Haarlems Dagblad
Voedselnood
Palestijnsch rapport wekt felle critiek
Staking en opstand aangekondigd
Twee plannen voor Ruhr-en Rijnland
Vruchtelooze eerste Mei
te Parijs
Doodstraf geëischt
tegen H.C. van Maasdijk
Havenstakingen in Amsterdam
breiden zich uit
been uag ui uapjoom aa^j J
uJimj hba jsaag j
«Oc Jaargang Vo. t8.1l»
Bureaux: Groote Houtstr. 93
en Soendaplein 37, Haarlem
IJmuiden: Kennemerlaan 154,
Telef. 5437.
Tel.: Administratie 10724. Expeditie 14825
U&iXlvyi
•-Hoofdredacteur: Itoliert 1
Donderdag 2 Mol 1046
Uitgave Stichting Voorlichting
Abonnementen: p. week 31 ct.
per kwartaal f 4.—
Postgiro 273107.
Tel.: Redactie 10600. Dir.-Hoofdred. 15054
MTRENT den voedselnood. die zoo
groote deelen der wereld teistert, zoo
wel als ten aanzien van de pogingen om
hulp te bieden, is de internationale be
richtgeving nogal verward. Het is wel
merkbaar dat de duidelijke overzichten
van productie en consumptie, die in vooi
oorlogsche jaren gegeven plachten te wor
den, nu ontbreken. Er is teveel ont
wricht. In de Vereenigde Staten kan men
den toestand blijkbaar ook niet goed
overzien, want officieele uitlatingen om
trent een „crisis van drie maanden" zijn
nu plotseling gevolgd door veel zwartgal-
liger berekeningen. De Amerikaansche mi
nister van Landbouw, Clinton Anderson,
heeft Maandag verklaard dat voedsel
tekorten waarschijnlijk zullen blijven
bestaan tot het jaar 1948. De Vereenigde
Staten zijn achterop geraakt op hun uit-
voerplannen, zoowel wat betreft tarwe en
andere granen als ten opzichte van
vleesch, vet, olie enzoovoorts. Anderson
gaf te kennen dat beperkingen in de Ame
rikaansche consumptie te wachten zijn.
Men heeft daar al een eerste proef mee
ge tomen, maar blijkbaar niet voldoende
medewerking van het publiek ondervon
den. Nu moet er meer gebeuren. De ex-
president Herbert Hoover, op zijn wereld
reis als rapporteur van den voedselnood,
vertoeft in het zwaargetroffen Britsch-
Indië en heeft in een radio-rede een be-
Toep gedaan op Australië om Britsch-
Indiè te helpen. Amerikaansche voorraden
zijn te ver weg om tijdig voor de komende
critieke maanden (Juni en Juli) te worden
aangevoerd De bedoeling van Hoover is
blijkbaar, dat Australië een tijdelijk voor
schot zal verstrekken op de levering van
Amerikaansch .voedsel.
De Daily Herald geeft een schilder
achtig beeld van president Truman's jong
ste optreden in deze kwestie. Volgens het
Londensche blad heeft hij besloten dat
Amerika meer moet doen, „al was het al
leen terwille van het Amerikaansche
prestige in het buitenland": een onvrien
delijk commentaar. De president heeft
driehonderd geestelijken uit Washington
in den rozentuin van het Witte Huis toe
gesproken en tot hen gezegd: „Hier in ons
eigen land worden een massa moeilijk
heden veroorzaakt door zelfzuchtige men-
schen, die alleen aan hun eigen welzijn
denkenIk vraag om Uw gebeden.
Niemand heeft er ooit meer behoefte aan
gehad.. Ik vrees, dat nu de wereld een
beslissend punt in haar ontwikkeling be
reikt heeft, do Vereenigde Staten hun
verantwoordelijkheid uit het oog verlie
zen. De president deed een beroep op de
geestelijken opdat de Kerken hun verant
woordelijkheid zouden beseffen ten aan
zien van de voeding der wereld, die dooi
hongersnood bedreigd wordt.
Intusschen heeft het Amerikaansch
weekblad Fortune een feilen aanval op
president Truman gedaan, hem. beschul
digend van onvoldoend beleid en energie
in deze aangelegenheid. En terwijl de
president in den rozentuin de geestelijken
toesprak beraadslaagden de Engelsche
vertegenwoordigers in Washington over
het vooruitzicht, dat nieuwe aandrang op
Engeland zal worden uitgeoefend om ver
dere offers te brengen. De voedselcommis-
sie uit het Britsche kabinet, onder voor
zitterschap van den premier zelf, heeft
vergaderd om zich te beraden over meer
bezuiniging op het gebruik van tarwe. Er
was een voorstel om het uitmalingspercen-
tage te verhoogen van 85 tot 87"; procent
Voor den oorlog was het 73. De geleerden
verschillen evenwel van meening over de
nuttige resultaten van zulk een maatregel.
