•fis
Programma voor 3 en 4 Mei
Na een Jaar
Het Japansche Neurenberg
De eerste zes mud kolen
Prof. mr. P. Schollen
14 Mei Herdenkingsdag
°H I |AAAAAAAAAAAi IU IJJSUja JJUUjLJ
(H* tot..! Xo. 1SSW I m-w-. I I V.ljdac 3 Mel tola
Bureaux: Groote Houtstr. 93 |~1 f| M f i O TYl V I 1 fY I Dltgave stichting Voorlichting
en Soendaplem 37, Haarlem JL J_ VJL 1 1 C111D J—/ U.U kj 1VJ,U[ Abonnementen: p. week 31 ct.
IJmuiden: Kennemerlaan 154, J per kwartaal f 4.
Telef. 5437. Postgiro 273107.
Tol AHmini=fraHo nwM FvnnHif ia 14R9'? Dl recteu r - HoofdredacteurRobert Peereboom
Tel.. Administratie 10724. Expeditie 1482a Tel Redactie 10600. Dir.-Hoofdred. 15054
YïflJ gaan den grooten dag der bevrij-
ding herdenken en dus worden nu her
inneringen opgehaald. Maar daar kan de
krant het niet bij laten. Zij leeft krach
tens haar taak en roeping in het heden.
Zij dient ook den blik steeds op de toe
komst gericht te houden. Daarom vraagt
zij: hoever zijn wij gevorderd nu een
jaar en wat belooft de verdere ontwikke
lingsgang?
Alleen Nurks zelf stel u Nurks voor
in onzen vermagerden, uitgedunden Haar
lemmer Hout zou durven beweren dat
in dat jaar niet veel bereikt is. Wij zijn
een critisch-aangelegd volk, maa? in som
mige opzichten heeft het ook ons ver
baasd. Wie zich de zwartgallige voorspel
lingen uit die laatste bezettingsmaanden
herinnert omtrent de drooglegging van de
geïnundeerde polders, het hervatten van
een geregeld verkeerswezen, het herstel
alleen maar van de tallooze bescha
digde huizen en de reorganisatie van een
normale voedselvoorziening moet zich nog
steeds verwonderen over de merkwaar
dige zekerheid en snelheid, waarmee deze
en andere materieele voorzieningen tot
stand zijn gebracht. Duizenden vermoeide
en vermagerde Nederlanders, die in de
'Meidagen van 1945 met tranen in de oogen
hun bevrijding bejubelden, hebben daarna,
elk op hun eigen gebied, een daadkracht
en volharding ontwikkeld, waarover ook
het buitenland versteld heeft gestaan.
Met veel grooter snelheid en beslistheid
dan in andere landen, die geen honger
winter hadden doorgemaakt en waar de
bevolking dus lichamelijk in veel beter
conditie verkeerde, heeft het materieele
herstel zich in Nederland ontwikkeld.
Tegelijk zijn de tallooze militaire over
blijfselen uit den tijd van de gehate Duit-
sche bezetting weggevaagd. En ondanks
de bijna-algemeene verarming, die de mas
sale berooving van ons land had veroor
zaakt, is een groote en nobele vrijgevig
heid gebleken om de oorlogs-slaehtoffcrs
en de zwaarst getroffen steden en dorpen
te hulp te komen. Zonder verdacht te
worden van locaal chauvinisme mag ik
zeggen, dat Haarlem en omgeving zich op
dit gebied bijzonder onderscheiden heb
ben en daarmee een traditie van hulpvaar
digheid, die deze streek siert, hebben ge
stand gedaan.
Er is veel, na een jaar, waarvoor wij
dankbaar moeten zijn en er is zelfs veel,
waarover Nederland tevreden kan zijn.
Dat na de ontzaglijke afbraak en ont
wrichting. die de Duitsche tirannie in
ons land had aangericht er na één jaar
nog veel zou haperen, was anderzijds te
voorzien. Er zijn evenwel feiten en ver
schijnselen bij, die teleurstellen en die
bezorgdheid blijven wekken. Het vertrou
wen in de innerlijke kracht van ons volk
is te groot, om blijvend nadeel te ver
wachten. De misstanden zullen op den
duur overwonnen worden. Maar daartoe
zal hot noodig zijn ze te blijven signa-
leeren en bestrijden.
