Haarlems Dagblad
Teheran
Afmetingen
gaf geen bevel tot aanval
Moeilijke
Ka binetsformatie
Geroofd goed terug!
Byrnes over de
Parijsche Ministersconferentie
©Oe -Taaremnjc; No. tSSM
Bureaux: Groote Houtstr. 93
en Soendaplein 37. Haarlem
IJmuiden: Kennemerlaan 154,
Telef. 5437.
Tel.: Administratie 10724. Expeditie 14825
Directeur-Hoofd redacteur: Robert Peereboom
I)Iiih<1jI(; 21 Mot ima
Uitgave Stichting Voorlichting
Abonnementen: p. week 31 ct.
per kwartaal f 4
Postgiro 273107.
Tel.: Redactie 10600. Dir.-Hoofdrcd 15054
instrumenten van het openbare leven
gebrekkig werken, maar de taak waar
voor zij bestemd zijn is gebrekkig. Er zijn
geen programma's die overeenkomen met
de werkelijke afmetingen, die het leven in
iederen enkeling van Europa heeft ge
kregen.
Dit schreef Ortega y Gasset in 1931 in zijn
boek „De opstand der horden",v dat in
Hollandsche vertaling twee jaar later, na
jaar 1933, in ons land verscheen
Ik heb dit boek vaak geciteerd en zal
het ongetwijfeld vaak blijven doen. Hen
die het bezitten of in een bibliotheek vin
den kunnen raad ik aan, het te herlezen
Het verklaart nu nog meer dan het bij
zijn verschijning deed. Het vraagt zeker
onze aandacht als wij pogen te verklaren
hoe het komt. dat het parlementarisme
in West-Europa slechts in matte stemming
tot herleving komt, ofschoon die her
leving onze bevrijding van dictatuur en
tirannie bezegelt en iedere Weslersche
democraat haar wenscht. Maar er blijft
matheid. Men voelt zich niet bevredigd.
Verkiezingscampagnes worden met in
spanning en overdrijving van bestaande
tegenstellingen tot eenige hoogte opge
dreven En er doen zich sensatie-metho
den bij voor, die niet fraai zijn. Wij hebben
dat in Frankrijk en België kunnen waar
nemen en het nu zelf ook ondervonden.
In Frankrijk is men vastgeloopen met de
partij-indeeling en houdt de eene verkie
zing na de andere om uit de impasse b
komen. In België heeft hetzelfde zich ii
ietwat anderen vorm, verergerd door
een crisis van de dynastie, voorgedaan. Bij
ons zien wij, nu de Kamer gekozen is,
ook een moeilijke situatie ontstaan. Dat
is gisteren op deze plaats uiteengezet
Vandaag komt een mededeeling van onzen
Haagschen correspondent, die de gevoe
lens in parlementairen kring schetst,
tot dezelfde conclusies. De toestand zou
overigens minder moeilijk zijn als de ver-
kiezingscampagne in minder geforceerden
stijl was gevoerd. Het ligt niet aan de
parlementaire democratie. Het ligt
iets anders
Ortega heeft er, in 1931, dit over
gezegd: Het discrediet der parlementen
heeft niets uitstaande met hun kennelijke
fouten. Het komt uit een andere oorzaak
voort, die niets te maken heeft met de
vraag, of zij geschikte politieke hulpmid
delen zijn. Het komt voort uit het feit
dat de Europeaan niet weet waartoe hij de
parlementen moet aanwenden, verder uit
het feit, dat hij geen eerbied hoeft voor
de doeleinden van het traditioneele open
bare leven en tenslotte uit de omstandig
heid, dat hij niets meer verwacht van de
nationale staten, waarin hij ingedeeld en
vastgezet is. Voor de eerste maal heeft de
Europeaan, nu hij bij zijn economische,
politieke en intellectueele plannen ge
struikeld is over de grenzen van zijn
land, gevoeld dat deze plannen dat wil
zeggen zijn mogelijkheden, zijn levens
trant van veel grooter afmetingen zijn
dan de gemeenschap, waarin hij opgeslo
ten is. Dit is, dunkt mij, de waarachtige
oorzaak van het gevoel van verval, dat
den Europeaan neerdrukt. De oorsprong
ligt in hem vfelf en is paradoxaal, want de
gewaarwording van minder te zijn gewor
den komt juist voort uit de toeneming
van zijn vermogen tot handelen en uit het
feit, dat hij in botsing raakt met de orga
nisatie waar hij uitgegroeid is.
