maant tot zuinigheid
De Veiligheidsraad
Minister Mansholt
„Russisch-T urksch
geschil"
Het duikbootverhaal
een „vergissing"?
Derde Fransche nota
over Spanje
De Nationale feesten
te Haarlem
Kamer ongerust over de
groote Overheidsuitgaven
crU j ouoipopuejj UU Ufe>j j JJ] cJ LU KZ.ldA Ud^dülJ (J(J(J OCJ - Ob UI
Me Jaargang No. ISS8T I "1 "1 "1 Zfttordog 2.3 Maart 194c.
Bureaux: Groote Houtstr. 93 (H J^f TC I C I S /H f^'4 r^% I Cf M Uitgave Stichting Voorlichting
ea Soendaplein 37, Haarlem |J Abonnementen: p. week 31 ct.
IJmulden: Kennemerlaan 154, per kwartaal 1 4~
Telef. 5437. Postgiro 273107.
Tel.: Administratie 10724. Expeditie 14825 Dfreetenr-IIoofdrcdacteur: Robert Peereboom Tel Redactie 10600 Dir.-Hoofdred. 15054
MAANDAG komt de Veiligheidsraad
te New York bijeen om over de Per
zische kwestie te spreken. Maar het eer
ste punt op zijn agenda is niet de kwes
tie zelf. Eerst moet over de procedure
beslist worden, dat wil in dit geval zeg
gen: over de vraag of verder uitstel ge
doogd zal worden. De Russische ambas
sadeur te Washington, Gromyko, heeft
immers in een brief aan den secretaris
generaal van de U.N.O. gevraagd om de
behandeling uit te stellen tot 10 April,
omdat pas een nieuwe Russische ambas
sadeur te Teheran i6 benoemd en de met
de Perzen gevoerde besprekingen tot
dusver niet tot een resultaat hebben ge
leid. De Perzen hunnerzijds gaan even
wel niet actoord met deze verdaging en
stellen blijkbaar geen vertrouwen in
verdere directe onderhandelingen, want
zij hebben de zaak zelf voor den Veilig
heidsraad gebracht. Hierin worden zij
gesteund door de Vereenigde Staten.
Gi'omyko's brief aan het secretariaat-
generaal van de U.N.O. werd onmiddel
lijk gevolgd door een brief van Stetti-
nius, den Amerikaanschen minister van
Buitenlandsche Zaken, waarin deze ver
zocht de Perzische kwestie vooraan op
de agenda te plaatsen.
Verwacht wordt dat de Engelschen
de Engelsche afgevaardigde in den Vei
ligheidsraad i6 Sir Alexander Cadogan
zich eveneens tegen verdaging zullen
verzetten. Sinds 3 Maart wacht Londen
vergeefs op antwoord van de Russische
regeering op zijn verzoek om inlichtingen
betreffende het niet terugtrekken van
de Sovjet-troepen uit Perzië. Een week
later is dit verzoek om inlichtingen
herhaald. Volgens het bekende Drie Mo
gendheden Verdrag hadden de troepen
op 2 Maart moeten verdwijnen. In Enge
land stelt men zich nu op het standpunt
dat men. aangezien antwoord op de bei
de nota's is uitgebleven, .het door middel
van den Veiligheidsraad moet zien te
krijgen. De Britsche regeering acht den
toestand te ernstig om uitstel in het ver
krijgen van opheldering (en zoo mogelijk:
een grondslag voor overeenkomst) te kun
nen aanvaarden. De Amerikanen hebben
trouwens ook een verzoek om inlichtingen
tot Moskou gericht, dat eveneens onbe
antwoord is gebleven.
Aan den vooravond van de bijeenkomst
van den Veiligheidsraad schijnt het wel
nuttig, deze feiten in de huidige situatie
nog eens uiteen te zetten. De Veiligheids
raad heeft volkomen zeggenschap over
zijn werkwijze en zal dus inzake de pro
cedure eenvoudig bij meerderheid van
stemmen beslissen. Het befaamde veto
recht van de vijf groote mogendheden
doet hierbij geen invloed gelden
In den Raad hebben behalve de vijf
groote mogendheden Amerika, Rusland,
Engeland, China en Frankrijk, die per
manente leden zijn, zes niet-permanente
leden zitting waartoe Nederland, ver
tegenwoordigd door den minister zonder
portefeuille Van Kleffens, behoort. Het
is niet mogelijk tevoren „de elf neuzen
te tellenSlechts is bericht dat verwacht
wordt, dat Frankrijk in de kwestie der
procedure voor het Russische verzoek om
uitstel zal stemmen Vorige stemmingen
van den Veiligheidsraad geven reden tot
de verwachting, dat ook onder de niet-
permanente leden er zullen zijn die zich
aan Russische zijde scharen. Zeker is de
uitslag van de stemming nog geenszins.
