„Nederlandsch-Indische federatie"
Verkiezingsuitslag
Voorspellingen
Optimisme van dr. van Mook
Amerik. spoorwegstaking
dreigende
Prof. Schermerhorn
over de stakingen
Denk aan de
Verkiezingen!
Het Italiaansche Wapenstilstandsverdrag
gewijzigd
UUU UV' '•".■."I IV w
COc Jaargang No. 18330 T T Donderdag 10 Mel 1910
Bureaux: Groote Houtstr. 93 (T*\ TT I O TY1 QJ 8 J I ll Uitgave Stichting Voorlichting
en Soendaplein 37, Haarlem J ftj j[|f/ J Abonnementen: p. week 31 ct
IJmuiden: Kennemerlaan 154, a.3 per kwartaal f 4.—
Telef. 5437. LJ Postgiro 273107.
m a j ,„,n, t, siit ,aooe Dlrcclcur-noofdredactcur: Robert Pccrebooni -n-.
Tel.: Administratie 10724. Expeditie 14825 Tel.: Redactie 10600. Dir.-Hoofdred. 150d4
EEN nieuw verschijnsel bij de eerste
verkiezingen na den oorlog vormen dc
voorspellingen, die door instituten Hot
onderzoek van de publieke opinie worden
gegeven. Nederland bezit deze instellingen
pas sinds de bevrijding. In de Vereenigde
Staten zijn ze al oud. Engeland, Zweden,
Denemarken, Frankrijk zijn ze ook gaan
toepassen. Hun methode is, eenige dui
zenden menschen te ondervragen, nadat
deze groep met groote zorg is uitgekozen
als vertegenwoordiging van verschillende
godsdienstige overtuigingen, beroepen en
welstands-klassen in de bevolking. Omdat
dit systeem bij ons nieuw is, staan vele
menschen er nog ongeloovig tegenover.
De ervaring in de landen, die het al jaren
toepassen bewijst evenwel, dat men er
verkiezings-resultaten zeer dicht mee be
nadert. Die ervaring heeft er dan ook toe
geleid, dat het stelsel door vele firma's
met groot vertrouwen wordt toegepast
voor een ander doel, namelijk markt
onderzoek, waarbij bijv. de belangstelling
voor bepaalde producten, voor reclame
methoden en verpakkingen wordt gepeild.
De z.g. „proefverkiezingen", volgens dit
systeem in verschillende landen gehouden,
hebben bewezen dat de afwijkingen van
het werkelijke resultaat niet grooter wa
ren dan twee procent. In Zweden heeft
men het tijdens den oorlog tot een voor
spelling gebracht, waarbij de afwijking
maar 0.7 procent bleek te bedragen.
Natuurlijk zijn de Ncdcrlandsche insti
tuten er op gebrand, dergelijke uitkom
sten te evenaren. 1-Iet zal niet gemakkelijk
blijken, omdat wij op het oogenblik in
andere omstandigheden verkeeren dan bij
de Amorikaansche, Engelsche en Zwecd-
sche verkiezingen golden. Daar had men te
doen met een ontwikkeling van zaken
langs vaste lijnen. Dc va.iouds bekende
partijen deden zich gelden en toen de ver
kiezingen naderden hoerschtc maar wei
nig weifeling onder de kiezers. Hier is dat
anders. Nieuwe partij-formaties, vooral
concentraties van oude groepen hebben on-
der een aantal kiezers een onzekerheid ge.
wekt, waartoe de emoties van een bewo
gen tijd en de toon der verkiezingsreclame
hetxhunnc hebben bijgedragen. In de laat
ste maanden zijn de kansen van verschil
lende partijen dan ook sterk wisselend
geworden. Dc jongste rapporten van proef
verkiezingen betreffen nu. op den dag voor
de beslissing, de periode 20 April7 Mei.