Door de voorloopige xegeering, die onder
leiding van een harer beide formateurs,
prof. Schermerhorn, op 25 Juni 1945 op
trad en moest trachten, orde te scheppen
in een chaos, is in velerlei opzicht ver
dienstelijk 'werk verricht. Het ontstaan
van de Indonesische crisis heeft haar taak.
die al bovc.imenschelijk zwaar was, nog
aanzienlijk verzwaard. Zij heeft, zooals
niet alleen alle regeeringen maar alle
monschen doen, fouten gemaakt maar door
eerlijkheid, moed en werkkracht een sym
pathie verwerven, die op zichzelf goede
gevolgen heeft gehad. Toch is het nu hoog
tijd dat de parlementaire democratie weer
in werking treedt. Het stelsel van voor-
loopig bewind heeft te lang geduurd en
de kamerverkiezingen, binnen veertien
dagen te houden, worden door velen met
groote verwachtingen tegemoet gezien
omdat zij den terugkeer naar normale
bewinds. en gezagsverhoudingen bcteeke-
nen en de gekozen vertegenwoordiging
des volks zich weer zal doen gelden.
Na een jaar is het nog niet gelukt, de
rechtszekerheid in ons land te herstellen.
Dit is het ernstigste tekort, dat wij vandaag
den dag moeten vaststellen. Wie de betee-
kenis van dit punt onderschat begrijpt
weinig van de grondslagen der mcnsche-
lijkc samenleving. Wie meent dat de si
tuatie zoo erg niet is, leze de medcdeclin.
gen. door den regeeringsgerrjachtigde Koos
Vorrlnk gisteren in een persconferentie
gedaan Ik noem den naam Vorrink, die
bctcekent: een eerlijk man en een goed
Nederlander.
Wij moeten na een jaar helaas erkennen,
dat aan het geestelijk herstel in Nederland
nog teveel ontbreekt en dat dit niet is
meegevallen. Het is geen wonder dat zich,
na jaren van zulk slecht bestuur als dat
van de Duitschers, nog knoeierijen voor
doen Maar zij zijn te talrijk. Het was te
voorzien dat sommigen slordig met het
geld der gemeenschap zouden omspringen.
Er is evenwel, zonder eenig verantwoor
delijkheidsbesef, in vele gevallen mee ge
smeten. Bureaucratie kon niet uitblijven.
Maar in sommige geledingen van het over
heidsapparaat is zij tot een aanfluiting
geworden.
Het is niet noodig al wat ontbreekt
vandaag nog eens op te sommen. Maar
laat ons na een jaar erkennen dat nevens
veel goede dingen veel gebreken geconsta
teerd moeten worden, dat meer saamhoo-
righeidsgevoel vereischt wordt bij velen
en dat wij er alles op moeten zetten
de ernstige gebreken weg te nemen. Want
zij mogen niet blijven bestaan. R. P.
Na een afwezigheid van vele jaren, I Straat Bandoeng, tegen de Jappen
na een kielzog te hebben geteekend van kwam HM.'s kruiser Tromp vanmor-
duizenden mijlen op alle zeeën ter we- gen half negen in IJmuiden binnen.,
reld, na gewond te zijn geweest
55 Aziatische oorlogsmisdadigers voor het gerecht
„Het beramen, voorbereiden, begin
nen van een verklaarden of onverklaar-
den agressie-oorlog, of van een oorlog
«aardoor het internationale recht ge
schonden wordt moord, uitroeiing,
slavernij, deportatie en andere onmen-
schcUjke misdaden schending van
de voorschriften voor oorlogvoering en
van de oorlogsgebruiken". Ziedaar een
formeele omschrijving van liet leed, de
verwoesting, de vernietiging en den
chaos die de Japanners bij hunne prak
tijken der laatste 18 jaren in het Verre
Oosten veroorzaakte en waarvoor thans
van de ergste misdadigers terecht
staan voor het militaire tribunaal te
Tokio.
De rechtszitting is heden begonnen
met voorlezen van de acte van beschul
diging, die is opgesteld in overeenstem
ming met 11 landen en terug gaat tot
1928 en achtereenvolgens de perioden
tusschen dit jaar en de incidenten van
1931 het Moekden-incident van
1937 expansieoorlog tegen China
en van 1941 aanval op Pearl Harbour
behandelt.
Het proces zal gevoerd worden vol
gens de lijnen zooals die te Neurenberg
zijn uitgestippeld voor de procedure te
gen de voornaamste leden van de Duit
sche nazi-partij. Evenals in liet hand
vest voor het internationale gerechtshof
voor Europa, geeft het handvest voor
dat voor bet Verre Oosten een opsom
ming van de misdaden, waarvoor de
Japanners terecht zullen staan.