Het is trouwens in een dergelijk span
nende internationale kwestie altijd mo
gelijk, dat zich te elfder ure nieuwe fac
toren voordoen, die een onverwachte
wending aan de zaak geven.
Natuurlijk betreft deze kwestie van pro
cedure meer dan de vraag, of men ter
zake van een gevraagd uitstel al dan niet
welwillend tegenover een Russisch ver
zoek zal staan. Zoowel de onwil van de
Perzen als de houding van Amerikanen en
Engelschen bewijzen, dat van die zijden
geen vertrouwen meer wordt gesteld in de
voortgezette onderhandelingen tusschen
Perzië en Rusland en dat men voorziet
dat daarbij een pressie op Perzië zou kun
nen worden toegepast, die men niet aan
vaarden wil. Het blijven van de Russische
troepen in het land geef* d» verklaring
van dit standpunt.
Tc verwachten is in elk gevai dat de
volgende week een zeer spannende ont
wikkeling op internationaal gebied te zien
zal geven, die ook in ons land met groote
aandacht gevolgd zal worden, temeer om
dat wel gebleken is, dat de belangstelling
van het groote publiek voor de buiten
landsche aangelegenheden sinds den twee
den wereldoorlog sterk is toegenomen: een
verschijnsel, dat zich ook in andere landen
in meer of mindere mate vo»rd* ït en dat
alleen als winst beschouwd worden.
Het kan zijn nut hebben nOb eens te
zeggen, dat men bij dergelijke geschillen
zich niet moet laten alarmeeren door men-
schen, die daverende uitspraken doen in
het genre van „er komt weer oorlog",
want het is makkelijk om zulke dingen te
zeggen, maar moeilijk ze te bewijzen, het
geen dan ook pleegt nagelaten te worden.
En waarschijnlijk is oorlog in een zoo
oorlogsmoede wereld met zulke enorme
verwoestingen, als wij thans beleven,
geenszin'; R. P
Op 22 Maart om kwart voor twee ls
TransJordanlC een onafhankelijke staat ge-
wordon door de onderteekening van het
Britsch-Transjordaansche verdrag.
Minister Mansholt hield „Op de brug"
gisteren een radiorede wuarln h(| Zelde. dat
Nederland wat de voedselvoorziening betreft
afhankelijk is van het buitenland. Spreker
meende, dat er geen redenen waren om een
catastrofale ontwikkeling In de voedselpo
sitie te vreezen. Wel diende men In te zien,
dat b|| een herverdeeling van de bestaande
voedselvoorraden de Nederlandsehe positie
niet onaangetast kan blijven, Niemand be
hoort echter voor acuten voedselnood te
vreezen. noch voor dreigend gebrek. Aan
honger behoeven wU zelfs niet te denken,
aldus spreker.
Door tie oorspronkelijk zeer groote graan-
hoeveelheden, dtc na den oorlog vrij kwa
men, was de broodpositie ln ons land gun
stig te noemen. Er heerscht echter een In
ternationale nood en Nederland zal hier
in moeten deelen door zijn steentje bij te
dragen om den nood van anderen te helpen
lenigen. Ten behoeve van Frankrijk, dat een
groot tarwetekort heeft, ls een beroep ge
daan op onze voorraden.
De periode, die ons nog scheldt van
den nieuwen oogst moot .overbrugd
worden door een verlaging van het
broodrantsoen. Met Ingang van 31
Maart zal dit van 2800 gr. op 2400 gr.
per week komen; de rantsoenen van de
kindergroepen en de toeslagen voor
b IJ zonderen arbeid zullen onaangetast
blijven.
Met klem wilde de minister er bij Iedereen
op aandringen, zoo zuinig mogelijk met ons
voedsel om te gaan en verspilling te ver
mijden. Het wegwerpen van één broodkorst
per week door lederen Nederlander levert al
een verlies op van ongeveer 10.000 ton graan
per Jaar.
Ten aanzien van andere producten zelde
Ken luuiial IhiIU'iiIuihIm'Iic studenten
brengt oen In-zoek uan ons land. Bij htm
aankomst In de hoofdstad werden zij
verwelkomd door luin Amsterdnmsche
collega's en toegesproken door don hoer
von Salter, voorzitter der ontvangst-
commissie. (P)
Saradjoglu over
Saradjoglu. de Turksche minister-presi
dent, heeft gisteren een verslaggever van
een Egyptisch blad een onderhoud toege
staan. waarbij de betrekkingen Turkije—
Rusland ter sprake kwamen. De minister
zeide daarbij: „Ik heb vertrouwen in een
vreedzame regeling van het Russisch—
Turkseh geschil, doch wij zouden vechten
tot den laatsten man, indien wij werden
aangevallen"
Ten aanzien van de Dardanellen ver
klaarde Saradjoglu dat het beheer over
deze strategisch zoo belangrijke zeeëngte
alleen zou kunnen worden gewijzigd door
een conferentie van alle belanghebbende
landen tezamen.
