Haarlems Dagblad
Acht maanden
Herstel
Lever Brothers en Unilever
krijgen regeeringstoezicht
De Jap stal diamanten
Russische activiteit
in het Perzisch geschil
Berichten over duikbooten aan
Java's Zuidkust.
Zeer vage gegevens
Schiphol
Perzië
De Schrijver
f.Oe JtuirgiMi# No. J8286
Bureaux: Groote Houtstr. 93
en Soendaplein 37, Haarlem
IJmuiden: Kennemerlaan 154,
Telef. 5437.
Tel.: Administratie 10724. Expeditie 14825
Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom
Vrlj<ln« 22 Maart 104«
Uitgave Stichting Voorlichting
Abonnementen: p. week 31 cl.
per kwartaal f 4.
Postgiro 273107.
Redactie 10600. Dlr.-Hoofdred. 15054
IN een kleine brochure onder den titel
„Holland ahead", samengesteld door
den Rcgeerings-voorlichtingsdienst met
medewerking van de Nederlandsche Stich
ting voor Statistiek, wordt een overzicht
gegeven van hetgeen in acht maanden
herstelarbeid tot stand is gebracht. Het
is een mooi uitgevoerd werkje en het ver
schaft zijn inlichtingen geheel in den
vorm van beeldstatistiek, die den moder
nen mensch aantrekt door haar plaatjes
en haar kleurigheid en hem overigens tot
eenige inspanning inviteert, want hij moet
poppetjes, scheepjes, koetjes en varken
tjes en zoo meer gaan tellen en de ge
tallen, die zij vertegenwoordigen met de
uitkomst vermenigvuldigen om tot resul
taten in cijfers te komen. Noodzakelijk is
dut evenwel niet; hij kan zich ook te
vreden stellen met het globale overzicht,
door de rijen prentjes geboden
De Engelsche titel van het boekje geeft
al aan dat dit de Engelsche editie is,
bestemd voor verspreiding in Engelsch
sprekende landen, o.m. onder de bezoe
kers van onze reizende tentoonstellingen
in Engeland en de Vereenigde Staten.
Binnenkort zullen een Francrhe en een
Nederlandsche editie verschijnen
Het woord propaganda heeft in de ja
ren der Duitsche bezetting een kwaden
klank in ons land gekregen. Voor de
meeste menschen is het synoniem gewor
den met bedrog en volksmisleiding, al is
dat zijn oorspronkelijke beteekenis niet.
Daarom pas ik het woord.liever niet op
zoo'n boekje als dit toe. Het kan beter
als voorlichting over Nederland worden
aangeduid. Op dit stuk is Den Haag
voor don oorlog zwaar tekort geschoten.
Het heeft zijn leven gebeterd en dit is
een vernieuwing waarvan wij plezier zul
len beleven en waaraan wij dringend be
hoefte hebben ook. Want niet alleeri
moeten wij onzen uitvoer tot herleving
trachten te brengen, maar in algemeenen
zin is het ook dringend noodig dat wij ons
van „goodwill" in het buitenland ver
zekeren. Men moet daar beseffen, dat wij
er alles op zetten om er weer bovenop te
komen en dat ondanks de groote moeilijk
heden het herstel zich door onvermoeide
energie in vlot tempo voltrekt. Inderdaad
is veel bereikt in de eerste acht maanden
na de bevrijding. Het heeft ook, zooals
uit perscommentaren en redevoeringen in
het buitenland gebleken is, al veel indruk
gemaakt. Die zal door een boekje als dit
versterkt en bevestigd worden
Het is psychologisch goed gezien dat
het begint met een beeld-statistiek be
treffende het aantal studenten in 1940-'41
en 1945-'46. Die toont een aanzienlijke
stijging en wordt toegelicht met deze
woorden: „De geest van Nederland bleef
ongebroken en toen na den oorlog de
universiteiten en hoogescholen heropend
werden overtrof het aantal studenten, dat
werd ingeschreven zelfs het vooroorlog-
sche getal (voor de universiteiten betee-
kent dat een stijging van 10.500 tot 14.000).
Veel indruk zal op den buitenlander
de afbeelding van twee kaartjes van Ne
derland maken. Op het linksche zijn in
blauw de tientallen geïnundeerde gebieden
aangegeven, zooals die op 5 Mei 1945 be
stonden. Op het rechtsche komt nog maar
één klein blauw vlekje op Walcheren
voor: dat is de toestand op 1 Januari 1946.
In acht maanden tijds waren alle dijken
gedicht en alle inundaties leeggepompt,
op dat eene Walcherensche geval na. dat
nu ook van de kaart is verdwenen.