Onder de beschuldigden bevinden
zich:
Vier voormalige premiers Tojo. 1941
1944, Horita, premier in 1936. baron
Kiichiro Hiranuma, premier in 1939 en
gedurende vele jaren hoofd van de
reactionaire patriottische vereeniging,
waardoor hij de reputatie verwierf van
te zijn „Japan's fascist no. 1" en gene-
ïaad Kunikan, van Juli 1944 tot April
1945, voormalig opperbevelhebber van
het leger en leider van de bezetting van
Mantsjoerije. Voorts twee van de voor
naamste onderhandelaars bij het drie-
mogend heden-verdrag met Italië en
Duitschland Matsuoka, minister van
buitenlandsche zaken in 194041, en
admiraal Nagono, die. naar hij zelf toe
geeft, de order gaf voor den aanval op
Pearl Harbour.
Eerewacht voor hen die vielen
Ter ecre van hen die voor het Vader
land vielen, zullen op den nationalen
herdenkings-avond van 3 Mei en Zater
dag 4 Mei den nationalen feestdag, eere-
wachten worden betrokken bij de her
denkingsplaatsen aan de Dreef, Wester
gracht en Jan Gijzenvaart.
Deze wachten zullen gevormd worden
door mannen en vrouwen die tijdens de
bezetting actief aan het verzet hebben
deelgenomen.
Vrijdag van 6 tot 10 uur n.m. (de hoofd
wacht) zal bij elke herdenkingsplaats de
wacht worden betrokken door drie man
van het Nederl. leger (voortkomend uit
het verzet), drie B.S.-ers en drie illegale
werkers (mannen en vrouwen) zonder
eenig herkenningsteeken, juist zooals zij
hun illegaal werk verricht hebben.
Vrijdag van 10 tot 12 uur n.m. en Za
terdag van 7 uur v.m. tot 12 uur n.m.
zal de wacht bestaan uit drie posten, van
elke categorie één man.
voor den komenden winter
In het tijdvak van 6 t.m. 25 Mei moeten
de bonnen 60 en 61 van de brandstoffen-
kaart T. 606. met de uitreiking waarvan
de distributiediensten 11 Mei a.s. gereed
zullen zijn, bij een brandstoffenleveran-
cier worden ingeleverd.
Op elk dezer bonnen /.uilen drie een
heden vaste brandstoffen worden ver
strekt. zoodra de brandstoffenhandel
bevoorraad is.
Het publiek wordt aangeraden, met de
inlevering van deze bonnen niet te wach
ten tot de laatste week van de geldigheids
duur der bonnen. De zes mud brandstof
fen zullen voor de intrede va:i het nieuwe
stookseizoen worden afgeleverd. De klan
tenbinding is opgeheven, maar het is niet
gewenscht, dat men van leverancier ver
andert. Alle leveranciers worden gelijke
lijk bevoorraad, zoodat aanzienlijke hoe
veelheden „ongewilde" brandstoffen bij
alle handelaren terecht komen.
Aan degenen, die pas in het bezit ko
men van een brandstoffenkaart, nadat de
geldigheidsperiode van de twee aange
wezen bonnen verstreken is. zal nader
worden medegedeeld, hoe zij met de bon
nen 60 en 61 moeten handelen.
De Prinses voor de Radio
Zondag 5 Mei spreekt Prinses Juliana tot
het Npderlandsche volk over beide Hil-
versumschc zenders. I)e uitzending heeft
plaats in het nationale programma, van
13 tot 13.15 uur.
Het woord is aan.
A. Rajberti:
De kat is aan den mensch
gegeven opdat hij zonder
gevaar het genoegen zou
hebben, een tijger te streelen
Op reis naar Canada waar hij een zijner
Kinderen een bezoek ging brengen, is plot
seling overleden prof. mr. P. Scholtcn, lid
van de Eerste Kamer, lid van het Hooge Col
lege voor de rechterlijke macht.
Prof. Scholten was een onzer bekwaamste
juristen, die sedert 1907 hoogleeraar is ge
weest aan de Amsterdamsche Universiteit.
Op 25 October 1945 gaf hij zijn afscheids
college. Prof. Scholten was voorzitter van de
C.roote Advies Commissie der illegaliteit,
van de nationale adviescommissie, van de
commissie van advies inzake het zuiverings
besluit en van het curatorium der stichting
„Kerk en Wereld". Hij vervulde nog ver
scheidene andere functies. Sedert 1924 was hij
lid van de afd. I.etterkunde van de Kon^
Academie van Wetenschappen. Prof. Schol
ten is 2fi Augustus 1875 te Amsterdam gebo
ren. Hij behaalde in 1899 het doctoraat cum
laude.
