.. Mansholt; Dordrocht-Mid- delburg mr. J. A. W. Burger; Den Bosch-Tll- burg-Maastrtcht prof. Ir W. Schermerhorn; Friesland mr. A. M. .Joekes; Gronlngen-As- sen K. Vorrlnk: Zwolle ir. H. Vos; Arnliem- Nijmegen Jhr. mr. M. v. d. Goes van Naters; Utrecht prof. mr. P. Lleftlnck. De partijraad is bij deze opstelling uitge gaan van de overweging, dat dc Tweede Ka merfractie zal moeten worden gekenmerkt door een breede samenstelling. Aan de voor malige partijen Is in eersten aanleg een tets geringer aantal zetels toegemeten dan zij thans in de Kamer Innemen. De Belgische Kamer van Afgevaardig den heeft zich gisteren met 194 stemmen uitgesproken over de regecringsverklaring van Spaak. Met 90 tegen, 89 voor en 15 blanco werd de ininistcrieele verklaring afgewezen. De 15 blanco-stemmen waren van de liberalen. Men verwacht dat Spaak heden den prins-regent zijn ontslag zal aanbieden en dat deze den leider der Christelijke Volkspartij Deschrijver zal verzoeken een nieuw kabinet te vormen. Nader wordt gemeld dat Spaak zijn ontslag heden heeft aangeboden; de Prins regent aanvaardde het ontslag en verzocht Spaak de loopende zaken af te handelen Intusschen wordt door de Engelsche re geering nog steeds'de meest vriendschap pelijke en toenaderende houding jegens de Sovjet-Unie aangenomen. Alle officieele verklaringen en ook de Pers getuigen daarvan, ofschoon de laatste tegelijkertijd, zonder eenige reserve, alle feiten en on rustwekkende verschijnselen meldt. Het is te voorzien dat de volgende week groote politieke spanning In de wereld zal brengen, ook al moet hel ontstaan van oorlogsgevaar tusschen dc groote Angel saksische mogendheden en de Sovjet-Unie in dezen tijd niet tot dc waarschijnlijk heden worden gerekend. Het is evenwel zeer belangrijk, het is dringende noodzaak, d^t het ook voor de toekomst wordt uit geschakeld en dat dus in dezen tijd bases van overeenstemming worden gelegd In- plaats van slechte verhoudingen ontwik keld. R- P' Gromyko en Stettinius uiten tegengestelde wenschen Precies een uur na elkaar arriveerden Woensdagavond twee belangrijke brieven bil het secretariaat-generaal van de Ver eenigde Naties te Ncw-York: De eerste brief was afkomstig van Gromyko, den Kussischc-n ambassadeur te Washington, waarin deze aan den secretaris-generaal van de Organisatie der Ver. Naties. Trygve Lie, verzocht dc bijeenkomst van den Vei ligheidsraad, die op 25 Maart is vastge steld, te verschuiven naar 10 April. Het tweede schrijven was afkomstig van Stettinius, den Amerikaanschen gedele geerde in den Veiligheidsraad, waarin deze mededeelde, dat de Ver Staten de bijeen komst van den Veiligheidsraad op 25 Maart eischen, cn tevens er op aandringen dat de Iraansche kwestie bovenaan op de agenda wordt geplaatst. Gromyko gaf als reden voor zijn ver zoek op dat hij meer tijd noodig had om zijn verklaringen voor te bereiden. Volgens Lie moet de Veiligheidsraad zelf over deze verzoeken beslissen. Noch Tru man. noch Bevin zal de zitting van 25 Maart bijwonen. Naar A.F.P. meldt, zou radio-New-York gisteren hebben medegedeeld, dat Stalin een boodschap naar den Iraanschen minis, ter-president heeft gezonden, naar aanlei ding waarvan deze met spoed een minister raad heeft belpgd. Hedenavond zal, volgens dezelfde bron, de Sjah een radiorede houden. Morgen- zond zou de premier, Sultaneh, voor idio-Teheran een verklaring afleggen. „Geen kans". Amerikaansche autoriteiten verklaren, dat het verzoek van Gromyko geen kans heeft, aangezien voor inwilliging ervan het eenstemmig besluit van alle elf dei- leden van den raad noodig zou zijn. De zitting van Maandag gaat dus ln leder geval door en het verzoek van Gro myko zal het eerste agenda-punt zijn, al dus Un. Press. De BUz. Raad van Cassatie heeft over wogen, dat Musscrts misdrijven behooren tot de zwaarste welke ons strafwetboek kent. terwijl zij werden gepleegd in een tijd, waarin ons land om zijn voortbestaan streed. Musscrt is tot zijn houding slechts kunnen komen, doordat hij. de oogen slui tend voor de verwerpelijkheid van het regime van den bezetter en den weerzin daartegen van het Nederlandsche volk, cigengerechtigd een rol heeft willen ver vullen. welke hem maakte tot een valsch, doch voor velen vcrleidelilk symbool van toenadering en zelfs vriendschap met den vijand. HU Is deze rol nog blijven vervul len ln een tUd, toen de door den bezetter begane gruwelen Iedere zoodanige toena dering zelfs voor hem onaanvaardbaar moest maken. Dit rechtvaardigt de dood straf volkomen.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1946 | | pagina 1