De statistiek betreffende den veestapel
toont aan. dat die tengevolge van de fok
kerij in oorlogstijd, en ondanks den Duit-
schen roof reeds ten deele zijn oude po
sitie heeft kunnen herwinnen, terwijl de
qualiteit is verbeterd.
Snel zijn de afwisselingen in zoo'n
boekje, het springt van den hak op de
tak en plotseling verdiept de beschouwer
zich nu in den invoer van eerste levens
behoeften. op een bladzijde vereend met
het herstel van beschadigde huizen, dat
in zoo koortsachtig snel tempo ter hand
genomen werd, dat bij den aanvang van
den eersten „vredeswinter" tenminste
ieder onder dak was. Die aanhalings-
teekens bij het woord vreaeswinter zijn
van den Regeerings-Voorlichtingsdienst en
ik neem ze maar over, want op dit punt
hapert er nog heel wat aan het herstel
zoowel binnen- als buitenslands.
Wie zich over de gegevens betreffende
once scheepvaart buigt schrikt van het
groote verlies aan koopvaardijschepen,
dat wij geleden hebben en nog meer van
het enorme verlies dat de binnenscheep
vaart geleden heeft, maar wordt bemoe
digd door do vermeerdering van scheeps-
ruimte. die toch alweer in acht maanden
tijds ter beschikking is gekomen en door
de verzekering dat onze werven weer
schepen bouwen, niet alleen voor de eigen
vloot maar ook tot uitvoering van bui-
tenlandsche orders. De binnenscheepvaart
vertegenwoordigt evenwel nog maar een
kleine frnrlie van haar vroegeren om
vang: de Duitsche roof heeft hier ontzet
tende gevolgen gehad en men denkt aan
de „teruehaal-commissies". zooals zij in
do wandeling genoemd worden Hoe
schiet het nu op dit chapiter op?
He» horstel van de capaciteit van onze
belangriike havens, Rotterdam en Am
sterdam. levert in menie opzicht een
gunstig beeld en de cijfers van het
Vanwege de onrcgeJmAtigheden l»ij de Unilever Verkoop Centrale beraamt de
regeering maatregelenom een meer direct toezicht te kunnen uitoefenen op die
bedrijven, die in het kader van «Ie dlstrlbuticrcgeling voor de voedselvoorziening
van ons land van vitual behing zijn.
'Zij heeft met liistenuiiing van den raad van bestuur van liever Brothers en Uni
lever N.V. besloten, in afwachting van een meer algemeeno regeling van deze
materie, reeds thans bij de Nederlandsche bedrijven van I/ever Brothers en Unilever
N.V. een regoerlngs vertegenwoordiger aan te stellen. Deze regeerlngsvertegenwoor-
dlger krijgt tot taak de regeering in staat te stellen zich een volledig inzicht in de
goederenbeweging in die bedrijven te verschaffen.
In hoeverre overheidsorganen In de uitvoering Ann linn taak tekort zijn gescho
ten, wordt op het oogenblik grondig onderzocht. Dc regeering zal niet aarzelen ook
daar zoo noodig krachtig ln te grijpen.
Het woord is aan.
Coleridge:
Niemand doet iets uit één
enkele beweegreden.
Men heeft kunnen vaststellen, dat het
grootste deel van een partij diamanten, ter
waarde van 10 mlllioen gulden, we'.ke kort
geleden ln Japan ls ontdekt, uit Ned. Indië
gehaald ls. Het ls evenwel niet mogelijk
nauwkeurig vast te stellen, hoeveel diaman
ten daarvan ln beslag zijn genomen en hoe
veel er door de Japancczen door gedwongen
of vrijen verkoop zijn verkregen.
Tan Malaka gearresteerd?
De radiozender van de Geallieerden
te Batavia heeft het oude en vaak te
gengesproken bericht omgeroepen, dat
de Indonesische communist Tan Mala
ka door de T.R.I. is gearresteerd. Be
vestiging van dit bericht kon A.N.P.-
Aneta nog van geen enkele officieele
instantie verkrijgen.
Mevrouw Sjahrlr. eohtgenoote van den
Indoneslschen leider, Nederlaiulscho van
geboorte, die met haai- lieido kinderen
te Santpoort woont, gefotografeerd
tijdens een interview. (P)
Maandagavond eerste zitting
Veiligheidsraad
Dc diplomatieke activiteit ten aan
zien van het Russisch-Perzisch geschil
komt op het oogenblik voornamelijk
van den kant van de Sovjet-Unie. Zoo
wel de Russische vertegenwoordiger in
den Veiligheidsraad, Gromyko, als de
Russische ambassadeur te Teheran,
Sadsjikof, is druk bezig de opdrachten
van Moskou uit. te voeren en deze op
drachten omvatten blijkbaar in de eer
ste plaats het verkrijgen van uitstel der
zittingen van den Veiligheidsraad en
het voortzetten der onderhandelingen
met Teheran - waarbij het laatste wordt
gebruikt als motief voor het eerste.
