Haarlems Dagblad
Indische kwestie
spoedig in Parlement
Diplomaten
Internationaal debat
te New-York en Parijs
Gromyko hekelt
Britsche non-interventiepolitiek
pueiS 3>jf!iJa6jng
«Oe Jaargang N'o 1R3I4
Bureaux: Groote Houtstr. 93
cn Soendaplein 37, Haarlem
IJmuiden: Kennemerlaan 154,
Telef. 5437.
Tel.: Administratie 10724. Expeditie 14825
doo))paop fig ijijjucq
jJjUlltf L|UULjJ:> cJLjJ3.0cJc>Umj\| .JJOU0A.JUU
Direetenr-Hoof«lre<lacteur: Robert 1
VrlJ<U»« ao .Vi»rU t»i«
Uitgave Stichting Voorlichting
Abonnementen: p. week 31 ct,
per kwartaal f 4.
Postgiro 273J07.
Tel.: Redactie 10600. Dir.-Hoofdred. 15054
Britsch ambassadeur te Washington.
Hij wordt. vervangen door Lord Invcr-
chapel, tot voor kort Sir Archibald Clark-
Kerr. die gedurende eenige weken zulk
een groote plaats in de belangstelling van
Nederland heeft ingenomen door zijn be
middelend optreden bij de Indonesische
onderhandelingen. Tegelijkertijd is ook
de Amerikaansche ambassadeur in Lon
den, Winant, heengegaan en door Averill
Harriman opgevolgd
Aan een maaltijd van de Pilgrims So
ciety te New-York heeft Lord Halifax,
een oud en ervaren diplomaat, ex-mi
nister van Biiitenlandsche Zaken, zijn
afscheidswoord tot het volk der Vereenig-
de Staten gericht. Natuurlijk gold het de
U.N.O., die hij „de beste en laatste hoop
der wereld" noemde. „Maar als wij dit
handvest voor den wereldvrede meer
waarde willen toekennen, dan die van
de inkt, waarmee het geschreven is, moet
het bezegeld worden met de vaste voor
nemens, de vriendschap en het begrip
van de volken die het onderteekend heb
ben". Lord Halifax deed een beroep op
de Britsche en Amerikaansche naties
beide om voor te gaan in dat groote be
grip. Hij zei dat Engelsch-Amerikaansche
vriendschap niet door zelfzuchtige over
wegingen beïnvloed wordt en tegen nie
mand anders gericht is. Zij is geen dool
maar een begin. Zij heeft geen enkel
ander oogmerk dan het versterken van
de energie en den arbeid van de U.N.O.
Maar zij kan en moet de rots zijn, waarop
het huis van den vrede is gebouwd. En
gelsch-Amerikaansche vriendschap is
niet gegrond op taai-eenheid en zeker
niet op origine van ras, maar op gemeen
schappelijke gedachten, ontleend aan de
geschiedenis, de wetgeving en de litte
ratuur".
Dit zijn schoone woorden, zooals bij
dergelijke gelegenheden gesproken ple
gen te worden en men kan ze lezen met
de oppervlakkige belangstelling, die aan
zoo'n officieele toast gewoonlijk geschon
ken wordt en ze even snel vergeten.
Maar men kan er ook over gaan naden
ken. Aangezien Lord Halifax een man
van beteekenis is, die zich gedurende zijn
vijfjarig ambassadeurschap te Washing
ton dan ook lang niet bepaald heeft tot
het uiten van schoone gevoelens, moet
hij er zelf veel meer over gedacht heb
ben. Hij moet de opvatting kennen dat het
Handvest der Vereenigde Naties niet
„onderteekend is door de volken", maar
alleen door de vertegenwoordigers van
hun regeeringen. De volken zelf worden
door het sluiten van zulk een overeen
komst niet nader tot elkaar gebracht.
Hun onderlinge verstandhouding wordt
er niet door vergroot. Om dat te berei
ken is veel inniger vereeniging noodza
kelijk, bijvoorbeeld een vereeniigng zoo
als die van de acht-en-veertig Noord-
Amerikaansche staten. Een der voornaam
ste bezwaren tegen den Volkenbond was.
dat hij in de practijk slechts een Bond
van regeeringen bleek te zijn. Die cri-
tlek is er indertijd vaak op geuit. In
precies dezelfde mate is ook de U.N.O.
een Bond van regeeringen. De bena
ming „Vereenigde Naties" (United Na
tions) zet een te schoone vlag op de la
ding.
