'A\ uaoidmo} jee!QC "'F 44JMKI iud|aüü|_j
Warwinkel
jodl klapt uit het hoofdkwartier
Vreeselijke scène met Hitier
De weg naar den vrede
is lang en moeilijk
Tegenvoorstellen van Sjahrir
in de Fransehe politiek
Zullen de communisten in oppositie gaan?
«Ot- .Tnargaiip: No. 18345 Tp I J I "Tj "1 ™1 imhmUic; i Juni i»ic
Bureaux: Groote Houlstr. 93 |™I fj fj JT CX |Y| CJ I J ff I f| ^^1 Uitgave Stichting Voorlichting
en Socndaplein 37. Haarlem aL JL Xm ^|(4 J_ Abonnementenp. week 31 ct.
IJmuiden: Kennemerlaan 154, 3 per kwartaal f 4.
Tclef. 5437. Postgiro 273107
Tel.: Administratie 10724. Expeditie 14825 Directe,.r-noofdredacleur: Robert Peereboon. m. Redactie 10600 Dir.-Hootdred 15054
TA E na-oorlogsche wereld is een poli-
tieke warwinkel, waarin de groote in
ternationale lijn ontbreekt, die alleen uit
komst zou kunnen brengen. Dit wordt
scherp aangetoond door de binnenland-
sche politieke ontwikkeling, die in alle
landen onbevredigend is omdat de groote
vraagstukken van den tijd ver over de
grenzen reiken en niet binnenslands op-
gblost kunnen worden. Dit verklaart ook
de weifeling van vele kiezers, menschen
die nadenken voor zij hun stem uitbren
gen en zich bij de tegenstellingen, waar
voor zij geplaatst worden, niet voldoende
voorgelicht achten en geen duidelijken
maatschappelijken koers voor zich zien.
Velen van hen stemmen dan tenslotte
maar weer op hun oude partij-etiket. In
ons land doet menigeen dat met overtui
ging, omdat zijn oude partij zijn godsdien
stige overtuiging belichaamt. Maar daar
mee is hem de feitelijke politieke ont
wikkeling nog niet duidelijk. Die wordt
immers, vooral in politiek-economischen
zin. beheerscht door factoren, die ver
buiten de beheersching van zijn eigen land
en volk liggen. In de tegenstellingen der
drie groote wereldmachten vinden die hun
weergave: tegenover het Russische com
munisme staat het Amerikaansche kapita
lisme; daartusschen poogt Engeland het
democratisch socialisme van zijn huidige
regeering tot gelding te brengen en de
belangen van de gemeenschap met de
vrijheid van het individu in overeenstem
ming te brengen. Dit alles wordt door
kruist door een nog steeds geldende po
litiek van nationaal eigenbelang, die het
Russische beleid kennelijk vooral niet
minder beheerscht dan dat der Amerika
nen, al schijnen de tegenstellingen tus-
schen deze twee machtigsten nog zoo
groot.
Zondag zijn er in Frankrijk weer ver
kiezingen gehouden Na de verwerping van
de grondwet, die door de eerste eonsti-
tueerende vergadering was aangenomen
maar door het volk bij referendum werd
afgewezen, zag men de verkiezing van de
tweede constitueerende vergadering met
begrijpelijke spanning tegemoet. De mede
gedeelde resultaten zijn tot dusver niet
volkomen duidelijk er ontbreekt nogal
wat aan de nauwkeurigheid der cijfers
maar er blijkt wel uit. dat er geen groote
veranderingen zijn. De communisten heb
ben enkele zetels verloren. De M.R.P. (het
Katholieke linksche centrum) heeft ei
veertien of vijftien gewonnen en de socia
listen hebben er evenveel verloren Een
door velen verwachte sterke vooruitgang
van de rechterzijde, met name van den
Parti républicain de la liberté (P.R.L.) is
uitgebleven. Dus overheerschen nog steeds
dezelfde drie groote partijen (Communis
ten, Socialisten en M.R.P.) in de consti
tueerende vergadering De eenige veran
dering van beteekenis is, dat in October
1945 de Communisten als grootste partij
uit de bus kwamen en dat nu de M.R.P
met 162 zetels, in deze positie verkeert
Het gevolg is. dat zij nu wel den regee-
ringsleider zal moeten aanwijzen. Ver
wacht wordt dat dit Bidault, de minister
va Buitenlandsche Zaken, zal zijn. Maar
als hij moet voortgaan met de drie par
tijen-regeering, die geen eenheid van be
leid heeft kunnen vinden en ook geen
.compromis kunnen bereiken ten aanzien
vnn een grondwet, ziet het er niet hoop
vol uit. Wijziging in den toestand zou mo
gelijk zijn als de communisten zelf beslo
ten in de oppositie te gaan. De socialisten,
hoe heftig zij ook bij de verkiezingen
tegen de communisten geageerd hebben,
voelen er evenwel blijkbaar niet voor aan
een regeering deel te nemen, waarin de
communisten geen zitting hebben. Zij
voorzien dat dit hen ii: een nadeelige po
sitie tegenover de arbeidersmassa zou
brengen. Het is alles nogal verwarrend
en menig Nederlander zou er zelfvoldaan
het hoofd bij schudden, zooals hij dat
vroeger wel placht te doen en zeggen ,,Och,
och, die Fransehen", als onze eigen poli
tieke situatie duidelijker was Maar dat
is zij voorloopig niet en wie de jong
ste verklaringen leest van den fractielei
der van de Partij van den Arbeid, jhr. mr.
