Haarlems Dagblad
Winston Churchill
mm
De Fransche Crisis
op Nederlandschen grond
r
Vorrink
Naar het einde der Parijsche besprekingen
1 uaJieux jay jo; ueeS a)
uaSaj}{jdA 1
V
BOe Jaargang No. 18324
Bureaux: Groote Houtstr. 93
en Soendaplein 37, Haarlem
IJmuiden: Kennemerlaan 154,
Telef. 5437.
Tel.: Administratie 10724. Expeditie 14825
Dircctcur-IIoofdredacteur: Robert Peerebooin
Donderdag 9 Mei 1»4G
Uitgave Stichting Voorlichting
Abonnementen: p. week 31 ct.
per kwartaal f 4.—
Postgiro 273107.
Tel.: Redactie 10600. Dir.-Hoofdred 15054
DE politieke crisis in Frankrijk, ont
staan doordat de kiezers bij het
Zondag gehouden referendum de ont
worpen grondwet der Vierde Republiek
verworpen hebben, heeft tot veel be
schouwing aanleiding gegeven. In feite
is de toestand nu zoo, dat op 2 Juni
opnieuw een constitueerende vergade
ring gekozen moet worden, die evenals
de vorige zeven maanden tijd zal krij
gen om een grondwet te ontwerpen,
waarover weer bii referendum zal
worden beslist. De coalitie-regeering
heeft inmiddels besloten, tot 2 Juni in
functie te blijven. In die paar weken
tijd» moeten de verkiezingen voor de
nieuwe constituante worden voorbe
reid en zullen ongetwijfeld de drie
groote partijen, die ongeveer even sterk
vertegenwoordigd- zijn in de huidige
Vergadering, haar uiterste krachten in
spannen om een beslisend voordeel te
behalen.
Blijkens een uitslag van het referen
dum zou de M.R.P., de links ge
oriënteerde Katholieke Volksbeweging,
daarop nu de beste kansen maken. De
ontworpen Grondwet was immers door
een linksohe meerderheid, bereikt door
het samengaan van de communisten en
de socialisten, aangenomen. De M.R.P.
had tegengestemd, voornamelijk op
grond van het voor haar onaanvaard
bare één Kamer-stelsel en ook wegens
andere bezwaren, die o.a. de voorge
stelde positie van den President der Re
publiek betroffen. In de Derde Repu
bliek was de President al in hoofdzaak
een decoratieve figuur, maar volgens
het nu ingediende ontwerp zou hij een
volkomen marionet worden, wien zelfs
de bevoegdheid tot aanwijzing van den
kabinets-formateur was ontnomen. De
M.R.P. zag in deze plannen een com-
munistischen opzet om op den duur
alle troeven in handen te krijgen. Voor
een domineerende partii zouden inder
daad de kansen, om bii zulk régime
de macht geheel in handen te krijgen,
gunstig worden De M.R.P. vergeleek
de ontworpen grondwet daarom voort
durend met de befaamde constitutie
van Weimar, die de Duitsche republiek
in de iaren 19191933 naar den onder
gang voerde en in handen van de dic
tatuur speelde.
Zullen op 2 Juni de Fransche kiezers
de positie van de M.R.P. aanmerkelijk
versterken en die van de communis
ten verzwakken, waarna wellicht in een
nieuwe Constituante een meerderheid
van socialisten en linksche Katholie
ken de regeering zal vormen? Dat is
nog de vraag. In een Huis van ongeveer
550 zetels hebben de drie groote par
tijen er nu elk ongeveer 140. Volgens
sommigen is de kentering bij het re
ferendum veroorzaakt, doordat een be
langrijk aantal socialistische kiezers
naar de zijde van de M.R.P. is overge-
loopen. Mocht dit juist zijn en bij de
verkiezing van de nieuwe Constituante
bewaarheid worden, dan zou de M.R.P.
slechts versterkt worden ten koste van
de socialisten. Ingrijpende verandering
in de situatie is evenwel alleen te
verwachten als de communisten een
aanmerkelijk aantal zetels verliezen.