Dat schreef deze Spaansche denker in
1931 en toen achtten de meesten hem
slechts een begaafd essayist, die gewaagde
stellingen in stoute definities durfde neer
te leggen. Maar nu geven staatslieden
hem gelijk. Nu spreekt Bevin in het Lager
huis over een wereldparlement en Chur
chill in onze Ridderzaal over Vereenigde
Staten van Europa. Nu is de verschrikke
lijke oorlog voorbij, die uit de crisis en
beklemming van Europa is losgebarsten
en zitten wij nog steeds binnen onze gren
zen opgesloten elkaar van allerlei wijs
makend waarin wij zelf niet gelooven. In
ieder land gedraagt men zich alsof men
zijn schuldenlast de baas zal worden en
zelfvoorzienend zijn in de toekomst. De
U.N.O. eerbiedigt aller „souvereinitcit" en
is een bond van regeeringen evenals de Vol
kenbond was, geen vereenlglng van naties
zooals zij zich noemt. In leder land voert
men disputen voor en tegen het kapita
lisme, alsof een enkel land in staat zou
zijn dat op zijn eigen houtje door een
nieuw economisch stelsel te vervangen
Men houdt nationale disputei] over ge
leide economie, terwijl in wezen alles van
de internationale ontwikkeling afhangt
Men debatteert over annexatie van Duitsch
grondgebied, waarover alleen internatio
naai beslist kan worden. En intusschen
kan de handel zich niet ontwikkelen,
wordt alles geremd en belemmerd door de
oude, verouderde grenzen en grensjes en
geldt overtuigender dan ooit Ortega's ana
lyse van 1931De waarachtige toestand
van Europa zou dus deze blijken te zijn:
zijn luisterrijk en lang verleden heeft het
tot een nieuwe levenstaak doen komen,
waarin alles grooteren omvang heeft ge
kregen, doch tegelijkertijd zijn de in stand
gebleven instellingen van dit verleden
dwergachtig klein en beletten zij den te-
genwoordigen groei Zal Europa zich kun
nen bevrijden van overleefde instellingen,
of zal het voorgoed daarin opgesloten
blijven? Want het is reeds eerder gebeurd
dat een groote beschaving ten onder ging.
omdat zij de traditioneele opvatting van
den Staat niet kon veranderen...
Botsingen slechts
van plaatselijken aard
zegt Sultaneh
Terwijl Radio-Tebriz voortgaat met
berichten over aanvallen der regee-
ringstroepen op Azerbeidsjaansch ge
bied te verspreiden, komen uit Teheran
stellige en herhaalde verzekeringen dat
de Perzische regeering geen enkel bevel
tot het openen van gevechtshandelingen
heeft gegeven, doch dat er slechts „lo
cale botsingen" hebben plaats gehad
tusschen regeeringstroepen en plaatse
lijke Azerbeidsjaansche detachementen,
die niet van beteekenis zijn. „Er is niets
ernstigs gebeurd," verklaarde de Per
zische premier tijdens een persgesprek.
„Niemand weet wie er eigenlijk be
gonnen is met de schermutselingen,
doch zeker is dat Teheran geen enkel
bevel tot het openen van gevechten
heeft doen uitgaan."
De premier voegde hier aan toe dat
hij speciale afgevaardigden naar Tebriz
zal zenden om tezamen met de Azer
beidsjaansche autoriteiten de orde te
herstellen en verdere incidenten te
voorkomen. In een radiorede heeft Gha-
vam es Sultaneh Maandag nogmaals
uitdrukkelijk verklaard, dat de bot
singen slechts van plaatselijken Sard
kunnen zijn geweest en wellicht door de
troepen zelf op touw zijn gezet.
Enkele waarnemers te Teheran zei
den, dat de radiouitzendingen van Te
briz bedoeld waren voor „binnenland-
sche consumptie", hetzij .als excuus
voor het instellen van een militaire
regeering, hetzij voor het uitbreiden
van den dienstplicht, dan wel teneinde
den steun voor de democratische partij
te vergrooten en de positie van de cen
trale regeering te ondermijnen.
Een correspondent van Reuter, die
uit Teheran te Londen is teruggekeerd,
schreef gisteren, dat drie overwegingen
het onwaarschijnlijk maken, dat een
aanval door Teheran zou zijn bevolen:
Ten eerste heeft de Perzische premier
Sultaneh juist een missie naar Tebriz
gezonden om het terugtrekken van de
Sovjettroepen te onderzoeken en de te
Teheran mislukte besprekingen te her
openen. De nieuwe Perzische chef van
staf, generaal Jahanbani, is kennelijk
de Sovjet-Unie goed gezind en het is
niet aan te nemen, dat hij de troepen
zou laten aanvallen zonder te weten of
de Sovjetrussische troepen het gebied
hadden ontruimd.