M. van der Goes van Naters, wordt zich
daarvan wel ten zeerste bewust. Zijn be
schouwing wordt in dit nummer geciteerd.
Voor vele menschen is het feit moeilijk
te aanvaarden, dat de groote politieke be
slissingen niet in onze eigen hand ligger
en ver over de grenzen van al die Euro-
peesche staten en staatjes, die zichzelf zoo
gaarne ..souverein" blijven noemen, heen-
reiken. Maar zij zullen toch aan de ge
dachte moeten wennen. De buitenlandsche
politiek, ten allen tijde van groot belang,
is nu van volstrekt overheerschende be
teekenis en men kan haar niet meer ont-
loopen. Zoolang zich geen groot inter
nationaal beleid ontwikkelt, zal het gemis
aan lijn in die politiek den gang van zaken
in alle landen blijven remmen en benadee-
len. Onze huidige kabinetsformateur is nu
bezig, een regeeringsprogram tot stand te
brengen dat ook voor andere partijen aan
vaardbaar zal zijn, opdat daarop een sa
menwerking tot stand komt. Laat ons
hopen dat het sober zal zijn er beperkt
tot de zaken, welker uitvoering werkelijk
binnen ons bereik ligt. Die zijn, omdat zij
in zoo hoogen mate het herstel van een
verarmd en ontwricht land en het organi-
seeren van onze volkskracht betreffen, al
moeilijk genoeg. Men moet daarbij niet
meenen dat cr geen nieuw streven, met
name naar sociale rechtvaardigheid, zou
zijn. Het is niet waar dat alles bij het
Maandagmiddag is de verdediging
van Sauckel te Neurenberg tot een emd
gekomen, waarna zijn plaats werd in
genomen door generaal Jodl. de verbe
ten militair, die het duel met de aan
klagers begon door zich te beroemen op
het feit, dat het soldatenberoep hem in
het bloed zat. Hij zeide, dat hij zijn eed
op den Führer volkomen gerechtvaar
digd achtte nadat de volksstemming „als
hoogste wet" Hitier gekozen had.
Jodl deed een uitvoerig en interes
sant verhaal over de toestanden in het
hoofdkwartier, dat volgens hem „het
midden hield tussehen een klooster en
een gevangenis". Het was omgeven door
prikkeldraadlinies en ontelbare wacht
posten bewaakten de toegangen. Het
..Heilige der heiligen", waar Hitier ver
blijf hield, kon zelfs door de leden van
den staf niet worden betreden. Overi
gens waren ook deze stafofficieren ge
heel van de buitenwereld afgesloten en
Jodl zelf moest het nieuws over nieuwe
wapens, waarmede de vijand werkte,
vernemen uit geïllustreerde Amerikaan
sche en Engelsclic tijdschriften.