Onmogelijk schijnt dat niet, want de
kracht van het communisme in een land,
waarin de kleine burger en de boer zoo
lang de overhand hebben gehad, bliift
een twijfelachtige zaak. Het communis
me moge in een periode van inzin
king en ontevredenheid tiideliik succes
in Frankrijk kunnen behalen, het
teekenf niet den landaard. Gebeurte
nissen in de negentiende eeuw hebben
ook wel bewezen, hoe spoedig hevige
beroeringen in Frankrijk door terug
slag gevolgd kunnen worden. Het, is
lang niet ondenkbaar dat de verkiezin
gen on 2 Juni een groote stemmenver-
schuiving ten nadeele van de commu
nisten zullen toonen, nu het referendum
de mogelijkheid van een overwinning
der tegenpartij heeft bewezen.
Buitenlandsche waarnemers hebben
overigens nog een bijzonder verschiin-
sel vastgesteld. Dat is de anathie, die bij
een groot deel der bevolking ook ten
aanzien van het referendum gebleken
is. De opkomst van de kiezers (85%)
is goed geweest, maar de groote par
tijen li ebben dan ook alles in het werk
gesteld om hen ter stembus te drij
ven. De indruk is evenwel gewekt, dat
de meesten zich om de grondwets-arti-
kelen maar weinig bekommerden. Dat is
voor een vanouds zoo sterk-polit isee-
rend volk als het Fransche merkwaar
dig. De belangstelling scheen zich te
benalen tot meer of minder aanhanke
lijkheid jegens de betrokken partijen. En
zii bleef vrij vaag en mat. Ik behoef
dat niet nader te omschrijven: ook in
ons land is de stemming ten aanzien
van de naderend» verkiezingen mat.
Dat is een ongunstig verschijnsel en in
den toestand, waarin een land als
Frankrijk verkeert kan het een gevaar
worden. Niet ten onrechte heeft de
Engelschman Paul Anderson, Parijsch
correspondent van The Observer, opge
merkt dat dit verschijnsel inderdaad
overeenkomst vertoont met de sfeer van
de republiek van Weimar.
De uitslag van het referendum heeft
de Fransche socialistische partij (de
S.F.I.O.) die blijkbaar niet zoo erg van
harte met de communisten had samen
gewerkt, in een onaangename stelling
gebracht. Zij heeft vele moeilnkheden
m het vooruitzicht en loopt ae kans,
tenslotte het gelag te moeten betalen.
Hoe men hel referendum ook verklaren
In het teeken van de overwinning
Op liet l>alcon van'het Koninklijk paleis op den Dam te Amsterdam nemen de
Koningin en Winston Churchill de enthousiaste toejuichingen der menigte in
ontvangst. (1*)
Enthousiasme kende
geen grenzen
Op den eersten verjaardag van het
Europeesche overwinningsfeest is de va
der van de victorie, de groote oorlogs
leider Winston Spencer Churchill, op
Nederlandschen bodem aangekomen.
Bjjna op het uur precies een jaar na
dat hij voor alle zenders van de B.B.C.
het einde van den oorlog had verkon
digd, landde hij met een tweemotorige
Dakota op Schiphol. De klok wees vijf
uur en daarop begon voor Churchill een
zegetocht zoo grootsch en overweldigend,
als welhaast nimmer tevoren aan een
groote persoonlijkheid bü een bezoek aan
ons land ten deel is gevallen. Duizenden
en duizenden enthousiaste verwelkomers
hadden zich langs de wegen en straten
opgesteld en de geestdrift kende geen
grenzen. Een geestdrift, die bij de dui
zendkoppige menigte wortelde in de
warmste dankbaarheid.
Gekleed in een zwarte jas en met een
zwarten gleufhoed op stapte de groote
Britsche staatsman glimlachend het toe
stel uit onder het gejuich van tallooze
aanwezigen, die door een groote politie
macht op een eerbiedigen afstand wer
den gehouden. Terwijl Churchill begroet
werd door prof. ir. W. Schermerhorn en
den minister van Buitenlandsche Zaken
mr. J. H. van Royen, verlieten mevrouw
Churchill en haar dochter Mary het vlieg
tuig.