Volgens Reuter blijft men van Rus
sische zijde betoogen dat de recht-
streeksche besprekingen met Perzië
nog niet geëindigd zijn en volgens de
Daily Express, die een specialen cor
respondent in Teheran heeft, zou de
Russische ambassadeur Sadsjikof nieu
we voorstellen hebben meegebracht,
die op een andere basis rusten en na
druk leggen op het verlangen naar
Uit een bron, welke tot dusver nog
niet kan worden genoemd, doch welke
als zeer betrouwbaar wordt gekwalifi
ceerd, ontving A.N.P.-Aneta de mede-
deeling, dat er onder de Zuidkust van
Java een aantal Russische onderzee
booten liggen. Officieele bevestiging
van de berichten was niet te verkrijgen
en evenmin konden nadere bijzonder
heden worden gegeven b.v. over het
aantal, de plaats waar zij zouden zijn
waargenomen en door wie. Officieele
bronnen spraken de berichten tegen.
Een Nederlandscli stafofficier verklaar
de, dat het bericht uit Indonesische
bronnen afkomstig was en dat btl na
der onderzoek geen bevestiging kon
worden verkregen.
scheepvaartverkeer liggen nog wel ver
benedeh de vooroorlogsche, maar toonen
gestadigen vooruitgang. Bij de kolcnpro-
ductie kan, zooals nu wel algemeen be
kend is, slechts vaq langzame stijging ge
sproken worden. De productiecijfers v3n
de industrie, voor November 1945 in ver
gelijking met 1938 opgegeven, vallen naar
omstandigheden op menig gebied mee:
dakpannen 60%, schoenen 65%, choco
lade zelfs 80% en sigaretten 85% het is
jammer dat wij het niet alles zelf in onze
aankoopen ervaren Runnen. Kousen en
sokken hebben het lot 45van de pro
ductie in 1938 gebracht, bnkstcenen tot
25%. tabak tot 30%. Dit zijn. zooals ge
zegd. de cijfers van November
Het herstel van de posterijen is Indruk
wekkend en eveneens dat van de spoor
wegen en de bruggen. Het wegverkeer
neemt snel toe en omtrent het luchtver
keer zijn wij ongetwijfeld allen vol ver
trouwen, gestimuleerd door vier vluch-
•en AmsterdamBatavia vice versa per
weck en de snelle nieuwe ontwikkeling
van Schiphol als luchthaven voor het
wereldverkeer.
De Nederlandsche editie van dit boekje
zal ook veel belangstelling genieten en
nuttig werken, want hel is een bemoedi
gend. aansporend ding. En do slotwoorden
zijn goed: ..Materieel ls Nederland zwaar
geschaad door den oorlog, maar het ka
rakter van zijn volk is door lijden ge
sterkt. Tusschen Haagsche bouwvallen
"erriist ongedeerd het Vredespaleis, zetel
van het Internationale Hof van Justitie
Herrijzend Nederland zal zich meer dan
ooi» als vertegenwoordiger en pionier
van Vrijheid en Recht doen gelden". Moge
ook dit laatste bewaarheid worden. R. P-
Het Geallieerde hoofdkwartier en dr.
Van Mook zeiden volkomen onkundig
omtrent het bericht te zijn. Sjahrir
deelde mede: „Dit is het eerste, dat ik
over deze aangelegenheid verneem".
Z.i. kon de aanwezigheid van Russische
duikbabten in geen enkel opzicht in
verband worden gebracht met den bin-
nenlandschen politieken toestand of
Java.
Aan Reuter werd in Batavia meege
deeld, dat de Geallieerden in de havens
van Noord-Java Duitsche duikbooten
hebben aangetroffen. Het is wel moge
lijk. dat er eenige aan de Zuidkust zijn
achtergebleven en dat een of meer van
deze schepen met Japansche of Indo
nesische bemanning hebben zee geko
zen. Ook wordt het niet onmogelijk ge
acht, dat enkele Japansche onder
zeeërs aan de Zuidkust zijn, die door
de Indonesiërs zijn overgenomen.
Spitfires maken verkenningsvluchten
om de juistheid van de berichten na te
gaan.
neemt hooge vlucht
Welke uitbreiding het luchtverkeer, meer
in het bijzonder het personenvervoer, heeft
ondergaan, welk aandeel Schiphol daarin
heeft en welke toekomstmogelijkheden voor
deze wereldluchthaven aanwezig z(Jn leeren
de volgende luttele cijfers:
Passagiersvervoer van. naar en vla de
luchthaven Schiphol:
1937 1938 1946
Januari 2002 2631 4031
Februari 2209 2308 5858
In September 1945 bedroeg dit aan
tal nog slechts 517.