Het is in de huidige sfeer en om
standigheden moeilijk aan te nemen, dat
vrijwel alle kiezers toen al zeker waren
van hun stem. Kennelijk bestond er een
aanmerkelijk percentage, dat in do laat
ste paar weken nog van besluit kon ver
anderen. De kansen op een resultaat, dat
niet meer dan 2 afwijkt, lijken dan ook
niet groot. Een voorbeeld van dergelijke
onzekerheid tot het laatste moment heb
ben wij onlangs gezien in Frankrijk, een
land dat ook bezet is geweest en waar
eveneens velen weifelen omtrent hun hou
ding. De proefverkiezing voor het referen
dum over de Grondwet had een aanvaar
ding met 54 tegen 46 voorspeld Het
resultaat was andersom, namelijk een
verwerping met hetzelfde verschil
Hetgeen evenwel thans in Nederland
verwondert, is dat twee verschillende in
stellingen voor opinie-onderzoek bij hun
bijna-gelijkloopende onderzoeken tot zoo
sterk uiteenloopende resultaten komen Wij
hebben Zaterdag aan Elsevier's Weekblad
het rapport van de afdeeling Opinie-on
derzoek van de Nederlandsche Stichting
voor Statistiek, betreffende de laatste tien
dagen van April, ontleend Het vermeldde'
Partij van den Arbeid 31.6 Katholieken
29.2%, Anti-Rcv 11.5 °/o. Partij van de
Vrijheid 11.2%, Chr. Ilistorischen 6.6
Communisten 5.5%, Prot Unie 1 8
Staatk Geref. Partij 1 5 Bellamy Par
tij 1 Onafhankelijke Partij 0 1 °/o.
Vandaag zendt ons het Nederlandsch
Instituut voor de Publieke Opinie te Am
sterdam de uitkomst toe van zijn vijfde
proefverkiezing, gehouden in dc eerste
week van Mei. zoodat het tijdsverschil
miniem is en gepubliceerd in het Parool
Dit levert op: Partij van den Arbeid 33.9
Katholieken 29 5 Anti-Rcv. 10.3 Par
tij van do Vrijheid 9.5 Communisten
7 9Chr. Ilistorischen 6.6%, Staatkun
dig Geref. 0 9%, Bellamy Partij 0 8%,
Prot Unie 0 5 "V Onafhankelijke Partij
0.1
Terwijl slechts één week tijdsverschil in
het opmaken der resultaten bestaat ver-
toonen dus: de Partij van den Arbeid een
verschil van 2.3 dc Anti-Rcv. van
1.2'/., de Partij van de Vrijheid van 1.7
de Communisten 2.2 en de Prot Unie
1.3 hetgeen in dit laatste geval zelfs
een daling van het aantal stemmen met
bijna driekwart zou beteekenen.
Dergelijke schommelingen lijken wat al
te kras. temeer als men bedenkt dat één
procent van de stemmen bij de verkiezin
gen ongeveer 50.000 kiezers beteekent Het
is moeilijk aan te nemen dat een partij in
één week tijds zulke groote schommelin
gen in haar vóór- of nadeel zou ondervin
den. Passen de beide instellingen van
opinie-onderzoek verschillende methoden
toe of heeft een van beide haar ..kiezers
corps" met grooter zorgvuldigheid samen
gesteld? Uit den uitslag der verkiezingen
zal blijken, wie het dichtst de waarheid
bennd^rH heeft. R. P.
Volgens oen Egyptisch blad zal Rusland
de Angio-Egyptlsche alliantie voor den Vei
ligheidsraad brengen, meldt Un. Press.
Dr. H. J. van Mook, die zich tegenover
Un. Press optimistisch uitliet over even-
tueele heropening der onderhandelingen
met de Indonesiërs, zeide dat hij de toe
komstige regeling zag als een soort „fede
ratie" van de Nederlandsch-Indische eilan
den met een algeheele gecombineerde
Nederlandsch-Indonesische controle. Hij
zeide, dat de uitgesproken wenschen van
het volk een beslissende factor zouden zijn
in de gebieden, waar de republiek zou
worden erkend en een bepaalde mate van
plaatselijke autonomie toegestaan. Ge
vraagd naar zijn meening, of autonomie
de bevoegdheid tot het zich terugtrekken
uit de „federatie" zou insluiten, antwoord
de dr. Van Mook dat hij er zeker van was,
dafr geen enkel gebied zich zou terugtrek
ken, omdat dit uitsluitend in eigen nadeel
zou zijn. Hij baseerde zijn optimisme op
het inzicht aan beide zijden, dat de totpu-
toe bereikte resultaten weer te niet zou-
Italiaansche partisanen
slechte vaderlanders
Naar thans uit mcdedeelingen van de
Ifaliaansche politic bekend is geworden
zijn de partisanen, die Mussolini en zijn
vriendin Clara Putacci aan de Italiaan-
sclic grens arresteerden bij hun poging
tot vluchten en ze daarna zonder vorm
van proces terechtstclden, meer geweest
dan wrekende vaderlanders. Zij blijken
zich namelijk een fabelachtige schat
aan juwcclcn en buitenlandsch bank
papier te hebben toegeëigend, die in het
bezit der vluchtelingen werd aangetrof
fen en een der bandieten heeft later
voor zich een villa laten bouwen die zes
millioen lire kostte.