Het leven in het hoofdkwartier was
volgens Jodl een waar martelaarsbe-
staan. Hij riep tenslotte luide uit, dat
hij een van de weinige officieren was
geweest die het gewaagd hadden, open
lijk en krachtig tegen Hitlers plannen
te protesteeren. „Ik heb dat gedaan in
hewoordingen", aldus Jodl, „die den
toehoorders een catastrophe deed vree
zen". Hij herinnerde in dit verband nog
eens aan zijn botsing met Hitler in 1942
te Winnitza, waar „een vreeselijke
scène" ontstond. „Nooit van mijn leven
heb ik een mensch in een dergelijke
woede-uitbarsting gezien", zoo beschreef
Jodl de gebeurtenis, die het gevolg was
van de protesten van den generaal tegen
de militaire plannen van Hitler in de
Sovjet-Unie.
Sinds dat tijdstip was het uit met de
vriendschap en Hitier weigerde voort
aan met Jodl samen te eten. terwijl hij
hem meermalen dreigde dat hij hem
door von Paulus zou vervangen, zoodra
deze met Stalingrad „fertig" zou zijn.
Von Paulus kwam echter nooit „fertig"
en Jodl, die niets liever zou hebben ge
daan dan zijn plaats in het hoofdkwar
tier verwisselen met een post aan het
front, bleef in het „^eVangenis-kloos-
ter", om in 1943 een nieuwe groote bot
sing te krijgen met den Führer, toen
hij hem rapporteerde dat de straten van
Rome bezaaid waren met weggeworpen
partij-insignes en dat het fascisme dood
was. Hitier barstte in woede uit en
schreeuwde, dat „zulke onzinnigheden
alleen maar door een officier konden
worden geopperd".
De goede genius.
Jodl beweerde voorts in zijn verdere
verzet tegen Hitlers plannen enkele
malen succes be hebben gehad onder
meer door hem af te brengen van het
plan de Geneefsche conventie op te zeg
gen. Hij betoogde ook vaak vijandelijke
inbreuken op het volkenrecht voor
Hitier verzwegen te hebben, teneinde
te voorkomen dat de Führer tot nieuwe
excessen verviel.
„Helaas viel er niet vfeel voor Hitier
te verbergen", zeide Jodl, „want hij be
schikte over veelzijdige bronnen. Ware
dit wel mogelijk geweest, dan zou ont
zaggelijk veel onheil voorkomen heb
ben kunnen worden". Evenmin was er
kans op terzijde schuiven van het re
giem, zoo betoogde Jodl voorts. „Getui
ge Gisevius sprak over de putsch als
over handenwasschen, maar het beste
bewijs voor de onmogelijkheid daarvan
was 20 Juli 1944. Toen kon niemand
meer op overwinning hopen en toch was
er geen soldaat, geen arbeider en geen
beambte die zich verhief. Om dit regiem
omver te werpen zou een geweldige re
volutie noodig zijn geweest met de ge-
heele arbeiderswereld en weermacht en politieken en
achter zich. „Hoe men maar buiten oor
log .kan voeren en naar binnen zulke
revolutie kan doorvoeren weet ik met,
dat kunnen slechts genieën weten, die
in Zwitserland leven". Scherpe verwij
ten richtte Jodl tot de mannen, die. eerst
Hitler in het zadel hebben geholpen en
toen het misliep van de militairen mui
terij eisohten.
Ernstig woord van Pius XII
Paus Pius XII heeft voor het college van
kardinalen een rede gehouden, die tevens
werd uitgezonden door radio Vaticaan.
Un. Press meldt daarover:
„Onze gedachten gaan terug naar een
jaar geleden, toen do oorlog juist ten ein
de was," aldus de Paus „In de harten van
alle menschen leefde toen groote hoop,
doch thans beseffen wij dat wij er goed
aan gedaan hebben de wereld toen te waar
schuwen. De weg naar den werkelijken
vrede is lang en moeilijk. Wij hebben den
indruk dat die vrede op het oogenblilr
verder en verder terugwijkt De papieren
en de documenten zijn opgestapeld op de
conferentietafels, maar de moeilijkheden
nemen nog steeds toe voor de staatslieden
der wereld. Geen waarlijke vooruitgang
naar den werkelijken vrede kan gemaakt
worden totdat de bedreiging van gewell
imischen druk van
ons weggenomen is Onevenwichtigheid
vergiftigt de internationale betrekkingen."