55 of 68
Minister Vos zeide te Tilburg over de
kolenproductie, dat deze in Juni 1945 33%
van de vooroorlogsche voortbrenging be
droeg, in Juli 36%, in Sept. 42% en in
October en November 55%. De verwachte
verdere stijging is in de eerste maanden
van 1946 helaas uitgebleven
In zijn eerste verkiezingsredevoering te
Rotterdam verklaarde prof. Schermer-
horn echter, dat de Nederlandsehe pro
ductie nog slechts 08% van die van voor
den oorlog bedroeg.
Wie heeft gelijk? Prof. Schermerhorn
of Ir. Vos? En hoe is dat verschil te
verklaren? Het zal toch niet veroorzaakt
zijn door de omgeving, waarin de rede
voeringen werden gehouden? Minister
Vos sprak n.l voor industrieelen en eco
nomen en prof. Schermerhorn op een
verkiezingsbijeenkomst.
spr. nog, dat door vervoersmoeilijkheden
een verlaging van het suikerrantsoen had
gedreigd, doch dat dit gevaar was afge
wend. Voor geen enkel ander artikel wor
den voorts rantsoenverlagingen verwacht,
al ls bijv. de vleeschproductie nog steeds
onvoldoende. De grootere vrijheid, die men
voorts ln den landbouw na opheffing van
vele voorschriften heeft gekregen, kan niet
gehandhaafd blijven, daar men van deze
vrijheid niet altijd het juiste gebruik maak
te. Niettemin sprak de minister zijn ver
trouwen uit in onze boeren en landbouwers,
waarby hij een beroep deed op hun mede
werking om de Juiste verdeeling van ons
voedsel te waarborgen.
Java
Naar ANP-Aneta meldt, hebben de ver
kenningsvluchten, die door de R.A.F. bo
ven het gebied van Tjiiatjap z(jn uitge
voerd, naar aanleiding van de geruchten
over waargenomen duikbooten, geen
resultaten opgeleverd.
De verkenningsfoto's vertoonen geen
spoor van duikbooten en men neemt nu als
vaststaand aan, dat het geheimzinnige
verhaal over gesignaleerde onderzeeërs
onder de kust van Java, op een „vergis
sing" berust.
Toen op het geven van nadere inlich
tingen werd aangedrongen heeft dezelfde
bron, welke het bericht verspreidde, zon
der meer verklaard, dat er niets meer
bekend was over de aanwezigheid van
Russische duikbooten in de buurt van
Java. Het geallieerd hoofdkwartier te Ba
tavia stelt inmiddels een officieel onder
zoek in naar deze sensationeele „vergis
sing".
De Fransche ministerraad heeft beslo
ten een derde nota te zenden aan de re
geeringen van Engeland en de Ver. Sta
ten waarin nogmaals wordt aangedrongen
op de behandeling van de Spaansche aan
gelegenheid door den Veiligheidsraad.
De vroegere Spaansch-republikeinsche
minister-president Largo Caballero is
Vrijdagavond in een Parijsch ziekenhuis
overleden.
Kardinaal von Galen
overleden
Te Munster in Westfalen is na een korte
ongesteldheid overleden de kort geleden
tot kardinaal gewijde aartsbisschop van
Munster, graaf Clemens von Galen.
Kardinaal graaf Clemens von Galen is
68 jaar oud geworden. Hij heeft wereld-
bekendheid gekregen door zijn afwijzende
houding tegenover het nationaal-socialis-
me en zijn herhaalde openhartige predi-
caties.
Fraude
Eenmaal waren hier te lande
eerlijkheid en stiptheid troef
en corruptie was een schande
en een boef, dat was een boef.
Maar de oorlog is gekomen,
boeven werden hier de baas.
Nieuwe maatstaf moest genomen
en bedrog werd plicht, helaas.
Hun terreur is thans historie
en hun machtsdroom is vermoord,
maar in omgekeerde glorie
leeft de knoeigeest lustig voort
Diefstal, fraude, zwendelstreken
lokken Nederland vandaag,
nu het duister lijkt geweken,
nog in Duitsche hinderlaag.
Een Reclame-optocht
Het Centrum Comité Vereeniging
Koninginnedag (aangesloten bij het
Haarlems Comité voor Nationale Fees
ten) stelt zich voor, ter gelegenheid van
de eerste herdenking van de Nationale
Bevrijding op Zaterdag 4 Mei o.m. te
organiseeren een groote reclame-optocht
onder de leuze: „Wij zijn er nog niet,
doch wij komen er wél".