De Italiaansche politie is thans over
gegaan tot arrestatie van dezen „parti-
saan", een zekeren Damiano Barbieri,
die vroeger leider was van ondergrrnd-
sehe strijders in het gebied van Como.
Deze Barbieri wordt er bovendien nog
van verdacht, met de Duitschers te heb
ben samengewerkt voor dat hij zich bij
de verzetstroepen voegde.
Vele millioenen aan goud, juweelen
en geld zijn bij de executie van Musso
lini op geheimzinnige manier verdwe
nen evenals de partisanen die de exe
cutie uitvoerden, zoodat de veronder
stelling voor de hand ligt dat minder
waardige opportunistische motieven een
rol gespeeld hebben bij de actie der
partisanen tegen den vroegeren Ita-
iiaanschen staatsleider, die vermoord
werd voor dat de geallieerde troepen in
staat waren tusschen beide te komen
om den Duce aan een officieeier be
rechting te onderwerpen.
Engeland ontevreden over
Spaaiisehe medewerking
Volgens Un. Press heeft een woord
voerder van het ministerie van Buiten-
landsche Zaken verklaard dat de Brit-
sche ambassadeeur in Madrid geïn
strueerd is om er de Franco-regeering
van te verwittigen dat Engeland niet
tevreden is over de stappen die Spanje
heeft genomen om de deportatie van
„ongewenschte" Duitschers tot stand te
brengen. De Engelschen eischen dat er
stappen worden ondernomen voor den
onmiddellijken terugkeer naar Duitsch-
land van de 2200 a 2500 „schadelijke"
Duitschers die zich nog in Spanje be
vinden.
den worden gedaan, als de huidige impas
se blijft voortduren.
Dr. Van Mook zeide verder, dat hij thans
precies de bevoegdheden van zijn mandaat
wist en dat hij bezig was een definitieve
regeling op te stellen op de basis van zijn
nieuwe instructies, die naar zijn meening
de grens der Nederlandsche concessies
inhouden.
Slechts een interventie der regeering
zou volgens Un. Press een algemeene
spoorwegstaking in de Ver. Staten voor
a.s. Zaterdag nog kunnen voorkomen.
Een woordvoerder van een der betrok
ken vakvereenigingen verklaarde dat
de aanvang der staking op Zaterdag
vijf uur 's middags is bepaald. Noch de
regeering noch de werkgevers hebben
eenige poging gedaan de onderhande
lingen te hervatten, sinds deze op 2 Mei
te Chicago zijn afgebroken. De eenige
aanwijzing van regeeringstusschenkomst
zag hij in de verklaring van Truman,
die de vorige week zeide dat hij de
spoorlijnen zou overnemen, indien de
staking niet vermeden kon worden. De
president der spoorarbeiders-organisa
tie A. F. Whitney heeft echter ver
klaard dat zelfs een regeeringsexploita-
tie van de spoorwegen een staking niet
zal kunnen verhoeden.
Hedenavond om 9.10 uur zal minister
president Schermerhom voor dc beide
zenders van Hilversum zich in een
radio-rede tot het Nederlandsche volk
richten en daarbij de zecliedenstakingcn
in Rotterdam en Amsterdam hespreken.
In het bijzonder zal de minister-presi
dent zich richten tot de stakende arbei
ders.
Het woord is aan.
Dr. A. M. Meerloo:
Iedere vrijheid heeft ecu
oppositie noodig om levend
te blijven.
Stembureaux
open van 8 tot 5 uur
Is het nog noodig te herinneren aan do
verkiezingen der Tweede Kamer op mor
gen, Vrijdag 17 Mei?
De stembureaux zijn geopend van 8 tot
5 uur.
Wij herinneren er aan, dat de Haarlem
mers dezen keer geen persoonlijke oproe
ping hebben ontvangen, maar wel een al
gemeene kennisgeving.
Ter beoordeeling van hun identiteit moe
ten dc kiezers aan den voorzitter van het
stembureau overleggen de gezegelde Twee
de Distributiestamkaart en, bij gebreke
hiervan, andere stukken, waaruit de
identiteit van den kiezer voldoende blijkt.
I)e resultaten van de verkiezingen zullen
in volgorde van binnenkomst door ons
Vrijdagavond bekend gemaakt worden aan
onze bureaux
GROOTE HOUTSTRAAT 93
en SOENDAPLEIN 37.
Verder publlceeren w|) uitslagen bjj da
hccrcn I'. SCHOEN, sigarenhandelaar,
SPAARNWOUDERSTRAAT 97 en J. M.
KNEYNSBERG, sigarenhandelaar, BIN
NENWEG 21, HEEMSTEDE.