Het Handvest is door de regeeringen
van kleine volken onderteekend omdat
zij geen anderen keus hadden, omdat
dit het beste was dat voor hen te be
reiken viel en zij zich wel neer moesten
leggen bij de privileges die vijf machtige
mogendheden (waaronder hoogstens drie-
waarlijk beslissende macht bezitten) voor
zichzelf reserveerden. Het voornaamste
•voorrecht van dit vijftal was de reserve,
die elk hunner ,zch voorbehield om
ingeval van bepaalde conflicten zijn veto,
zijn verbod inzake gemeenschappelijk op
treden te doen gelden. Dit veto is een
zoo zwakke stee in de betrouwbaarheid
van het Handvest, dat het een blijvende
onzekerheid veroorzaakt. In de parle
menten der kleine volken, die het rati-
ficeeren moesten, is dan ook uiting aan
die ongerustheid gegeven.
Dat de Engelsch-Amerikaansche vriend
schap niet op zelfzuchtige overwegingen
is gegrond zullen de Russen niet toege
ven. Als Lord Halifax zegt „zij is tegen
niemand anders gericht" spreekt hij tot
de Russen. Maar die zijn zich intusschen
welbewust van het feit, dat Amerika en
Engeland samen een grooter macht vor
men dan zij zelf en dat Lord Halifax
door zijn rede deze eenheid poogt
te versterken. Zoo zien zij het. Wij in
ons kleine land en anderen in hun kleine-
landen, die afhangen van het beleid der
machtigen, kunnen slechts hopen dat deze
tegenstelling niet op den duur tot een
nieuwen grooten oorlog zal leiden. Want
de Russen breiden hun invloedssfeer uit
en versterken daarmee hun machtspositie.
Er is bovendien een nieuw oorlogswapen
uitgevonden, dat de strijdwijze in de toe
komst zal wijzigen en dus ook de waarde
der machtsverhoudingen zou kunnen ver
anderen. Het is niet bemoedigend voor
de kleine volken, tusschen de zich con-
solideerende groote machten in te lig
gen met het vooruitzicht, straks wellicht
als twistappel in de ontmoeting der
elkaar rakende invloedssferen te zullen
dienen, Het recht van veto der machtigen
maakt de waarborg, die de U.N.O. in
zulke omstandigheden zou moeten bie
den, twijfelachtig.
Terwijl in New-York de leden van
den Veiligheidsraad weer bijeen waren
teneinde de discussies over de Spaan-
sche aangelegenheid voort te zetten,
kwamen in het Parijsche Palais de
Luxembourg de vier ministers van Bui-
tenlandsche Zaken met hunne adviseurs
tezamen om niet minder urgente vraag
stukken van internationaal belang te
bespreken. De twee conferenties loopen
in zooverre parallel, dat het regime van
Franco op beider agenda voorkomt. In
Parijs vormt het Spaansche probleem
echter een onderwerp van den tweeden
rang, aangezien daar zooveel andere, be
langrijker moeilijkheden moeten worden
opgelost die urgenter en critieker zijn
moeilijkheden die samenhangen met de
principes, waarop de internationale sa
menwerking is gebaseerd en die daarom
in het belang van de stabilisatie van den
wereldvrede veel ingrijpender zijn dan
het al of niet voortbestaan gedurende
langeren of korteren tijd van een re
giem, dat door de basis waarop het rust
alleen al ten doode is opgeschreven.
De Veiligheidsraad.
Het Russische échec in de vorige ver
gadering. ioen werd besloten de Perzi
sche kwestie op de agenda te hand
haven. heeft niet tot gevolg gehad dat
Gromyko verdween en hii was op de
vergadering van gisteren ook weer pre
sent. zoodat een voltallige raad de be
sprekingen over Franco kon beginnen.
Nadat de Amerikaansche afgevaardigde
Stcttinius had verklaard, het eens te zijn
met het Australische voorstel tot het
vormen van een onderzoekcommissie
leverde Gromyko felle critiek op de
Britsche politiek van non-interventie,
die hem „herinnerde aan Genève".