Bovendien zou Sultaneh zeker de be
paling van het verdrag van 1921 tus
schen de Sovjet-Unie en Perzië. waar
bij het Russische leger het recht heeft
Perzië binnen te rukken wanneer de
Sovjet-Unie de Perzische veiligheid en
belangen bedreigd acht, niet uit het oog
verliezen.
(Van onzen parlementairen redacteur)
In parlementairen kring acht men, naar
mij gebleken is, de oplossing van het
vraagstuk der Kabinetsformatie verre van
eenvoudig.
De indruk is, dat in eerste instantie
een poging om te komen tot een Ministe
rie, louter steunend op de Partij van den
Arbeid en de Katholieke Volkspartij, niet
in aanmerking zal komen, aangezien eerst
genoemde partij in feite een nederlaag
heeft geleden. Vorming van een Kabinet
zonder deze groep en zonder de commu
nisten zou anderzijds bedenkelijk geacht
worden, aangezien men dan voortdurend
die twee fracties zou nopen, gezamenlijk
oppositie te hoop te loopen, waarbij
nog komt, dat in de groote steden de
aanhangers der beide partijen te samen
over een meerderheid beschikken. Deze
factor doet zich gevoelen.
Wat een eventueele formatie betreft
van een nationaal kabinet waarin alleen
de communisten geen zitting zouden ne
men, kreeg ik te hooren, dat voorshands
niet goed te zien is hoe dit doenlijk
ware, tengevolge van het bovenal hals
starrige standpunt door de anti-revolu
tionairen met betrekking tot Indonesië in
genomen. waardoor overeenstemming tus
schen hen en de Partij van den Arbeid
ten opzichte van dat hoogst belangrijke
punt van praktische politiek, dat aan de
orde van den dag is, uitgesloten schijnt.
Dan zou toch weer eerder een samen
gaan van Katholieke Volkspartij met de
Partij van den Arbeid denkbaar wezen,
zoo kreeg ik den indruk. Doch hoe dit
ook zij, men ontveinst zich in parle
mentairen kring allerminst, dat de puzzle
der Kabinetsformatie moeilijk is.
Het Prinselijk Paar
in Zwitserland
Het Prinselijk Paar is Maandag in het
Bondspaleis te Bern officieel door den
voltalligen Bondsraad ontvangen. Des
avonds waren Prinses Juliana en Prins
Bernhard de gast van den Bondsraad, die
te hunner eere in hotel Bellevue te Bern
een banket aanbood, waaraan vele Zwit-
sersche en Nederlandsche genoodigden
aanzaten.
Het Fransche, het Belgische, het Ne
derlandsche en alle andere parlementen
zouden een duidelijke taak. die een
Europeesche ontwikkeling zou helpen
bevorderen, voor zich zien als de volken,
met behoud van hun zelfbestuur in al
hetgeen zij wèl aan kunnen en daar
bij hun eigen aard handhaaft, deel uit
maakten van een groot geheel met een
Federaal parlement: waarlijke Vereenigde
Naties.
Wat kan een klein volk in deze om
standigheden doen? Het is waard in een
volgende beschouwing een poging te wa
gen, om die vraag te beantwoorden.
R. P.
Weerbericht
Geldig van Dinsdagavond tot Woensdag
avond
Heldere nacht, overdag gedeeltelijk be
wolkt, droog weer, zelfde temperatuur
als vandaag, zwakke tot matigen, Zuid-
Westelijken wind.
Het woord is aan.
Prof. Dr. G. v. d.Leeuw:
Men klaagt terecht over
allerlei misstanden in volle
én kerk, maar slechts wei
nigen hebben er de moeite
voor over om de problemen,
die hiermee samenhangen,
grondig te bestudeeren.
Een belangrijke vondst
voor de Spoorwegen
Dezer dagen zijn. via Roermond, in
ons land twee treinen uit Duitschland
aangekomen met materiaal der Neder
landsche Spoorwegen dat indertijd door
de Duitschers weggevoerd was. Het be
treft hier in het bijzondèr bovenbouw
installaties en onderstation-installaties
van electrische lijnen, waaronder een
groot aantal transformatoren. Ook is
gevonden de gehcelc onder-slationin-
stallatie uit Uitgeest, die evenwel ten
deele beschadigd is.
