Haarlems Dagblad
Rotterdam wordt moderne metropool
Democratisch debuut" in Japan
Ons Bestaan
Plannen voor den opbouw openbaar
r
Engeland bereid tot broodrantsoeneering
60o .Tnarfcnns Xo, 18SOS
Bureaux: Groote Houtstr. 93
en Soendapleln 37, Haarlem
IJmuiden: Kennemerlaan 154,
Telef. 5437.
Tel.: Administratie 10724. Expeditie 14825
•-lloofdredncii
Robert Peereboom
l>»ixioitliiK U Aj»rll
Uitgave Stichting Voorlichting
Abonnementen: p. week 31 ct.
per kwartaal f 4.
Postgiro 273107.
Tel.: Redactie 10600. DIr.-Hoofdred. 15054
IEMAND schrijft mij, dat wij met poli
tieke kwesties in het buitenland „al
leen als wereldburgers" te maken hebben.
Dit is het verouderde standpunt van den
neutralen Hollander. De huidige werke
lijkheid is heel anders. Omdat meer men
sehen dit blijkbaar nog niet inzien, schijnt
het goed eens duidelijk te zeggen, dat wij
aan onze Oostgrens slechts tijdelijk be
schermd worden door de aanwezigheid
van Engelsche en Amerikaansche bezet
tingstroepen in Duitschland's Westelijke
zón es. Zij zullen daar nog eenige jaren
blijven. Maarschalk Montgomery heeft
onlangs de mogelijkheid geopperd, dat het
nog tien jaar zou kunnen duren. Dat was
evenwel maar een veronderstelling en de
eindbeslissing over deze aangelegenheid
zal niet bij den maarschalk liggen. Maar
laat ons aannemen dat het tien jaar duurt.
Als die troepen dan teruggetrokken wor
den, zullen wij weer met ons negen mil-
lioenen grenzen aan tachtig millioen Duit-
schers, die er nu 6lecht aan toe zijn, maar
in de toekomst weer een machtiger volk
zullen worden dan wij. De laatste oorlog
heeft ru toch wel duidelijk gemaakt, niet
alleen door onze eigen ervaringen, maar
vooral door de krachtsuiting van het
Duitsche militairisme, dat wij zelfs met
de uiterste militaire inspanning daar nim
mer ook maar in de verte tegen opgewas
sen zullen zijn. Wij missen bovendien de
geestesgesteldheid voor den „totalen oor
log", zooals die in de Duitsche opvatting
ontwikkeld is. Als wij die verwierven
zouden wij geen Nederlanders meer zijn.
Maar zelfs als het geschiedde, hetgeen
verhoed moge worden, zouden wij nog
niet tegen de overmacht zijn opgewassen.
Want de tijden van Tromp en De Ruyter
zijn voorbij en in den modernen techni-
schen oorlog hebben kleine en zelfs mid-
delgroote volken geen kans meer tegen
groote. Dat is geen bedenksel van mij,
maar een door alle terzake kundigen er
kend feit. Het heeft zich dan ook afge
spiegeld in de besluiten van San Fran
cisco, neergelegd in het bekende Hand
vest der Vereenigde Volken, waarin de
huidige machtigen zich privileges hebben
voorbehouden, die anderen niet konden en
niet durfden betwisten. Zij hadden ze
maar te aanvaarden; er was nfets aan te
doen.
Als wij nu het vooruitzicht hebben, dat
binnen tien jaar onze Duitsche grens weer
open zal liggen, is het toch wel glashel
der, dat wij bij de internationale politieke
ontwikkeling niet „alleen als wereldbur
gers" betrokken zijn. Integendeel: de toe
komst van ons volksbestaan hangt ervan
af. Het is niet bepaald plezierig, dit zoo
ronduit te moeten zeggen en sommigen
vinden het misschien aangenamer zich
een soort sprookje voor te stellen, waarin
wij tegen iedereen opgewassen zijn. Of er
maar liever niet aan te denken en zich te
gedragen gelijk de struisvogel. Of de moei
lijkheid op de lange baan te schuiven
met de gedachte: als het eenmaal zoover
is zullen wij wel verder zien.