Op het Soendaplein zal een versterker-
installatie worden aangebracht.
Er kunnen geen telefonische inlichtingen
over dc verkiezingsresultaten worden ge
geven.
Kif ambulance-auto's,
Nederlandsche Roode
dant van het Kiigclscli
Xed. Roode Kruis, Jhr.
Ilnng i
najoor
nfcelsehc
re r getl ras
ul.se aan
ItoiHle Kruis
comma ii-
van het
(I*)
Parijsche conferentie
heden verdaagd tot Juni
In een zeer sober en summier commu-
niqué hebben de vier ministers na de
conferentie van Woensdag bekend ge
maakt. dat het Italiaansche wapenstil
standsverdrag in den vorm zooals het
na de herziening volgens voorstellen
van Bvrnes is vastgesteld, zal worden
ondertcekend. Deze herziening is niet
verder gedefinieerd, doch Reuter meldt
dat het herzioningsontwerp van den
Amerikaanschen minister van Buiten-
landsche Zaken twaalf punten zou be
vatten. volgens welke de geallieerde
commissie in Italië zou worden opgehe
ven. waarvoor in de plaats een andere
geallieerde instantie zou komen onder
voorzitterschap van den geallieerden
opperbevelhebber, die toezicht heeft op
de Italiaansche wapenproductie en het
leger.
Een ander belangrijk besluit van de
ministersconferentie is. dat overeenge
komen werd de besprekingen te verda
gen tot 15 Juni. op welken datum de
vier ministers weer te Parijs zullen bij
eenkomen. Tijdens deze bij eenkomst
zal beslist worden wanneer de vredes
conferentie zal worden gehouden. De
zitting van heden zal de laatste zijn
voor de verdaging; men verwacht alge
meen dat in de twee bijeenkomsten van
vandaag de kwestie Duitschland zal
worden besproken.
Heden zal het herziene Italiaansche
wapenstilstandsverdrag door de vier
ministers worden geparafeerd, waarna
de Italiaansche minister-president de
Gasperi en de geallieerde opperbe
velhebber in de Middellandsche Zee het
zullen onderteekenen.
Frankrijk's plannen met
Duitschland.
Byrnes heeft tijdens de zitting van
gisteren voorgesteld, op 12 November
a.s. een speciale conferentie bijeen te
roepen om de Duitsehe kwestie te be
handelen, terwijl intusschen een com
missie van plaatsvervangers dit pro
bleem zou moeten bestudeeren. Bidault
was echter voor een onmiddellijke be
handeling van de kwestie Ruhr- en
Rijnland, waarbij hij den steun van
Molotof kreeg. Bidault gaf een uitvoe
rige uiteenzetting van de Fransche plan
nen ten aanzien van Duitschland.
Frankrijk wil zich beveiligen tegen
een Duitsehe agressie in de toekomst.
Het wil geen annexatie van Ruhr, Rijn
land of Saar, doch wil deze gebieden
slechts van Duitschland scheiden. Om
dat deze gebieden echter geen politieke
of economische eenheid vormen, wil
Frankrijk een afzonderlijke regeling
voor elk.
Frankrijk wil de politieke en econo
mische internationalisatie van de Ruhr.
Deze nieuwe staat zou bezet worden
door internationale strijdkrachten, ter
wijl de integriteit door de belangheb
bende mogendheden zou worden ge
waarborgd. De mijnen zouden onteigend
worden en beschouwd worden als in
ternationale nutsbedrijven. Tusschen
het Ruhrgebied on Duitschland zouden
tolgrenzen bestaan. Een gedeelte van
een gunstige handelsbalans van het ge
bied zou voorloopig gebruikt worden
voor- bevoorrading vam de rest van
Duitschland.
Ten aanzien van het Rijnland wil
Bidault een permanente militaire be
zetting van den Westelijken Rijnoever,
en waarbij de bezettingstroepen ten Zui
den van Keulen Fransch zouden zijn,
met eventueel Belgische en Luxemburg-
sche contingenten. De bezettingstroepen
ten Noorden van Keulen zouden Bel
gische. Nederlandsche en desgewenscht
ook Britsche zijn.
Naar gelang dc plaatselijke ontwik
keling zou er het zij een enkele Rijn
staat onder intergeallicerde militaire
bezetting ontstaan, of twee afzonder
lijke staten onder verschillende geal
lieerde bezetting.
De kolenmijnen van de Saar. die bij
hot verdrag van Versailles aan Frank
rijk werden toegewezen. zouden het
eigendom van den Franschen staat
worden en het Saargebied zou worden
opgenomen in het Fransche douane en
monetaire systeem.