Onmiddellijk na de hartelijke be
groeting kwam er in Churchills hou
ding iets van den grimmigen krijgs
man, toen hfj de eere-wacht inspec
teerde, bestaande uit het 2e bataljon
le reg. infanterie onder commando
van majoor Hanssens. Maar nauwe
lijks had hij den laatsten soldaat van
deze eerewacht gepasseerd, of hij
nam zijn hoed af en wuifde naar de
talrijke belangstellenden, die in vele
gelederen achter het hek stonden en
door de scherpe afzetting va.i het
vliegveld en zijn toegangswegen had
den kunnen heendringen. Een dave
rend gejuich steeg op, toen Churchill
met opgestoken vingers het van hem
zoo goed bekende V-teeken gaf.
Achtervolgd door een leger persfotogra
fen en verslaggevers, die soms bijna slaags
raakten met de hen in aantal nog over
treffende politie, wandelde Churchill, be
geleid door schout bij nacht Rost van Ton
ningen, naar de voor hem gereedstaande
open auto, waarin hij plaats nam. een
groote sigaar opstekend. Nagewuifd door
de bij het vertrek nog groeiende menigte,
reed de lange stoet van auto's en de 40
escorteerende motoragenten. Schiphol af.
Naar juichend Amsterdam.
De bewoners van Amstelveen zijn de
eersten geweest, die Churchill op zijn
waarlijk triomfalen tocht naar het paleis
op den Dam hun hulde hebben kunnen be
tuigen in luide toejuichingen. Toen deze
gemeente gepasseerd was. ging het in snel
ler tempo naar de hoofdstad. Het enthou
siasme, dat den Britschen staatsman hier
van Amsterdams sympathie en dank deed
blijken, was waarlijk overweldigend. Rijen
dik stonden overal langs de straten de
menschen. Niet minder dan duizend poli
tiemannen hadden voor de afzetting ge
zorgd. Ondanks hun aanwezigheid door
brak men op verscheidene punten de af
zettingen en men waagde zich tusscher
de motoren van het politie-escorte door
naar het midden van den weg om Chur
chill toe te juichen. Aan alle vensters en
op alle balcons verdrongen zich de toe
schouwers. Nabij het Concertgebouw had
den zelfs verscheidenen een plaatsje ge
vonden op het dak van een tramwagen.
Hef woord is aan
Victor Cousin:
Men kan de menschen al
leen regeeren door hen te
dienen.
Minister-president Scliermerliorn be
groet Winston Churchill na aankomst
op het vliegveld Schiphol. (I*)
wil, het blijft een uitspraak tegen de
communisten en de S.F.I.O. had zich
aan hun zijde geschaard. Dit is geen
sterke strategische positie met ver
kiezingen in het vooruitzicht.
Het Fransche politieke schaakspel
verkeert in een spannende phase. Het
verdient aandacht, R- P.
Churchill werd niet moede naar alle
kanten te groeten, nu eens met een bree-
den zwaai met zijn hoed, dan weer door
het vormen van het V-teeken. nu eens
links, dan weer rechts. Blijkbaar had hij
voor ieder aandacht, want herhaaldelijk
deed hij zijn groeten ook uitgaan naar hen
die hooge plaatsen hadden ingenomen Hoe
dichter de stoet den Dam naderde, des te
laaiender werd het enthousiasme.
Climax van uitbundigheid.
Op den Dam was geruimen tijd een
groote menigte wij hoorden een getal
van 25.000 noemen bijeengedrongen en
toen om zeven minuten over zessen de
eerste motorrijders van de hoofdstedelijke
politie, die den stoet voorafgingen, den
Dam opreden, barstte een storm van ge
juich los. Direct daarop verscheen ook de
hooge gast, staande in zijn auto. naar alle
zijden groetend.
Toen hy de auto verliet, draaide hy ziet»
om naar het publiek en toonde zich zeer
opgetogen door de harteiykc ontvangst.
Tezamen met mevrouw Churchill en hun
dochter, alsmede de officieele vertegen
woordigers en burgemeester Franke, ging
het gezelschap daarna het paleis binnen
en de urenlange verwachtingen werden
niet teleurgesteld, toen even later de
Koningin en haar gast op het balcon ver
schenen. Het gejuich en gejubel, dat (oen
uit tienduizenden kelen werd gehoord,
laat zich nauwelijks beschrijven. Een cli
max van uitbundigheid maakte het begin
van Churchills triomftocht door de Lage
Landen tot een onvergetelgke gebeurtenis.