,,Het is de taak van de kerk", aldus ver
volgde de Paus, ..om een ieder geduld en
rechtvaardigheid te leeren Als de krach
ten van het atheïsme trachten alle moreele
wetten te verbreken, moet de kerk haar
'aak vervullen."
In welingelichte kringen te Batavia
wordt volgens A N.P.-Aneta verwachi.
dat Sjahrir vanmiddag met tegenvoor
stellen naar Batavia zal terugkeeren. Men
neemt in deze kringen aan. dat deze
voorstellen in hoofdzaak zullen behelzen
den eisch. dat de republiek Indonesia
geen autonome staat binnen het kader
van het koninkrijk zal zijn. doch eerder
een onafhankelijke staat, welke aanvan
kelijk met het koninkrijk door een ver
drag zal zijn verbonden. De erkenning
van het de facto gezag over Sumatra zal
waarschijnlijk eveneens deel uitmaken
van de in het tegenvoorstel vervatte
eischen.
In republikeinsche kringen wordt ver
klaard, dat dit of een daarop zeer ge
lijkend schema in tegenwoordigheid van
Sir Archibald Clark Kerr tussehen van
Mook en Sjahrir te Batavia in het laat
ste stadium der besprekingen is aange
roerd, waarna van Mook het aan de Ne-
derlandsche regeering heeft overgelegd,
welke, aldus deze republikeinsche bron.
daarmee niet accoord heeft willen gaan.
Betreffende het republikeinsche kabi
net te Batavia verwacht men in republi
keinsche kringen, dat. behalve de drie
kabinetswijzigingen, die door Sjahrir zijn
aangekondigd, nog eenige mutaties te
Djogjakarta zijn besproken. Waarschijn
lijk zal Mohammed Natsir, de minister
van voorlichting, in zijn functie worden
I)c partij van generaal do Gaulle, de
.M.R.P.. die do massa dor Fransehe ka
tholieken achter zich heeft, is mot oen
zetelaantal van 162 thans de grootste
afzonderlijke partij in de volksvertegen
woordiging geworden en deze comeback
heeft haar het recht gegeven, de Fran
sehe regeering te leiden. Het valt daar
om te verwachten dat een van haar lei
ders. wellicht George Bidault, hoofd van
de nieuwe Fransehe regeering zal wor
den. De veronderstelling dat generaal
de Gaulle zou besluiten, weer in het
politieke leven terug te koeren en op
nieuw een rol te aanvaarden in de re
geering, werd in Parijs wel geuit doch
geen enkele aanwijzing duidt er op dat
deze veronderstelling eenigen grond
heeft. Generaal de Gaulle heeft zich
niet voor een candidatuur beschikbaar
gesteld en kan dus volgens de wet geen
deel van de rcgecring uitmaken.
Wat de komende nieuwe regcorirvg
van Frankrijk betreft, veronderstelt
United Press dat deze noodzakelijk een
coalitie-regeering moet zijn, daar de so
cialisten ongetwijfeld zouden stemmen
oude zou zijn gebleven. Wie dat zegt be
grijpt de in ons land hecrschende gevoe
lens niet. Maar wij zullen slechts kunnen
handelen binnen het kader van onze mo
gelijkheden. Een oorlogsramp heeft ons
verarmd en geschaad en onze mogelijk
heden zijn daardoor gering. Het is ver
standig deze werkelijkheid onder oogen te
zien en geen luchtkasteelen te bouwen.
B. P.
tegen een uitsluiting van de communis
ten. ondanks de vele bittere woonden
die gedurende de verkiezingscampagne
tussehen deze beide groepen gevallen
zijn- De mogelijkheid is echter niet ge
heel uitgesloten, dat de communisten uit
eigen beweging zouden besluiten in op
positie te gaan.
De uitslagen der verkiezingen buiten
het Fransehe moederland hebben geen
noemenswaardige wijzigingen in de ver
houdingen gebracht. Met de resultaten
van Algiers, Tunis en Marokko inbe
grepen, is de zetelverdeeling volgens
ANP de volgende:
MRP 162 zetels met een winst van 14
Communisten 149 zetels met een ver
lies van 6 Socialisten 122 zetels niet
een verlies van 15 Radicalen 40 ze
tels met een winst van 1.