Deze houding baat evenwel niets.
Sprookjes zijn onbruikbaar, struisvogel
politiek is dat eveneens en uitstel van de
zaak is onmogelijk. Want ongelukkiger
wijze wachten anderen niet op ons en
gaan door met hun politieke ontwikkeling,
onder aanvoering van de genoemde mach
tigen. Daarom was ook de Russisch-Per-
zlsche crisis, uitgevochten in den Veilig
heidsraad, van direct belang voor ons.
Want zij besliste in eersten aanleg over
de vraag, of de U.N.O. het voor een klein
volk zou opnemen. Dat is gebeurd, be
houdens het feit dat de Russische troepen
nog niet uit Perzië vertrokken zijn en de
inbreuk op een verdrag verder onbespro
ken is gebleven. Op 2 Maart hadden zij
moeten vertrekken. Zij zullen nu, volgens
Russisch-Perzische overeenkomst, op 6
Mei Perzië ontruimen. Ik weet niet of de
mogelijkheid, dat vreemde troepen in de
toekomst ons land eenigen tijd bezet zou
den houden, terwijl wij moesten afwach
ten. of onderhandelingen er misschien een
eind aan zouden maken, velen aanlokt.
Het lijkt niet waarschijnlijk.
Dat Perzische geval is een nuttig voor
beeld. In directen zin is voor ons de
ontwikkeling van het Duitsche vraagstuk
een levensbelang. De vraag, of een nauwe
aaneensluiting der Westersche volken tot
stand zal komen, die ons en andere kleine
volken deel zou doen uitmaken van een
veel grooter en dus veel machtiger geheel,
is voor ons eveneens een levensbelang.
Want met het lidmaatschap van de U.N.O.
alleen is onze bestaanszekerheid op den
duur niet gewaarborgd. Het moge thans
betere garanties bieden dan de Volken
bond indertijd schonk, afdoende zijn zij
zeker niet. Daarom zijn wij aangewezen
op de mogelijkheid, die het Handvest der
Vereenigde Volken biedt, om binnen zijn
kader regionale overeenkomsten te slui
ten. Ook onze economische belangen
dringen tot nauwe aaneensluiting met
aangrenzende landen Om al die redenen
is samenwerking met België van het
grootste belang. Bij het beleid der groote
bondgenooten in de Duitsche bezettings
zones zijn wij eveneens direct geïnteres
seerd. De houding van Frankrijk ten op
zichte van het Roergebied en het Saar-
gebied, die dezer dagen aan de orde is
geweest en verband houdt met de moge
lijkheid van een Engelsch-Fransch pact.
zal straks onze helaneen direct raken.
Zoo zou ik kunnen doorgaan. De conclusie
blijft dezelfde.
Door de ramp van 14 Mei 1940 kwam
Rotterdam voor een vraagstuk to staan,
als misschien uit stedebouwkundig oog
punt zich nooit heeft voorgedaan. In 1943
nam een Amerikaansche vergissing by een
luchtbombardement bovendien nog een
hap uit de stad weg, in omvang even
groot als by de Haagsche ramp van het
Bezuidenhoutkwartier. Thans is het «ogen
blik aangebroken, waarop het nieuwe
stadsplan van Rotterdam aan het publiek
kan worden voorgelegd. Ken arbeid van
jaren, niet zelden onder moeiiyke omstan
digheden verricht, wordt daarmee aan de
openbaarheid prysgegcvcn.
Rotterdam wordt metropool in den
besten zin. De toren van de Groote Kerk,
die tot eiken prijs behouden blijft, zal het
centrale punt van de stad vormen. Daar
omheen komt een nieuwe, moderne stads
kern, met drie groote wegen van West
naar Oost en twee van Noord naar Zuid.