Hij gaf een gedetailleerde reminiscentie
aan de Britsche politiek van het ver
leden, toen Engeland in de kwestie der
Italiaansche agressie tegen Abessinië,
die der Duitsche en Italiaansche inter
ventie in Spanje en bij de agressie van
Hitier tegen Europa eveneens een non-
interventiepolitiek voerde onder de ste
reotiepe bewering, dat er „onvoldoende
bewijs was". Naar aanleiding van de be
zorgdheid voor een Spaanschen burger
oorlog zeide Gromyko „Burgeroorlogen
hebben in sommige landen niet altijd
kwade gevolgen gehad." Hij verwierp
het voorstel tot instelling van een onder
zoekcommissie en eischte actie der Ver
eenigde Volken om het gevaar voor de
veiligheid weg te nemen.
Nadat mr. van Kleffens had ver
klaard, voor het Australische voorstel te
zullen stemmen, werd de zitting ver
daagd tot Vrijdag.
De vicrmogendheden-conferentie.
Donderdagmiddag om 5* uur plaatse
lijke tijd begon 'te Parijs de conferentie
der vier ministers met een welkomst
toespraak van Bidault, waarop de drie
ministers antwoordden. Hierna ging de
raad over tot het opstellen van de agen
da en het reglement van orde. Molotof
was in gezelschap van Wisjinski, den
plaatsvervangenden minister, Bevin
weid vergezeld door Harvey, assistent
ondersecretaris en Byrnes had Benjamin
Cohen, adviseur van het departement
meegebracht.
De bijeenkomst eindigde om 8 uur,
nadat beslist was dat de ministers iede-
ren dag zouden bijeenkomen. De volgen
de zitting zal hedenmiddag om 4 uur
beginnen, waarbij het eerste punt der
agenda ter sprake zal worden gebracht.
Het woord is aan.
Bacon:
Wie zich wreekt staat gelijk
met zijn vijand; ivie het
achterwege laat staat bo-ven
hem.
Kans op voordeden
van crediet aan Polen
De mogelijkheid bestaat, dat Nederland
indirect voordeel zal hebben van het cre
diet van 90 millioen dollars, dat Donder
dag door de Export- en Import Bank aan
Polen werd verleend, daar Polen 40 mil
lioen dollars daarvan zal gebruiken voor
den aankoop van locomotieven, kolen en
auto's in de Ver. St., ter vergemakke
lijking van het transport van Poolsche
kolen naar West-Europa en den Balkan.
Er is kans, dat Nederland een deel van
deze Poolsche kolen zal ontvangen. Het
Amerikaansche ministerie van buitenland-
sche zaken heeft verklaard, dat bij de
verleening van dit crediet aan Polen, bij
de Amerikaansche regeering di gedachte
voorzat niet alleen Polen, doch ook andere
Europeesche landen te helpen.
De werkloosheid In België is sedert
Januari met 50 verminderd. In Wallonië
zijn nog slechts 7231 werkloozen.
Deze hyacinten eindigen liun leven niet
op de mestvaalt. De bloemen gaan naar
-411 parfumeriefabriek. Arbeiders bezig
met het ritsen der bloemen van de
stolen. (P)
lit gal de
Ing
ïïoek<
<>IHl<
kiel ik
p kleuters
klt-ltU
Op liet laiiidelijk
kleuterklas van de school van Ir.
rhythm lek. Onze foto toont de mede
eerste rij 3de van links Prinses Irene
Wij kunnen van schoone woorden zoo-
als die van Lord Halifax met beleefde
belangstelling kennis nemen en erkennen
dat Engelsch-Amerikaansche vriendschap
ook in ons belang is. Maar het gevoel
van teleurstelling, <fcat ons bevangen heeft
sinds ons duidelijk werd, dat geen enkele
groote, nieuwe internationale gedachte
ontwikkeld was in de oorlogsjaren, wordt
door dit vanouds-bekende diplomatieke
beleid slechts versterkt. Het besef dat de
menschheid weer „op een vulkaan leeft"
wordt er niet door verminderd. Het uit- Naar Un. Pr. meldt h5cfl_™a"sc^
De regeeringsvoorlichtingsdienst heeft
gisteren medegedeeld, dat de regeering nu
in de gelegenheid is, het probleem be
treffende Ned.-Indië in zijn vollen om
vang aan de Staten-Generaal voor te
leggen.
Het ANP verneemt thans, dat het in
de bedoeling ligt einde der volgende week
deze aangelegenheid in de Tweede Kamer
te doen bespreken. Het wordt niet uitge
sloten geacht, dat de commissie-Van Poll
nog vóór de desbetreffende zitting met
een voorloopig rapport over haar bevin
dingen in Indië zal komen.