De verkiezingen in Italië
Eerïte uitslagen
Volgens de eerste uitslagen voor de con
stitueerende vergadering die alsnog van
de Italiaansche verkiezingen bekend zijn.
hebben de Christelijke Democraten (Ka
tholieken) de leiding met 2.862 800 stem
men. Hierna volgen de socialisten met
1.615.350 en de communisten met 1 565.450
stemmen. De Romeinsche bladen leveren
nog geen commentaar, maar het orgaan
der Christelijke Democraten. „II Populo",
schrijft, hoewel het nog „te vroeg is voor
commentaar", met voldoening op te mer
ken, dat „de groepeering der krachten in
Italië evenwichtiger blijkt te zijn dan in
Frankrijk en men daardoor een groote
stabiliteit in de regeering en wetgevende
vergadering kan voorzien."
hersteld. Wellicht zullen- nog eenige por
tefeuilles op andere wijze worden ver
deeld. Naar men verwacht, zal het
nieuwe kabinet worden gevormd uit
leden van de vier grootste partijen: de
socialistische partij van Sjahrir de P.N.I,
de Masjoemi en de P H I Vooral de laat
ste partij in het huidige kabinet slechts
vertegenwoordigd door een onderminis
ter lijkt in het binnenland belangrijk
gegroeid te zijn. Men verwacht geen
communist In het nieuwe kabinet.
Kalinin overleden
Radio Moskou heeft medegedeeld, dat
Michajl Iwanowit.sJ Kalinin, oud-voor
zitter van den oppersten raad der Sow-
Jet-Unic. Is overleden.
Knllnln behoort tot de oude revolu-
tionnniren. Hij werd voor de proletari
sche revolutie verscheidene molen ver
oordeeld en o.m. naar Siberië verbannen.
Hij was de zoon van een boer uit het
gewest, dat tooniértijd Twjer heette en
ls geboren In 1875.
Amerika en Rusland
Wiilcr/,lj(ls<'lip betuiging van den
wil tot samenwerking.
President Truman en de nieuwbenoemde
Russische ambassadeur in Amerika, Niko
lai Novikov gaven wederzijds verzeke
ringen voor samenwerking en betuigden
hun gemeenschappelijk verlangen naar
wereldvrede ter gelegenheid van de aan
bieding van de geloofsbrieven door Nivi-
kov bij de aanvaarding van zijn nieuwe
post. Novikov volgt Andrei A Oromyko
op. die thans Russisch gedelegeerde bij den
veiligheidsraad is. Novikov zeide o.m.:
„Evenals in de oorlogsperiode, toen de
wapenbroederschap tussehen onze lan
den zulk een groote rol speelde bij de
bevrijding der geheele menschhcid van
hel fascistisch juk, zijn ook thans de be
trekkingen tussehen Rusland en Amerika
van groot belang voor de zaak van den
universeelen vrede en de veiligheid. Het
begrip hiervan moet iederen oprechten
aanhanger van den vrede tot de conclusie
doen komen van de noodzakelijkheid van
een verdere en nauwere samenwerking
tussehen Rusland en Amerika".
In zijn antwoord zeide president Truman
o.m
,.De tradltloneele en langdurige vriend
schap tussehen onze beide volkeren werd
bezegeld door het bloed van onze dappe
re zonen in den gezamenlijken strijd tegen
de gemeenschappelijke vijanden, die kort
geleden zoo succesvol ls beëindigd. De ge
schiedenis van dezen strijd legt getuige
nis af van de waarde en de doelmatigheid
van de samenwerking tussehen onze beide
naties voor de gemeenschappelijke zaak".
Weer ï-iiilakmarkt
Nu de belemmeringen van den bezetter
met hem zijn verdwenen, zal de traditio-
neqle Hdarlemsche bloemenmarkt, de „Lui
lakmarkt" weder in eere worden hersteld.
Op Vrijdag 7 Juni te 17.00 uur zal de
markt, die gehouden wordt aan den Kam
per-, Gasthuis- en Raamsingel beginnen;
zij zal geopend blijven tot Zaterdagmorgen
12 uur.
Weerbericht
Geldig tot Woensdagavond:
Matige, aan de kust tijdelijk krach
tige wind tussehen Z.W. en 7. Tijdelijk
toenemende bewolking met plaatselijk
eenige regen, voornamelijk in het Wes
ten van het land. Eenige verdere stij
ging van temperatuur