De Maasbruggen worden verlegd van
Westelijk naar Oostelijk van de Spoor
brug en voeren in een brecden weg linea
recta naar het Beursplein. Er is een
prachtige Maasboulevard geprojecteerd,
langs den huizenkant op dijkhoogte, mot
onder langs het water een loskade. De
Spoorwegen hebben grootschc plannen
voor een geheel nieuw centraal station
en een vernieuwd, breed viaduct, ge
schikt voor snelverkeer. Pleinen, singels,
parkaanleg en vermaakcentra zullen de
city aantrekkelijker maken.
Satelliet-steden om de kern.
Het eigenlijke Rotterdam zal plaats bie
den aan niet meer dan 700.000 inwoners.
Mocht de bevolkingsaanwas boven dit
aantal uitgaan, dan zal de verdere uit
breiding worden ondergebracht in een
of meer „satelliet-steden" in de omgeving
van de stad, met zeer goede onderlinge
verkeersverbindingen. Het plan opent de
mogelijkheid om een aantal industrieele
bedrijven, die zoowel het personen- als
het transportverkeer in de binnenstad
sterk belasten en bovendien de aantrekke
lijkheid van hun omgeving in ernstige
mate verminderen, uit het stadshart te
verwijderen. De bedrijven zullen dan
worden overgebracht naar het ontworpen
industrieterrein in den Spaanschen Polder.
Het parkeervraagstuk heeft een punt
van ernstige studie uitgemaakt. Vijftien
groote parkeerterreinen zuilen in de bin
nenstad worden aangelegd, waar vele dui
zenden auto's een plaats zullen kunnen
vinden. Het tegenwoordige gebouw van de
„Bijenkorf" zal moeten verdwijnen, omdat
het precies het middelpunt uitmaakt van
een groot geprojecteerd plein.
In 15 jaar gereed?
Het nieuwe stadsplan bevat een boek
deel druks en het hier medegedeelde is
in hoofdzaak de groote lijnen Het geheel
is echter te beschouwen als een basisplan,
waaraan niet star zal worden vastgehou
den. Gerekend naar voorlogschen grond
slag kan het volgens den wethouder ir.
Kraayvanger in 15 jaar gereed zUn.
Bij de publicatie van het plan heeft
burgemeester mr. P. J. Oud tot de burgerij
gezegd: „Dat is het werk van vaklieden,
architecten en technici. Maar zij arbeiden
voor de geheele stedelijke gemeenschap.
Wat zU zich voorstellen te verwezenlijken
is niet alleen een oord, waar gewoond
en gewerkt zal worden, maar in ieder op
zicht een brandpunt van het veelzijdige
leven der stad voor een reeks van komen
de geslachten".
Het Russische verzoek
Maandag onder den hamer
Op de geheime zitting van den Veilig
heidsraad die Woensdag gehouden is,
werd volgens Reuterberichten besloten,
dat de raad Maandag 15 April a.s. zal bij
eenkomen om de brieven te bespreken,
die van Rusland en Perzië ontvangen
zijn. De zitting van Woensdag werd door
Gromyko bijgewoond.
Volgens prins Firouz, de woordvoerder
van de Perzische regeering, heeft Hussein
Ala den brief, waarin het Perzische ver
langen tot handhaving van het veelom
streden agendapunt tot uitdrukking werd
gebracht, geschreven op aanwijzingen van
de Perzische regeering.
De benoeming van Gromyko tot perma
nent gedelegeerde bij den Veiligheidsraad
heeft met zich gebracht, dat hij de functie
van Sovjet-ambassadeur te Washington
niet kan blijven vervullen. Hij is thans
van dezen laatsten post ontheven en in
zijn plaats werd tot ambassadeur be
noemd Nicolai Novikof, eertijds ambas
sadeur in Egypte.
Bevrijdingsfeest duurt één dag
Den minister van Binnenlandsche zaken
is gebleken, dat in sommige gemeenten
plannen worden beraamd voor een twee- of
drle-daag8che feestviering ter gelegenheid
van den bevrydingsdag.
De minister verzoekt de burgemeesters
het vormen van dergelijke plannen tegen te
gaan. respectievelijk de uitvoering ervan te
voorkomen, opdat, overeenkomstig den
wensch der regeering. de feestviering tot den
namiddag van Zaterdag 4 Mei worde be
perkt.