De regeeringsvoorlichtingsdienst deelt
mede:
Bij het persoonlijk overleg op De Hooge
Veluwe konden uiteraard niet alle ge
schillen worden overbrugd, reeds hierom
niet. omdat de Indonesische afgevaardig
den geen mandaat hadden. Niettemin zijn
op diverse punten vorderingen gemaakt.
Van groot belang is tevens, dat men
over en weer een beter inzicht heeft ver
kregen in de wederzijdsche zienswijze en
in de politieke moeilijkheden, waarmede
men van weerskanten rekening moet hou.
den bij het streven naar een voor allen
aanvaardbare oplossing.
Aanteekening verdient nog. dat de sug
gesties, die dr. Van Mook naar Nederland
meebracht, tot onmiddellijk doel hadden
De schietende Russen
blijven van een gemeenschappelijk be
leid der groote bondgenooten ten aanzien
van het verslagen Duitschland, dat voor
de toekomst een groot en netelig vraag
stuk blijft opleveren, wekt onze verba
zing en onze bezorgdheid. Na de confe
renties van Teheran, Jalta en Potsdam,
na het Atlantic Charter hadden wij iets
anders verwachtdan dit. Men heeft
ons bevrijd en daarvoor zijn wij dank
baar. Maar in alle bescheidenheid tegen
over de machtigen, in het Westen en het
Oosten, zijn wij geneigd te vragen: voor
hoe lang? Wat is uw beleid?
R. P.
Koniev, commandant van de Russische
strijdkrachten In Oostenrijk, generaal
Mark Clark persoonlijk de verzekering
gegeven, dat het incident met de vier
Russische vliegtuigen, die Zondag boven
LInz op een Amerikaansch transporttoe-
stel hebben gevuurd, nauwkeurig zal
worden onderzocht. Tijdens een onder
houd met generaal Clark heeft maarschalk
Koniev gezegd, „dat onmiddellijke posi
tieve cn drastische maatregelen" zouden
worden genomen, wanneer vastgesteld
werd, dat de Russische piloten op eigen
initiatief hebben gehandeld en het inci
dent inderdaad heeft plaats gehad.
een zwijgen der wapenen mogelijk te ma
ken. Voor de daarop volgende besprekin
gen nopens den status van Indonesië vormt
de regeeringsverklaring van, 10 Fcbr '46
nog steeds den grondslag.
Botsing met terroristen
De voorlichtingsdienst van het Kon.
Ned.-Indische leger deelt mede, dat et
op 25 April bij de Kampong Tjakoeng ten
Oosten van Klenderen een hevige botsing
heeft plaats gehad tusschen een Nedeiv
landsche patrouille en terroristen. Na OMi
hevig gevecht werden de extremisten ver
spreid. Zij lieten 27 dooden achter. Acht
werden er gevangen genomen. Aan Ne»
derlandschen kant telde men alleen e^i
gewonde.
Duitschland
en zijn Wosterburen
De Belgische minister van Buitenland-
sche Zaken Spaak is uit Londen terugge
keerd na een onderhoud met Bevin over
kwesties, samenhangend met den toekom-
stigen status van Duitschland en speciaal
de positie der kleine landen in het Westen;
ten opzichte van hun vijandelijken Oos
terbuur.
Minister Spaak verklaarde bij zijn te
rugkeer, dat hij er op had aangodrongen,
de kleine landen aanwezig te laten zijn
bij de bespreking van de Duitsche aange
legenheid op de vlermogcndhedeneonfe-
rentie. Spaak zeide zeer voldaan te zijn
over zijn onderhoud met Bevin, die vol
ledig begrip getoond had voor het stand
punt van België. Het is mogelijk dat het
Duitsche probleem officieel op de agenda
zal worden geplaatst na afhandeling van
de vredesverdragen, en anders zal het
zeker officieus besproken worden. Spaak
verklaarde nog dat hij niet had gesproken
namens Luxemburg en Nederland, doch
dat hij ervan overtuigd was dat deze
landen hetzelfde standpunt innemen.
Bulgarije breekt niet Franco
Volgens AFP maakte het Bulgaarsche
nieuwsbureau heden bekend, dat Bulga
rije zijn betrekkingen met het Spanje
van Franco verbroken heeft.