De K. L. M. heeft vier nieuwe D.C. 4*s van
de Douglas fabrieken uit Callfornlë gekocht,
waarmede ln Mei een eigen dienst Schlp-
hol-New York wordt geopend. De nieuwe
toestellen zijn fraai Ingericht en aangepast
aan het civiele luchtverkeer.
Fraude
Vier ambtenaren van het distributie
kantoor te Delden zijn wegens fraude
gearresteerd.
Een groote partij vooroorlogsche tex-
tielgoederen is gevonden in den winkel
van A. ter B. te Enschedé.
VrUe medische behandeling voor Ieder
een is de Inhoud van een wet. die op 't
oogenblik in het Brltsche Parlement behan
deld wordt.
vriendschap tusschen de beide landen.
Sadsjikof heeft een langdurige bespre
king met Ghavam, den Perzischen pre
mier. gehad.
In Washington heeft Gromyko eige
ner beweging een bezoek aan Byrnes,
den minister van Buitenlandsche Zaken
der V.S. gebracht. Ala, de Perzische
ambassadeur te Washington, is even
eens met Gromyko zoowel als mei Byr
nes in contact geweest. Hij heeft bo
vendien een tweede verzoek gericht tot
Lie, den secretaris-generaal der Ver
eenigde Naties, om het geschil aan den
Veiligheidsraad voor te leggen en de
behandeling niet uit te stellen.
Lie heeft bij zijn aankomst ie Wash
ington nadrukkelijk verklaard dat de
bijeenkomst van den raad Maandag zal
plaats hebben. Het Russische verzoek
zal dan als eerste agendapunt worden
behandeld. Men gelooft in regeerings-
kringen te Washington dat de Fransche
afgevaardigde misschien het Russische
verzoek zou kunnen steunen, aangezien
Frankrijk wil vermijden dat het bij een
stemming stelling tegen Rusland zou
moeten nemen.
Gromyko heeft tegenover journalis
ten verklaard, dat de Sovjet-Unie in
ieder geval op de zittingen van den
Veiligheidsraad zou zijn vertegenwoor
digd. De zitting van Maandag 25 Maart
zal des avonds om half negen Neder
landsche tijd beginnen.
Enkele Bijzonderheden
Perzië, dat door zijn conflict met Sovjet-
Rusland thans de aandacht der gehcele
wereld trekt, wordt sinds 1935 ook Iran
genoemd. Het is een Aziatische monarchie
aan het hoofd waarvan de Sjah staat.
Het land is zeer groot; het beslaat een
oppervlakte van 1.645.000 K M2. Maar de
bevolking telt maar ongeveer twaalf mil-
lioen zielen, waarvan een vijfde nomaden
zijn
In het Noorden ligt Pezlë aan de Kas
pische Zee, in het Zuiden aan do Perzi
sche Golf en de Arabische Zee. De ver
keersmiddelen zijn nog maar slecht ont
wikkeld. Het land is verdeeld in vier
provincies der eerste klasse (Azerbeidsjan,
Fars, Kirman en Khorassan) die onder
wall's (gouverneurs-generaal) staan et
dertien der tweede klasse, bestuurd door
hakims (stadhouders).
Dc grootste steden zijn de hoofdstad
Teheran met 210.000 inwoners. Tebrls met
200.000, Ispahan met 90.000 en Mesjed met
70 000 Tebris is de belangrijkste handels
stad. Dc landbouw is een belangrijke be-
staansbron, ofschoon het grootste deel
van het land er niet voor geschikt li en
het vruchtbare deel niet overal bebouwd
wordt. Tarwe, gerst en rijst worden ver
bouwd, maar een welvarende boerenstand
is er niet. Perzië heeft 10'/» bouwland.
10% wei- en hooiland, 5% bosch en 75%
woeste gronden. Het levert ook opium,
thee, katoen, wol en zijde. Van veel groo-
'er belang zijn evenwel de petroleum-
bronnen aan de Perzische Golf die in 1934
7 66 millioen ton produceerden. De nijver
heid is voor het overige achteruitgegaan;
en de handel van weinig belang
krijgt informatie-opdracht
Donderdag heeft het kabinet van den
Prins-regent medegedeeld, dat de Prins
regent den heer de Schrijver, voorzitter
der Christelijke Volkspartij, in audiën
tie heeft ontvangen en hem daarbij
heeft belast met een informatie-op
dracht. De Schrijver heeft deze op
dracht aanvaard en is begonnen met
zijn besprekingen. Donderdagmiddag
heeft hij reeds een onderhoud gehad
met de voorzitters van Kamer en Se
naat. Heden zal hij den heer Spaak
ontmoeten, en tevens een aantal voor
aanstaande personen uR de politieke
partijen.