Het woord is aan.
D r. A. M. Meerloo:
Luisteren is voor velen:
wachten tot de ander klaar
is met zijn conversatie.
Nieuwe rantsoenbonnen
Met Ingang van 13 April zullen nieuwe rant-
soenbonnen voor voedlngs- en genotmiddelen
In gebruik worden genomen. Do nieuwe bon
nen zijn rose van kleur. Op denzelfden da
tum zullen ook nieuwe toeslagkaarten voor
voor bijzonderen arbeid en voor a.s. en
Jonge moeders ln omloop komen.
De thans in omloop zijnde rantsoenbonnen
en bonnen der oude toeslagkaarten blijven
t.m. 11 Mei a.s. geldig, de wisselbonnen blij
ven ook na dien datum geldig.
Bollenzondag 28 April?
De narcissen staan ln vollen bloei, zoo
wel de gele als do witte Iller en daar la
reeds een enkele vroege tulp uit. Door het
koude weer zal de Bollenzondag waarschyu-
ïyk pas de Zondag na Paschen zyn.
In de omgeving van Noordwyk zullen a.s.
Zondag waarschyniyk naast de narcissen
ook de hyacinten ln vollen bloei staan,
terwyi er ook hier en daar een vroege tulp
te zien zal zyn.
Is Uw fiets daar bij?
De Commissaris van politic te Haarlem
deelt mede, dat er Zaterdag 13 April aan
het bureau Smedestraat kijkdag gehou
den zal worden voor degenen, die in de
afgeloopen maanden een fiets vermissen.
Zij worden verzocht zich dezen dag van
1415 uur aan het bureau te melden om
na te gaan of hun rijwiel zich daar be
vindt.
Vrij van school op 30. April
Het ministerie van O., K. en W. deelt
mede, dat op de scholen den 30sten April,
den verjaardag van Prinses Juliana, vrij
zal worden gegeven.
Nieuwe Staatsleening?
Er wordt een nieuwe .staatsleening
voorbereid, waarop met vrij geld kan
worden ingeschreven, zoo meldt „De
Volkskrant". De rente zou 3 pCt bedra
gen. Ter bevordering van hot welslagen
van de leening zou worden bepaald, dat
bij onvoldoende inschrijving een gedwon
gen leening wordt uitgegeven met een
lagere rente, die dan in het bijzonder
zou worden geplaatst by hen, die een
hoog Inkomen genieten.
Indien de Vereenigde Staten meedoen
„Het Brltsche kabinet heeft besloten dat
Engeland gelijken tred zal houden met de
Vereenigde Staten In alles, wat kan helpen
om de voedseltekorten In de wereld te ver
lichten," aldus verklaarde een woordvoer
der van de Brltsche regeerlng na afloop
van een byzondere kabinetszitting die Don
derdag werd gehouden en waarbO eenstem
mig werd besloten, het brood ln Engeland
op rantsoen te stellen, Indien de Vereenigde
Staten hetzelfde zouden doen.
Do conferentie op „De Iloosrc Vcluwc". Mevrouw Schernierhorn en de minister
president poseeren met eenige Indonesische gedelegeerden op het terras van het
slot St. Hu bert us. V.l.n.r.: Soewardl. mevr. Schernierhorn, Pringgedlgdo, niln.-
pres. Schernierhorn en overste Socrlo Rnntoso. i'
Attlee had tn deze kabinetszitting een
dramatisch beeld geschilderd van 1cn voed-
selnood ln verschillende landen, die hy den
grootste noemde ln de wereldgeschiedenis.
De rapporten over de voedselsituatie ln de
UNRRA landen en Brltsch-Indli* bewogen
de Brltsche regeerlng eveneens tot de aan
kondiging van vergaande beperkingen ln
eigen land, onder voorbehoud dat de Ver
eenigde Staten dezelfde maatregelen zou
den nemen.
„Niet uitvoerbaar", aldus de V. 8.