Intusschen dringt de tijd, waarvan men
zich in Engeland overigens welbewust
schijnt te zijn. F,r is nogal wat verwijt aan
het adres van de Amerikanen in Engel
sche bladen tot uiting gekomen. Toch
schijnt er aan beide zijden van den
Atlantischen Oceaan een sterk streven tot
hulpverleening te bestaan. Gezien de over-
heerschende belangrijkheid van Ameri-
kaanschen bijstand moet men hopen dat
de Amerikaansche president éfiri slagen
zal, het volk van den ernst van den inter
nationalen toestand tenvolle te overtui
gen. Het presldentieele stelsel, dat de
Amerikaansche regeeringsvorm kenmerkt,
brengt in de practijk mee, dat het woord
en de wijze van optreden van het staats
hoofd in dergelijke critieke aangelegen
heden van beslissende betcekenis zijn Dat
hebben wij trouwens in de twaalf jaren
van het bewind van Roosevelt, die voor
nog grooter crises kwam te staan, duide
lijk genoeg kunnen waarnemen.
Opnieuw wordt helaas de indruk gewekt
dat zijn opvolger hem bij lange na niet
evenaren kan. Men kan zich Roosevelt
niet voorstellen, op een dergelijke klage
lijke manier sprekend als Truman het in
den rozentuin van het Witte Huls heeft
gedaan en herinnert zich. onwillekeurig
weer de uitlating van den huidigen presi
dent: „rk zou liever rechter in Missouri
zijn." Ook beseft men opnieuw dat Amerika
in dezen tijd geen buitenlandsche politiek
blijkt te bezitten, terwijl de auteur van
het buitenlnndsch beleid moet zijn
de president. R. p.
Nieuws uit liet buitenland
Amerika's nieuwste bombardemenLstoe-
slel is enkele malen grooter dan het superfort
en haalt een snelhtfd van 800 K.M per uur
met een bemanning van 15 koppen en een
volledige bommenlast, bij een actieradius
van 16.000 K.M.
Met de kenmerkende uitspraak: „Dit
is het grofste verraad aan de beloften die
den Arabieren zyn gedaan," commenta
rieerde Jinnah, de president van de Britsch
Indische Moslemliga, het pas gepubliceer
de rapport van de Anglo-Amerikaansche
Palcslina-commissie. Op een vergadering
van de Pan-Arabischc organisaties in
Egypte werd een resolutie aangenomen,
waarin werd gewaarschuwd dat het in
praktpk brengen \an de voorstellen der
Palestina-coinmissje een opstand van het
gchcele Islamitische en Arabische Oosten
tengevolge zou hebben.
Het Arabische hooge comité heeft een
symbolische proteststaking in geheel Pa
lestina afgekondigd, om de verontwaardi
ging der Arabieren over de voorstellen
der commissie tot uitdrukking te brengen.
De geheime Joodsche radio-omroep van
de verzetsbeweging in Palestina heeft aan
gekondigd dat het rapport der Palestijn-
sche commissie geen verandering zal bren
gen in het Joodsche verzet „Zoolang er
geen vrije massa-immigratie in Palestina
wordt toegestaan, zal het Joodsche verzet
net ophouden," aldus deze „Stem van
Israel".
Het Britsche kabinet heeft een bijzon
dere zitting gehouden, waarbij de premiers
der dominions tegenwoordig waren, om dc
voorstellen der Palestijnsche commissie to
bespreken. De beslissing of .het rapport
ter uitvoering zai worden aanvaard, zal
spoedig genomen worden, waarna de uit
voeringsmaatregelen in overleg met de
Vereenigde Staten zullen worden georga
niseerd.
De Britsche eerste minister Attlcc heeft
Jn het Lagerhuis meegedeeld, dat de re
geering haar waardeering uitspreekt voor
de moeite en zorg, besteed aan het rapport
over Palestina. De Britsche regcering
hoopt, dat het zal bijdragen tot de door
allen zoo zeer gewenschte oplossing voor
de Joden in Europa.
Attlee voegde er aan toe, dat over toe
lating van de voorgestelde 100.000 Joden in
Palestina eerst kon worden gedacht, als
de illegale legers zijn ontbonden en hun
wapens hebben ingeleverd.