De Regeeringsvoorlichtingsdienst deelt
mede: Aanvankelijk lag het in het voor
nemen, de in den oorlog gevallenen of
ficieel te herdenken op den lOden Mei,
den datum, waarop in 1940 de vijand onze
grenzen overschreed. Overwegende, dat
de herdenking niet den aanvang van den
oorlog geldt, maar degenen, die in don
loop van de 5 Meidagen hun leven offer
den, heeft de regeering besloten, dat de
officieele plechtigheden op den Grebbe-
berg en elders in den lande zullen worden
gehouden op den 14en Mei.
De regeering zal het op prijs stellen, in
dien ook ten aanzien van niet officieele
herdenkingen met deze beslissing reke
ning wordt gehouden.
GRATIE VOOR VELEN
Ter gelegenheid van de viering der
bevrijdingsfeesten op 4 Mei 1946 heeft
H. M. dc Koningin bij besluit van 29
April 1946. Staatsblad 103, gratie ver
leend van:
a. De tijdens de bezetting uitge
sproken, nog niet ondergane onvoor
waardelijke vrijheidsstraffen van drie
maanden of minder en nog niet betaal
de onvoorwaardelijke geldboeten van
vijfhonderd gulden of minder, opgelegd
voor feiten tijdens de bezetting ge-
plcègd; alsmede de nog niet ondergane
of nog niet betaalde gedeelten van zoo
danige straffen.
b Het ndg niet ondergane gedeelte
van tijdens de bezetting onderbroken
vrijheidsstraffen, waarvan op het tijd
stip van de onderbreking het overblij
vende gedeelte niet meer dan drie
maanden bedroeg.
Ingevolge beslissing der Kegeering
mogen Zaterdag, op den nationalen feest
dag. geen dagbladen verschijnen. In ver
band hiermede zal Haarlems Dagblad
Zaterdag niet uitkomen en zijn dien dag
onze bureaux gesloten. Inplaats daarvan
verschijnt heden een dubbel nummer.
Om zes uur hedenavond wordt de vla» halfstok iiKrcliungcii,
niet zonsondergang lielioort /.IJ te worden Ingehaald.
Zaterdagochtend van 8-11 uur in den morgen moet de dile-
kleur wederom halfstok worden gehangen: onmiddellijk na dc
minuut stilte wordt zfj voluit gclicschcn.
15 uur: Bloemencorso door Haarlem-
Noord.
19 uur: Concert op het Soendaplelvu
HAARLEM-OOST.
7.30 uur: Kinder-défilé langs het
monument aan de Dreef.
10 uur: Filmvoorstelling voor kinderen.
19 uur: Bal-champêtre aan de Zomer-
vaart.
20 uur: Muzikale omgang.
KLEVERPARK.
uur: Jeugdhulde bij de Jan Gijzen-
brug.
10 uur: Kinderspelen op het veld aan
de Kleverlaan.
15 uur: Tumdemonstratie (Schoter
singel).
21 uur: Ballet Tilly Sylon (Schoter
singel
20 uur: Openluchtbal.
Om 11 uur in den ochtend zal 1
minuut stilte in acht genomen wor
den ter herdenking van hen, die in
den oorlog vielen.
De treinen in het geheele land
zullen dan één minuut stilstaan.
Omstreeks 22 uur houden de Padvin
ders in verschillende deelen van de stad
kampvuren. De kermisvermakelijkhe
den gaan om 12 uur open.
Behalve de bovengenoemde pr< -
gramma-onderdeelen hebben de d'-e-
uurtvereenigingen individueel u le
lijkheden georganiseerd.
VRIJDAG 3 MEI
Herdenking der gevallenen
19.30 u.: Wijdingsdienst in de Groote
Kerk, voorbereid door de samenwer
kende kerken.
20.15 u.: Klokgelui. Herdenkingstocht
naar de Dreef, kranslegging en défilé.
Voor Haarlem-Noord en -West zal de
herdenking respectievelijk plaats
hebben b'i het monument aan de Jan
Gijzenbrug en aan de Westergracht.
ZATERDAC 4 MEI
HAARLEM CENTRUM. 8.30 u.:
Kranslegging bij de executieplaats
aan de Dreef en défilé.
10 uur: Bioscoopvoorstellingen voo
kinderen.
12 uur: Bloemenhulde bij de Jan Gij
zenbrug door leerlingen der Open
bare School U.L.O. B Junoplantsoen.
14.30 ii.: Accordeon-concert op de Groo
te Marlet.
1G uur: Reclame-optocht door de stad
20 uur: Bal-champêtre op de Groote
Markt.
HAARLEM-NOORD.
7.45 uur: Vlaggenparade op het Soenda-
plein.
8.30 uur: Kindcr-bloemenhulde bij de
Jan Gijzenbrug.