De bedoeling is, dat zooveel mogelijk
Haarlemsche bedrijven en midden
standszaken in dezen optocht vereenigd
zullen worden, welke stoet in den mid
dag met muziekkorpsen door de stad zal
trekken, om zoodoende blijk te geven
van wat reeds gepresteerd is in één jaar
tijds en de burgerij te laten zien, dat on
danks ontstellende belemmeringen, de
geest van wederopbouw van het zaken
leven levend is.
Een jury zal beslissen over te verlee-
nen prijzen.
Het rioleeringsplan
te Haarlem
Wordt te zijner tijd weer aangepakt.
Door het uitbreken van den oorlog is
er stagnatie gekomen in de afwerking
van het schema voor het groote riolee
ringsplan te Haarlem.
Naar wij vernemen ligt het in het
voornemen van het gemeentebestuur,
zoo gauw de omstandigheden het toe
laten, met dit groote werk door te gaan.
Voorloopig moet het evenwel nog blij
ven liggen, want er zijn verschillende
dingen die absoluut moeten voorgaan.
Daaronder rekenen wil zoo zei de
Wethouder van Openbare Werken, de
heer A. J. M. Angcnent allereerst de
bestrating. Wij zijn overtuigd, dat die
veel te wenschen overlaat en zullen dan
pok alles doen wat mogelijk is om
daarin zoo gauw mogelijk verbetering te
brengen.
Weerbericht
WEER IETS ZACHT»».
Geldig tot Zondagavond. Heldere nach^
Overdag toenemende bewolking met Inter
weer eenlgen regen, vooral Jn het Zuiden
van het land, Matige wind tusschen Zuid
en Zuid-Oost. Iets zachter.
Algemeene klachtdat zij niet in de gelegenheid
is zich een oordeel te vormen.
Voor de saneering van de overheidsfi
nanciën is het niet voldoende, dat een
zeker bedrag aan oude schulden wordt af
gelost. zoo wordt in het Voorloopig Ver
slag van de Tweede Kamer over het wets
ontwerp tot heffing van een vermogens-
aanwasbelasting gezegd. Veel belangrijker
acht de Kamer het, dat het normale over
heidsbudget zoo spoedig mogelijk weer in
evenwicht wordt gebracht. En juist dien
aangaande bestond b(j alle leden ernstige
ongerustheid.
Verscheidene leden gaven den wensch te
kennen concrete bewijzen te krijgen van
de saneering der overheidsuitgaven in
plaats van de tot nu toe hieromtrent ge
dane vage toezeggingen. Zij vroegen zich
af of wel ernst werd gemaakt met de ge
zondmaking van het landsbudget. Maar
ook die leden, die wel van den ernstigen
wil der regeering, overbodige uitgaven
zooveel mogelijk te beperken, overtuigd
waren, moesten tot hun leedwez.en consta
teren, dat van een verwerkelijking van
deze voornemens tot dusver bitter weinig
naar bulten is gebleken. Hierbij gaven
verscheidenen een opsomming van over
bodige uitgaven: auto's met particulier
chauffeur, rijden ln auto'6 wanneer de
trein kon worden gebruikt, handhaving
van tijdelijke betrekkingen, waarin nau
welijks nuttige arbeid wordt verricht,
nog steeds aanstellen van ambtenaren en
hoofdambtenaren.
Nog altgd worden vele uitgaven gedaan,
waaraan in den „rijken tijd" niet werd
gedacht. En hierbij komt aldus vrijwel
alle leden dat dit alles doorgaat zonder
dat den Staten-Generaal ook maar de ge
legenheid wordt geboden zich nmti.-ni een
en ander ren nauwkeurig oordeel te vor
men, nu de begrooting voor 1946, ondanks
door de regeering gedane toezeggingen,
nog steeds niet hij de Kamer is ingediend.
Ecnige leden achtten dezen toestand zelfs
zoo bedenkelijk, dat zU meenden zich hun
stem ten aanzien van het onderhavige
voorstel te moeten voorbehouden, indien
door de regeering niet tijdig door indie
ning van de volledige begrooting voor 1946
opening van zaken zou worden gedaan.
Zeer vele leden waren er teleurgesteld
over, dat dit wetsontwerp eerst thans bij
de Kamer is ingediend. Zij achtten het
ook een bezwaar, dat niet tegelijk een
wetsontwerp inzake de heffing ineens is
ingediend. Van andere zijde werd de op
merking gemaakt, dat het nu nog niet de
tijd was voor een belasting als de onder
havige, gezien de groote onzekerheid over
een aantal vermogensbestanddeelen. Be
zwaar werd ook gemaakt, dat niet vol
doende rekening ls gehouden met de koop
krachtvermindering van de geldeenheid.
Van vele zijden werd betreurd, dat het
tarief voor de niet op onoirbare wijze ver
kregen aanwassen geen progressie ver
toont. Voor de groote gezinnen werd ge
vraagd ook een zeker bedrag per kind
vrij te 6tellen.