Het woord is aan.
liet beroemde Engebelie jongenskoor van «le St. Marjr-of-tlie-Angels Song
School i" Addlcritone in Surrey, dat voor den oorlog «alrijk»- uitvoeringen in
kerken en concertgebouwen in Engeland «»n iu andere landen van liet continent
gaf, is thans weer op tournee gegaan. De /.lngen«l«* schooljongens houden «-«mi
rciH'title op het perron van King's Cross Station ie Londen voor liun vertrek. (I')
Zoowel de Engelsche als de Amerikaan
sche regeering wil zoo spoedig mogelijk
en in ieder geval voor het beëindigen der
Parijsche ministersconferentie met Frank
rijk tot een vergelijk komen ten aanzien
van de West-Duitsche kwestie, die een re
geling van de controle over Ruhrgebied
en Rijnland omvat, zoodat op het moment
waarop deze aangelegenheid ter sprake
komt waarschijnlijk na afhandeling van
het probleem der vredesverdragen een
principieele tegenstelling tusschen de vier
mogendheden zou kunnen worden ver
meden. Ofschoon thans het Duitsche pro
bleem nog in geen enkel opzicht aan de
orde is, worden bulten de Parijsche be
sprekingen om ernstige pogingen gedaan
o:n het verlangde compromis te vinden:
F'.r zijn reeds gedetailleerde bijzonder
heden bekend over twee plannen, een En-
ch en een Amerikaansch. die bedoeld
zijn om den status van Ruhr- en Rijnland
te regelen, doch tot nu toe blijken de
daarin vervatte voorstellen niet in den
smaak van de Fransehen te vallen.
Het Engelsche plan, dat aan de Fransche
•grering ter bestudeering In overhandigd,
moej gezien worden als een compromis-
rstcl. te oordeeien naar de details die
het volgens Reuter beval. Het oppert de
mogelijkheid tot socialisatie van de be
langrijke industrieën in het Ruhrgebied en
het Rijnland, de kolenmijnen inbegrepen,
en stel} daarnaast nog een tweede moge
lijkheid open. n.l. de internationalisatie
•»n alle industrieën in der.e twee gebieden.
Noch de eene, noch de andere mogelijk
heid is door de Fran.s\hen gunstig ontvan
gen. daar zij beide pas van kracht zouden
worden bij de beëindiging der geallieerde
bezetting, terwijl in g«M:n van beide ge
vallen wordt tegemoet gekomen aan het
Fransche standpunt, dat het Duitsche be
stuur iedere zeggenschap over het Ruhr
gebied zou moeten verliezen.
Trustvorming.
Het Amerikaansche plan wijkt niet ver
af van het Britsche, doch is evenmin nog
in bijzonderheden gepubliceerd, terwijl er
ook geen aanwijzingen zijn dat het aan
dc Fransche regeering is overhandigd. De
Vereenigde Staten willen internationale
trusts vormen ter exploitatie der kolen
mijnen en staalfabrieken in de beide ge
bieden en h^t algemeene toezicht toever
trouwen aan een regionaal bureau van
den economisehen raad der Vereenigde
Volken. De fabrieken en mijnen zouden
in handen der tegenwoordige eigenaars
blijven, tenzij deze oorlogsmisdadigers
zijn. doch het beleid zou worden gecon-
tioleerd door de trusts, die commissaris
sen zouden hebben uit geallieerde landen,
waaronder Frankrijk, België en Neder
land.
Deze op Amerikaansche economie ge
schoeide oplossing zal. gezien de Fransche
afkeer van iedere medewerking door Duit
sche ondernemers, in Frankrijk evenmin
een gunstig onthaal vinden, wanneer zij
op de conferentie der vier ministers als
serieus voorstel ter tafel komt. Het is ech
ter mogelijk dat de officieuze onderhan
delingen huiten de conferentie om alsnog
tot wijziging van de voorstellen en tot
concessies aan het Fransche standpunt
zullen leiden.
Carel Vosmaer:
't Is niet de vraag al wat
in boeken steekt in 't hoofd
te zaam'len, doch of het
daar iets wekt en kweekt.
De conferentie «Ier vier ministers te I»;w
rijs heeft op den «"erstm Mei een Ameri
kaansche verrassing gebracht: Bvrnes ver
klaarde dat «1e Vereenigde Staten "bereid ziiu
hun troepen jn Italië en Oostenrijk onnm*.
del!ijk tol Ij.(KMI man te verminderen ra
na tiet sluiten van liet vredesverdrag alle
troepen uit Italië terug te trekken.