En dit was nog slechts het begin
Des avonds heeft de Koningin den Right
Honourable Winston Spencer Churchill
In de Troonzaal van het paleis op den
Dam een diner aangeboden, waa-aan be
halve mevrouw en Mary Churchill ook
aanzaten prof. Schermerhorn en min. Van
Royen. Vele andere hooge autoriteiten
waren tegenwoordig. De echtgenoote van
den Britschen ex-premier en zijn dochter
hebben daarna in gezelschap van eenige
'eden van de hofhouding incognito een
bezoek gebracht aan de Savoyclub te Am.
sterdam, waar beide dames eenige malen
hebben gedanst.
vraagt ontslag
als regeeringsgemachtigdfc
De Regeeringsvoorlichtingsdienst deelt
mede:
De beschuldigingen, gericht tegen den
heer J. J. Vorrink. regeeringsgemachtigde
in algemcencn dienst bij het ministerie
voor Algemeene Oorlogvoering van het
Koninkrijk en tevens voorzitter van de
Party van den Arbeid, in verband met de
zaak Arnold Meyer, hebben den heer Vor
rink aanleiding gegeven tot een krachtig
openbaar verweer, waarin het beleid van
de byzondere rechtspleging ter zake in het
geding is gekomen.
De regeering heeft het volste vertrou-
weu, zoowel in den heer Vorrink, als in
het beleid van het directoraat-generaal
voor de Bijzondere Rechtspleging, maar
heeft In de discussie, die is ontstaan, aan
leiding gevonden haar standpunt ter zake
van de vereenigbaarheid van tie ambtc-
ïyke en de politieke functie, die de hee.-
Vorrink lot nog toe heeft bekleed, le her
zien.
Zij erkent de bezwaren, aan de dubbele
positie van den heer Vorrink verbonden,
te hebben onderschat. Laatstgenoemde
heeft op grond daarvan besloten zyn ont
slag te vragen als regeeringsgemachtigde
in algemeencn dienst.
Voortzetting langs diplomatieken weg'f
In Parijsche diplomatieke kringen
verwacht men algemeen dat Molobol
en Bevin Zaterdag uit de Fransche
hoofdstad zullen vertrekken, waaruit
kan worden geconcludeerd dat de mi
nistersconferentie Vrijdag of Zaterdgg
zal afloopen. Het wordt steeds duide
lijker dat de hoop op een uiteindehike
overeenstemming niet langer gerech.-
vaardiigd is en dat de opstelling der
vredesverdragen op deze conferentie
onmogelijk nog ^haar beslag kan krij
gen.
In de bijeenkomst van gisteren gin
gen de ministers accoord met een voor
stel van Byrnes, de plaatsvervangende
ministers te verzoeken een rapport uit
te brengen over den stand van zaken
van het oogenblik ten aanzien van dc
vredesverdragen. Verder werd besloten
de onderhandelingen over belangrijke
kwesties zooals de Italiaanselie kolo
niën. Triëst en de herstelbetalingen, langs
diplomatieken weg voort te zetten.
Indien in de komende weken eenige
overeenstemming zou kunnen worden
bereikt, zal dc vredesconferentie op 15
Juni gehouden worden.
Deze datum werd door Byrnes voor
gesteld. waarmede de andere ministers
zioh accoord verklaarden, mits de vre
desverdragen van te voren zouden zijn
opgesteld.
Heden om 17 uur zullen de munsters
opnieuw bijeenkomen, om kennis te
nemen van het rapport der plaatsver
vangende ministers. Tevens zal deze
zitting gewijd zijn aan de kwesties
Duitschland en Oostenrijk. Dat de»e
bijeenkomst de laatste zal zijn, is niet
officieel bevestigd, doch de verwachtin
gen daaromtrent loopen niet ver uiteen.
Het Bulgaarsche memorandum aan
de Parijsche conferentie, waarin weste
lijk Thracië en een uitweg naar de
Aegeïsche Zee worden opgeëiscbt, a m
een door de Atheensche pers gepubli
ceerde, geïnspireerde verklaring „be
spottelijk en beleedigend" genoemd.