Een langdurig onderhoud tusschen pre
sident Truman en den Amcrlkannschcn mi
nister van Landbouw, Anderson was bet ge
volg van deze Engelsche verklaring, doch
naar Reuter mededeelt heeft de minister na
afloop daarvan gezegd, dat rantsoeneering
van het brood ln de Vereenigde Staten niet
uitvoerbaar ls „Wanneer wij moeten gaan
controleeren", zoo zelde hij. „zullen wl.| dat
op een honger niveau moeten doen: wij zou
den dan de fabrieken en bakkers aan be
paalde regelen moeten binden."
De verklaring van de Brltsche regeerlng
vormde heden het meest sensatloneelo
nieuws ln de Brltsche pers. Men moet hler-
bll In het oog houden dnt de Britten zelfs
ln de benauwdste periode van den duikboo
tenoorlog geen broodrantsoeneering gekend
hebben.
Vet en oil©.
De Amerikaansche minister voor Land
bouw heeft een telegram gezonden aan de
ministers van voedselvoorziening' van En
geland, Nederland, België, Denemarken.
Zweden. Australië, Nleuw-Zeeland. Argen
tinië, Canada en Brazilië, waarin hy ver
klaart dat de V. S zich „verdere opofferin
gen" getroosten ln het blnncnlandsch ver
bruik van vetten en oliën, Indien geadres
seerden hetzelfde zullen doen Anderson
doet een beroep op deze tien landen, die
„een betrekkelijk hoog verbruik van vetleu
en oliën" hebben, met de V. S samen te
werken om de toewijzing van deze produc
ten aan de UNRRA-landen te vergrooten.
Het onloochenbare felt ls. dat wij als
Nederlandsch volk nog in een zeer on
zekere, zwevende positie verkeeren. Men
kan ook zeggen: in een „vacuum",
een luchtledig, temidden van mach
tige invloedssferen Het spreekt dat
wij, evenals andere kleine volken
ln dergelijke positie, daaruit be-
vryd moeten zien te raken en waarborgen
voor de toekomst moeten verwerven Wij
hangen daarbij van de medewerking van
sterkeren af. Gelukkig Is te verwachten
dat zy er belang in zullen zien, ons die
modewerking te verleenen. Hoe beter wij
ons huls in orde brengen dus ook: hoe
minder bureaucratisch en hoe minder
verdeeld wij zullen zijn en hoe sneller wij
den democratischen rechtsstaat herstellen
hoe grooter die bereidheid zal zijn.
Heel begrijpelijk. R- P-
ff
Voor het eerst in «Ie Japansche historie
Is liet volk van de Rijzende Zon In volledige
vryiield ter stembus getogen. Het feit dat
gisteren ruim 65 procent der stemgerechtig
den aan de verkiezingen deelnam, bewUst
dat dit democratisch novum de massale
belangstelling bad van de Japanners, die
behalve de meditatie over hun nederlaag,
de beslommeringen van zeer gebrekkige le
vensomstandigheden te verwerken hebben
en deswege geacht werden weinig interesse
te hebben voor wat de geallieerden aan
hervormingen Invoeren.
Dc stemming had plaats onder toezicht
van de geallieerde bezettingstroepen, die
klaar stonden om ln te grijpen by de min
ste poging tot Intimidatie van de zydo der
grootgrondbezitter» of fabrikanten, die
thans weinig kans hebben gehad, invloed
uit te oefenen op den uitslag. Het ls nog
niet bekend welke resultaten de vcrklo-
zlngen gehad hebben, en welke procent van
de 23 millioen uitgebrachte stemmen door
do verschillende politieke formaties zyn
behaald.
Er zullen 460 loden voor het Huls van
Afgevaardigden moeten worden aangewe
zen uit dn 2B00 gestelde cnndldaten. waar
van waarschyniyk de meerderheid door de
conservatieven zal worden geleverd.
Vooral de Japansche vrouwen hebben een
opmerkelijke activiteit by de stembus aan
den dag gelegd. Het was voor het eerst ln
de geschiedenis dat Japansche vrouwen
haar stem mochten uitbrengen en zij heb
ben daarvan ruimschoot* gebruik gemaakt.