Ook is met een andere reisgelegen
heid uit Duitsch land teruggebracht een
collectie van niet minder dan 12000 tee-
keningen van electrische bovenbouw-
netten en rollend mateii al De Duit
schers hadden vrijwel alle archieven
der Spoorwegen geroofd of in de kachel
verbrand. Deze vondst is dus van groote
beteeken is.
Al het materiaal is terug gevonden in
de Fransche bezettingszon»:.
Prinses Juliana en Prins Item hard zijn Maandag per vliegtuig In Genëvo
aangekomen voor oen seini-offleloel bezoek aan Zwitserland. Het Prinselijk
Paar op het vliegveld, waar hot verwelkomd werd door den Zwltsersclien
minister van Ituftenlamlsehe Zaken, dr. Max. Petitplcrre. (P.)
Sovjet-Unie stelde onaanvaardbare eischen
Maandagavond heeft de Amcrikaansche
minister van Buitenlandschc Zaken. James
Byrnes, via de radio een uiteenzetting ge
geven van den gang van zaken op de con
ferentie der vier ministers te ParUs. Iiy
verklaarde daarbjj dat hU de kwestie der
vredesverdragen voor de algemccnc ver
gadering der Vereenigde Volken zou bren
gen, indien zou blijken, dat het houden
van een vredesconferentie dezen zomer
niet mogelijk zou bljjken.
„Veiligheid", aldus Byrnes, „is een zaak
die elke natie aangaat, maar de pogingen
van de eene natie om voor zich die veilig
heid te doen toenemen, kan de veiligheid
van andere naties bedreigen, die dan op
hun beurt dezelfde methoden gaan toe
passen. De roep om veiligheid zou wel
eens tot minder inplaats van tot meer
veiligheid in de wereld kunnen leiden.
Byrnes zette voorts uiteen, dat de Sovjet
Unie 100 000 000 dollar aan herstelbetalin
gen van Italië eischte, maar weigerde oor
logsbuit als herstelbetaling te accepteeren
Want, zoo zegt de Sovjet-Unie. oorlogsbuit
behoort aan het land. dat de buit ver
overt en kan derhalve nimmer als schade
vergoeding dienen. De schepen -van de
Italiaansche vloot beschouwt de Sovjet
Unie als oorlogsbuit. Toch heeft zij nooit
eenige door haar veroverde oorlogsbuit
met de andere geallieerden gedeeld. Rus
land wenschte met de opbrengst van de
Italiaansche productie betaald te worden
De Ver. Staten zouden deze productie vol
gens Byrnes moeten financieren, weshalve
Byrnes de opvatting van de Sovjet-Unie
niet kon deelen.
Deze laatste had verder niet toegestemd
in de toewijzing van de Dodckanesos aan
Griekenland, tenzij de andere geallieerden
het met zekere territoriale beslissingen
elders eens zouden zijn. Voor Venezia
Giulia verlangde de Sovjet-Unie een ple
bisciet over het geheele gebied, terwijl do
Ver. Staten het ln twee zftne» wilden
splitsen. Triëst moet volgens Byrnes een
vrije haven worden onder internationaal
toezicht.
Russische Donau-aspiraties,
De verdragen voor den Balkan konden
niet worden ontworpen, doordat men het
niet eens kon worden over i-conomischo
clausules. De Sovjet-Unie wilde geen vrij
handel op de Donau waarborgen.
De geallieerden kunnen, naar Byrnes
meent, niet ten eeuwigen dage wachten
met het opstellen van de vredesverdragen.
Als de vredesconferentie dezen zomer niet
plaats heeft, zullen de Ver. Staten de Ver
eenigde Volken verzoeken aanwijzingen
te geven op grond van art. 14 van het At
lantisch Handvest.
Byrnes sprak de hoop uit. dat de Sovjet-
Unie haar oordeel over het Amerikaansche
voorstel met betrekking tot Duitschland
zou herzien. Ook met Oostenrijk moet vre
de tot stand komen. Dit zal ertoe bijdra
gen, dat de bezettingslegers in Europa
verdwijnen.
Byrnes eindigde aldus: „Het doel van
onze pogingen is niet „gebied" of „her
stelbetaling". Ons doel is vrede, geen vre
de, gebaseerd op wraak en hebzncht, maar
rechtvaardige vrede, de ecnigë, die duur
zaam is."