Deze Amerikaansche plannen stuitten
dadelijk op feilen Russlscliën tegenstand en
de geheelc vergadering werd gekenmerkt:
door een onbuigzame houding van Molotog
tegenover voorstellen van de andere minis
ters. Zoo wees Molotof eveneens een voor
stel van Bevin en Byrnes tot instelling vat»
een geallieerde controlecommissie voor
Italië af ofschoon hij indertijd in Londen
dit plan had goedgekeurd. De motieven van
Molotof -Waren, zooals United Press mede
deelde. niet erg duidelijk, doch waarnemer*
gelooven dat de houding van den Rui?
ingegeven door het streven, de in
stelling van geallieerde controlecommissie*
over de door Rusland bezette Zuid-Oost-
Europeesche landen te verhinderen door een
Italiaansch precedent te scheppen
i ww twee uur vruchteloos vergaderd tr
hebben gingen de ministers uiteen zonder
zljn^ekomcfn ^Unt overeenstemming t*
Vorrink-kweslie
Naar de Haagsche krant „De Telex" In een
hoofdartikel bekend maakt, is zij bertrtd. <l«
haar ten dienste staande gegevens over da
kwestie Koos Vorrink—Arnold Meijer voor t*
leggen aan een cereraad of eerecommisslev
bestaande uit vooraanstaande Neder! indent
buiten het politieke parttjleven, wier inte
griteit boven alle verdenkingen verheven n#
en van wie onomstootelljk vast staat, dat r.lf
geen persoonlijke grieven hebben tegen den
heer Vorrink. of tegen den heer Goedhart
De Telex steil voor den Nedeilandschen irn-
bassadeur te Parijs. Jhr. Mr. A. W I.. TJarda
van Starkenhorgh Stachouwer als voorziuer
en Ir. II. van Rlesse voorzitter van li.-t
Centraal Bestuur van de Stichting I. O
I- K. P. te Amsterdam als vice-voorz.it te*
van een evcntueele commissie te benoemen.
Het Bijz. Gerechtshof te 's-Gravenhagg
behandelde de zaak tegen H. C. van Maas-
dijk. ex-plaatsvervangend burgemeester
van Den Haag. die van 1940 tot 1945 al*
lid van de N.S.B. in talrijke publicaties in
dag- en weekbladen op het belang wees
van de vrijwillige invoeging van Neder
land in een gemeenschap van volkeren
met Duitsehland als leidende macht.
Toen prof. Westra weg was. had
verd. de taak van Westra als burge
meester van Den Haag overgenomen,
na eerst geweigerd te hebben, omdat
hij meende, dat deze taak te zwaar
voor hem zou zijn. Het feit. dat verd.
tenslotte toch burgemeester is gewor
den in een stad die op instorten stond,
waar men slechts wachtte op het eer
der instorten van het Derde Rijk,
achtte de procureur-fiscaal mr. Zaayer
een alleszins dappere daad. Immers,
de Duitschers kon het handhaven van
de orde in ons land niets meer sche
len: Maasdijk heeft dit vrijwillig op
zich genomen
„Het is in dezen jammer een strat ie
requireeren, omdat in Maasdijk een waar
devol lid van de maatschappij verlorea
zal gaan. Toch meen ik. «lat tegen iemand
als Maasdjjk, juist omdat hy met zooveel
kracht, zooveel energie, zoo hardnekkig
cn zoo bekwaam voor zijn overtuiging ge
streden heeft, slechts de doodstraf gere-
quireerd kan worden," zeide mr. Zaayer.
Ultimatum aan stakers
De staking in het Amsterdamsche haven
gebied breidt zich geleidelijk uit cn begint
ernstige vormen aan te nemen. Voortdu
rende actie van de E.V.C'. heeft bewerk
stelligd. dat ook de meeste vaste bootwer
kers het werk thans hebben neergelegd.
Slechts ccn kleine groep van deze haven
arbeiders. by de K.N.S.M., is nog aan het
werk. In het geheele gebied rond het
havencomplex surveilleert de Amsterdam
sche politie. Ongeregeldheden hebben zich
nog niet voorgedaan.
Bij de industrieën, die aan dc haven
gelegen zijn, blijft de staking zich beper
ken tol die bij de Dok- cn Scheepsbouw
Mij. Dit is geen sympathiestaking, zooais
die van de havenarbeiders, welke bedoeld
Is als ondersteuning van de actie der E.V.
C.-zeeli«xien tegen de herziene loon. en
arbeidsvoorwaarden. Deze actie beloofde
weinig resultaat door de werving van
jonge zeelieden. De staking bij dc Dok
en Scheepsbouw Mij. t.s gericht tegen de
z.g. tariefloonen Een deel van de arbei
ders. werkzaam in andere verwante be
drijven, staan 10 procent van hun loon af
voor de stakers bij de genoemde N V. Vol
gens insiders is het einde van deze con
flicten niet te zien. omdat men weigert
met de E.V.C. te onderhandelen.
De „Samenwerkende Havenbedrijven'
te Amsterdam, hebben den «takenden
arbeiders bericht, dat zij tot Maandag
morgen a s. de gelegenheid hebben
zich te melden. Degenen, die dan den
arbeid nog niet hebben hervat, zullen
dus niet in het havenbedrijf woraen
teruggenomen.
